Đôi dòng về hoàn cảnh ra đời của bài thơ :
Bài thơ viết năm 1995, tặng anh Nguyễn Văn Hòa – Thương binh cụt 2 chân VNCH.
Lần đầu tiên anh đưa con gái – Nguyễn Thị Phượng khoảng 22 tuổi – vào viện.
Sau khi tôi làm hồ sơ bệnh án nhập viện, anh nộp tiền viện phí và trong túi hết tiền.
Anh đã quyết định, trong tình thế vô vọng, đi xin tại bến xe Lam Đà Nẵng, kẻ đi qua người đi lại, thương cảm anh, mà cho chút ít tiền, cũng tạm vượt qua những ngày đầu đưa con vào viện.
Hồi đó, anh bước đi trên một đôi nạng tre nhỏ, tầm độ 45cm
Dáng anh thăn thoắt, gãy gục trên đường.
Và đó cũng là hình ảnh ám ảnh tôi làm thơ tặng anh.
Sau này anh đi bán vé số ở Đà Nẵng trên một chiếc xe lăn, để lo tiền nuôi con trong nhiều lần tái phát. Tay anh rất rắn chắc, cơ bắp nở cuồn cuộn, nụ cười đượm hương quê.
Quê anh ở tận Hiệp Đức, mỗi lần đưa con gái đi viện, đến BVTT Quảng Nam- Đà Nẵng ở Hòa Khánh quả thật là quá xa xôi… hàng trăm cây số. Từ rừng xuống biển. Bao nhiêu là gian truân.
May thay tôi đã gặp anh Hòa nhiều lần, vẫn nụ cười hồn hậu, trên những nẻo đường rong ruổi với xấp vé số.
Và…
Câu chuyện cuối cùng tôi nghe anh kể lại là:
“Bé Phượng nhảy núi tự tử vì không muốn làm khổ cha, mẹ“
Từ đó tôi không còn gặp lại anh…
Kính tặng anh Nguyễn Văn Hòa
Trên đôi nạng nhỏ
Một bước, hai bước: bình thường
Anh bước ba bước tỏ tường chiến tranh
Bước sau: đầu gối chân anh
Bước trước: phải tựa trên thanh tre làng
Dáng anh gãy gục trên đường
Nạng tre lách cách âm vang tiếng mìn
Bước nào phải ngửa tay xin
Bước nào đi giữa niềm tin con người
Đưa con vào viện chiều nay
Nạng tre lách cách…
Một thời chiến tranh!
Bây giờ Phượng đã xa anh…
Lê Đình Đại – 1995