Hà Hồng Hoàng là bút hiệu của một người làm thơ, chưa từng phổ biến thơ mình trên bất cứ một tạp chí văn chương hay, trang mạng nào. Ông là cựu học sinh trường trung học Petrus Ký niên khóa 1965-1972, cựu sinh viên đại học Vạn Hạnh... Sau 1975, ông tốt nghiệp cử nhân kính tế đại học Kinh Tế, Saigon.
Nhà thơ Hà Hồng Hoàng
Tác giả cho biết hai chữ “hồng hoàng” trong bút hiệu Hà Hồng Hoàng của ông, là tên của một loài chim ó quý, chỉ có ở dẫy Trường Sơn.
Dù tên tuổi Hà Hồng Hoàng còn hoàn toàn xa lạ với người đọc, nhưng tự thân những bài thơ của ông mà, chúng tôi nhận được, lại cho thấy độ sâu, chín bất ngờ…
Như rất nhiều nhà thơ thành danh khác, Hà Hồng Hoàng chọn ăn ở với những thể thơ nền tảng của lịch sử thi ca Việt Nam - - Như bảy chữ, tám chữ. Nhưng “con chim ó quý của dãy trường sơn” đã thổi vào các thể thơ nền tảng này, một linh hồn mới - - Với những so sánh, liên tưởng ra khỏi lối mòn những khuôn sáo cũ.
Trong bài thơ “Nhớ Blao hay nhớ em”, có nhiều câu theo tôi, tạo được sự chú ý đáng kể.. Thí dụ những câu: “Blao trên cao nghìn thước trẻ môi hồng”. Hoặc “nhưng anh biết lòng anh là gió xoáy”.
Ý niệm hạnh phúc / đau khổ (nói chung là tình yêu, đời người) làm thời gian ngưng đọng (thấm chí bắt trái đất ngược chiều quay cả trăm năm), đã được đề cập khá nhiều trong thi ca. Tùy theo cảm nghiệm, khả năng của mỗi tác giả mà, trái đất bị /được các thi sĩ bắt phải ngừng quay, ngưng thở cách nào đó. Có người “thấy trăm năm chỉ tựa một đôi giờ”. Hoặc “ta được sống một giờ như mấy kiếp” v.v…
Cũng vậy, trong bài “Khi Quỳnh Như qua Hội An”, để xiển dương bước chân ngà, ngọc của người yêu, Hà Hồng Hoàng không chỉ bắt trái đất ngừng quay, ngưng thở mà, còn cho tương lai hạnh ngộ với quá khứ:
“ Quỳnh Như đi qua phố Hội An
Giây phút đó bỗng trở thành bất tử…
Đó là lúc tương lai và quá khứ…
Lẫn vào nhau, xóa hết cõi thòi gian.”
Trung thành với chủ trương “xiên dương tối đa” người tình (hay tình yêu) của mình, ở bài “Để nhớ thời em,” Hà Hồng Hoàng viết:
“Một mai tóc bạc anh về núi ,
Tìm khối hoa cương trắng Ngũ Hành
Tạc em lên đỉnh cao vời vợi ,
Để nhớ thời xuân em rất xanh…
Tuy nhiên, thơ Hà Hồng Hoàng không chỉ có thế.
Với một số bài viết theo thể tự do của Hà Hồng Hoàng mà, tôi được đọc, như bài “Gửi người con gái Bosnia và thiên niên kỷ thứ ba”, hoặc bài “Tân Tân Ước”, tác giả còn cho thấy, ông đã đem được vào thơ của mình những vết-nám-thời-đại. Những thoái hóa hay, sự lên ngôi của bản năng thú vật trong thế giới hôm nay! Tôi muốn gọi những dòng thơ đó là, những phát hiện tế-bào-ung-thư-thời-đại - - Đã và đang tàn phá tận gốc rễ cơ thể Việt Nam nói riêng, nhân loại nói chung:
“…Nhưng hai ngàn năm sau Thiên Chúa giáng sinh,
Tôi vẫn thấy xót xa
Vì dường như tất cả chúng ta
Thực sự vẫn chưa học được điều gì đáng giá!
Và chúng ta vẫn nhìn nhau xa lạ,
Vẫn giành ăn,, chiếm đất, đốt nhà.
