LM Trần Cao Tường

Bức Tranh Quằn Quại Mà Mắc Giá Nhất Của Van Gogh Trong Thơ Du Tử Lê 

Được hân hạnh góp mặt trong Đêm Thơ Nhạc Du Tử Lê, tôi muốn so sánh hiện tượng nhà thơ "chuyên trị" tình yêu mà lại bị tình yêu "điểm huyệt" này với một số tuyệt tác của họa sĩ Vincent Van Gogh gốc người Hòa Lan, một cuộc gặp gỡ giữa đông và tây ở cùng một cơn quằn quại rên xiết mà lại đang đáp ứng thời điểm nhất.

Nói Du Tử Lê đã trở thành một hiện tượng là đúng. Vì thơ Du Tử Lê đã được dùng để dạy tại đại học ở Mỹ cũng như bên Âu, đã vào trong tuyển tập Thi Ca Thế Giới, đã được dịch sang tiếng Pháp, tiếng Anh, và đã trở thành rất phổ thông nơi môi miệng người Việt, thậm chí có cả hý họa trên báo Phụ Nữ Việt với bà vợ quát chồng không cho đi đâu nữa: "Đã nói đi với về cũng một nghĩa như nhau thì sao lại còn đòi đi... thêm nữa!" Phải nói ngay, tôi mắc nợ nặng với Du Tử Lê, mê thơ Du Tử Lê từ lâu trước khi quen biết, và đây là lần đầu tiên có dịp gặp mặt.

Nhiều người mắc nợ với Du Tử Lê có thể cũng vì trước hết Du Tử Lê là một tay chẩn bệnh rất thần kỳ mà lại cũng là hiện thân của một con bệnh bất trị như Hàn Mặc Tử, như Vincent Van Gogh. Chẩn bệnh cho mình "khởi đi từ những rung động" mà lại có sức lay chuyển xoáy sâu vào nhiều cõi lòng vì đó cũng chính là những ray rứt cào cấu đục khoét bên trong mỗi người. Những sần sượng nhức nhối không sao nói thành lời mà nay có người diễn ra hộ được thì sao không mắc nợ?! Và hơn nữa, Du Tử Lê đã cung cấp một phương thức hóa giải thật bất ngờ. Đó là thứ thuốc mang chất tình, cảm được chất đạo trong đời thường và nhất là trong chất tình tuyệt đối, như câu chuyện vui kể về một đứa bé sau đây.

Đến gần ngày sinh nhật của nó mà xem tình hình chẳng thấy ai động tĩnh cho quà gì cả, nó đâm bồn chồn đứng ngồi không yên. Hôm đó, mọi người đi vắng hết, chỉ có nó và bà nội ở nhà. Đang khi bà loay hoay dọn dẹp ở phòng khách thì nó vào phòng, đóng cửa lại, nhưng rồi nghĩ sao đó nó lại mở hở ra một chút. Nó quì xuống cầu nguyện lớn tiếng rằng: "Lạy Chúa, sắp đến ngày sinh nhật của con, xin Chúa cho con một cái xe đồ chơi có máy chạy được, một đôi giầy Nike."

Bà nó đang dọn dẹp ở phòng ngoài nghe thấy vậy thì nói với vào: "Cháu sợ Chúa điếc hay sao mà cháu cầu nguyện to tiếng vậy?" Nghe thế, nó bèn nhanh nhảu trả lời ngay: "Cháu không sợ Chúa điếc, nhưng cháu chỉ sợ bà nghe không rõ thôi!"

I. ĐIỀM THỜI ĐẠI: ĐI TÌM PHƯƠNG THUỐC GIẢI HUYỆT

Cả đời họa sĩ Vincent Van Gogh chỉ bán được một bức tranh duy nhất, đó là bức "Vườn Nho Đỏ" giá khoảng tám chục Mỹ kim. Ông đã sống thật nghèo túng và lại bị một loại bệnh kinh phong hành hạ, qua đời lúc 37 tuổi vào năm 1890 tại Auvers-sur-Oise phía bắc Paris. Vậy mà sau đúng 100 năm, vào năm 1990, bức vẽ bác sĩ Gachet đã được bán với giá 82 triệu rưỡi tại New York. Nhiều bức tranh khác cũng được bán với giá khủng khiếp như vậy: bức Hoa Hướng Dương bán 40 triệu tại Luân Đôn vào năm 1987; bức Hoa Cầu Vồng (Irises) bán 54 triệu tại New York vào năm 1987; và mới đây vào tháng 11 năm 1998 bức Chân Dung Một Nghệ Sĩ Không Râu bán 71 triệu cũng tại New York.

