NGUYỄN LƯƠNG VỴ - Trăm năm Hàn Mặc Tử

I

“Trước sân anh thơ thẩn
Đăm đăm trông nhạn về...”(*)
Nhạn đã về mấy bận
Rưng bóng nhỏ chân quê

Bóng ai đang đứng lặng
Nghe chiều đi thầm thì
Thầm thì rồi yên lắng
Rồi theo nắng bay đi

Chân quê lang thang bước
Gió mang theo những gì
Những niềm trời xuôi ngược
Ngước lên chào phong thi

Lũy tre rung lá mượt
Xanh thẫm chiều rầm rì
Rầm rì rồi thổn thức
Rồi mong đợi điều chi

Làm sao mà biết được
Trăng đầu non dậy thì
Chớp long lanh mắt ướt
Mắt tre già lóng nghe...


II

Lóng nghe chiều mở ngực
Tiếng nói thuở ban đầu
Tiếng thơ chưa kịp trao
Tiếng đời đà vụt tắt

Nhương sao trời phương Bắc
Để nhớ trời phương Nam
Hồn trăng rợn hồn đàn
Rất thiêng và rất độc

Tinh khôi như huyết ngọc
Như tủy trắng vút lên
Thượng thanh khí vang rền
Trào bi âm viễn xứ

Bút thần chưa hiện chữ
Giọt mực đã rụng rời
Giấy đã toát mồ hôi (*)
Người thơ chưa kịp nói!

Đà Lạt chìm sương khói
Phút giây thiêng nhiệm mầu
Thơ đón âm trời sâu
Đáy hồ reo liễu biếc...

III.

Phan Thiết ơi Phan Thiết
Lầu Ông Hoàng mưa trăng
Mưa trăng chiều không hết
Tóc Mộng Cầm rợp trăng

Trăng ơi trăng ơi trăng
Rao chơi mà không bán
Cho đỡ quạnh nỗi hàn
Cho đỡ cơn bệnh ác

Nguồn thơ lai láng nhạc
Thiên sứ hát bên trời
Thiên tiên múa dâng lời
Mùa đau thương trổ lộc

Nguồn thơ bay sáng rực
Rúng động hết thinh không
Rùng mình mây hừng đông
Mùa đau thương linh hiển

Maria vụt hiện
Thần trí vút sao băng
Thánh thi đẹp vĩnh hằng
Đẹp vô cùng ơn phước...

IV.

Qui Nhơn tung bọt nước
Biển xanh rờn thiết tha
Ghềnh Ráng sóng vỡ òa
Khi nghe lời vĩnh biệt:

“Tấm Linh Hồn Thanh Khiết...”(**)
Hoa hồng và nhạc thơm
Đức hạnh là nguồn cơn
Một hồn thơ mầu nhiệm

Thánh thi tuôn ân điển
Trong tình yêu đất trời
Giây phút cuối lìa đời
Đời nghẹn ngào gọi mãi

Huyết mạch trào tiếng nói
Hồn thơ bay trong veo
Giây phút cuối còn reo
Một tiếng gì vọng lại

Chiều hát bên thềm mộ
Vàng thu vàng sắc hương
Vang trời vang máu hường
Gom hết mây viễn xứ...


V

Trăm năm Hàn Mặc Tử
Gặp nhau trong đêm thâu
Thơ hòa âm rất mau
Rưng rưng màu nắng cũ

Tình Quê đau gió hú
Mùa Trăng xưa đã xa
Phan Thiết tìm đâu ra
Lầu Ông Hoàng trơ trọi

Chỉ còn thơ tươi rói
Trong huyết ta xanh ngời
Trong bao la đất trời
Ngàn sao ngân nét chữ

Chữ rền âm cổ tự
Lá khô nằm lóng nghe
Nghe chiều xa vắng hoe
Nhòe hết âm nắng quái

Đêm thâu ngồi ngóng mãi
Nhạn xưa bay đi rồi
Tình Quê giờ đâu nơi
Một mình ta thầm gọi!!!...