Máu con người vẫn đổ xuống ở Bosnia,
Ở Afghanistan, Jesusalem, Gaza, Ruanda…
Máu da đen da đỏ, da vàng da trắng…
Máu năm châu vẫn chảy hoài vô tận…!
Ôi hai ngàn năm văn minh!
Hỡi con người từng chinh phục Nguyệt cầu
Và sắp sửa thám hiểm Hoả Tinh,
Các anh vẫn mãi còn đánh nhau…kể từ thượng cổ!
Các anh vẫn dã man như thời còn ăn lông ở lỗ!
Ôi con người và kiến trúc thượng tầng đồ sộ,
Liên Hiệp Quốc, NATO,
Và gì gì nữa khác…
Ôi hỡi con người!
Tay nào anh nhận giải Nobel
Và tay nào anh vẫn còn cầm vũ khí?
Ôi hai ngàn năm văn minh,
Lịch sử chúng ta đầy rẫy những cuộc hành hình
Và vẫn khét mùi diêm sinh thuốc súng.
Tôi yêu em, người con gái Bosnia,
Tôi khóc cho em
Như ngày xưa thế hệ Ông Bà, Cha Mẹ em,
Rất nhiều người đã từng nhìn chúng tôi mà khóc,
Rất nhiều người đã từng nhìn thấy chúng tôi,
Bị trói xỏ xâu, kéo lê đi hàng dọc,
Bị xẻo tai, cắt thịt , bắn giết, đâm chém, gông cùm…
(…)
Hai ngàn năm văn minh
Chúng ta sắp bán cho nhau
Những bộ phận của cơ thể mình:
Con mắt, trái thận, quả tim…
Những bộ phận thân thể của trẻ em
Bị giết đi, rồi đem bán cho những gia đình giàu có!!!
Chúng ta vẫn thường bán cho nhau vũ khí,
Chúng ta vẫn hay bán cho nhau những cô gái đồng trinh,
Nô lệ mới đi bằng phi cơ qua suốt biển Thái Bình …”
(Trích “Gửi người con gái Bosnia và Thiên niên kỷ thứ ba”)
Hay:
“Khi Adam và Eva hẹn hò nhau bằng Mobile phone,
Và book vé Boeing để gặp nhau sau hai chục giờ bay
Qua nửa vòng trái đất,
Thì bầy rắn bị cầm tù khờ câm
Trong những chiếc lồng rất chật,
Nơi nhà hàng đặc sản,
Chờ dịp hiến sinh giữa lễ tế báo thù.
Bầy rắn bất lực ngu ngơ
Sẽ bị con người bắt ra khỏi lồng,
Chọc phá đùa giỡn
trước cuộc hành hình,
Bị trích máu hoà rượu, lột da ướp ngũ vị hương
Trước khi bị ném vào vạc dầu sôi
Đun bằng lửa luyện tội lấy từ hoả ngục,
Để thơm răng loài người.
Khi bầy rắn bị hành hình triệt để,
Thì trái táo to lên bằng phân bón
Ure, N, P, K…thôi thì đủ thứ
Và kịp thời
Nhiễm đủ thứ thuốc trừ sâu
DDT, Methyl Parathion, Mipcin
To hơn quả táo nguyên thuỷ
và đầy ngọt ngào độc dược.
Adam thì không còn dáng say mê
Của gã trai tân mới vừa tỉnh thức,
Mà bệ vệ lỉnh kỉnh với bộ veston,
Cà vạt măng sét, giày Italy
Đồng hồ Longines Thuỵ sĩ, cặp Samsonite,
Còn Eva thì
Triumph là tất cả thời trang,
Móng tay sơn màu huyết dụ
Áo choàng lông thú,
Sắt tay da cá sấu.