Dấu gì lạ vậy? Như một cơ may hiếm có trong đời, nhân dịp bảo tàng viện nghệ thuật Vincent Van Gogh ở Amsterdam phải tu sửa lại, 70 bức tranh vô giá của nhà hội họa lừng danh này đã được xếp đặt để đưa sang triển lãm bên Mỹ ở Washington D.C. và Los Angeles. Tại Washington D.C. đã có tới nửa triệu người thưởng ngoạn. Riêng tại Los Angeles cuộc triển lãm kéo dài bốn tháng đầu năm 1999, từ giữa tháng giêng đến ngày 16 tháng 5 tại Los Angeles County Museum of Arts (LACMA) với khoảng một triệu người xem.

Trong những năm cuối cùng của thế kỷ 20 cựa mình vào ngàn năm mới, người ta bị thu hút tìm gì nơi Van Gogh? Tôi đã có dịp chiêm ngưỡng bức Đêm Sao (Starry Night) trong Bảo Tàng Viện Tân Thời (MOMA) tại New York vào năm 1994, và sau đó tìm sang Pháp dõi theo vết chân Van Gogh trong ba năm cuối cùng đời ông ở Arles miền nam nước Pháp, và ở Auvers-sur-Oise phía bắc Paris. Chính ở hai nơi này mà ông đã để lại những tác phẩm lạ lùng nhất.

Van Gogh đã vẽ bức tranh Đêm Sao trong những ngày đen tối nhất ở dưỡng trí viện vùng St Rémy gần Arles miền Nam nước Pháp. Ngày 20 tháng 2 năm 1888, Van Gogh rời ga Lyon của thành phố ngột ngạt tù túng Paris để đi “tìm ánh sáng” mở lối của miền nam nắng đẹp. Và ông đã dừng chân tại Arles với những bức tranh mang nhiều sắc vàng của màu nắng miền Provence, như bức Căn Nhà Vàng, Hoa Hướng Dương màu vàng, Thửa Vườn Hoa Vàng Nở... Bức nào cũng vàng óng lên như đang phô diễn vẻ giầu có sang trọng bật sáng cuộc đời. Ấy thế mà bỗng dưng ông bị bệnh tâm trí "điểm huyệt" tối tăm mặt mày. Điều lạ ở bức tranh Đêm Sao là cả một bầu trời đen thăm thẳm kia đang có một dòng sinh lực cựa mình luân chuyển. Sáng lạ lùng. Mạnh lắm. Những lớp sóng nhấp nhô lên xuống hiện trên mặt cuộc sống cũng chỉ như những bọt bèo trôi nổi. Dòng sống vẫn chảy tới theo hướng và theo một nhịp điệu huyền nhiệm, như sức sống đất trời cựa mình vào buổi sang xuân qua những ngày đông tàn lụi. Nhìn thấy được như vậy thì tranh mắc tiền chẳng có gì lạ. Và bức Bác sĩ Gachet là bức tranh vẽ chân dung người chữa bệnh cho Van Gogh trong những ngày cuối đời. Điều nghịch thường là chính bác sĩ Gachet cũng đang bị cơn tâm bệnh hành hạ. Hình ông được diễn tả như một cơn giẫy giụa quằn quại, biểu tượng cho con người đang oằn oại trên sợi giây giữa hai đầu sinh với tử, phải với trái, giầu với nghèo, có với không, tây với đông, đời với đạo, vào với ra, đi với về. Chính Van Gogh đã giải thích bức vẽ này: "Tôi muốn tìm diễn tả cái phù du của mọi sự qua nhanh một cách kinh khủng trong đời sống hiện tại..., trong đầu mỗi người và trong cơn đau đớn như trong cơn chuyển bụng sinh thành" (Thư W 23). "Cuộc đời chúng ta vô thường như thế là điều tốt để nhận ra cái vĩnh cửu phía trước"
(Thư 518).