09.2012. Hiệu đính 10.2014

(Trích trong tập thơ Năm Chữ Ngàn Câu sắp ấn hành.)

Ghi chú: Hàn Mặc Tử tên thật là Nguyễn Trọng Trí, có bút hiệu khác là Phong Trần, Lệ Thanh (29.09.1912 – 11.11.1940.) Quê quán làng Lệ Mỹ, Đồng Hới, Quảng bình. Hàn Mặc Tử cùng gia đình định cư ở Qui Nhơn, Bình định cho đến ngày từ trần. Ông là một nhà thơ lớn của Việt Nam thời cận đại.

(*) Thơ Hàn Mặc Tử.

“Thơ chưa ra khỏi bút
Giọt mực đã rụng rời
Hồn ta chưa kịp nói
Giấy đã toát mồ hôi...”

(Bút Thần Khai)

(**) Trích trong bài văn “Sự Trong Sạch Của Tâm Hồn” được Hàn Mặc Tử viết vào đêm 24 tháng 10 năm1940, nhằm ca ngợi công ơn các Mẹ, các Chị dòng Franciscain đã hết lòng chăm sóc ông và những người bạn ở Quy Hòa. Sau khi ông mất (11.11.1940) người ta tìm được trong túi áo của ông khi khâm liệm và trao lại cho các nữ tu sĩ. Bài văn được viết bằng tiếng Pháp. Bản dịch của ông Trần Thanh Mại:

“Hỡi các vị thiên thần của trời, thiên thần của Chúa, thiên thần của hòa bình và hoan lạc, xin hãy mang lại cho tôi một vòng hoa.

Tôi muốn tắm trong bể ánh sáng và lòng yêu kính thiêng liêng.

Bởi vì dưới cõi trần gian, đã thành tựu nhiều phép lạ, nó làm cho người ta phải nghẹn ngào vì khâm phục

khi ngưỡng vọng cái sự nghiệp thần bí của đấng Tối Cao.

Hỡi các vị thiên thần của Trời, thiên thần của Chúa, thiên thần hòa bình và hoan lạc, các người có thấy cái ánh sáng trong mờ ngày càng rõ rệt, cái màu sắc trắng tuyết kia, cái hình hài không vết bợn kia, cái linh hồn hiện lên nơi cõi thế kia, ngay khi mới thấy, tôi đã chắc đó là cái hồn phách của các vị thánh, các thi tứ, cái tinh hoa của sự cầu nguyện đáng lẽ thì bốc lên hương thơm và tinh khí, nhưng đây chỉ khiêm tốn quyết định hóa ra Người.

Hỡi các vị thiên thần của Trời, thiên thần của Chúa, thiên thần hòa bình và hoan lạc, xin hãy vỗ tay lên:

Bởi vì đó là các Mẹ và các Chị dòng Saint Francoi d’ Assise, xuống cõi trần gian để an ủi những đau khổ, lo âu của loài người yếu đuối, của các bệnh nhân tàn tật, của những kẻ phong hủi là chúng tôi đây.

Tôi muốn ca lên những bài ca khen ngợi, hứng uống cho thật đã những lời êm dịu của các Bà, khi các Bà đồng hát bài thánh ca: “Hosanna! Hosanna!” (Xin cứu với! Xin cứu với!)

Tôi muốn bao giờ cũng tán thưởng cái hình thể trắng tinh không vết ấy, sức tươi mát, nguồn ánh sáng, bầu thơ ấy, vì tất cả đó là biểu tượng của TẤM LINH HỒN THANH KHIẾT

Hỡi các vị thiên thần của Trời, thiên thần của Chúa, thiên thần hòa bình và hoan lạc, xin hãy ném cho nhau những đóa hoa hồng, hoa súng, những điệu hát réo rắt và những hơi nhạc thơm tho, và hãy xin rưới trúc cho tràn trề nào là đức hạnh, can đảm và hạnh phúc cho những vị nữ tỳ của Đức Chúa”

Đêm thứ tư 24 tháng mười 1940

Francois Trí

Cảm tạ Thượng Đế."

(Nguồn: Báo Văn Nghệ.)