Nguyễn Lê Vân Khánh và, khuynh hướng văn chương mới.

19 Tháng Mười Hai 201810:45 SA(Xem: 5838)
Nguyễn Lê Vân Khánh và, khuynh hướng văn chương mới.


- Gửi Lê Phú Giáp

dutule.com (17 tháng 12 – 2018): Tôi có được tập truyện “Mất Kết Nối”, gồm 14 truyện ngắn, của Nguyễn Lê Vân Khánh, do một người anh em của tôi, mang về, trao cho.

24966817317_9d2897d0c2_o
Nguyễn Lê Vân Khánh



Cảm giác đầu tiên, sau khi đọc xong ba truyện ngắn đầu là kỹ thuật dựng truyện của Nguyễn Lê Vân Khánh đã mang đến cho tôi bất ngờ, lớn. Tôi không nghĩ một cây bút còn trẻ như Nguyễn Lê Vân Khánh mà, ở ngay tác phẩm đầu tay “Mất Kết Nối” đã cho thấy khuynh hướng chọn con đường “không có chuyện” cho tập truyện của mình. Vì không có chuyện nên cõi giới văn xuôi của họ Nguyễn cũng tuyệt nhiên, không nút tắt, nút mở. Nhà văn ở thế kỷ 21 này, với xu thế “toàn cầu hóa”, đã can đảm xóa bỏ những ngọn hải đăng tâm lý nhân vật, những thảm kịch éo le, đổ vỡ, đau khổ,… dẫn đường cho tác phẩm, như một thứ “khuôn vàng, thước ngọc” của dòng văn xuôi, xưa, cũ.

Với tự tin và nhu cầu làm mới văn chương, mọi khung cảnh, tình tiết trong nội dung truyện, tựa những mảnh “puzzles” hình ảnh, tư tưởng”, được ráp lại, như không theo một trật tự nào? Nhưng thực ra chúng vẫn có một trật tự riêng…Trật tự của sự trộn lẫn hiện tại và quá khứ. Luôn luôn con người bị đẩy tới trước những quảng trường có nhiều hơn vài ba ngã rẽ.

Thực tế, họ không hề là một robot, hiểu theo nghĩa giản lược đời họ trong một số công việc, phản ứng máy móc, cố định. Mà, mỗi giây phút, mỗi giờ khắc diễn ra / qua đi của một đời sống, con người đã đi tới / sống lại với hàng trăm… “kẻ tiềm phục” trong họ. Đó là sự kiện cùng lúc, con người sống tới và, sống lui, với nhiều tình huống khó thể tiên liệu.

Ở kỹ thuật văn chương mới, nhà văn không còn đóng vai trò Thượng đế nữa. Ông / bà ta không thể định trước mọi sự việc, khiến nhân vật giống như những hình nộm mà nhà văn là người giựt dây. Mọi phản ứng của nhân vật do nhà văn chọn lựa sẵn, định hình chúng, như thể đó là những định mệnh bất khả hoán chuyển!.!

Một trong những đặc thù của văn chương mới là nhà văn không còn “ở trong” nhân vật. Ông / bà ta chỉ có thể thấy mình như chiếc bóng (đầy nghi hoặc?). Đoản văn dưới đây, Nguyễn Lê Vân Khánh viết về một người đàn ông (không nhất thiết có tên gọi) chủ tọa một buổi họp lớn:

“Cả tòa nhà được bọc bằng tấm gương hấp thụ nhiệt lượng và chuyển hóa nó thành năng lượng dự trữ. Tất cả mọi người đều biết điều đó, nhưng họ không thể nhìn thấy nó diễn ra như thế nào. Cái mà anh và họ nhìn thấy hàng ngày là bóng của mình soi trong tấm gương cực đại. Phía trên còn có rất nhiều mây, lãng đãng trôi trên những tầng cao nhất của tòa nhà.

“Tuy nhiên sáng nay anh không còn nhìn thấy bóng xe chạy trên đại lộ hay bất kỳ một ai đi lại trước tấm gương. Anh chỉ thấy mình vẫn đứng đó, vẫn khuôn dạng như ngày thường. Nhưng anh đang trơ trọi giữa ngọn núi trong mây mờ xa…
(…)

“Tất cả mọi đối tác đều có mặt. Anh bước đến chiếc ghế ở đầu bàn họp, đồng thời quét mắt đếm tất cả các thành viên. Chợt, anh đếm nhẩm trong đầu, nhớ ra hôm nay đã tròn năm thứ hai mươi anh rời xa ngọn núi. Từ ngày me gói cho anh nắm cơm, anh đi bộ men sườn núi trong khi sương sớm vẫn lãng đãng trôi ngang mày…

