Từ Bài Học Thuộc Lòng Thời Trung Học

Tặng Jacques Ng.

Ở thế hệ chúng tôi, trước những năm sáu mươi ngồi ghế nhà trường trung học, không ai là không nhớ bài học thuộc lòng “Ngày Tựu Trường” của Thanh Tịnh, và đoạn văn của Anatole France tả cảnh cậu bé với chiếc cặp trong tay, đi qua vườn Lục Xâm Bảo một buổi sáng mùa thu, lá vàng rơi trên những pho tượng trắng…Ngờ đâu nửa thế kỷ sau, tôi lại được ngồi trong công viên Luxembourg cũng vào một buổi sáng mùa thu, giữa những bức tượng trắng và lá vàng rơi đầy mặt đất, để thương nhớ tuổi thơ minh!

Luxembourg, công viên lớn thứ hai của Paris, chì sau Tuilerie, được đặt nhiều tượng danh nhân như Beethoven, Paul Verlaine, Georges Sand, Saint-Geneviere….Công viên cũng là bối cảnh nổi bật trong tác phẩm Les Miserables của Victor Hugo. Nhiều chiếc ghế dựa bằng sắt có thể xê dịch được, để du khách thoải mái chọn góc nhìn ngồi nghỉ ngơi. Cuối công viên bên phải là một lâu đài có hồ nước lớn phía trước, tiếp với một vườn hoa đầy sắc màu rực rỡ.

Hơn năm mươi năm trôi qua, từ một cậu bé lòng như khăn mới thêu, từng xúc động bởi hình ảnh mùa thu ở vườn Lục Xâm Bảo ngày nào, nay với mái tóc điểm sương đang ngồi đếm tháng năm còn lại của đời mình trên đầu ngón tay. Nhìn những pho tượng trăm năm còn đứng đó, nhớ đến cậu bé của A. France cùng những người đã một lần qua đây, mà ngậm ngùi tự hỏi….?

Một ngày lang thang dưới bầu trời đầy mây và trong những đường hầm metro, tôi không giấu đươc nét mệt mỏi dù cho nhiều thắng cảnh, di tích lịch sử ở đây luôn cuốn hút bước chân mình. Jacques thường nhìn tôi bằng ánh mắt ái ngại. Còn tôi tham lam giành giựt với thời gian, phải tận mắt nhìn cho được những gì mà mình chỉ biết qua sách báo và chuyện kể. Thạch đưa chúng tôi đi bộ qua nhiều nơi.

Place Vendome ở trung tâm Paris, nối liền với đại lộ De La Paix. Giữa quảng trường là tượng Napoleon đứng chót vót trên một trụ đồng tròn chạm trổ hoa văn hình xoắn ốc, cao trên hai trăm mét để kỷ niệm ngày chiến thắng quân Áo năm 1805. Ông là một vĩ nhân, được ca tụng là người “khi trên lưng ngựa thì chiến đấu lẫy lừng, lúc xuống ngựa là một nhà cai trị đất nước kiệt xuất.” Sau cách mạng Pháp, ông lập ra triều đại Bonaparte, với những cải cách về luật pháp. Bộ luật Napoleon đã ảnh hưởng rất lớn đến chính trị thế giới. Về giáo dục, các trường đại học được mở, đào tạo sinh viên bằng tiền nhà nước. Ông thành lập đơn vị hành chánh đầu tiên tự cai quản và xử lý lấy công việc. Napoleon mất năm 1821. Lăng mộ ông sáng lòa có thể nhìn thấy từ tháp Eiffel. 

Khải Hoàn Môn (The Arc de Triomphe), đài kỷ niệm nổi tiếng nhất, với 50 mét chiều cao, 45 mét bề rộng, từng chứng kiến biết bao thăng trầm của lịch sử nước Pháp: Năm 1940 Đức đánh chiếm Paris đã kéo quân qua đây, trong khi thủ đô bỏ trống mở đầu cuộc kháng chiến chống phát xít. Qua năm 1944, Paris được hoàn toàn giải phóng, đoàn quân chiến thắng của một nước Pháp Tự Do trở về ca khúc khải hoàn, lại diễn hành qua Khải Hoàn Môn lịch sử này.

Lúc ngồi ở vườn Luxembourg, Thạch ngậm ngùi nói, lớp học của anh ngày ấy đến giờ này hẳn đã hao hụt nhiều, làm tôi nhớ đến các bạn cùng lớp đã ra đi vĩnh viễn trong cuộc chiến tranh. Tôi muốn gọi tên Tôn thất Lạc, Phan Tôn Tố, Huỳnh văn Bé, Lê Viết Lựu….mà hình ảnh họ hiện ra thật rõ ràng trong trí với tính cách của từng người.

Thạch vô tình chạm vào nỗi đau đã ngủ yên trong tôi từ mấy chục năm qua.

Lữ Quỳnh

(Trích tạp văn Khoảnh Khắc Mùa Thu Paris)