Ngực Silicon, cằm chẻ, môi bơm, mũi độn
Má lúm đồng tiền cố định
Adam nhìn Eva
Không bằng cái nhìn hồn nhiên nồng nàn của buổi bình minh lịch sử,
Mà bằng ánh mắt lạnh lùng định giá
Của chú kên kên ăn thịt thối trên sa mạc
Và Eva thì vờ vịt thẹn thùa,
Tay mân mê quả táo
Ngọt ngào độc dược
Hương tóc thơm lừng Christian D’or…”
(Trích “Tân Tân Ước”)…
Khi đọc được những câu thơ trên, tôi nghĩ, nếu có số điện thoại của ông, tôi sẽ gọi ngay, để nói:
- Cảm ơn Hà Hồng Hoàng. Cảm ơn “Con chim ó quý của dãy Trường Sơn!” Dù cho thơ của ông, thơ của các thi sĩ đang hiện diện trên mặt địa cầu này, có thể không cứu vãn gì được chứng di căn của những tế-bào-ung-thư-bản-năng-thú-tính. Nhưng chí ít, chúng cũng cho ta thấy, thi ca không hề là một trò chơi chữ nghĩa phù phiếm. Mà, thi ca chính là những hồi chuông cảnh báo tốt nhất, cho sự cứu vãn tinh thần của con người vậy.
Du Tử Lê,
(Calif. Mr. 22 – 2013)
THƠ HÀ HỒNG HOÀNG,
Gửi người con gái Bosnia và Thiên niên Kỷ thứ ba
Tôi yêu em,
Người con gái tóc vàng chạy trên đường phố Bosnia,
Em vẫn mãi là thiên thần
Dù sống trong lửa máu.
Tôi đau khổ như em,
Nỗi đau buồn chiến tranh tàn bạo,
Phi nhân, vô nghĩa.
Tôi đau cùng em,
Nỗi đau buồn tê tái,
Nỗi đau đang giày vò nhân loại.
Tôi vẫn tìm em đêm đêm,
Mà lòng đau nhói.
Em ở đâu Giữa lửa khói mịt mù!
Em ở đâu? Trong tầm đạn bắn sẻ trên hè phố!
Em ở đâu? Chiếc ti vi hàng đêm vô tư thổ lộ
Nỗi đau em, làm xấu hổ con người.
Những con người sắp vượt thế kỷ thứ hai mươi
Vẫn trơ tráo và đầy đủ lý do để giải thích
Vì cứu cánh và vì mục đích,
Nên con người vẫn bắn tỉa vào em, vào sự sống,
Vào lương tâm của những ai
Còn biết thế nào là tội lỗi.
Nhưng tôi biết chắc một điều là
Không ai dám nói
Vì lý tưởng dân tộc hẹp hòi
Nên họ cứ bắn vào em.
Tôi khóc cho em,
Những người con trai Bihac thất thủ
Bị trói quặt,
Nằm chụm đầu trong đau thương trên hè phố
Dưới gối những tay súng mặc áo rằn ri,
Như những con gà nước
Bị trói chặt từng chùm
Bày bán trên bến phà Mekong
Trong buổi chiều gió lộng.
Hỡi con người, các anh sắp cử hành long trọng
Ngày bước qua Thiên Niên Kỷ thứ ba
Nhưng hai ngàn năm sau Thiên Chúa giáng sinh,
Tôi vẫn thấy xót xa
Vì dường như tất cả chúng ta
Thực sự vẫn chưa học được điều gì đáng giá!
Và chúng ta vẫn nhìn nhau xa lạ,
Vẫn giành ăn, chiếm đất, đốt nhà.
Máu con người vẫn đổ xuống ở Bosnia,
Ở Afghanistan, Jesusalem, Gaza, Ruanda…
Máu da đen da đỏ, da vàng da trắng…
Máu năm châu vẫn chảy hoài vô tận…!
Ôi hai ngàn năm văn minh!
Hỡi con người từng chinh phục Nguyệt cầu
Và sắp sửa thám hiểm Hoả Tinh,
Các anh vẫn mãi còn đánh nhau… kể từ thượng cổ!
Các anh vẫn dã man như thời còn ăn lông ở lỗ!
Ôi con người và kiến trúc thượng tầng đồ sộ,
Liên Hiệp Quốc, NATO,
Và gì gì nữa khác …
Ôi hỡi con người!
Tay nào anh nhận giải Nobel
Và tay nào anh vẫn còn cầm vũ khí?
Ôi hai ngàn năm văn minh,
Lịch sử chúng ta đầy rẫy những cuộc hành hình
Và vẫn khét mùi diêm sinh thuốc súng.