(Sự chợt nhớ ra của nhân vật là bước sẩy chân bất ngờ, không liên hệ gì tới buổi họp. Phản quang đó, không chỉ tìm đến riêng với người đàn ông trong truyện)…

Và, mạch truyện vẫn trôi đi, như thể đó là một điều gì rất tự nhiên:
“Mặt trời dần khuất dạng sau những tòa cao ốc mọc lổn nhổn ở phía tây thành phố. Anh bước chân ra khỏi tòa nhà vừa lúc nhìn thấy một đàn chim thiên di nơi trời xa. Mỗi con trong số này như một hạt đậu điểm li ti trên bầu trời màu đồng cỏ. Bầy hạt đậu trôi xa dần…”

(Trích “Mất Nối Kết.” Tr. 7, 8, 9 & 10)

Chỉ với đoạn văn trích dẫn trên, người đọc tinh ý, cũng đủ nhận ra rằng, Nguyễn đã dùng rất ít tính từ - - Tựa nỗ lực đứng ngoài mọi vật, một dạng thức cho thấy sự tôn trọng tính khách quan của bối cảnh. Nhưng cũng chính sự tiết kiệm tối đa việc sử dụng tính từ kia, để các biến chuyển tự thân thủ diễn vai trò của chúng mà, những người đọc thế hệ cũ có thể không “mặn” với truyện kể.
Nhưng, bù lại, số người đọc thích thú hoặc quen với khuynh hướng của dòng văn chương mới, sẽ thấy họ được “làm chủ” câu chuyện với những miếng “puzzles” do họ tự sắp xếp, để có được một tâm-thái riêng lẻ, bất ngờ thích thú nào đó.

Ở đoạn văn trích dẫn trên, tôi cũng chú ý động từ “quét” thay vì “liếc nhìn”. “Quét” theo ghi nhận của tôi là chữ đang được dùng nhiều trong ngôn ngữ nói của chúng ta, hiện tại, xác định sự “lướt” qua nhiều FB, trước đây không có. Đồng thời, tôi cũng rất thích khi Nguyễn tả đàn chim thiên di như những “hạt đậu điểm li ti trên bầu trời màu đồng cỏ. Bầy hạt đậu trôi xa dần…”

Cũng vậy, cái không khí phiếm định, mở ra cho sự tham dự có tính chủ động của người đọc, chấp chới giữa thực và ảo hay, với “Bầy hạt đậu trôi xa dần”… (một trong những liên tưởng chói, gắt, của Nguyễn Lê Vân Khánh) ẩn tàng, trong nhiều truyện ngắn của Nguyễn. Thí dụ như:

“- Cô định lao xuống đây ư? – Ông ta chỉ tay ra khoảng không trước mặt. Tàu đang lượn tròn trên đỉnh đèo. Từ nơi này có thể nhìn thấy những ngọn núi lẩn khuất trong mây mù xa.

“- Ông là ai?

“Tôi là ai? Tôi ở đâu và làm gì? Tôi không biết. Tôi chỉ biết cô bế đứa trẻ và lên chuyến tàu với một nỗi bất an trong đáy mắt. Trên thế giới này có hàng ngàn cô gái như cô. Có người bế con, có người không bế ai cả. Có người mang theo tài sản và tiền bạc, có người trắng tay. Có người sợ hãi, có người không. Nhưng tất cả họ đều lên đường với nỗi bất an, sầu muộn, cô biết chứ?”

(Câu hỏi hay ghi nhận về sự thất lạc của con người trong thế giới này, không phải là điều gì mới mẻ. Nó từng được đề cập nhiều trong văn chương của Albert Camus, của Simone de Beauvoir…)

Nhưng khi người đàn ông nêu rõ hoàn cảnh bất an, thất lạc của người nữ trong truyện ngắn “Trốn Chạy” của Nguyễn thì chúng ta phải hiểu, đó là sự nhấn mạnh tới tình cảnh bất lực của phụ nữ ngày nay. Họ loay hoay, bế tắc trong những cơn sóng dữ của nhân quần, thời thế. Cũng trong truyện này, tôi rất thích một liên tưởng mới, lạ của Nguyễn, khi cô viết:

“Lúc ông đi qua chỗ nàng, mùi thuốc lá hăng hắc sượt ngang mũi. Ông hẳn đã hút rất nhiều thuốc trong một tâm trạng căng thẳng, như thể một tay cao bồi đã bắn quá nhiều phát đạn, cổ tay áo ám mùi thuốc súng lúc nào không hay…” (Trích “Chạy Trốn”. Tr. 23 & 27)

