Góc khuất của những tên tuổi nổi tiếng trong ‘Ký’ Đinh Quang Anh Thái

17 Tháng Tư 201810:47 SA(Xem: 9598)
Góc khuất của những tên tuổi nổi tiếng trong ‘Ký’ Đinh Quang Anh Thái

Mới đây, nhà xuất bản Người Việt Books, đã gửi tới độc giả, những người yêu chữ, nghĩa, tác phẩm mang tên “Ký” của nhà báo tên tuổi, Đinh Quang Anh Thái. Ông được dư luận mô tả là rất giầu có vốn sống ở nhiều lãnh vực khác nhau: Từ kinh nghiệm tù đầy khi còn rất trẻ do những hoạt động mang tính chống phá nhà cầm quyền CS Hà Nội tới những nỗ lực, vận dộng, liên kết những người trẻ yêu nước. Ông cũng được mô tả là người có thâm tình đặc biệt với những nhân vật làm chính trị, cách mạng, cũng như văn học, nghệ thuật nổi tiếng của người Việt trong nhiều thập niên qua. Điển hình là những bút ký của họ Đinh về những nhân vật tạm gọi là tiêu biểu cho thời đại chúng ta như nhà văn hóa, nhà cách mạng Hồ Hữu Tường; nhà báo Như Phong / Lê Văn Tiến; giáo sư Tâm Việt / Nguyễn Ngọc Bích, nhà thơ Nguyễn Chí Thiện… Những người trẻ, thế hệ kế tiếp, nhưng cũng đã để lại những dấu ấn lớn như cố bác sĩ Hoàng Cơ Trường; anh hùng Trần Văn Bá; nhà báo Đỗ Ngọc Yến… Về phía nhà văn, nhà thơ, người ta thấy tác giả đề cập tới những tên tuổi quen thuộc như Nguyễn Tất Nhiên, Bùi Bảo Trúc, Đoàn Kế Tường…

DinhQuangAnhThai 01
Nhà báo Đinh Quang Anh Thái (Hình Triết Trần)



Có dễ vì Đinh Quang Anh Thái từng “neo” sinh mạng mình ở những “bờ bến sinh tử” thời sự khác nhau, nên “Ký” của ông đã được chào đón với nhiều tin cậy, thiện cảm, giữa cảnh “chợ chiều” của sinh hoạt chữ, nghĩa ngày một thêm lạnh, nhạt, co cụm…

Tuy nhiên, trước hết, chúng ta cũng nên hiểu “ký” là tên gọi chung của thể loại văn xuôi vốn gần với bộ môn báo chí hơn là thể loại truyện ngắn, truyện dài hoặc tiểu thuyết…

Nói chung, theo định nghĩa thì nội dung căn bản của Ký sự, Hồi ký hoặc Bút ký thường thiên về ghi chép các sự kiện có tính cách cá nhân trong đời thường; mô tả và tưởng nhớ của tác giả về một quá khứ xa, gần nào đó mà “chính diện” thường là những nhân vật hay sự việc mà tác giả có mối liên hệ đặc biệt; hoặc đó là những trang văn xuôi ghi lại một (những) cảnh vật mà tác giả đã mắt thấy, tai nghe trong những chuyến đi của mình. Bút ký tái hiện người và sự vật xen kẽ nhau một cách sinh động, phong phú. Nhưng qua đó, người đọc biết được cảm nghĩ, quan điểm của tác giả qua từng trường hợp…

Tuy nhiên dù với khuynh hướng nào thì phạm trù của “ký” vẫn ở bên kia đường biên hư cấu, tưởng tượng. Và, một tác phẩm thuộc thể loại “ký” sẽ có gíá trị đáng kể, nếu nội dung của chúng là những dữ kiện hoặc kỷ niệm của riêng tác giả đó.