Quả là bức tranh này như một biểu tượng của thời đại, diễn tả được tâm trạng con người sực ý thức cái thân phận hữu hạn vô thường không thể tự giải thoát được, mà cần tìm vươn lên bến đậu vĩnh hằng. Nói theo nét văn hóa Việt là cõi đất vuông góc cạnh đang cần tìm hòa nhập vào cõi Trời tròn toàn mãn. Và đây cũng là lý do tại sao con người thời đại tìm mua tranh Van Gogh với giá cao như thế. Mua là mua cái phương thức hóa giải thần kỳ.

II. NỖI OAN KHIÊN VÀ VÒNG HỆ LỤY NGHIỆT NGÃ

Trong cơn đau đớn ai mà chẳng quằn quại giẫy giụa. Nhất là sinh ra làm người Việt thì cơn đau lại càng chồng chất hơn. Có thể nói: mỗi người Việt đều mang một lúc ba cơn bệnh tàn khốc. Cơn bệnh thứ nhất của chung cái kiếp người như những chuyện xẩy ra trời ơi đất hỡi: bị chứng Thyroid hay bị kinh phong như Vincent Van Gogh, bị cùi như Hàn Mặc Tử, tai nạn gẫy chân, mẹ chết không được gặp mặt, chưa gì mà tuổi già chụp đến v.v. Cơn bệnh thứ hai là cái oan khiên to lớn của cuộc đời Việt Nam, oan ức nhục nhằn nhiều khi tới oán hận vì chạm tới cái phi lí cùng tột của một kiếp người. Cơn bệnh thứ ba là cái phân thây từng miểng vụn hôi mùi của cả một nhân loại từ đông sang tây trong lúc cựa mình sang ngàn năm mới.

có dễ chưa một thời đại nào
lại mang nhiều hạt mầm
hoan lạc
và khổ đau
như thời đại chúng ta.

Bị bệnh khốn khổ như vậy mà không kịp chữa trị thì hậu quả thật khủng khiếp. Người không chịu nổi những phi lí thì phát điên, hoặc tìm cách tự tử "đóng cửa trần gian". Người thì sinh hung hãn đấm đá cuộc đời, giận cá băm thớt, kiểu "vết thù hăn trên lưng ngựa hoang", làm thành cái vòng hệ lụy nghiệt ngã chẳng sao thoát ra được. Có người lại vùi sâu vết đau bằng mặc cảm phóng rọi qua những khua múa kiếm thêm tí danh cho bớt tủi hay chèn cựa chôm chỉa gỡ gạc bù trừ một cách tội nghiệp. Mặc cảm là loại bệnh tâm lý thật khó trị. Và vì thế mà nhiều khi những hoạt động mang danh nghĩa "đao to búa lớn" lại có thể chỉ là những khỏa lấp niềm đau mặc cảm thầm nén bên trong, như kiểu

nhố nhăng ý kiến cộng đồng,
bi bô quan điểm. Khật khùng bản tin.
...

mánh mung qua buổi. Cười hô hố
đâu biết đêm về bóng quẩn chân!
...

một lũ than ôi đầu sớm bạc
nói gì cũng muộn. Cũng không xong.
 (hành non nước)

Cũng vì tan tác nên nhăng nhố
Đến cả sân chơi cũng bẩn rồi.
Cố mà chơi nốt trò chơi dở
Đến lúc đi? - Thì đi thảnh thơi.
 (Lưu Vong Khúc).

Nhiều khi chất đau lại truyền nhiễm cả sang đàn con trẻ, như trong "thơ gửi du và chó xù":

chia con một góc mù lòa
trái cây nhân thế chát lè môi non
Chia con một chút núi sông
(chút thôi cũng đủ buồn muôn năm rồi).

