Thư Gửi Người Góa Phụ Còn Rất Trẻ, Ở Houston.

Thưa chị Đoàn Văn Yên,

Tôi biết, tôi có phần nào đường đột khi gửi lá thư này, tới chị. Dù cho lá thư được viết, bằng vào sự nhân danh những người bạn của anh Yên còn ở lại miền Nam Cali này, như các anh chị Du Miên, Liên-Hải, Ngọc Lan, Nguyễn Đức Kình, Phạm Long, Trần Công Nhung, Trần Văn Thức, Nguyễn Văn Cảnh, Ngọc Hoài Phương, vân vân...

Thưa chị Đoàn Văn Yên, có thể chị không biết hoặc chưa gặp mặt tất cả những người tôi vừa kể. Bởi khi chị về làm dâu nhà họ Đoàn, khi chị xuất hiện trong căn nhà ở Newland, thành phố Midway City, (thì,) đó là thời gian anh Yên đã thu gọn vườn cây của anh, chuẩn bị cho việc lập gia đình với chị, đồng thời, dự tính việc di chuyển về Houston, nơi hầu hết những người ruột thịt của anh ấy, cư ngụ. Lại nữa, với bản tính ít thích tiếp xúc người lạ của chị, có thể, cũng là lý do khiến họ không được gặp chị...

Nhưng, thưa chị Yên, cá nhân chúng tôi, may mắn hơn những người bạn khác, ở chỗ, đã được gặp chị, chí ít, cũng đôi lần, trước khi anh, chị dọn về Texas.

Thưa chị Yên, nếu tôi nhớ không lầm, thì, lần đầu tiên chúng tôi được gặp chị, dường cũng vào cuối năm. Khi đó, chị đã trở thành người con dâu của họ Đoàn.

Tôi nhớ, chị rụt rè xuất hiện nơi cửa sau căn nhà đường Newland. Tôi nhớ, chị ngập ngừng xuống bậc gỗ, bước vào vườn sau, thế giới thân thiết nhất của anh ấy, với những tách nước trà, ít miếng mãng cầu đã được gọt vỏ...

Tôi nhớ, dường thời gian đó, chị mới mang thai cháu. (Chúng tôi biết điều này, vì chính anh Yên hớn hở khoe với chúng tôi tin mừng ấy!)

Thưa chị Yên, sau đấy, chúng tôi may mắn được gặp chị thêm một đôi lần.

Đó là những lần anh Yên không có nhà. Anh bận đi giao hay, tháp cây cho ai đó. Chị tiếp chúng tôi, cũng ở vườn sau ngôi nhà, ương, giữ giọt máu đầu tiên của tình yêu anh, chị.

Thưa chị Yên thân, mến, tuy không được nói chuyện nhiều với chị, nhưng việc chị chịu về làm dâu nhà họ Đoàn; việc chị trở thành người bạn đời của anh Yên, là điều chúng tôi mừng rỡ, và, biết ơn vô cùng.

Thưa chị, trong ghi nhận của chúng tôi, anh Yên là một biểu tượng xanh, tươi nhất của cây, cỏ miền Nam.

Thưa chị, trong ghi nhận của chúng tôi, anh Yên là cuốn tự điển sống về cây, cỏ miền nhiệt đới. Anh không chỉ là một nhà thực vật học (mà,) anh còn là một nhà tái tạo cây cỏ nhiệt đới, cho chúng tôi, những người đi tìm bóng mát, hương thơm và, trái ngọt quá khứ, quê hương, ở vùng đất ôn đới, mới mẻ này.

Thưa chị Yên, chúng tôi biết ơn chị, dù chưa có dịp nói ra, vì, chúng tôi biết, sức khỏe của anh Yên rất kém. Anh ấy không thể sống mãi một mình, như vậy, dù giữa đám cây, cỏ của anh, (mà,) thiếu bàn tay chăm sóc của một người nữ.

Và, thưa chị Yên, cuối cùng, chị đã hiện ra, như một tặng phẩm Chúa trao, gửi cho Giu-Se Đoàn.

Và, thưa chị Yên, cuối cùng, chị đã trở thành người chia xẻ với anh Yên, không chỉ những chậu cây trong vườn, những chậu hoa ngày lễ Tết. (Mà,) chị còn chia xẻ cả thịt xương, cả máu huyết với anh ấy nữa.

Thưa chị Đoàn Văn Yên, không hiểu chị có biết, trước ngày anh, chị di chuyển về Houston, chúng tôi là một trong những người bạn của anh Yên, được anh ấy gọi tới chia... "gia tài."

Tôi gọi là "gia tài," bởi, đó là những chậu cây (mà,) anh ấy không thể mang qua Texas. Tôi gọi đó là "gia tài," bởi, đó là phần tài sản cây, cỏ bao nhiêu năm ươm, trồng; bao năm nghiên cứu, nâng niu, chăm sóc của anh. Vì lý do nào đó, anh không muốn bán. Anh cũng không muốn cho những người anh không tin cậy.

Anh ấy chỉ muốn trao tận tay, những đứa con thảo, mộc của anh, cho những người anh đã chấm, chọn.

