Trò chuyện với nhà văn Văn Quang (Kỳ 8)

NhungTuyetPham:

Trước khi khởi công việt một cuốn tiểu thuyết ông có phải đầu tư nhiều thời gian, suy nghĩ, cân nhắc, tìm kiếm những chi tiết hay dữ kiện cần thiết cho tác phẩm của ông không?

Nhà văn Văn Quang trả lời:

Thưa bạn, đối với tôi, điều trước hết khi bắt đầu bất cứ một truyện nào là chọn chủ đề của tác phẩm. Đó là sự “đầu tư” bằng cái vốn sống và suy nghĩ của mình. Nói rõ hơn là tôi sẽ viết về vấn đề gì trong truyện trước mắt. Thí dụ trong Chân Trời Tím, tôi phải xác định viết về người lính với tất cả đời sống riêng tư và tinh thần đồng đội qua những biến chuyển của thời đại mà tôi đang sống. Tất nhiên là quân nhân đi nhiều chiến trường và đơn vị tôi có nhiều tài liệu, có nhiều cảm xúc. Tôi hoàn toàn tự tin có thể diễn tả được trung thực mọi sự kiện, mọi tâm tình trong tác phẩm của mình. Cũng thời gian ấy, đời sống xã hội Saigon có nhiều điều đáng ghi lại, cuộc sống của những người trẻ tuổi chịu ảnh hưởng của lối sống Âu Mỹ du nhập vào VN, tôi chọn đề tài này và chọn thể loại phóng sự như “Những ngày hoa mộng” đăng trên báo Truyện Phim, phóng sự “Saigon tốc” đăng trên nhật báo Chính Luận. Hoặc sau này, khi vừa đi “cải tạo” về vào năm 1987, tôi viết truyện dài “Ngã tư hoàng hôn”, tôi chọn đề tài xã hội VN trong những năm 1990 mà tôi đã từng chứng kiến, mặt phải cũng như mặt trái của con người trong thời đại này. Sau đó cuộc sống ở Saigon lại có quá nhiều biến chuyển, một tầng lớp tư sản mới ra đời, những băng đảng xã hội đen lộng hành... Tôi chọn thể loại tiểu thuyết phóng sự, để đễ dàng diễn tả mọi tính cách nhân vật và sự kiện của thời đại này. Tiểu thuyết phóng sự “Lên đời” được ra mắt bạn đọc từ đó.

Tóm lại có một chủ đề vững vàng cho một tác phẩm sẽ làm cho mình tự tin hơn, dễ dàng trong sáng tạo, nhẹ nhàng trong khi viết, trở thành đam mê không muốn buông bút dù chỉ để đi ăn hay đi café với bạn. Tuy vậy đôi khi cũng đau đầu vì những chi tiết hợp lý hay gượng ép, nên hay không nên đưa sự kiện này vào truyện, có cần tìm kiếm thêm tài liệu nữa hay không. Không thể tránh khỏi đôi khi “khựng lại” vì một nguyên nhân nào đó, đến nỗi đặt bút viết trở thành khó khăn như bị búa giáng vào đầu. Nhưng phải cố gắng vượt qua để hoàn thành tác phẩm của mình.

Trong khi viết một truyện dài, có bố cục cũng chỉ là tạm thời. Khi viết chương 1 có thể có nhiều ý hay hơn nên chương 2 lại khác với bố cục ban đầu, chương ba có thể lại có ý hay hơn. Nói cho đúng là vừa viết vừa sáng tạo thêm không nhất thiết phải đi theo bố cục có sẵn. Nhưng chủ đề thì nhất định không thay đổi vì như thế truyện sẽ loãng và lạc đề. Cũng không nên “ôm đồm” nhiều quá làm truyện thêm rối tung. Những truyện tôi viết đăng báo hàng ngày, hàng tuần không thể sửa chữa được vì viết đến đâu cho đăng báo đến đó rồi. Tuy nhiên khi xuất bản, có thể sửa lại, nhưng cũng khó mà có thể sữa chữa được trọn vẹn như mong ước.

Bạn có hiểu tôi ở VN, hầu hết những bài viết, những truyện dài truyện ngắn của tôi đăng ở báo nước ngoài, tôi thường không biết mặt mũi tờ báo đó ra sao. Lên net coi cọp, khi được khi không. Thỉnh thoảng mới được một người bạn mang về cho một tờ báo thì chỉ biết vậy thôi.

NguoiMeNhac:

Thưa ông Văn Quang, nhiều năm trước đây tôi nhớ có đọc đâu đó một tin văn nghệ liên quan tới phần nhạc của cuốn phim Chân Trời Tím. Theo tin này thì bản nhạc chính đùng cho phim Chân Trời Tím là ca khúc “Nửa Hồn Thương Đau” của cố nhạc sĩ Phạm Đình Chương. Và người đặt hàng là ông Quốc Phong, hình như thời đó là giám đốc sản xuất của cuốn phim đó. Câu hỏi của chúng tôi là:

- Những chi tiết được ghi lại đó có đúng như vậy không?

- Ông có được hỏi ý kiến trước khi phần soạn nhạc chủ đề cho phim được tiến hành?

- Và câu hỏi chót của chúng tôi là phần cá nhân ông, ông có hài lòng với bản nhạc ấy?

Nhà văn Văn Quang trả lời:

Vâng, bài hát chính trong phim CTT là bài “Nửa hồn thương đau” của anh Phạm Đình Chương do chị Thái Thanh hát. Người “đặt hàng” là ông Quốc Phong với tư cách là Tổng giám đốc hãng phim LiênẢnh (gồm 7 ông bà chủ 7 hãng phim). Vì cái chức Tổng giám đốc này nên bạn bè chúng tôi thường gọi đùa ông với cái nick name là ông Tổng Cóc.

Tôi được hỏi ý kiến... cho có lệ thôi chứ thật ra chẳng có phiếu nào khi quyết định. Anh Phạm Đình Chương cũng là bạn tôi nên việc chọn “nửa hồn thương đau” cũng làm tôi vui.

Tuy nhiên có một bản nhạc mang tên Chân Trời Tím của anh Nhật Trường tức Trần Thiện Thanh, cũng là bạn tôi và người hát thành công nhất là nữ danh ca Minh Hiếu. Tôi thích cả hai bản nhạc, nhưng nếu tôi được quyền quyết định chọn nhạc chính cho CTT, tôi chọn bài của anh Trần Thiện Thanh. Dù có thể lời nhạc không lãng mạn, không bay bổng như “nửa hồn thương đau” nhưng bản CTT của cố nhạc sĩ Trần Thiện Thanh đi sát với truyện phim hơn, trong khi “nửa hồn thương đau” là tâm sự của tác giả nhiều hơn là ý chính của truyện phim. Đó chỉ là nhận định riêng tư của tôi. Anh Trần Thiện Thanh làm việc tại Phòng Văn Nghệ Cục TLC, tôi làm ở Đài Phát Thanh Quân Đội, sát vách nhau nên chúng tôi có nhiều buổi trưa tâm sự cùng nhau. Anh Trần Thiện Thanh sáng tác bản nhạc ngay sau khi CTT mới được xuất bản lần đầu.

Dù sao bản nhạc của cố nhạc sĩ Phạm Đình Chương và tiếng hát của nữ danh ca Thái Thanh cũng đã góp phần làm nên sự thành công của cuốn phim CTT.