LÊ MINH HÀ - Khoảng Gió

Chỉ có chàng trai và người đàn ông rời ga lúc tàu tới. Tàu đêm không có mấy người. Một bà cụ già và một cô bé chừng mười một mười hai tuổi. Cô bé háo hức rời mắt khỏi khung kính lấp loáng những vũng tối những khoảng sáng, chú mục vào hai người đàn ông á Châu vừa bước lên tàu. Một đôi trai gái ngồi quay mặt vào nhau, cặp chân dài của cô gái vắt qua đùi chàng trai, bốn bàn tay bận rộn. Một cặp có vẻ vợ chồng ngồi trong góc rộng, hờ hững nhìn. Bất giác chàng trai cảm thấy gần gũi hơn với người đàn ông tóc đen da vàng cùng lên tàu đã tới ngồi một mình bên khung cửa sổ phía phải. Hình như cũng có chung cảm giác đó với chàng trai, người đàn ông kéo chiếc ba lô đặt ở ghế đối diện về phía mình và hơi thu đầu gối lại -động thái của mời chào.Tàu chuyển bánh. Bà cụ già và đứa cháu thiu thiu ngủ. Đôi trai gái hoạt động cật lực hơn. Người đàn bà nhìn ơ hờ qua khung cửa tối đen. Chắc ngoài kia là cánh đồng. Người đàn ông da vàng ngồi trước mặt chàng trai đều đặn lật từng trang sách chẳng biết tiếng nước gì. Chàng trai lúng túng một hồi rồi cũng móc từ túi áo khoác ra một cuốn sách mỏng nhàu nát. Người đàn ông liếc qua bìa sách trên tay chàng trai, gấp cuốn sách của mình lại trong một động tác dứt khoát:
- Anh người Việt?
- Vâng! Anh..? Tôi... Em... cứ tưởng anh là Nhật hay Tàu.
- Đồng hương nước Việt chính tông với cậu. Nghe giọng cậu chắc người Hà Nội? Phố nào nhỉ? à mà để mình tự giới thiệu trước. Mình là... dân Phù Đổng Thiên Vương.
- Thế thì anh em mình gần như là đồng hương phố rồi. Em ở Triệu Việt Vương. Giờ nghe nói các cụ nhà em mua nhà dưới khu Thành Công. Nhưng em chẳng biết nó thế nào. Hồi em đi, khu đó còn là bãi rác to vật. Nhớ nhà, em chỉ biết nhớ độc phố cũ thôi.
- Hẳn cậu đi lâu lắm rồi. Khu Thành Công giờ mở rộng lắm. Có đường to nối sang Láng Hạ, men gò Đống Đa qua chùa Bộc. Vợ mình dạy học ngay khu đó mà...
Câu chuyện bâng quơ mà đậmđà hơn nhiều câu chuyện bắt đầu từ những cuộc tụ bạ có hẹn hò trước. Chàng trai thăm dò:
- Anh sang Đức kiểu gì? Mà giờ anh tới đâu?
- Đortmun. Mình sang đây bằng máy bay. Theo kế hoạch hợp tác giữa trường mình và một trường ở München. Mình đi Đortmun cũng vì công việc. Hỏi khí không phải, nghe câu hỏi mình đoán cậu là tường nhân hay từ Đông Âu chạy qua, chẳng biết đúng không?
- Em từ Tiệp sang. Emđi Koblenz. Vậy là em sẽ xuống tàu trước anh...
- Nơi có một cô gái...
Mắt người đàn ông tinh quái, nhưng nụ cười thật hiền. chàng trai thích chí:
- Sao anh biết? Cũng đồng hương với anh em mình đấy anh ạ! Dân Bùi Thị Xuân. Phố có mấy hàng bánh cuốn nóng bán đêm. Đắt như thuốc cọp nhưng hết ý. Toàn con gái ngồi tráng... Hay anh xuống Koblenz với em mai đi tiếp tới Đortmun!
Bạn em sẽ mừng lắm!
- Cảm ơn cậu. Nhưng mình có Termin, không thể trễ được...Cậu với cô ấy tớiđâu rồi?
- Chẳng tới đâu cả - Chàng trai ngượng ngập - Bọn em cùng trường cấp ba. Cô ấy từ Nga sang. Em từ Tiệp. Gặp nhau, nhận ra nhau, cùng cảnh tỵ nạn đã bị bác đơn, sống cách nhau mấy trăm cây. Em hay đi thăm Ngân, trước tiên là để nghe giọng Hà Nội thôi anh ạ. Anh nghe chắc buồn cười?
- Sao lại buồn cười? Mình cũng có những ngày ngẫn ngờ như cậu chứ. Đôi khi thấy tiếc vì nó đã qua mất rồi. Những điều như thế thường ám người ta cả đời. Đến nỗi có lúc tưởng chừng vợ con hình như vẫn chưa phải là thân yêu nhất. Cậu không biết nhỉ. Mình cũng có một cô bạn ở gần Đortmun. Tàu sẽ qua đó đấy.
- Anh...
- Không! Mình tới Đortmun vì công việc. Và sẽ không tới thăm cô ấy đâu. Bạn chắc cho tuổi bọn mình rắc rối. Nhưng rồi thế nào cũng có ngày cậu hiểu. Có những khoảng cách không bao giờ nên bước qua, dù đó chỉ là những khoảng gió.
- ?
- Bao giờ mình cũng thấy cô ấy là thân thiết nhất, hiểu mình nhất, dù thật ra khoảng thời gian bọn mình có thể không giấu nhau điều gì đã qua lâu lắm rồi. Cô ấy có chồng, có con. Chưa bao giờ cô ấy là của mình. Sẽ không bao giờ.
Mình cũng vợ con rồi. Thế đấy!
- Anh và chị ấy không yêu nhau à?
- Có chứ. Nhưng chỉ là mình thôi. Người yêu cô ấy là bạn mình. Nói thế nào nhỉ? Anh ấy và mình không phải là bạn thân. Nhưng nếu như có thể có một người bạn thân, mình sẽ coi anh ấy là người đó. Bọn mình rất hiểu nhau và bọn mình biết thế.
- Và anh tự rút dù trước chồng chị ấy bây giờ?
- Cậu đã gặp thằng con trai nào chịu nhường người yêu cho bạn chưa? Họa chuyện phường chèo. Vấn đề không phải bọn mình thằng nào đến muộn mà là cô ấy chọn thằng nào.
- Anh... thế này mà chị ấy còn chê. Thế thì chị ấy...
- Thế này với lại chả thế thì. Thế này là thế nào? Cậu đã bao giờ tự hỏi vì sao lại phí tiền lặn lội cả mấy trăm cây số để nghe một giọng nói chưa? Chưa ư? Không được! Yêu không phải là được phép mụ mẫm. Cậu phải biết mình muốn gì và phải làm gì. Nhưng mà trước hết là phải biết người mình yêu muốn gì.