...

bố chỉ cần con nhớ
những lúc quá khổ, đau
đừng quên,
dù sao
con cũng còn có được một nơi để trở về
đó là Việt Nam
quê hương nguyên gốc
niềm hãnh diện ngậm ngùi duy nhất
bố để lại cho con
mà, không sợ ai tranh, cướp mất.

III. TIẾN TRÌNH TÂM LÝ TRỊ LIỆU TRONG THƠ DU TỬ LÊ

Bây giờ thì nhiều người mới hiểu sao lại mê thơ Du Tử Lê. Tôi nghĩ vì có thể từ vô thức bức tranh bác sĩ Gachet quằn quại của Van Gogh được khám phá ra trong đó. Một thứ thuốc rất hiệu nghiệm mà đắng lắm. Nhưng lại rất đúng với tiến trình trong khoa tâm lý trị liệu ngày nay, như của Karl Jung, gồm ba giai đoạn như nhịp luân vũ.

1. NHẬN DIỆN VÀ BỘC LỘ NỖI ĐAU RA ĐƯỢC: CHÀO 21 VẾT THƯƠNG

Chất ăn khách của Van Gogh là bộc lộ ra được những ẩn ức bên trong mỗi người vẫn chưa sao nói ra được. Vì càng dồn nén trốn chạy thì càng khốn khổ thêm, càng phóng rọi vết thương ra ngoài một cách khủng khiếp. Trong bức tranh bác sĩ Gachet hay Cánh Đồng Lúa với Đàn Quạ, Van Gogh đã dùng cây cọ quẹt thành những nhát tàn bạo với màu sắc xung đột dữ dội. Để diễn tả hiện trạng bị giằng giật banh xác sình thối, Du Tử Lê đã dùng những nhát chém chéo văng ra từng mảng sình thối như bức tranh Guernica nổi tiếng của họa sĩ Picasso ghi mốc thời điểm.

Sống phân thây từng miểng / vụn / hôi / mùi Cùng là những nhát mổ xẻ cho toạc máu rói tươi của cái kiếp người, và của nỗi oan khiên bầm dập Việt Nam thọ hình dằng dặc suốt dọc dài lịch sử. Từ cái ngày tổ tiên phải bỏ đất Lĩnh Nam vùng Dương Tử mà chạy xuống sông Hồng, rồi rời vào sông Hương bằng máu xương và nước mắt, vượt xuống sông Chín Con Rồng tưởng sẽ được dừng chân "ăn cá nướng trui ngày mưa", nào ngờ lại phải vượt Cà Mau chạy thục mạng lang thang trên khắp vỉa đường thế giới. Nước non ngàn ngàn dặm ra đi, bờ cõi Việt bây giờ là đâu? Cũng vẫn là nỗi oan Mỵ Châu, nỗi oan Huyền Trân: nỗi oan những xác người nuôi cá biển Đông hay làm mồi cho hải tặc Thái. Nỗi oan gà cùng một mẹ đầy đọa hành hạ nhau tận tình bằng ấy năm đã đủ cho lương tri thức tỉnh nhìn ra một điều gì chưa?! Và nỗi oan

những Thị Kính thời bây giờ cứ tiếp tục chồng chất.
nhiều thằng "thăng" lúc còn hoi sữa
dăm tên đầu bạc, kể hung hăng...
ra tù mất vợ, con quay mặt
cười gượng ra điều ta vẫn ... ngon

Điềm thời đại đây rồi. Một trăm năm đã gần xong thì cũng là lúc nhìn bảng trương mục ngân hàng cuộc đời mà giật mình như Du Tử Lê "hoa nào tin quả đắng đến không ngờ", đếm kỹ được những vết chém rỉ mủ mà "chào 21, vết thương, tôi":

bây giờ sắp qua 20 và, đang bước vào sân cát, ngưỡng cửa 21
khoảng cách hẹp tí (hay rộng thênh) giữa hai con số
lúc nào cũng chen chúc (kẹt cứng) sum vầy/tan tác/buồn/vui
nơi khe hở mơ hồ giữa hai con số
luôn có một số người ra đi
cùng những người mới tới
...