Tôi yêu em, người con gái Bosnia,,
Tôi khóc cho em
Như ngày xưa thế hệ Ông Bà, Cha Mẹ em,
Rất nhiều người đã từng nhìn chúng tôi mà khóc,
Rất nhiều người đã từng nhìn thấy chúng tôi,
Bị trói xỏ xâu, kéo lê đi hàng dọc,
Bị xẻo tai, cắt thịt, bắn giết, đâm chém, gông cùm…
Những pháo đài bay cất cánh từ Guam
Cứ bay đến Việt Nam rồi lạnh lùng nhấn nút,
Bom rải thảm…mắt trẻ thơ mở to…
Lửa Napalm ngùn ngụt…!!!
Hai ngàn năm văn minh,
Trên đầu ta vệ tinh bay vùn vụt,
Dấu chân người dẵm nát các châu lục xa xôi,
Tận Cực Bắc, Cực Nam,
Dưới đáy biển sâu hay thăm thẳm bầu trời,
Sóng vô tuyến lao xao nghìn giọng nói,
Và ánh sáng rực rỡ từ Edison chói lọi,
Cả trăm năm vẫn chưa đủ sáng
Đến tận sâu thẳm của lòng người.
Trong đêm dài cô gái bán thân ơi!
Em vẫn đứng giữa đường khuya lạnh lẽo
Giữa những thành phố rực đèn hoa…
Mà lòng em úa héo!!!
Hambourg , Paris ,Los Angeles, Tokyo,
Bangkok, Pnongpenh, Saigon …
Bóng tối nào che giọt lệ tủi hờn,
Khói ma tuý, khẩu súng Mafia và những đồng Dollar tội lỗi.
Hai ngàn năm văn minh,
Từ chiếc nôi của nền văn hoá lưỡng hà
Lưu vực sông Tigre và Euphrates,
Từ sông Nile hay lưu vực Hoàng Hà
Hay sông Hồng, hay Ấn Độ bao la,
Đâu rồi những hiền triết đã từng đi qua lịch sử?
Nào Sócrates, Platon, Lincoln, Gandhi, Karl Marx …
Nào Khổng Tử, Lão Đam, Jesús, Thích Ca và Sartre …
Nào những danh tướng đã gầm vang quá khứ,
Alexandre, Asoka, Napoleón, Geigis Khan,
Vó ngựa cuồng chinh trên thảo nguyên Mông Cổ
Và còn nữa, Ôi Tần Thuỷ Hoàng bạo chúa!
Xây Vạn Lý Trường Thành, đốt sách, giết nho sinh …
Hay Hitler và lò thiêu Auschwitz,
Hay Mao Trạch Đông với Cách Mạng Văn Hoá
Và Pol Pot với những cánh đồng Kampuchea diệt chủng!
Hai ngàn năm văn minh …
Nào thời đại đồ đồng, đồ sắt …
Nào năng lượng hạt nhân, năng lượng mặt trời
Ôi Godome và Somoa!
Ôi Hiroshima và Nagasaki!
Dường như tất cả chúng ta
Hai ngàn năm qua…
Vẫn chưa học được điều gì đáng giá!!!
Hai ngàn năm văn minh
Chúng ta sắp bán cho nhau
Những bộ phận của cơ thể mình:
Con mắt, trái thận, quả tim…
Những bộ phận thân thể của trẻ em
Bị giết đi, rồi đem bán cho những gia đình giàu có!!!
Chúng ta vẫn thường bán cho nhau vũ khí,
Chúng ta vẫn hay bán cho nhau những cô gái đồng trinh,
Nô lệ mới đi bằng phi cơ qua suốt biển Thái Bình …
Như những cánh đồng bông Nam Mỹ ngày xưa
Vẫn luôn cần nô lệ,
Thì ngày nay
Việc bán phấn buôn hương,
Cũng là một ngành kỹ nghệ,
Bán thịt tươi …Ôi tiếng khóc hiện hình!!!
Hai ngàn năm văn minh
Hỡi con người, anh đang sống nhục hay vinh?
Hỡi con người, chúa tể của Địa Cầu ơi!
Anh đã tiêu diệt bệnh đậu mùa, đánh bại bệnh lao,
Đẩy lùi dần ung thư và bệnh hủi,
Nhưng anh cũng làm địa cầu trơ trụi …
Chặt hết rừng xanh, thả khói bụi mù trời .
Cọp beo không còn đất sống,
Cá voi đang dần dần tuyệt chủng,
Tầng Ozon cũng bị thủng lâu rồi!!!
