Để viết về nhà thơ Tran Manh Hao, tôi nghĩ, chắc chỉ, hoặc nhà nghiên cứu, hoặc những nghiên cứu sinh, chọn anh làm đề tài cho luận án thạc sĩ, tiến sĩ văn chương, mới xem chừng thích hợp hơn cả. Bởi họ có đủ điều kiện để đọc, thu thập, tổng kết, viết bài và sửa chữa với thời gian tính bằng năm, thì may ra, mới có thể, tạm gọi là đầy đủ về anh ấy…
Còn tôi, tôi không dám. Cả về khả năng và vị trí, tôi đều không dám. Chỉ là chiều nay, thật bất ngờ, anh vừa báo qua tin nhắn vào buổi sáng, thì buổi chiều tôi đã nhận được sách anh tặng. Được quà quý như thế này, thì không thể không viết gì.
Đựng cuốn sách là một bì thư trắng trang trọng, phía trên là tên anh, phía dưới ghi TUYỂN TẬP THƠ TRẦN MẠNH HẢO - KÍNH TẶNG. Dòng giữa là chữ anh đề thêm: kính gửi nữ thi sĩ Phạm Hiền Mây.
Cuốn thơ dày năm trăm trang có, giấy trắng tinh, bìa cứng, chứa gần sáu trăm bài thơ được tuyển chọn của anh. Trang đầu tiên, anh ghi:
Bản dành tặng nữ thi sĩ Phạm Hiền Mây
(Hôn lục bát đến ngất ngư
Chào em sáu tám còn dư áo dài)
(TMH)
Tác thật
Ký tên
Trần Mạnh Hảo
Tuổi đời, chắc tôi chỉ tuổi em gái ảnh. Tuổi văn, tuổi viết này viết nọ, tôi chỉ cỡ môn đệ, hoặc có tự mình đánh giá cao hơn, thì cũng chỉ là lớp cầm viết hậu sinh, đúng nghĩa.
Đọc anh không đủ nhiều. Biết về anh không đủ rõ. Mười năm làm bạn trên fb, tôi chỉ vỏn vẹn về anh thế này: Anh, nhà thơ lớn (dẫu anh không chỉ viết thơ, mà còn viết cả trường ca, tiểu thuyết và lý luận phê bình). Anh, tầm vóc khổng lồ. Anh, vang lừng trong nam ngoài bắc. Người yêu quý, thần tượng, say mê anh cũng lắm mà người không ưa anh, không hài lòng anh, đố kỵ anh, cũng nhiều xấp xỉ.
Mười năm làm bạn trên fb, thì cũng đâu đấy chừng mươi lần anh vào trang thơ tôi, tuyệt chỉ khen, chẳng chê bai bao giờ, với giọng nhỏ nhẹ, nâng đỡ, và chỉ vẽ thêm cho ít nhiều chiêu thức khiến thơ bay bỗng hơn, thăng hoa hơn, mà tầm cỡ tôi, khó để phát hiện chúng, vốn ẩn giấu rất sâu trong tàng vỉa chữ và nghĩa, chất chồng lớp lớp.
Tôi nể anh. Nể cái sang sảng, hùng hồn, khí phách, đầu đội trời, chân đạp đất, không biết sợ ai, không biết kiêng dè ai, trong thơ anh, trong giọng đọc thơ anh, trong các đề tài anh viết, trong trả lời, trong đối thoại với cả người tán đồng lẫn người đả phá.
Tôi phục tài thơ anh. Không bài thơ nào anh đăng lên trang mà tôi không đọc. Tôi thích giọng thơ ấm áp, ngọt ngào, ân cần, trìu mến của anh, với bất cứ cương vị nào, là con với mẹ, với Tổ Quốc, là em với chị, là tôi với bạn, là anh với em, người tình, người yêu… Đặc biệt tôi thích những bài thơ bốn câu, rất ngộ của anh, ví dụ:
TRÁCH CON CHIM CU
Nửa đêm chim gù nhớ quê khó ngủ
Cúc cù cu anh đang sống ở Sài thành
Sao chim vẫn gáy bằng giọng quê Nam Định
Không gáy giọng Sài Gòn làm khổ cả đời anh
Rất tếu của anh, ví dụ:
THẰNG KHÁC
Gửi hồn trong hũ trong chai
Cô đơn trời đất còn ai trên giường
Say rồi úp mặt vào gương
Hóa ra thằng khác nó đương ôm mình
Rất triết của anh, ví dụ:
TƯỞNG NGOÀI VÔ TẬN
Mình từ đâu đến thành ta
Ta trong mình giữa thiên hà long đong
Ngước lên trời mới ròng ròng
Tưởng ngoài vô tận mà trong lòng mình
Rất gợi của anh, ví dụ:
GIÓ VỜN NƯỚC
Không gió làm sao biển thủy triều
Nước run vì lưỡi gió vờn yêu
Có ai nuốt hết liềm trong nguyệt
Làm nước triều lên đỉnh Thúy Kiều…
Rất ưu tư của anh, ví dụ:
SỢ (2)
Bảy mươi năm trước ta không có
Bảy mươi năm sau ta chưa sinh
Đời ta phỏng có gì đáng sợ?
- Chỉ sợ lòng ta mắc phải mình!
Rất nỗi niềm của anh, ví dụ:
QUÊ CŨ
Trở lạnh đêm nằm nhớ thấu xương
Gói mây quê mẹ lót trên giường
Mắt ai rạch nát trời yêu cũ
Tóc phất ngang chiều gió cố hương…
Khen tài thơ Trần Mạnh Hảo, chẳng khác gì khen phò mã tốt áo, bằng thừa. Thơ anh khiến tôi ấn tượng, đã đành, mà cái ngoài thơ, tức, tính cách anh, khí chất anh, nội lực anh, kiến thức anh, hiểu biết anh, ngôn ngữ anh… mới càng làm tôi ấn tượng hơn cả…
Không chỉ giải thích, luận bàn, anh còn luôn luôn hoài nghi, tra vấn. Không khó khăn nào mà anh chịu bỏ qua, đầu hàng. Không thế lực nào khiến anh thối lui, hãi sợ.
Anh tự học, và, tài năng, uyên bác.
Thơ anh sáng tạo, và, khí phách, diễm lệ.
Có viết bao nhiêu về anh, về thơ anh, cũng chẳng đủ, thôi thì mượn hai bài lục bát này để kết thúc stt về TUYỂN TẬP THƠ TRẦN MẠNH HẢO, món quà quý mà chiều nay tôi mới nhận:
THỰC RA (1)
Thực ra lúc có lúc không
Lúc đen lúc trắng lúc hồng lúc nâu
Kết thúc là mới bắt đầu
Thực ra anh ở đâu đâu ngoài mình…
THỰC RA (2)
Thực ra tôi chẳng có đầu
Đi bằng ý nghĩ ai đâu hỡi trời
Chân tay này chẳng của tôi
Của em, của mẹ, của người, tùy nghi
Thực ra tôi chẳng có gì
Chúa cho và Phật độ trì tấm thân…
Sài Gòn ngày 27/08/2022
Phạm Hiền Mây
Gửi ý kiến của bạn