bằng phương pháp cloning
người ta sẽ sản xuất hàng loạt những con vật...
giống như con người
(chỉ khác con người ở chỗ không có đầu)
để lấy bất cứ một bộ phận nào trong khối thịt kia
thay thế cho những cơ quan cần đổi thay trong thân thể ta
nhưng chẳng nhờ thế...
(mà) nhân loại sẽ tẩy xóa được những vết thẹo linh hồn
vốn ngồn ngộn, rói, tươi
tích lũy từ nghìn năm trước 

chúng ta vẫn bất lực
trước những người đã chết...
từ thế kỷ trước
sẽ chết: một lần nữa 

như linh hồn của những khối thịt không đầu kia
sẽ bơ vơ biết bao
vì chẳng có một ngôi đền nào
để trú, núp.

2. TÌM RA ĐƯỢC CHẤT MÀU GẮN LẠI NHỮNG NHỊP RỜI: CÕI TÂM VÔ NHIỄM TÔI CẦN.

Không thấy được ý nghĩa của những nhịp lên xuống cuộc đời là lý do trở thành điên loạn. Vậy mà qua bằng ấy oan khiên đớn đau tận cùng, người Việt mình vẫn ít điên. Linh mục người Ý là Dominici (lấy tên Việt là Đỗ Minh Trí), trong Việt Nam Quê Hương Tôi, đã nhận ra một điều rất lạ khi phục vụ người tỵ nạn tại những trại tạm cư ở Thái Lan, Mã Lai và Nam Dương: "Tôi nhớ vào năm 1979 ở Kuku, các bác sĩ người Pháp đã rất kinh ngạc vì số lượng rất thấp của những căn bệnh rối loạn tâm trí giữa một số lượng đông đảo người tị nạn đang sống trong một tình trạng bi đát. Tôi tin rằng sở dĩ có được điều này là do cái tâm tính vui vẻ và thơ thới..."
(trang 27).

Đó chính là vì người mình khám phá ra được chất mầu gắn lại mọi mảnh rời, dung hóa được mọi sự, biến chế được mọi đối nghịch như những dấu nhạc bổng trầm của một bài hát, như những nhịp điệu vòng lượn của một khúc vũ như được diễn trên những nét nhà mái cong, như những tím xanh đỏ vàng làm nên cầu vồng cuộc đời. Từ của Karl Jung gọi là nối kết được animus với anima.

Qua những oan khiên cuộc đời, Du Tử Lê đã cảm được chất đạo nơi chất tình, đã từng tuyệt đối hóa tình yêu như bến đậu an bình, một thứ tình yêu nguyên chất tinh ròng, một thứ tình yêu có sức mạnh chịu đựng được tất cả, dung hóa tất cả. cõi tâm vô nhiễm. Tôi cần đôi vai thánh nữ. Một lần Nhà Cha.
...

trưa thúy ngọc, chiều thánh kinh
mai về dẫu có thọ hình cũng cam.
...

ơn em thơ dại từ trời
theo ta xuống biển vớt đời ta trôi
ơn em dáng mỏng mưa vời
theo ta lên núi về đồi yêu thương

Sở dĩ chất tình này trở thành tuyệt đối, vì phát khởi từ một dòng sông sinh lực nhất thể, vẫn hân hoan chảy tới theo nhịp theo điệu, sáng và mãnh liệt, như trong bức tranh Đêm Sao của Van Gogh.

Nên dù có "lên voi" hay "xuống chó" người mình cứ nhất định tin tưởng, luôn có một bàn tay tình huyền nhiệm của Trời xếp đặt và dẫn lối, như tâm tình ca dao. Khí giới của Việt tộc đương đầu với cuộc sống thật lạ kỳ.
Dù ai nói ngược nói xuôi
Ta đây cứ vững đạo Trời khăng khăng.
.....
Đố ai biết lúa mấy cây
Biết sông mấy khúc biết mây mấy từng
Đố ai quét sạch lá rừng
Để ta khuyên gió, gió đừng rung cây.