Tôi nghĩ, thật hạnh phúc cho những độc giả của Đinh Quang Anh Thái qua tác phẩm “Ký”, khi tác phẩm này hội đủ những đòi hỏi, để “Ký” của họ Đinh, chẳng những là một “ký” đúng nghĩa mà, còn xót, buốt dữ kiện, cùng những cảm nhận cá nhân rất độc đáo của tác giả.

Hơn thế nữa, với tôi, khi tổng hợp 12 bút ký của Đinh Quang Anh Thái, trong tác phẩm “Ký” này, người đọc sẽ có được một tấm gương, phản chiếu mọi góc khuất của những tên tuổi cá nhân - - Hay phóng lớn những bi kịch của từng lớp người, đại diện cho nhiều tầng lớp xã hội mà, khi ráp nối lại, tác phẩm sẽ cho chúng ta thấy cả một chiều dài nhân sinh, chiều dài lịch sử xương, máu buồn / vui một dân tộc, một tổ quốc. (Đó là một thứ “ký ức tập thể” theo cách nói của Carl Gustav Jung) (1)

Mở vào “Ký” của mình, nhân vật đầu tiên được Đinh Quang Anh Thái đề cập là “Bác Năm Tường ‘Phi Lạc Náo Chí Hòa’ ”, thời điểm tháng giêng năm 1979, tại trại giam T20 Phan Đăng Lưu (Gia Định); khi họ Đinh được giới thiệu, “ra mắt” nhà văn nổi tiếng Hồ Hữu Tường, có đoạn:

“Một buổi sáng, kẻng vừa điểm, báo hiệu giờ làm việc của trại, công an quản giáo trại giam, tay cầm danh sách đến từng phòng đọc tên tù nhân phải chuyển trại. Không khí ồn lên như cái chợ. Tiếng ‘cục tác’ vang từ phòng này qua phòng khác. Hầu như mọi người ai cũng ngoác miệng kêu lên thành tiếng như gà sắp bị đem đi cắt cổ. Tiếng kêu truyền khắp nơi nghe như âm thanh một lò sát sinh.

“Chả là tù nhân gọi những lần chuyển trại là ‘bắt gà’. Hình ảnh người ta thò tay vào trong chuồng lùa bắt từng con gà đem đi giết lấy thịt gây ra sự hoảng loạn cho loài gia cầm này ra sao, thì cảnh của các trại giam mỗi khi có lệnh chuyển phòng, hay chuyển trại, cũng y như thế. Người đi ưu tư lo lắng, không biết rồi đi về đâu; người ở lại buồn bã, không biết ở là tội nặng hay đi là tội nhẹ.

“Từ phòng 5 khu C2, tôi và một số người nữa bị chuyển sang phòng 2 khu A, nhập cùng tù nhân từ các phòng giam khác. Chuyến chuyển phòng lần này giúp tôi rút ngắn được hình phạt còng tay 90 ngày vì tội… đánh ăng ten.

“Bước chân vào phòng giam mới, tôi vui mừng vì gặp lại hai bạn tù cùng ở với nhau những tháng trước đó nơi phòng 5 khu C1, là anh Hồ Chánh và anh Nguyễn Văn Lịch. Chưa kịp bỏ những vật dụng nhếch nhác của đời tù xuống đất, anh Lịch nắm tay tôi kéo về phía góc phòng và giới thệu tôi với một ông già mà mới nhìn, tôi biết ngay là nhân vật tiếng tăm lừng lẫy: Hồ Hữu Tường. Anh Lịch nói, bác Năm, thằng Thái nè, nó chính là thằng ‘Giao’ mà anh Linh định đưa đến gặp bác Năm lúc chưa bị bắt đó…” (Ký, tr, 25 & 26)

(Kỳ sau tiếp)
_____

Chú thích:

(1) Carl Gustav Jung sinh ngày 26 tháng 7 năm 1875, mất ngày 6 tháng 6 năm 196, là một bác sĩ tâm thần, một nhà tâm lý học Thụy Sĩ. Ông nổi tiếng nhờ ông thành lập một trường phái Tâm Lý học mới có tên là "Tâm Lý Học Phân Tích"(‘analytical psychology’) nhằm phân biệt với trường phái "Phân Tâm Học" (‘psychoanalysis’) của Sigmund Freud.