Thưa chị Đoàn Văn Yên, bây giờ, hôm nay, nơi vườn sau nhà chúng tôi, nơi vườn sau căn nhà Liên-Hải, trong chiếc sân mênh mông bề sở của ngôi nhà anh chị Du Miên, anh chị Nguyễn Đức Kình,.., ngoài những cây mãng cầu, bưởi, chanh, sa bu chê, mít tố nữ, ngọc lan, thiên lý, dạ lý hương,..., (và,) những cây anh Yên đã tháp giúp chúng tôi; còn là những chậu nhãn, quýt, thơm, táo tầu, cóc, trứng cá,..., như những phần "gia tài" (mà,) anh ấy đã tự tay, ân cần, tin cậy chia cho mỗi người.

Thưa chị Đoàn Văn Yên, kể lại từng tên cây, nhắc lại từng chậu hoa, tôi chỉ muốn nói, gần một năm qua, tuy anh, chị đã dọn về Houston, nhưng, chúng tôi lúc nào cũng cảm thấy như có được anh bên cạnh, mỗi giờ, mỗi khắc.

Tuy gần một năm qua, chúng tôi không được gặp lại anh, chị, nhưng, ở mặt nào đó, chúng tôi vẫn thấy nghe được tiếng cười, nghe được lời giải thích êm đềm, cặn kẽ từng chi tiết của anh, qua những chiếc lá vươn cao, qua những nụ hoa mới, nở; (và,) qua cả những chiếc lá rụng, rơi khỏi cành.

Chúng tôi vẫn cảm nhận được bước chân của anh, đâu đó, qua những con gió rượt, đuổi, tìm bắt nhau trong những khóm lau, bụi chuối...

Thưa chị Đoàn Văn Yên, nói như thế, kể như thế, chúng tôi chỉ muốn nhấn mạnh với chị, dù cho Chúa đã đón linh hồn Giu-Se Đoàn về nước Chúa, nhưng hình bóng Giu-Se Đoàn, tiếng nói của Giu-Se Đoàn, không vì thế (mà) xa, lìa chúng tôi.

Giu-Se Đoàn vẫn còn đó. Anh vẫn hiện diện, vẫn sống động, vẫn đi lại, vẫn thủ thỉ bên cạnh chúng tôi.

Anh ấy vẫn sống động, vẫn hiện diện trong từng nhánh lan.

Anh ấy vẫn sống động, vẫn hiện diện trong từng gốc cây, từng nhánh, cành mang tên Mãng Cầu, mang tên Bưởi Biên Hòa, mang tên Mít Tố Nữ, mang tên Nhãn Lồng Hưng Yên, mang tên Cóc Châu Đốc...

Thưa chị Đoàn Văn Yên, nói như thế, kể như thế, chỉ để xin chị bớt buồn.

Xin chị gượng vui, (mà,) lo cho cháu bé.

Xin chị hãy hãnh diện có được một người chồng, như Giu-Se Đoan. (Dù cho đời sống lứa đôi của anh, chị có ngắn ngủi.)

Chị Yên thân, mến, nếu chị nhớ, người xưa từng dặn dò chúng ta rằng:

Tới cuối đời, nếu chúng ta không làm được việc gì hữu ích cho nhân quần, (thì,) hãy rán trồng lấy một gốc cây, cho đời sau có bóng mát.

Thì, thưa chị Yên, riêng anh, người bạn đời đi một đoạn đường quá ngắn ngủi với chị, đã không chỉ trồng một gốc cây, cho bóng mát đời nay và, đời sau; (mà,) anh ấy còn cho nhân gian này, cả trăm ngàn gốc cây...

Những gốc cây mang tên Đoàn Văn Yên, không chỉ cho đời nay, đời sau, bóng mát. Những gốc cây mang tên Đoàn Văn Yên, còn cho chúng ta cả hương thơm cùng, trái ngọt quá khứ, quê hương nữa.

Thưa chị Đoàn Văn Yên, tình cờ, giả dụ lá thư tôi đang viết cho chị đây, tới được với chị, tính ra, cũng chỉ còn một, hai ngày, là tới ngày Chúa Giáng Sinh; chúng tôi xin chị nhận ở nơi chúng tôi, lời cầu nguyện chung của bằng hữu anh, ở miền Nam California. Chúng tôi không chỉ cầu nguyện cho linh hồn Giu-Se Đoàn sớm được hưởng Nhan Chúa, (mà,) chúng tôi còn hiệp lời cầu nguyện Thiên Chúa, cho chị và cháu gái, tiếp tục con đường anh Yên đã đi. Con đường mang bóng mát và trái ngọt, đến cho những đời kế tiếp.

Riêng cá nhân chúng tôi, hy vọng, mong mỏi, nhân một dịp Tết nào, nơi chợ hoa nào của cộng đồng ta, ở Houston, ở Orange county, hay ở bất cứ một chân trời, góc biển nào, thì, chúng tôi sẽ được thấy chị và cháu gái...

Chúng tôi mong sẽ được thấy chị đứng giữa một vườn cúc vạn thọ, cúc đại đóa, cùng các loại cây trái Việt Nam...

Chúng tôi mong mỏi, chúng tôi hy vọng sẽ thấy lại nụ cười trên môi chị, (và,) câu nói quen thuộc:

"Chắc anh ấy mới đi giao cây đâu đó. Chắc cũng phải vài tiếng nữa, mới trở lại."

Vâng, thưa chị Đoàn Văn Yên. Chúng tôi tin, luôn luôn tin: "Chỉ vài tiếng nữa, anh Yên sẽ trở lại!"

Bởi, anh ấy mới đi giao hoặc tháp cây, cho ai đó, phải không chị?

(Dec. 23 1999)