Đây cũng là điều mà Phạm Xuân Đài linh cảm thấy bên bờ sông Hồng, diễn tả cái niềm tin căn bản về dòng sinh mệnh Việt Tộc, không gì có thể thay chuyển hay cản trở được.

"Dòng sông Hồng vẫn trôi, khối nước vĩnh cửu trườn mình về phía đông, trên mặt sông bao nhiêu bọt bèo trôi theo chỉ là cái phù phiếm nhất thời. Bên cạnh sông Hồng, Hà Nội cũng thế, suốt lịch sử đã chứng kiến bao cuộc bể dâu của các triều đại, mỗi thời một kiểu, nhưng những cái đó cũng chỉ là bèo bọt phù phiếm trên mặt sóng, còn sức sống thật của Hà Nội là một khối bền vững, luôn biến động như dòng sông, nhưng luôn luôn nó vẫn là nó, toát lên cái vượng khí ngàn năm." (Hà Nội Trong Mắt Tôi, Thế Kỷ, trang 43)

3. NỐI ĐƯỢC VÀO CÕI TA ĐẠI THỂ: NGHE ĐẦU NGUỒN THÁC DỘI

Bước thứ nhất của chương trình chữa nghiện rượu "AA" gồm 12 bước, là tin vào một lực lớn lao từ trên. Đây là điểm chính và cũng là phương thuốc tại sao mắc giá tới mấy chục triệu Mỹ kim trong bức tranh bác sĩ Gachet. Đến một lúc nào đó, con người tự cảm thấy sức mình không tự giải thoát mình, vì mình vốn bị cục hạn trong cái không thời to vo. Cái tôi vuông cạnh hữu hạn cần tìm về cái Ta đại thể tròn đầy. Ngay cả cái tình mình vốn mơ ước tuyệt đối hóa, rốt cục rồi cũng chơ vơ.

Ca dao Việt đã diễn tả hình ảnh đầy chất đạo rung động của một người con xa mẹ "du tử", khiến ruột bị cắt ra chín chiều hay trăm khúc. Quê mẹ đây có thể là nơi chôn rau cắt rốn với bao kỷ niệm tình yêu ngọt bùi, mà cũng chính là quê hương hằng thể, bến đậu miên trường mà con người vốn khắc khoải tìm về.

Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.

Dù có ra sức vần vũ mấy, những chén đắng cuộc đời cứ chụp xuống. Vết thương trong cơ thể, vết thương tình nước, vết thương tình mẹ, vết thương tình đời, cứ mỗi ngày thêm lở loét.

mẹ tất tả dắt con vào cuộc sống
để cuối cùng cũng bỏ hết sau lưng.
........
tôi đôi lúc thấy mình như củi mục
giữa giòng sông. Biền biệt biết đâu nguồn
em tinh khiết trên đỉnh đồi Thánh Giá
tôi gõ hoài một cánh cửa vong thân.

Rồi cũng phải đến một ngày tàn tạ, đối diện với "mặt bên kia tấm gương đời sống". Lúc hụt hẫng nhất thì cũng là lúc bước tới được một dòng sông miên viễn như bàn tay mẹ hiền ủi an vỗ về, tình yêu tuyệt đối. Đó là hình ảnh một bến đậu vĩnh hằng, đi về Cõi Một, khi dòng Sông Ngọc với những nhịp lên xuống nhấp nhô đang nối được vào Nguồn Đạo Tình Yêu là Trời tròn toàn mãn chung thủy tinh ròng. Karl Jung gọi là "the Self", Đại Ngã Tâm Linh.

cúi xuống một dòng sông
nghe đầu nguồn thác dội
giữ lấy một vầng trăng
dành tặng chàng sắp tối.