Jung được xem là một trong các nhà tâm thần học hiện đại tiên phong trong cách nhìn nhận về hệ tâm trí người như là thứ có "bản chất tôn giáo", và lấy đó làm trung tâm điểm cho mọi khảo cứu. Ông cũng nổi tiếng là một người chuyên nghiên cứu về biểu tượng học và phân tích giấc mơ. Mặc dù dành phần lớn thời gian cho việc trị liệu lâm sàng, nhưng Jung cũng viết nhiều công trình về các lĩnh vực khác có liên quan, như các tác phẩm về triết học phương Đông và phương Tây, về Giả Kim Thuật, Thiên văn học, xã hội học, văn học nghệ thuật. Jung khảo xét sâu xa về cái được gọi là Thành toàn bản ngã – Individuation (Phân biệt: thuật ngữ này khác với Individulism – cá nhân chủ nghĩa), đây là một tiến trình tâm lý nhằm thống hợp các mặt đối lập của hệ tâm trí là Vô thức và Ý thức trên cơ sở vẫn giữ mối liên hệ "tự hành" tương đối của chúng, giúp một cá nhân trở nên Thành Toàn. Khái niệm này là hạt nhân lý luận của học thuyết Tâm lý học phân tích. Jung cũng tạo sinh ra rất nhiều thuật ngữ tâm lý khác, như Nguyên Mẫu, Ký ức tập thể, Phức cảm, Đồng Hiện (Synchronicity - có phần giống với thuyết "đồng thanh tương ứng - đồng khí tương cầu". Là những "Ngẫu nhiên có ý nghĩa", theo một cách thức Nhân - Quả phi tuyến tính như Butterfly effect)… (Nguồn Bách Khoa ToànThư Mở / Wikipedia).

