Lâu lắm mới gặp lại anh. Hoài Khanh
bây giờ đã 79 tuổi ta rồi chớ ít gì. Tóc bạc phơ. Nét nhăn nhàu của người có tuổi.
Chỉ vụt tươi khi nói về thơ!
Thơ Hoài Khanh thời mình ai cũng biết, cũng thuộc ít nhiều. Lúc còn quá trẻ mà thơ anh đã làm cho Bùi Giáng giật mình, tưởng là của một… cụ già, với triết lý nhân sinh sâu sắc. “Từ Dâng Rừng tới Thân Phận, Hoài Khanh đi một bước riêng biệt choáng váng trong dòng lục bát của ông. Ông không bị một ảnh hưởng nào gò bó. Ông chỉ chịu ảnh hưởng của trời, của sương, của giòng sông, bến quạnh quê hương” (Bùi Giáng- Đi vào cõi thơ).
Một thời Hoài Khanh làm cho Giữ
Thơm Quê Mẹ và chính anh đã chọn đăng “Bài thơ trên xương cụt” của Chinh Ba.
Cách đây mươi năm, mình ghé thăm anh ở Biên Hòa, gởi tặng tập “Già Ơi… Chào Bạn!”.
Ít lâu sau anh gởi một lá thư: “Đọc Già ơi… của Đỗ Hồng Ngọc xong mình muốn già
mau đi … cho đã!”. Và bây giờ thì anh đã già thiệt, “già đã” rồi!
Gặp lại anh trong bữa họp mặt anh em Xunau.org ở Sông Trăng. Vui quá vì không ngờ. Có cả Chinh Văn, Cao Quảng Văn, Trần Dzạ Lữ, Bùi Chí Vinh, Nam Thi, Ngô Quang Hiển, Văn Công Mỹ… và nhiều bạn bè khác.
Lần nào về Phan Thiết, đi qua Núi
Cú, Ba Hòn, sông Cà Ty… mình cũng nhớ Hoài Khanh. Nhất là khi đi ngang Ba Hòn
mình thường lẩm nhẩm “Người đi để dãy Ba Hòn chơ vơ”. Thế nhưng, không phải,
anh nhắc: “Người đi nhớ dãy Ba Hòn trơ vơ” chớ! Nhưng mình thì vẫn cứ thích
“Người đi để dãy Ba Hòn chơ vơ” hơn. Nó hay ở chỗ người đi nỡ bỏ lại… chơ vơ Ba
Hòn!
Hoài Khanh sinh ra và lớn lên ở Đức
Nghĩa, Phan Thiết. Nhà anh cách chỗ mình ở không xa. Anh lớn hơn mình mấy tuổi
và đã phiêu bạt… giang hồ tự thuở nào, lúc mình còn cắp sách đến trường tiểu học
bên bờ Cà Ty! Anh vào Saigon, làm thơ, làm báo
và một mình dựng nên Nhà xuất bản Ca Dao nổi tiếng một thời, in được hằng 70 tựa
sách có giá trị. Anh kể một mình anh thôi, vừa… giám đốc, biên tập, dịch thuật,
lon ton, thầy cò, phát hành, tài xế, thu ngân… Giỏi thiêt.
Khi nhắc Xa quê nghe gió nồm của anh, anh nói anh thích gió nồm lắm, mát mẻ,
còn mình, mình ưa gió bấc hơn, nhất là những buổi tan trường. Trời se se lạnh.
Mùa cốm sắp về. Những tà áo trắng… “Mùa ơi, gió bấc nhớ không ngờ/ Năm nay
người có về ăn Tết/ Có ngậm ngùi nghe chút ấu thơ” (Đỗ Nghê, 1970). Anh cười
lỏn lẻn. Hóa ra anh cũng ưa gió bấc.
Chép lại ở đây vài bài thơ của anh. Chắc bạn cũng đã thuộc rồi. Một thứ thơ cho người ta thuộc. Không dễ đâu!
Ngồi Lại Bên Cầu
người em xưa trở về đây một bận
con đường câm bỗng ánh sáng diệu kỳ
tôi lẫn trốn vì thấy mình không thể
mây của trời rồi gió sẽ mang đi
em – thì vẫn nụ cười xanh mắt biếc
màu cô đơn trên suối tóc la đà
còn gì nữa với mây trời đang trắng
đã vô tình trôi mãi bến sông xa
thôi nước mắt đã ghi lời trên đá
và cô đơn đã ghi dấu trên tay
chân đã bước trên lối về hoang vắng
còn chăng em nghĩa sống ngực căng đầy
quá khứ đó dòng sông em sẽ ngủ
giấc chiêm bao nguyên vẹn có bao giờ
ta sẽ gặp trong ý tình vũ bão
con thuyền hồn trở lại bến hoang sơ
rồi em lại ra đi như đã đến
dòng sông kia cứ vẫn chảy xa mù
ta ngồi lại bên cầu thương dĩ vãng
nghe giữa hồn cây cỏ mọc hoang vu
Hoài Khanh
Đức Nghĩa
Biển mang niềm nhớ đi hoang
Gió Trường Sơn luyến mây ngàn Tà Dôn
Ôi sương Núi Cú lạnh hồn
Người đi nhớ dãy Ba Hòn trơ vơ
Cành dương cát trắng hững hờ
Nhìn nhau thuở ấy bây giờ nhớ nhau.
Hoài Khanh
Cà Ty
Một dòng xanh mấy niềm sâu
Ngẩn ngơ gió lạnh từ đâu thổi về
Trở mình sương rụng trên đê
Người đi rồi chẳng thấy về, chao ôi.
Hoài Khanh
“Người đi rồi chẳng thấy về, chao ôi!” là Hoài Khanh nói về bạn đó, phải chăng?
(ĐHN)