Hỡi con người cuối thế kỷ thứ hai mươi
Mang mầm bệnh SIDA trong máu huyết,
Tôi sẽ hát cho anh trên đường về mộ huyệt.
Tôi yêu em,
Người con gái mắt xanh tóc vàng
Chạy băng qua đường phố Bosnia
Để tìm cái sống!!!
Hỡi con người, các anh chớ cử hành long trọng
Các nghi thức chào mừng
Ngày đầu tiên của một ngàn năm sắp tới.
Tôi chào năm hai ngàn,
Cúi đầu khóc cho tất cả chúng ta trên trái đất già cỗi này.
Với niềm đau đớn xót xa,
Và tâm hồn cuồng nộ,
Tôi gửi lời yêu em
Người con gái mắt xanh tóc vàng
Chạy băng qua đường phố Bosnia để tìm cái sống …
Và Thiên Niên Kỷ thứ ba.
30-11-1994
Tân Tân Ước
Khi Adam và Eva hẹn hò nhau bằng Mobile phone,
Và book vé Boeing để gặp nhau sau hai chục giờ bay
Qua nửa vòng trái đất,
Thì bầy rắn bị cầm tù khờ câm
Trong những chiếc lồng rất chật,
Nơi nhà hàng đặc sản,
Chờ dịp hiến sinh giữa lễ tế báo thù.
Bầy rắn bất lực ngu ngơ
Sẽ bị con người bắt ra khỏi lồng,
Chọc phá đùa giỡn
trước cuộc hành hình,
Bị trích máu hoà rượu, lột da ướp ngũ vị hương
Trước khi bị ném vào vạc dầu sôi
Đun bằng lửa luyện tội lấy từ hoả ngục,
Để thơm răng loài người.
Khi bầy rắn bị hành hình triệt để,
Thì trái táo to lên bằng phân bón
Ure, N, P, K…thôi thì đủ thứ
Và kịp thời
Nhiễm đủ thứ thuốc trừ sâu
DDT, Methyl Parathion, Mipcin
To hơn quả táo nguyên thuỷ
và đầy ngọt ngào độc dược.
Adam thì không còn dáng say mê
Của gã trai tân mới vừa tỉnh thức,
Mà bệ vệ lỉnh kỉnh với bộ veston,
Cà vạt măng sét, giày Italy
Đồng hồ Longines Thuỵ sĩ, cặp Samsonite,
Còn Eva thì
Triumph là tất cả thời trang,
Móng tay sơn màu huyết dụ
Áo choàng lông thú,
Sắt tay da cá sấu.
Ngực Silicon, cằm chẻ, môi bơm, mũi độn
Má lúm đồng tiền cố định
Adam nhìn Eva
Không bằng cái nhìn hồn nhiên nồng nàn của buổi bình minh lịch sử,
Mà bằng ánh mắt lạnh lùng định giá
Của chú kên kên ăn thịt thối trên sa mạc
Và Eva thì vờ vịt thẹn thùa,
Tay mân mê quả táo
Ngọt ngào độc dược
Hương tóc thơm lừng Christian D’or.
Với nỗi cô đơn tột cùng
Của con người
Xuất hiện trên cõi đời
Bằng sinh sản vô tính,
Con người không lý lịch,
Không tổ tiên, không cội nguồn, không dân tộc
Nên Adam mặt mũi rất cô hồn,
Chẳng khác chi Từ Hải
“dọc ngang nào biết trên đầu có ai”.
Adam âm mưu mua Eva
Và trả bằng credit card
Trong thời buổi loài người tràn đầy quả đất.
Con người đông hơn cây cỏ,
Nên những cánh rừng nguyên sinh
Là trang sức xa xỉ của mẹ địa cầu từ thủa hồng hoang
Phải bị chặt đi trơ trụi,
Đốt cháy thành tro
Nhường chỗ cho bê tông cốt thép.
Nhường chỗ cho dầu hắc ngự trị,
Nung nóng những bước chân buổi tối mùa hạ
Qua những lối hẹn hò.
Quả thật, quả thật ta nói cùng các ngươi!
Khi loài người đông hơn kiến cỏ,
Thì thiền sư trên núi cao
Cũng bị quấy rầy bởi âm thanh Karaoke,
Và mùi hành tỏi, mùi thịt gà hấp bia thơm lựng,
Từ đám đông đại chúng vô minh,
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D484134610.-%3B)