CHÂN TÍNH HẢI - Từ Thức

Tôi ngạc nhiên khi thấy một thầy tu đang đứng nói chuyện với cô y tá trước cổng bệnh viện. Tôi nhìn không ra vì thầy còn đứng ở xa, chiếc áo nhật bình đã bạc thếch, trên đầu lại đội chiếc nón lá. Cô y tá đưa thầy vào và khi đến gần tôi nhận ra thầy Bảo Châu trú trì chiếc chùa lá ở đồn điền trà. Nhận ra nhau tôi đứng lên xá một xá rất trịnh trọng. Thầy cũng xá lại một cái thật sâu. Con người nhỏ nhắn, ốm tong teo cho nên khi thầy cúi xuống xá lại, tôi không nở để thầy cúi thấp như mình, vội lấy hai tay đở lên và mời ngồi xuống ghế. Chiếc nón lá thầy đã bỏ ở ngoài cửa tôi vội đi ra cầm vào. Tôi chỉ gặp thầy ở những đêm giao thừa, chưa hề gặp nhau giữa ban ngày nên vóc dáng của thầy trông lạ lắm; vẽ thư sinh nhiều hơn là ông thầy tu đạo mạo tuy thầy từ tốn, chẩm rãi trong những cử động cũng như lời nói "Sở dĩ hôm nay ra gặp anh vì giao thừa vừa rồi không thấy anh lên uống trà như năm ngoái". Thật lạ, một ông thầy tu đi tìm một phật tử bởi vì năm nay không lên lễ chùa đầu năm. Tôi xin lỗi vì "con có đứa con gái mới sanh ngày mồng Ba Tết". Thầy chúc mừng và cho biết "Năm nay vị ân nhân phát nguyện cúng dường mỗi đầu năm trong dịp Tết có lên thăm nên tôi muốn giới thiệu với anh vì anh là người duy nhất hỏi tôi tại sao không thấy phật tử đi lễ nhưng chùa vẫn hoa quả trà bánh, lộc rất tươm tấc như có người săn sóc". Tôi cảm động "Trời ơi chỉ có vậy thôi mà thầy phải lặn lội ra tìm con". Thật sự hôm nay thầy nhắc lại tôi mới nhớ cái đêm giao thừa năm đó thấy chùa vắng tanh nhưng ấm cúng vì hoa quả cây lộc đầy đủ tôi mới hỏi và được thầy trả lời "vị ân nhân đồng hương Bình Định nay theo gia đình sống ở Sài Gòn". Trả lời rồi cười mong muốn có dịp gặp lại uống trà đàm đạo. Có lẽ hôm nay là cái dịp nên thầy ra tìm tôi giới thiệu vị ân nhân "Tôi muốn lưu hai vợ chồng ở lại ít hôm, họ đồng ý, nên hôm nay ra tìm anh ghé chơi"

Tôi định lái xe đưa thầy về nhưng thầy không chịu, ra đường đón xe lam. Thật là ông thầy tu đạm bạc. Tôi nhớ thầy quên cái nón lá. Tôi đem cái nón cất trên đầu tủ hôm nào lên chùa mang theo. Tôi cầm chiếc nón định treo lên tủ tình cờ đọc hai câu thơ viết bên trong. Chữ viết đẹp bằng mực tím, có nhiều chữ đã phai mờ mờ nhưng vẫn còn đọc được "Thoảng bên tai một tiếng chày kình. Khách tang hải giật mình trong giấc mộng".

Hai câu thơ trên chiếc nón rách làm tôi mến thầy Bảo Châu nhiều. Có lẽ trước khi đi tu thầy đã có một đời sống nội tâm phóng khoáng, cho nên nhận mình là khách tang hải, và nay thầy muốn dừng lại, tỉnh mộng. Ngày xưa tôi đâu có tham cứu đạo Phật hay có biết gì về giáo lý cho nên đọc hai câu thơ trên với ý niệm bi quan, cháng chường hơn là buông bỏ giải thoát, cho nên cứ nghĩ thầy Bảo Châu chán đời nương vào cửa Phật. Lúc thầy bước vào với chiếc nón cời tôi cứ nghĩ ông thầy tu lập dị, muốn khác người, nhưng trong cung cách nói chuyện tôi cho mình lầm, thầy Bảo Châu sống thực.

