Du Tử Lê, Chất Đầy Kỷ Niệm, Mang Theo Trên Đường Về.

Những tháng năm đầu thập niên 80 đó, hải ngoại người Việt ta đã muốn nhen nhúm niềm hy vọng tới những ngả đường về, trong đó có chúng tôi. Chúng tôi là người mời và tiếp đón Du Tử Lê đến Seattle lần đầu, cho một buổi hội ngộ thơ văn cùng đồng hương. Lúc bấy giờ ai cũng đau đáu nghĩ đường về là một “hiện thực”, như chỉ chờ ngày có máy bay và trở về.... (cứu quê hương) ; dù rằng Du Tử Lê, qua những sáng tác mới mẻ thời ấy , ý tưởng ‘đường về’ cũng mới chỉ là nỗi bồi hồi: Trở về trên “bánh xe lăn”(1), theo trăng Sài Gòn trên xứ người, hoặc “đem ra biển”...(1)

Một Chúa Nhật xa xưa ấy, chúng tôi đón Du Tử Lê phương xa từ Nam Cali về tới. Hẹn gặp nhau chỗ cây xăng gần cầu, giữa nhập nhoạng khuya khoắt, ở xứ người. Lạc nhau giữa phố, “sương quàng cổ cây”(1), rồi giữa đêm khuya khoắt cũng gặp được nhau. Lại còn có Việt Dzũng được mua vé máy bay cấp tốc từ Texas sang góp tiếng ca hát. Cũng có Cao Đông Khánh, Đoàn Vững đi cùng. Mọi người tá túc ở căn nhà 2 phòng , nơi tôi mới thuê không xa sở làm, tọa lạc tại bến cảng Tacoma....

Đã 35 năm, nhớ lại, những ngày chúng tôi đôi lúc gặp nhau ở tòa soạn Chiến Sĩ Cộng Hòa hay một quán café Sài Gòn. Rồi lại thoáng chớp mắt... bây giờ đã 25 năm qua, từ 1982, lúc có sinh hoạt với cộng đồng ở ngôi nhà thờ góc đường King và đường số 10 , downtown Seattle, đông kín đồng hương, tị nạn. Du Tử Lê là người đầu tiên qua điện thoại báo cho tôi biết: Phạm Quốc Bảo cũng vừa thoát “Cùm Đỏ”(2), thành thuyền hân vừa tới Cali, sáng tác vừa xong bài thơ “Đường Về”(2), rung cảm về con phố lạ, nơi nhà văn mới tá túc, đi dưới những ngọn đèn vàng mà nhớ Sài Gòn. Cũng khoảng thời gian này, nhà thơ Du Tử Lê đêm đêm lái xe từ sở làm về khuya khoắt cũng xa xót nhớ trăng Sài Gòn, nhớ xa lộ (không đèn), nhớ Hàng Xanh, nhớ Trương Minh Giảng, nhớ đường Tự Do- SàiGòn. Và tháng năm như đi tu ở xứ lạ, mưa bay nhớ nhà...

Từ Seattle, mỗi lần lái xe qua chiếc cầu cao ngất bắc ngang giữa phố chợ VN và Beacon Hill nơi có cao ốc lênh khênh, nay là công ty EBay chiếm ngự, bây giờ tôi lại nhớ thấp thoáng “về” những ngày tháng xa tắp tít đó, của năm 1982, của năm 1970- 72... Không những thế, lại mỗi ngày mỗi nhớ , chất chồng thêm kỷ niệm, nhớ đến một cảnh thâu trong DVD Du Tử Lê của Diễm Xưa(3) qua Seattle thật tuyệt, về những sáng tác mới của Du Tử Lê, thân thuộc. Người mãi luôn luân lưu những giòng nhựa sống vươn lên trong thơ, dù là thân thể bề ngoài như ngọn cây khẳng khiu mà thực ra sức sống lại hết sức vững mạnh trong thân thể ấy, vẫn đơm cành nhánh mới.

Chúng tôi vẫn còn đây: Hôm nay mà nhớ thương những ngày qua, thoáng buồn nghĩ tới chia tay, ngay từ khi chưa gặp, ngày mai...và nhớ những lối đường về xa tắp tít, các chuyến bay đi về đến với nhau, Đông và Tây HK, nay Texas mai quận Cam, San José, Seattle; lại thêm nữa nhớ những đường gần, nơi những người bạn xưa đã để lại dấu chân văn hóa của mình.

Tôi không nhớ rõ ngày ấy, nhiều người trong chúng tôi đã không lên đường, vì không có một hướng trở về ? Nhưng dù cách nào, giấc mơ Đường Về, nơi nào đó có chờ mong, sẽ được gọi tên là thiên thu, (thiên thu là khi ta gần nhau như định nghĩa của không hẳn nhà thơ BH- chứ là kiếp khác) như bài viết cảm nhận còn tươi mới của Du Tử Lê, yêu thiết tha cuộc sống(4). Và chính mong về chốn quê hương, không chỉ trên “bánh xe lăn” như trong Đêm Nhớ Trăng Sài Gòn, không còn dặn dò mang ra biển, vì chúng tôi vẫn về hằng đêm trong tan nát chiêm bao. Hơn cả nỗi nhớ , và rất thiết tha một cách nghiêm chỉnh với việc đã bắt tay vào với công việc, Du Tử Lê còn chú ý đến bạn, theo từng bước chân mang đến tin những bằng hữu xa gần, qua cả từng dòng văn. Đó là lần bạn của nhà thơ, chỉ nhắc thoáng trong một cuốn sách nhan đề Hồng Nhan Xuân(2), cũng đủ cho nhà thơ hứng khởi một đề tài trao đổi cùng bằng hữu, trong chương trình hàng tuần trên Truyền hình SBTN, khiến nhiều bạn hữu cũng tưởng tượng ra một Phạm Quốc Bảo có mối tình lớn lãng mạn với một cô nàng Saint Paul nào đó, tên Hồng Nhan? Ngày tháng phôi phai, kỷ niệm mỗi ngày mỗi thêm nhiều, kỷ niệm xa kỷ niệm gần. Tôi vẫn có cảm nhận thơ Du Tử Lê vẫn như những ngọn cây xanh ngày mới tới, vẫn bén lá, vẫn đầy nhựa sống luân lưu, vẫn tràn không dứt những hơi thở, ấm áp... Tôi tin là: không ngưng nghỉ.

PHẠM KIM,

Seattle, Oct. 07)

(1) Thơ Du Tử Lê.
(2) Sách và thơ Phạm Quốc Bảo, nhạc PAD, tiếng hát Xuân Thanh.
(3) Video “Du Tử Lê: Giữ Đời Cho Nhau,” Trung tâm Diễm Xưa thực hiện và phát hành, 1998.
(4) Truyện ngắn Du Tử Lê “Cảm Ơn, Ngực Ấm, Nôi Thương Bạn.” báo Xuân Người Việt 2007.