Cách
đây gần hai năm, khi gặp nhau trên đỉnh gió Tân An,
Nguyễn Huỳnh Sa có đưa cho tôi bài thơ trên mang tựa đề
“Chong chóng”. Lúc ấy, tôi không đọc ngay mà cất vào
túi áo. Mãi đến khi về nhà, tôi mới lấy ra đọc. Càng
đọc,
tôi
bỗng
nhiên bị cuốn hút
bởi
bài thơ . Tôi đọc đi,
đọc
lại bài thơ “Chong chóng” của Nguyễn Huỳnh Sa nhiều
lần và nghe lòng mình trĩu nặng:

Nhà thơ Nguyễn Huỳnh Sa
“Lá
dứa biển ba thắt thành chong chóng
Tuổi
thơ con xoay vun vút gió đồng
Xếp
giấy vở con tập làm chong chóng
Góc
sân trường chờ ngọn gió đi rong
Trước
sân đời đâu dễ cứ lông nhông
Cứ
đợi gió xuôi chiều xoay cuộc sống
Không
lá dứa con vẫn là chong chóng
Trận
trốt đời ràn rạt quất sau lưng
Buổi
quay về, lạo xạo cát quanh chân
Khách
sạn, nhà hàng chiều lô nhô bãi
Gặp
lá dứa níu vai mình đau nhói
Chong
chóng ngậm ngùi- chong chóng của ba xưa.”
Nhà thơ Lê Đạt đã từng nói: “ thơ hay là đọc xong phải có sự thay đổi trong tâm hồn mình. Thơ hay giống như đi qua đò, có gió, có sóng và sang được bờ bên kia. Thơ hay không chỉ đứng bên bờ này mà thôi… thơ hay có đạo đức cao vì nó tạo ra một thói quen đạo đức mới. Ở thơ hay: đạo đức, nhân văn, mỹ học là một…”.
Qua bài thơ “Chong chóng” của Nguyễn Huỳnh Sa, chỉ với 12 câu, tôi thấy cả cuộc đời của cha tôi, một cuộc đời đầy gian khổ. Tôi cũng thấy lại tuổi thơ của tôi trên cánh đồng miền Trung đầy gió Lào và nắng quái. Nghe lòng mình rưng rưng, tôi nhận ra: thân phận kiếp người cả cuộc đời của ba thế hệ. Ở giữa cái thời, nhiều người bỏ quê ra phố. Trẻ con có rất nhiều trò chơi điện tử tối tân, Nguyễn Huỳnh Sa nói đến trò chơi chong chóng thắt bằng lá dứa biển đã đưa chúng ta trở về với tuổi thơ, với miền quê yêu dấu, với cả nắng mưa, gió bão cuộc đời.
Nguyễn Huỳnh Sa tên thật là Nguyễn Đăng Vân. Anh sinh ra tại xã Tân Thành, huyện Hàm Thuận Nam,tỉnh Bình Thuận, hiện thường trú tại thị xã La Gi. Từ những năm 1980, thơ Nguyễn Huỳnh Sa đã xuất hiện trên các báo, tạp chí văn nghệ ở địa phương và Trung ương. Người đọc yêu những vần thơ của Nguyễn Huỳnh Sa mượt mà, âm hưởng ca dao. Đọc thơ Nguyễn Huỳnh Sa ta bắt gặp hình ảnh những cánh cò trải rộng trên cánh đồng chiều ngát xanh, những bông cỏ long chong quay cuồng trong nắng gió, những bãi đá hoang sơ nghiêng đời nghe biển vỗ vào lòng mặn chát. Có lẽ hình ảnh quê nhà, anh đã đưa vào thơ của mình trong những tâm trạng khác nhau trong cuộc sống đời thường:
Chưa
Tết mà lòng đã Tết
Nao nao
góc tuổi năm mười
Hoa vạn
thọ chạm vàng lên cuối Chạp
Hương
chạm mềm muôn ngực bấc non tươi
Ta chạm
nhằm đêm tháng Chạp xa xôi
Lá
chuối xanh bỗng ngọt ngào mật cốm
Chiếc
quạt mo cau nở bầy đom đóm
Khuya
bập bùng lay bóng mẹ trầm ngâm
Lại
chạm vào một ngày thật xa xăm
Khi áo
lục khăn điều bay lất phất
Thì
trái khế vắt phận mình chua chát
Để
lung linh, ửng mặt những mâm đồng
Khi cá
mè, cá chép giỡn trăng trong
Nàng
Tố nữ ôm đàn bên vách đợi
Mẹ
gói “đất trời” tròn vuông lá mới
Eùn
bay về chạm đỏ sắc hoa vông
Hứng
mặt trời trên cõi Tết mênh mông
Vẫn
chưa đến tận cùng đêm – cõi – Tết
Làm
sao hiểu những gì chưa hiểu hết…
Xin
thắp lòng dâng mẹ lúc tàn đông.