Tôi không biết Nguyễn Lê Vân Khánh, có đọc nhiều Haruki Murakami, nhà văn Nhật Bản, nổi tiếng thế giới nhiều năm qua? (*) Nhưng thủ pháp sau đây của Nguyễn, rất gần với Murakami. Thay vì thấy mình biến thành con vật này, hoặc con vật kia thì, trong truyện ngắn “Vào cuối ngày không thực”, Nguyễn bị ảo giác thấy bên cạnh cô là một cậu bé:

“…Tôi quay lại kinh ngạc nhìn thằng nhóc đang vò nát con gấu trong tay. Mắt nó sục lên màu đỏ. Thằng nhóc tìm cách để mọi thứ bung hết ra. Mọi thứ trong con gấu bông và mọi thứ trong người nó – một cách vô hồn.
(…)
“Mọi thứ đều giống như không thực!

Đột nhiên trong thứ ánh sáng của tàn lửa than, tôi kinh hoàng nhận ra thằng nhỏ chính là mình…” (Trích “Vào cuối ngày không thực”. Tr. 62, 63)
.
Tôi vẫn nghĩ, đời sống là một dòng sông không ngừng lưu chuyển. Mọi thứ, rồi sẽ phải đổi thay. Đương nhiên, lãnh vực VHNT, không ngoại lệ. Bởi thế, trong ghi nhận của tôi về nhà văn trẻ, Nguyễn Lê Vân Khánh thì, ý chí, nỗ lực bước tới mặt bằng văn chương hôm nay của Nguyễn là điều theo tôi, rất đáng khen ngợi.

Du Tử Lê,
(Calif. 18-12-2018)
__________
(*) Thủ pháp mà Haruki Murakami áp dụng trong truyện của ông, bắt nguồn sâu, xa từ nhà văn Franz Kafka (1883-1924), gốc Do Thái, viết văn bằng tiếng Đức (Nguồn Wikipedia - mở).


Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
15 Tháng Ba 20243:03 CH(Xem: 62)
Cung Tích Biền mới tổ chức sinh nhật thứ 88. Mừng anh tuổi cao nhưng còn khỏe.
09 Tháng Ba 20249:20 SA(Xem: 107)
Chúng tôi nâng cốc rượu nhớ về người đã khuất nhưng cứ ngỡ người họa sĩ thân thương vẫn quanh đây
23 Tháng Hai 202411:31 SA(Xem: 240)
Ngay cả trong những thời điểm đen tối nhất, một nhà văn như Ngô Thế Vinh vẫn có thể mang đến cảm giác hy vọng và cảm hứng.
16 Tháng Hai 20243:58 CH(Xem: 261)
Tôi ấn tượng mãi về sự im lặng khó hiểu ấy, cả hai ông ngồi bên nhau hàng giờ đồng hồ mà chỉ lặng im và nước mắt nhòe ướt trên đôi mắt của họ...
15 Tháng Hai 20242:26 CH(Xem: 622)
Ngô Thế Vinh là một tên tuổi đã thành danh ngay từ trước năm 1975 tại miền Nam Việt Nam.
27 Tháng Giêng 20244:29 CH(Xem: 354)
Nhân vật tôi của “Dòng sông không ra biển” là cô gái giàu trải nghiệm từ học vấn, đời sống đến chuyên môn nghề nghiệp.
21 Tháng Giêng 20248:53 SA(Xem: 290)
Đứng hay ngồi trước tác phẩm của Giang, bạn chỉ cần thở vào một hơi và để tâm hồn lắng xuống,
29 Tháng Mười Hai 202311:23 SA(Xem: 474)
Đã lâu lắm rồi, lâu đến nỗi tôi không nhớ lần cuối cùng mình đã ngồi đọc liền mạch hết một cuốn sách là khi nào.
21 Tháng Mười Hai 20234:56 CH(Xem: 355)
Phong cách viết của Phạm Thanh Chương rất mới, đầy tính sáng tạo dù anh viết những đề tài không mới.
07 Tháng Mười Hai 20231:22 CH(Xem: 393)
Vĩnh Quyền đã lục lọi, xáo trộn, lắp ghép kí ức để từ quá khứ trình hiện cái đa chiều của thời hiện đại: “Trong vô tận song song gặp nhau?”
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16703)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 11969)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18744)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 8940)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8008)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 417)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 756)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22284)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13822)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19050)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7736)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8636)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8342)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10886)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30528)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20708)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25300)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22779)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21556)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19611)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17924)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19109)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16789)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 15988)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24313)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31734)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34785)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,