BÙI BẢO TRÚC - Ông Khai Trí - Niềm kiêu hãnh của người Sài-gòn

27 Tháng Giêng 202312:32 CH(Xem: 3361)
BÙI BẢO TRÚC - Ông Khai Trí - Niềm kiêu hãnh của người Sài-gòn

Trong suốt nhiều năm ở Sài Gòn gần như tuần lễ nào tôi cũng ghé ngang qua tiệm của ông. Nói rõ hơn, từ năm cuối của trung học đệ nhất cấp, khi có cái xe đạp và biết thêm được ít đường xá ở Sài Gòn, cho đến năm 1973, không tuần lễ nào tôi không ghé tiệm sách của ông, ngoại trừ mấy năm không ở Việt Nam.

Trong những năm mười bốn, mười lăm, tôi hay đi cùng với một người bạn tới tiệm của ông để đọc cọp những cuốn sách bầy trong tiệm mà không có tiền để mua. Lớn lên, là để ghé mua, khi thì mấy cuốn sách, khi thì mấy tờ báo. Từ trường đại học văn khoa ở đường Nguyễn Trung Trực ra tiệm sách của ông chỉ một đoạn đường ngắn, băng qua đường Lê Thánh Tôn, là đến tiệm sách của ông trên đường Lê Lợi.
Suốt nhiều năm ghé nhà sách Khai Trí tôi ít khi thấy ông, mà chỉ thấy bà, một phụ nữ nhỏ nhắn, luôn luôn với chiếc áo dài mầu nhạt, ngồi ở quầy tính tiền ở phía tay phải lối vào.

Tôi học được tính yêu sách vở từ ông bố, và cũng chính ông bố tôi đã dẫn tôi tới tiệm sách của ông lần đầu để sau đó, tôi trở lại với những quầy sách của ông trong suốt nhiều năm.

Tôi rất yêu những tiệm sách trên đường Lê Lợi, trong đó có các tiệm Tự Lực, Việt Bằng, Phúc Thành, Lê Phan, và trên đường Tự Do, góc Passage Eden là Xuân Thu.

Nhưng tôi yêu nhất và ghé lại nhiều nhất vẫn là tiệm sách của ông, tiệm Khai Trí.

Một phần là vì sách bầy trong tiệm của ông nhiều hơn những tiệm sách kia, và phần nữa là tiệm của ông để mặc cho những người như tôi tha hồ đọc cọp sách cũng như báo, trong nước cũng như ngoài nước. Không bao giờ những người vào tiệm bị hối thúc phải mua cuốn sách này, tờ báo nọ. Chúng tôi đọc cọp, ra về thảnh thơi. Về sau, tôi biết được đó là chủ trương của ông. Ông không chỉ cốt bán sách mà ông muốn cho mọi người đọc sách.

Sau năm 1975, nhà sách của ông bị tịch thu, ông bị bỏ tù nhiều năm, vì đối với Cộng sản, tội của ông không nhỏ. Ông sang Mỹ ở vài năm rồi về lại Việt Nam và qua đời tuần trước.

Việc Cộng sản coi tội của ông không nhỏ là một điều đúng. Ông đã giúp rất nhiều cho đời sống trí thức của mấy thế hệ ở miền Nam mà không hề có bất cứ một trợ giúp nào của hai nền cộng hòa.

Ông đóng góp rất lớn cho việc phổ biến các ấn phẩm mà Cộng sản coi là có hại cho họ.

Cả đến một nhà tu như người chủ trương nhà xuất bản Lá Bối cũng bị trừng phạt nặng nề đến nỗi khi ra khỏi nhà tù chỉ còn một chiếc quần lót để đi về nhà.

Nhà xuất bản An Tiêm cũng cùng chung số phận.

Ông Nguyễn Hùng Trương của nhà sách Khai Trí ở tù lâu hơn vì tội của ông lớn hơn.

Tội của ông với Cộng sản càng lớn thì công của ông với những người yêu sách Việt càng lớn. Ông cung cấp cho bao nhiêu người những thực phẩm cần thiết để nuôi dưỡng trí tuệ. Ông không phải chỉ là chủ một nhà sách, một nhà xuất bản, mà ông còn giúp đưa sách vở đến với người đọc bằng tấm lòng của một người thực tình yêu sách.

Từ những cuốn sách bỏ túi Livre De Poche, những tác phẩm văn học của Sagan, của De Beauvoir, của Sartre, Camus tới những tạp chí Science Et Vie, Paris Mach, Tin Tin, Spirou, France Rire, Le Canard Enchainé, Express, Le Nouvel Observateur... bằng tiếng Pháp đến những cuốn sách tiếng Anh hồi ấy vẫn còn khó kiếm, các sách giáo khoa, văn học Việt, ông còn có nguyên một quầy để bầy những thứ khó bán nhất, những tập thơ của Thanh Tâm Tuyền, Vũ Hoàng Chương, Đinh Hùng, Hoàng Bảo Việt, Cao Mỵ Nhân, Quách Thoại... tất cả đều cũ, dấu tích của nhiều người đã đọc qua.

Ông giúp đỡ tận tình một số nhà văn bằng cách in tác phẩm của họ và trả những khoản tác quyền lớn như Trần Tuấn Kiệt có lần đã cho biết.