(Bài thơ Giáp Tết)
.
Nguyễn Huỳnh Sa rất kỹ lưỡng, thận trọng trong khi sáng tác. Nhiều lúc, chúng tôi thấy anh khổ sở vì một câu thơ của mình. Anh sửa tới, sửa lui cân nhắc từng con chữ, đến khi nào thật đạt, thật vừa ý anh mới chịu thôi. Chính vì vậy, anh viết nhiều nhưng công bố rất ít, có chọn lọc khi trình làng. Mãi đến năm 2008 ,Nguyễn Huỳnh Sa mới cho ra đời thi phẩm “ Đá mặn nghiêng đời nghe sóng vỗ”. Có những câu thơ đầy ám ảnh,ghim vào hồn người đọc :
“ Biển
gửi vào ta
Những
mặn mòi, xa xót
Ta mượn
biển trời
Bèo
bọt
Để
trăm năm…”
Nguyễn Huỳnh Sa tinh tế đưa vào thơ những hình ảnh phản nghịch, nhưng gần gũi trong cuộc sống đầy lãng mạn:
“Đà
Lạt
bây
giờ anh mới hiểu
những
con đường
vặn
mình
khúc
khuỷu
để
thông bên đường
tăm
tắp nến
mây
xuyên
Anh
không biết
sao cà
phê lại đen
mới
vỡ lẽ- bông cà phê rất trắng
chỉ
không hiểu
trưa
vàng
em nhốt
nắng
sao để
phập phồng
trong
ngực áo len xanh?
Em giấu
đâu rồi
màu
lửa phượng của anh?
lửa
của tình đầu
ngun
ngút đỏ
màu
phượng bây giờ
cứ
rưng rức nhớ
tím
đầy tay em
Vẹt
lá sân trường
kiếm
lại chút thân quen
anh
chợt hiểu
vì sao
phượng tím
mưa Đà
Lạt
lay
phay
chiều
bịn rịn
gặp
sắc phượng hồng
đậu
kín má em tôi.”
(Đà Lạt)
Với bài thơ “ Chữ O”, Nguyễn Huỳnh Sa viết cho con, nhiều người đọc thấy lại chính hình ảnh, tâm trạng của chính mình trong cuộc mưu sinh:
“Phải
đâu tại cái bút chì
Mà con
gọt mãi làm chi thêm phiền
Con gà
gọi mặt trời lên
Chữ O
nào có tròn trên miệng gà
Chiếc
bong bóng xẹp góc nhà
Chữ O
con xẹp cũng là “tự nhiên”
Giấy
thì trắng, chì thì đen
Đường
cong cứ mãi vòng trên giấy đời
Thôi
đừng gọt nữa con ơi
Ba đã
gọt hết phần đời của ba
Mà O
tròn vẫn … tiếng gà
Chữ
O ba có bao giờ tròn đâu”
(“Chữ O”)
Những câu lục bát tự sự của Nguyễn Huỳnh Sa chứa chan tình cảm như là khoản lặng, tiếng thở dài trong đường đời nhiều gian nan!
LÊ
NGỌC TRÁC