Trò chuyện với nhà văn Văn Quang (Kỳ 11)

Huỳnh thị Bạch Tuyết

Thưa nhà văn, như nhà văn đã trả lời độc giả trên trang nhà dutule.com rằng, truyện của ông dựa vào những quan sát ghi nhận hay lấy ra từ vốn sống của mình. Nhưng tôi nghĩ ít nhiều gì thì phần tưởng tượng hay phần hư cấu cũng phải có. Nên câu hỏi của tôi là có bao nhiêu phần trăm sự thật trong truyện của ông? Hoặc, có bao nhiêu phần trăm hư cấu?

Nhà văn Văn Quang trả lời:

Thưa bạn, tùy theo thể loại, để quyết định tính chất hư cấu hay toàn là sự thật. Nhưng tất cả phải dựa trên cái vốn sống, vốn hiều biết, tìm tòi và suy luận của mình. Dù là hư cấu cũng phải dựa trên sự thật. Không có sự thật thì không có văn học nghệ thuật nữa.

Tôi lấy những tác phẩm của tôi gần đây nhất để bạn có thể so sánh. Hy vọng đáp lại được mong muốn của bạn.

Tôi xin nói rõ hơn là trong thể loại tiều thuyết mà chúng ta thường gặp, hầu như 90% nhân vật là hư cấu. Nhưng cũng 100% là sự thật đang có trong thời đại mà tác giả đang sống. Tôi cũng vây thôi, tên tuổi, hoàn cảnh, nhân vật sống trong tiểu thuyết là hư cấu, nhưng chính nhân vật ấy chuyên chở những sự việc chính của thời đại mình. Xã hội trong truyện chính là hơi thở của thời đại mình. Toàn truyện phản ảnh được tâm tư, nguyện vọng, tình trạng của mọi người. Thí dụ trong truyện dài Ngã Tư Hoàng Hôn, tôi mang cái khát khao được diễn tả về những đổi thay của con người và Thành phố Sài Gòn trong thập niên 1990- 2000, và nhiều điều còn đúng cho tới hôm nay (2010).

Trong tiều thuyết phóng sự Lên Đời, có 50% sự thật và 50% hư cấu, song lối viết khác, hài hước, châm biếm, nói toạc ra mọi thủ đoạn, mọi tính cách xảo quyệt của đám được gọi là “tư sản mới” và dân “giang hồ có số má”.

Trong loạt bài phóng sự Lẩm Cẩm Sài Gòn Thiên Hạ Sự thì không có gì là hư cấu, 100% hoàn toàn là sự thật trắng trợn ngoài đời. Tôi viết với tất cả những bằng chứng xác thực nhất, chứng minh cụ thể từng tên nhân vật, từng nơi chốn, từng sự việc cùng với những nhận định của mình và tiếng nói của những người dân, biết mà không thể nói ra. 

Trịnh Văn Mạnh
 Nói theo người xưa là “văn dĩ tải đạo”. Nhưng nếu hoàn cảnh hay thời thế không cho phép một nhà văn được viết hay không thể viết những điều mình muốn viết thì trong trường hợp đó, như trường hợp của ông chẳng hạn, ông sẽ làm gì hay sẽ chọn làm gì để thay thế cho phần không thể kia?

Nhà văn Văn Quang trả lời:
Rất cảm ơn bạn đã hiểu tôi đang ở trong hoàn cảnh nào. Khi không viết được sự thật thì cách tốt hơn hết là không viết hay chưa nên viết. Bởi có viết cũng chỉ được 1-2 bài rồi lại buộc phải chấm dứt thì chỉ phiền thêm ra mà thôi. Và, tôi cũng không thích viết theo cái lối “vô thưởng vô phạt”. Tuy nhiên bằng một cách nào đó, vẫn có thể tìm được một con đường đi lâu dài. Mỗi người có một con đường đi của mình, không thể rời bỏ lý tưởng mà mình đã theo đuổi trong suốt cuộc đời. Đó là điều cần phải có và là quan trọng nhất. Tôi hy vọng sẽ có một ngày lại được gặp bạn đọc trong một tác phẩm luôn ấp ủ từ trong đáy sâu tâm tư mình. Không viết được không có nghĩa là không suy nghĩ được. Không làm được lúc này không có nghĩa là mãi mãi chìm trong tăm tối.

Mong bạn hiểu ý của tôi và xin cảm ơn bạn. Được một người hiểu mình là một hạnh phúc lớn với tôi trong thời gian này.