Ở Mỹ, thấy những cuốn sách nhà Khai Trí xuất bản được in lại ông coi đó là một chuyện tốt, vì việc làm đó ít ra cũng giúp làm đầy những tủ sách gia đình ở hải ngoại. Ông cũng làm một cố gắng trở lại với sinh hoạt xuất bản ở hải ngoại, nhưng sau khi nhìn ra những khó khăn hết sức lớn của một thị trường rất nhỏ so với trước đây, ông đành bỏ dự tính.

Ông là người cùng với các ông Từ Mẫn, Thanh Tuệ là những người nhiều người trong thế hệ lớn lên trước năm 1975 rất yêu quí. Tiếc là chẳng bao giờ chúng tôi nói ra được với các ông lòng quí mến đó.

Các ông đã giúp chúng tôi bớt đi mặc cảm sau khi nghe một câu của Vuơng Dương Minh: kẻ sĩ mà ba ngày không đọc sách thì mặt mũi xấu xí, ăn nói vô duyên.

Đó là nhờ sách vở của các ông.

Các ông, trong đó nhiều nhất, là ông Khai Trí, như tên của tiệm sách ông sáng lập, đã giúp mở ra những con đường cho trí tuệ chúng tôi bằng tình yêu các ông đã dành cho sách vở.

Ông Nguyễn Hùng Trương, ông Khai Trí, như tên chúng tôi vẫn gọi ông, là một người tốt, có công không nhỏ với những tâm hồn Việt Nam.

Ông mất đi, chúng tôi tiếc lắm.
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
05 Tháng Sáu 202511:07 SA(Xem: 188)
Anh đã lo cho chị Yến, người yêu dấu nhất đời của anh, đến giây phút cuối cùng.
28 Tháng Năm 20251:51 CH(Xem: 246)
Tôi gửi chị file nguyên của tôi để chị đăng trên dutule.com, cũng là cách giúp tôi làm sáng tỏ nguyên bản của Cung Tích Biền.
25 Tháng Năm 20259:19 SA(Xem: 167)
Vào Sài Gòn, Bố tôi bắt đầu gầy dựng sự nghiệp qua nghề làm báo viết văn.
15 Tháng Năm 20259:13 SA(Xem: 173)
Cuộc đời sóng gió của điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu đã làm cho pho tượng Thương Tiếc đẹp hơn và trở nên bất tử.
10 Tháng Năm 20259:09 SA(Xem: 256)
Mẹ hãy ghé hơi mẹ lên làn gió, cho con thở chút Hương Xưa.
20 Tháng Tư 202512:00 SA(Xem: 8652)
"Gặp lại thương yêu" cũng mong đón nhận những bài viết mang tính kỷ niệm với những văn nghệ sĩ mà chúng ta cùng biết và, cùng yêu mến.
05 Tháng Tư 202511:06 SA(Xem: 305)
Hôm nay, tay đã hết viết, mắt cũng thôi đọc. Chị có hoá thân bay về vườn cũ,
25 Tháng Ba 202511:07 SA(Xem: 939)
Trong tất cả các ca sĩ Việt Nam, chỉ có một mình Thái Thanh biết hát thôi!
18 Tháng Ba 202510:12 SA(Xem: 9541)
Nghe Thái Thanh lúc nào cũng vậy, phút rất vui cũng như phút thật buồn.
13 Tháng Ba 20252:22 CH(Xem: 783)
Họa sĩ, nhà thơ, nhà văn, dịch giả Lê Ký Thương cuối cùng đã chọn ngày Lễ Tình Nhân để “dừng bước giang hồ.”
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 35233)
Tên thật Nguyễn Thị Ngọc Trâm, nữ ca sĩ Minh Trang là cháu ngoại của Công Chúa Mỹ Lương (tục gọi Bà Chúa Nhất,) em ruột với Vua Thành Thái. Ngày 18 Tháng Tám tới đây, bà bước vào tuổi 90 (mà,
(Xem: 32084)
Ở thế hệ thứ hai của sinh hoạt 20 năm âm nhạc miền Nam, tính từ 1954 tới 1975, nếu có một người lặng lẽ nhất trong mọi sinh hoạt,
(Xem: 13837)
Chính Mai Thảo là người đầu tiên, vào từ miền Bắc, mở được cánh cửa tương thông, thân ái giữa những người làm nghệ thuật ở hai đầu “thế giới” lạ lẫm.
(Xem: 21245)
Tôi biết tôi dường còn muốn nói với NXH, nhiều hơn nữa,
(Xem: 10666)
màu vàng rực rỡ của dã-quỳ đã dắt tay tôi trở lại Pleiku
(Xem: 739)
Trên vòm trời thi ca Việt Nam bao la, hiếm, có một thi sĩ mang trong mình sự giao hòa mượt mà giữa tình yêu, đời sống và triết tính Phật giáo như Du Tử Lê.
(Xem: 16558)
Du Tử Lê, ông ấy là ai? Sao định mệnh tôi cứ mãi gắn liền với những dòng thơ của ông ta? Nghe nói bây giờ đang ở tại Mỹ
(Xem: 6596)
Tôi mượn câu thơ kết trong bài 'Đêm, nhớ trăng Sài Gòn' của Du Tử Lê để làm tựa cho bài viết này, bài viết về ông: Du Tử Lê - một nhà thơ có tầm ảnh hưởng lớn đối với văn chương Việt Nam.
(Xem: 3590)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 3952)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 20935)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 9871)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 11311)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 9909)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 13699)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 33114)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 22293)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 27832)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 25209)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 24161)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 22233)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 19762)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 21057)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 18456)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 17356)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 27377)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 34521)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 36293)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,