- Thế chị gì ấy của anh muốn gì?
- Muốn đúng cái người không phải là thằng mình. Mình là thằng may mắn, ít nhiều có thể coi là thành đạt. Nhưng anh ấy thì không. Có thể chính vì thế mà anh ấy nhạy cảm hơn mình chăng! Mình không biết. Nhưng khi cô ấy chọn rồi thì mình nể cô ấy vô cùng. Cô ấy đã chọn một số phận không dễ dàng. Thếđấy! ... Bây giờ cô ấy và gia đình cũng là tỵ nạn như cậu.
- Nhưng anh...đã bao giờ anh ngỏ lời với chị ấy chưa?
- Chưa - người đàn ông bất chợt thở dài - Để làm gì? Ba đứa bọn mình chơi trong một hội. Có rất nhiều dịp để bọn mình tự bóc vỏ trước nhau. Cô ấy biết mình nghĩ gì. Mình biết điều đó. Cậu đã trải nghiệm điều này chưa nhỉ? -
Chỉ có một tình bạn vô tư giữa trai và gái khi các điều kiện cần và đủ là thế này: Cô gái phải cực xấu, cực tốt. Cô bạn của mình không phải là một cô gái xấu người, không chỉ trong mắt mình.
Chàng trai rụt rè:
- Em hỏi thật anh, hồi ấy anh có buồn không?
- Rất buồn. Nhưng lạ lắm,đôi khi mình thấy hạnh phúc. Vì cô ấy hạnh phúc. Nghe có vẻ giả dối nhỉ? Nhưng mà đúng thế đấy. Nếu người ta yêu thật. Hạnh phúc vì cô ấy đã chọn người không khác mình. Hạnh phúc vì cô ấy đúng như là tình yêu mình ao ước. Nhưng hạnh phúc ấy chỉ dập dềnh bên đời mình... mười mấy năm rồi... sẽ thế.
- Anh hay nhỉ...
- Ai? Mình ư? Nghĩa là thế nào nhỉ? Bao dung? Cậu định nói là bao dung? Không, người bao dung là cô ấy, là chồng cô ấy. Anh ấy hiểu hết. Ba chúng mình hiểu hết nhau. Họ sống rất lận đận. Mười mấy năm rồi lận đận. Nhưng anh ấy không bao giờ hoài nghi bản thân hay hoài nghi vợ. Mình chưa thấy người đàn ông nào " khôn" thế.
- Tin vợ quá thì có là dại ấy chứ!
- Cậu bao nhiêu tuổi rồi nhỉ? Hai tám. Thua bọn mình đúng một giáp. Nhưng cậu có vẻ trẻ nhỉ. Cậu chẳng biết quái gì.
Một người đàn bà như cô ấy người ta chỉ có thể giữ được khi biết trọng và biết tin thôi, biết tin mình và biết tin nhau.
- Rắc rối. Bọn em bây giờ ấy à... một đêm đại nhạc hội... ba lần thăm nhau... lần thứ tư là có thể... không là " phắn" . Có mỗi em là bị thế này.
- Hơi ngẫn ngẫn chứ gì? Cậu bị chòng thế hẳn? Đừng sợ. cái khó có thì thường biết tiếc lâu. Với bọn mình thì rất giản dị. Có những lúc gian nan người ta phải tìm đến nhau. Nhưng cả mình và cô ấy hiểu rất rõ rằng chỉ cần một phút yếu lòng bọn mình sẽ bị một người khinh: chồng cô ấy, nhiều người khinh: bạn bè. Nhưng cái đó không quan trọng.
Mình sợ cô ấy khinh mình. Và một lần mình nghe cô ấy nói đâu đó rằng tệ hại nhất là mình phải khinh mình.
- Chị ấy nhà anh có biết không?
- Mình lấy vợ hơi muộn. Ba tư tuổi. Tuổi ấy thì trừ mấy ông đơ đơ từ bé có ai lại không có mối tình vắt vai nào. Vợ mình hiểu điều ấy, hiểu nhưng không biết. Có những điều không bao giờ nên nói thật với đàn bà. Nói thật là xúc phạm, là chuốc vạ vào thân suốt đời - Người đàn ông cười - Trái tim đã đập chân thành - Xin yêu ngày tháng chưa dành cho nhau... Chị ả nào viết như thế là bố láo. Khéo cả đời xin lỗi không xong.
- Chị ấy có giống chị "gì" không anh?
- Hoàn toàn không. Hồi đó mình quyết định rất nhanh. Đó là khi cô bạn mình có mang, tháng thứ ba thứ tư gì đó. Mình con trai con đứa, chẳng biết tý gì, vẫn đùng đùng đến chơi, có vẻ rất vô tư. Nói thế này không hiểu cậu hiểu không? Cô ấy có chồng rồi, cưới ba bốn năm rồi, nhưng vẫn chân son mình rồi. Và mình không hiểu sao cứ có cảm giác cô ấy còn son là vì mình. Một buổi trưa chủ nhật mình tới nhà, ăn cơm xong, chồng cô bạn mình về bên nội có việc, cô ấy nói với mình... Thú thật là mình choáng. Cô ấy nhìn mình... Không thể nào tả được cho cậu bây giờ... Nhưng mình hiểu rất nhanh mình phải làm gì. Mình công bố với tất cả bạn bè là có người yêu và khi cô bạn mình sinh con được ít ngày thì mình cưới. Một cô học trò rất quyến luyến mình.
- ... Như thế có ác không anh?
- Mình ... không biết. Nhưng người ta có quyền yêu hết lòng với những tình yêu khác nhau chứ. Đấy là còn chưa nói... Cậu biết không... đôi khi mình nghĩ thế này... chính tình yêu kia đã buộc mình sống nghiêm túc hôm nay đấy, cho mình, cho các cụ nhà mình, cho vợ con mình. Cậu biết không, từ khi cô bạn mình theo chồng sang tỵ nạn bên này, mình chưa hề nhận được thư cô ấy. Mà ba đưá bọn mình gần nhau thế. Nhưng bao giờ cũng vậy, sau một ngày có thể hài lòng với mình vì đã làm việc cật lực, mình cứ có cảm giác rằng ở đâu đó... bây giờ thì mình biết nơi ấy rồi... có một người vẫn nghĩ về mình, yên tâm về mình, và sẽ mỉm cười, sẽ lặng lẽ sống tiếp hạnh phúc khó khăn đã chọn. Khoảng cách giữa chúng mình mãi mãi là thế. Là gió...