Rồi để tôi xem vị ân nhân thầy muốn giới thiệu là ai, trông có vẽ hư hư thực thực; chỉ cúng dường chùa ngày Tết, không bao giờ bước chân đến chùa. 

Từ Thức, cậu học trò mười tám tuổi đang theo học Trung học ở Quy Nhơn. Phố biển này cũng là quê hương của Từ Thức. Từ Thức sống với mẹ, không hề nghe nhắc đến cha. Hai mẹ con sống dưới chân núi Ghềnh Ráng. Từ Thức nhắc đến ghềnh Ráng làm tôi chạnh nhớ đến Hàn Mặc Tử. Ngôi mộ của thi sĩ nằm trên đỉnh Ghềnh Ráng, bốn bề biển mênh mông lộng gió. Ngôi mộ trắng nằm dưới rừng phi lau và dương liễu, ngày cũng như đêm gió lùa về tạo ra những âm thanh não nuột như tiếng thơ của thi sĩ.

Ở lứa tuổi dậy thì nhưng Từ Thức sống khép kín, có lẽ vì mặc cảm không có cha. Mẹ Từ Thức sống âm thầm lặng lẽ. Hai mẹ con là hai chiếc bóng nương tựa nhau. Ngoài đứa con trai mẹ không còn biết đến ai ngay cả đến mình. Mẹ dạy con từng ly từng tí, từ học hành đến cách ăn mặc, đối xử với bạn bè. Mẹ cũng là nhà mô phạm, ăn nói nhỏ nhẹ. Mẹ mê thơ Hàn Mặc Tử. Mẹ về ở dưới chân núi Ghềnh Ráng để có thể dễ dàng viếng mộ thi sĩ. Từ Thức kể chuyện mẹ cứ như Hàn Mặc Tử là người yêu của mẹ. Nhưng không phải, mẹ chỉ yêu thơ chứ không yêu người. Tả người mẹ như vậy làm người nghe đoán được con người nội tâm của Từ Thức. Từ Thức thuơng mẹ, nghe lời mẹ. Lớn lên biết suy nghĩ Từ Thức nhận biết được nỗi lòng của mẹ mình, sự hy sinh của mẹ đối với mình nên Từ Thức càng thương mẹ hơn. Càng thương mẹ Từ Thức muốn tâm hồn mẹ in vào tâm hồn mình nên nhất nhất học cái hạnh của mẹ, nhất là hạnh khiêm tốn, kín đáo, chịu đựng, khép kín...

Tuổi trẻ và tình yêu? Tuổi mười tám rực lữa dậy thì. Con đường từ nhà mình đi lên ghềnh Ráng từ mười mấy năm nay đối với Từ Thức là con đường êm đềm của hai mẹ con. Trên đường đi mẹ hay đọc những câu thơ trữ tình của người đang nằm trong mộ trên đỉnh núi. Nhưng mấy tháng nay sự chuyển biến trong Từ Thức làm mẹ nhìn thấy, thỉnh thoảng mẹ lên núi một mình không đi với con. Không phải mẹ giận nhưng mẹ cảm thấy con mình chính là mình khi xưa nên để cho con tự do.

Người mẹ của Từ Thức có khác những người mẹ bình thường; đáng lẽ phải la mắng con khoang dính vào vòng yêu đương, phải lo học hành. Trái lại Từ Thức bắt đầu cảm thấy mình ích kỷ, không thương mẹ, không săn sóc mẹ " Sự dằn vặt giữa tình yêu mới chớm và tình mẹ bao la đã nhiều đêm Từ Thức thức trắng. Nhiều khi Từ Thức muốn hy sinh tình yêu để yêu mẹ. Nhưng khi đối diện với người con gái cùng lớp Từ Thức không thể từ chối những hẹn hò. Những lá thư kẹp trong những trang vở học trò ngày càng nhiều, càng da diết.

Rồi những gì xãy ra cho Từ Thức? " ...Cát trắng biển xanh im vắng, gió rì rào, màng đêm ..là những kẻ toa rập với Từ Thức. Vòng tay ấm, làn môi mềm, tiếng nấc trong đêm ..là những đầu hàng của Từ Thức..Những ngày sau đêm đó, cái đêm Từ Thức cho là đêm định mệnh của đời mình, người con gái vắng mặt ở lớp. Từ Thức càng lo lắng, lo lắng cho nàng và cho mình, cho mẹ nữa. Rồi nàng cũng trở lại lớp nhưng dáng tiều tuỵ làm Từ Thức hốt hoảng hơn. Lại hẹn hò, lại xin tha thứ. Người con gái nhìn Từ Thức với nỗi lòng ân hận, hờn dỗi, níu kéo...