Đây rồi, nhịp sống trong từng li ti tế bào và mạch máu tôi cũng là nhịp sống qua từng ngọn cỏ rễ cây đang tuôn trào kia. Chỉ có một dòng sinh lực thôi, khi ra khỏi cái tôi hẹp hòi tù túng mà hòa nhập được vào Cái Ta đại thể. Và tôi bỗng chứng nghiệm được phần nào cái cảm nhận của Tagore:

Tôi cảm thấy cơ thể mình tươi tắn lại khi được cả sinh lực đất trời tuôn nhập. Và thấy thật thỏa thuê cảm nhận được lực bơm sinh khí qua bao thời đại đang đánh nhịp nhảy múa trong huyết quản tôi lúc này. 
 (Tagore, Lời Dâng #69)

IV. TIN VUI GỬI THỜI ĐẠI MỚI: MUA ĐƯỢC ICON MỞ WINDOWS 2000

Vào thời điểm 2000, cả triệu triệu người đang tìm đến Van Gogh. Nhiều bức tranh của Van Gogh được mua với giá cả mấy chục triệu Mỹ kim. Mua là mua cái ICON mở Cửa Sổ 2000 bước vào thiên kỷ mới, như thứ Icon của Bill Gates.

Như vậy, thơ Du Tử Lê cũng phải là một thứ Icon. Loại Icon này lại như một công án, có sức cầy nát tất cả, để mở ra một nhãn quan mới, một giá trị mới về cuộc đời. Nó bắt phải giẫy nẩy như đụng vào kiến lửa, khiến những ai chạm tới nó thì không thể ngồi yên chỗ cũ được nữa. Nhưng nó lại là một thứ thuốc hiệu nghiệm.

Như câu truyện kể về một người bị bệnh mỡ đã khiến nội tạng hư hết: tim tắc, gan sưng, ruột xoắn, dạ dày bị nhọt... Thế là phải đi hết bác sĩ này đến bác sĩ kia, nhưng chữa được bệnh này thì lại phát sinh bệnh khác, mà tình trạng càng ngày càng tệ. Một hôm không biết làm sao hơn, người này nghĩ ra cách hay là tìm đến một nhà hiền triết mong sẽ được chỉ dạy cách nào khá hơn.

- Thưa Thầy, bệnh con đã đến thời kỳ nặng lắm, đủ mọi chứng, nhất là bệnh mỡ. Con đã đọc sách tìm hiểu, nhiều người bảo con phải năng tập thể dục, chịu khó đi bộ nhiều thì người khỏe hơn, nhưng con mệt quá không sao làm được. Thầy có cách nào chỉ cho con? 

Nhà hiền triết nhìn bệnh nhân một hồi thì nhận ra ngay: tên này mắc bệnh của dân "thành phố" cứ ngồi lì một chỗ nên sinh ứ mỡ, vậy phải làm cho vận chuyển thì khỏi ngay. Vì thế ông liền cất giọng hỏi:

- Anh thực sự muốn khỏi bệnh? Vậy anh có dám để tôi chữa bất cứ bằng cách nào không?

Bệnh nhân gật đầu thì nhà hiền triết lẳng lặng bỏ đi. Một lúc sau ông trở lại với một túi kiến lửa, rất nhanh tay vất ngay vào trong áo bệnh nhân. Thế là người bệnh phải bỏ chỗ đang ngồi hoảng hốt nhảy tưng tưng giẫy giụa la hét... Cứ thế, cứ thế mà chả bao lâu người bệnh hết cả bệnh luôn, cơ thể chuyển động đều hòa không còn ăn không ngồi rồi cả ngày khiến bị ứ đọng trì trệ sinh ra đủ chứng. Đúng vậy. Thơ Du Tử Lê đã trở thành một hiện tượng, một dấu chỉ, một biểu tượng, một Icon, một công án, một đàn kiến lửa.

không lâu nữa, chúng ta sẽ bước vào ngôi nhà 21
nhưng dù cho chúng ta có khua chiêng, gióng trống cách gì,
khoa học tiến bộ tới đâu
(thì) nhân loại cũng không thể triệt tiêu nổi
mặt bên kia
tấm gương đời sống.

phải chăng,
vì thế,
chúng ta vẫn cần có lấy cho riêng mình
một điều gì khác?
 Reply
 Reply All
 Forward
 Delete
 Previous
 Next
 Close 

© 1999 Microsoft Corporation. All Rights Reserved.