Ý kiến bạn đọc
08 Tháng Hai 20235:57 SA
Khách
Tôi Dương Đình Minh Sơn, chuyên viên nghiên cứu văn hóa cổ truyền dân tộc. Tôi có sách "Giải mã biểu tượng văn hóa Nõ Nường" (Nõ Nường như Linga Yoni của Ấn Độ -văn hóa Chăm ở Việt Nam) sách do nhà nước đặt hàng Nxb Đại học Quốc gia xuất bản 2016 Nhưng ở trong nước thì họ không trọng văn hóa cổ truyền mà chú ý văn hóa dân gian. Do đó, tôi muốn gửi bảo thảo cho Nxb người Việt Books để Nxb xem, in công bố rộng rãi để những nhà nghiên cứu văn hóa cổ truyền dân tộc ở nước ngoài thưởng thức. Kính mong Nxb Người Việt Books hồi âm cho tôi Email: duongdinhminhson2012@gmailcomxin cảm ơn
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
06 Tháng Tư 202512:00 SA(Xem: 35252)
Tên thật Nguyễn Thị Ngọc Trâm, nữ ca sĩ Minh Trang là cháu ngoại của Công Chúa Mỹ Lương (tục gọi Bà Chúa Nhất,) em ruột với Vua Thành Thái. Ngày 18 Tháng Tám tới đây, bà bước vào tuổi 90 (mà,
26 Tháng Giêng 202512:00 SA(Xem: 32090)
Ở thế hệ thứ hai của sinh hoạt 20 năm âm nhạc miền Nam, tính từ 1954 tới 1975, nếu có một người lặng lẽ nhất trong mọi sinh hoạt,
10 Tháng Giêng 202512:00 SA(Xem: 13860)
Chính Mai Thảo là người đầu tiên, vào từ miền Bắc, mở được cánh cửa tương thông, thân ái giữa những người làm nghệ thuật ở hai đầu “thế giới” lạ lẫm.
24 Tháng Mười Hai 202412:00 SA(Xem: 21252)
Tôi biết tôi dường còn muốn nói với NXH, nhiều hơn nữa,
17 Tháng Mười Hai 20249:39 SA(Xem: 10674)
màu vàng rực rỡ của dã-quỳ đã dắt tay tôi trở lại Pleiku
30 Tháng Tám 202412:00 SA(Xem: 24280)
Tôi không biết phải bắt đầu từ đâu, ra sao, thế nào khi đứng trước khu rừng có quá nhiều những gốc lạ, quý? Khu rừng thuộc quyền sở hữu của người dựng thành đêm-từ-biệt…Trần.
22 Tháng Tám 202412:00 SA(Xem: 18280)
Đề cập tới sự nghiệp âm nhạc giá trị của cố nhạc sĩ Phạm Đình Chương, nếu chỉ nói tới khía cạnh thơ phổ nhạc (dù cho ông được ghi nhận như một thiên tài) mà không đề cập tới những lãnh vực khác, tôi cho là một thiếu sót không thể tha thứ.
29 Tháng Năm 202412:00 SA(Xem: 19302)
Tuy nhiên, thế hệ 1940-1950, cũng lại là thế hệ cung cấp cho văn chương miền Nam 20 năm, những bài thơ, những trang
24 Tháng Tư 202412:00 SA(Xem: 11875)
Loạt bài của Nguyên Vũ / Vũ Ngự Chiêu được độc giả, nhất là giới quân nhân đón nhận nồng nhiệt
29 Tháng Mười Một 202312:00 SA(Xem: 20687)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 35252)
Tên thật Nguyễn Thị Ngọc Trâm, nữ ca sĩ Minh Trang là cháu ngoại của Công Chúa Mỹ Lương (tục gọi Bà Chúa Nhất,) em ruột với Vua Thành Thái. Ngày 18 Tháng Tám tới đây, bà bước vào tuổi 90 (mà,
(Xem: 32090)
Ở thế hệ thứ hai của sinh hoạt 20 năm âm nhạc miền Nam, tính từ 1954 tới 1975, nếu có một người lặng lẽ nhất trong mọi sinh hoạt,
(Xem: 13860)
Chính Mai Thảo là người đầu tiên, vào từ miền Bắc, mở được cánh cửa tương thông, thân ái giữa những người làm nghệ thuật ở hai đầu “thế giới” lạ lẫm.
(Xem: 21252)
Tôi biết tôi dường còn muốn nói với NXH, nhiều hơn nữa,
(Xem: 10674)
màu vàng rực rỡ của dã-quỳ đã dắt tay tôi trở lại Pleiku
(Xem: 745)
Trên vòm trời thi ca Việt Nam bao la, hiếm, có một thi sĩ mang trong mình sự giao hòa mượt mà giữa tình yêu, đời sống và triết tính Phật giáo như Du Tử Lê.
(Xem: 16562)
Du Tử Lê, ông ấy là ai? Sao định mệnh tôi cứ mãi gắn liền với những dòng thơ của ông ta? Nghe nói bây giờ đang ở tại Mỹ
(Xem: 6610)
Tôi mượn câu thơ kết trong bài 'Đêm, nhớ trăng Sài Gòn' của Du Tử Lê để làm tựa cho bài viết này, bài viết về ông: Du Tử Lê - một nhà thơ có tầm ảnh hưởng lớn đối với văn chương Việt Nam.
(Xem: 3598)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 3956)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 20938)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 9880)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 11317)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 9915)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 13709)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 33122)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 22295)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 27839)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 25216)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 24171)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 22241)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 19762)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 21065)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 18463)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 17359)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 27392)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 34530)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 36300)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,