Rồi những gì xãy ra nữa? Nàng bỏ học. Từ Thức đến tận nhà tìm, chỉ đứng bên ngoài dò xét. Không thấy tăm hơi. Cuối cùng cha mẹ người con gái xin chuyển trường cho con mình. Từ Thức hụt hẩn từ nay không còn cơ hội gặp lại người mình yêu. 

Chuyện của Từ Thức cũng chỉ là chuyện tình của tuổi học trò chẳng có chi đặc biệt. Nhưng chuyện kể chưa xong.

Từ Thức tưởng như chuyện đã trôi vào quên lãng. Tuổi trẻ mau quên, yêu nhau, rời nhau rồi quên nhau...Đối với Từ Thức có khó khăn hơn vì mối tình đầu, vì cảm thấy bao nhiêu trách nhiệm mình phải gánh...Tất cả đã qua đi với thời gian..cho đến một đêm, đêm mùa hè Từ Thức còn đang ôn thi Tú Tài kỳ thứ hai chưa đi ngủ thì nghe tiếng trẻ khóc ngoài hiên nhà mình. Cứ tưởng con hàng xóm nhưng tiếng khóc làm cho mẹ Từ Thức thức dậy đi ra ngoài. Từ Thức theo mẹ. Ngay trước cửa nhà một đống vải bọc trắng đang có gì cựa quậy. Trên đống vải còn chiếc nón lá đậy lên. Mẹ khơi đống vải, hình hài một đứa bé mới sanh. Mãnh giấy nhỏ ghi một vài chữ "Bé gái họ Phan, chưa đặt tên". Mẹ Từ Thức lặng lẽ bồng vào. Từ Thức đứng như trời trồng. Mẹ vẫn âm thầm không nói lời nào, bản tính âm thầm chịu đựng cố hữu của mẹ. Mẹ âu yếm nhìn đứa bé, mẹ nói như để một mình mẹ nghe "Cháu tôi tôi nuôi". Vẽ im lặng lạnh lùng của mẹ làm Từ Thức càng hoảng hốt, nhưng mẹ trấn an bằng một nụ cười tha thứ. Mẹ nhìn mãnh giấy mĩm cười rồi đặt xuống...Phan Thị Lượm. Đặt tên xong mẹ cười lớn làm Từ Thức không hiểu mẹ đặt thật hay đùa chua chát.

"Nhưng cái tên Lượm vẫn là tên đứa con của tôi đến hôm nay". Thầy Bửu Châu cười thật to nhưng không dấu hết vẽ chua xót, trên tay vẫn cầm chiếc nón cời, chiếc nón hai mươi năm trước đã che trên thân thể đứa bé mới sanh. Thầy trao cho tôi chén trà mới được cô Lượm châm thêm mang lên.

Thầy tiếp tôi chiều hôm đó bằng câu chuyện Từ Thức. "Bây giờ anh biết chuyện của tôi, vị "ân nhân" của tôi là ai, tôi đề nghị anh trả lại cái tên cúng cơm của mẹ tôi đặt cho tôi, Từ Thức. Đừng gọi tôi là thầy Bảo Châu nữa. Bảo Châu chỉ là tên ngôi chùa này”. Bữa cơm tối hôm đó hai vợ chồng Lượm, cũng là ân nhân duy nhất cúng dường của chùa, sữa soạn thật kỷ. 

Chuyện dài lắm. Suốt buổi tôi không đặt một câu hỏi nào. Tôi không hỏi mẹ của Từ Thức, mẹ của cô Lượm, và Từ Thức đi tu từ hồi nào. Từ Thức tiển tôi ra về khi trời tối lắm, trong bóng đêm Từ Thức nhỏ giọng: "Tôi không hiểu tại sao đêm giao thừa năm đó gặp anh lần đầu tôi nghĩ câu chuyện của tôi có thể gởi gắm tâm sự với anh. Chứ từ trước đến giờ chỉ có mẹ tôi và sư phụ tôi biết mà thôi". Và khi viết thành truyện, truyện vẫn để tên Từ Thức nhưng độc giả chẳng ai biết Từ Thức là ai.

Chân Tính Hải

(Vòng Sân Cát)