***

Tàu tới Koblenz. Chàng trai bước xuống sân ga sau khi chia tay người đồng hương. Cũng đầy đủ màn bịn rịn trao đổi địa chỉ gia đình ở Việt Nam và ở Đức và chúc nhau mọi sự tốt lành. Nhưng không hiểu sao chàng trai cứ có cảm giác những lời hẹn gặp vừa nói với nhau kia sẽ chẳng bao giờ thành thực. Có cần không? Khi người ta đã mở lòng trước nhau như người đàn ông đã, trên chuyến tàu rập rình xuyên qua đêm nước Đức. Trongđời, người ta thường chỉ có thể thành thực và cởi mở như thế với những người gặp bâng quơ và không sợ một lần gặp lại.

Bình minh trên sân ga xám đục, lạnh buốt. Vắng teo vắng ngắt. Gió thổi tung hai vạt áo khoác chàng trai chưa kịp cài khuy khi tàu lướt qua. Ngườiđàn ông vừa chuyện vãn với chàng trai giơ một bàn tay lên thay lời từ giã cuối cùng. Chàng trai xốc ba lô lên vai, bước đi. Và bất chợt bàng hoàng. " Khoảng gió" . " Hạnh phúc là thế sao, giản dị, kỳ quặc, quyến rũ?
Nhưng có cần chăng? Một khoảng gió. Như thế. Trong đời" .

19. 1. 1997
Lê Minh Hà