HÀ ĐÌNH NGUYÊN - Hoạ sĩ Choé: Một cây cọ-một đời người

05 Tháng Ba 20233:42 CH(Xem: 1266)
HÀ ĐÌNH NGUYÊN - Hoạ sĩ Choé: Một cây cọ-một đời người

Một ngày đầu tháng 4.2002, một người bạn báo cho tôi cái tin họa sĩ Chóe đang lâm bạo bệnh, đôi mắt hầu như đã mù hẳn. Người bạn hối thúc: “Ông tới phỏng vấn ngay đi, kẻo không còn kịp!” Với họa sĩ Chóe, tôi vẫn thường gặp ông ở các cuộc triển lãm tranh trong thành phố HCM. Bẵng đi một thời gian không thấy bóng dáng quen thuộc của ông, ai ngờ…

Tôi gọi điện thoại, và dù đã được họa sĩ đồng ý gặp gỡ, trao đổi nhưng tôi vẫn băn khoăn bởi câu chuyện chắc chắn sẽ phải đề cập đến một vấn đề hết sức nhạy cảm: bệnh tật và khả năng sáng tác của người nghệ sĩ… Tuy nhiên, điều lo lắng của tôi đã “hơi bị… thừa” khi họa sĩ Chóe tươi cười, niềm nở đón tôi một cách chân tình tận ngoài cổng ngôi nhà số 5 đường Quang Trung (Gò Vấp, TP.HCM), và câu chuyện giữa chúng tôi không còn đơn thuần là một cuộc phỏng vấn báo chí mà lan man đủ thứ chuyện, nhất là khi phát hiện ra chúng tôi cùng chung một tín ngưỡng: đạo Amen! - Ông khoe với tôi bức ảnh ông được diện kiến Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II trong một chuyến hành hương Vatican năm 1998, ông cười hóm hỉnh: “Thường thì Đức Giáo hoàng chỉ tiếp kiến các vị nguyên thủ quốc gia không à, vậy mà ngài đặc cách tiếp tôi đấy!”

Họa sĩ Chóe tên thật là Nguyễn Hải Chí, sinh ngày 11.11.1943 (Quý Mùi) tại Chợ Mới (An Giang). Ông phải rời trường lớp từ rất sớm để lên Sài Gòn mưu sinh. “Thế ông đến với nghệ thuật bằng cách nào?”. Ông nháy mắt rất… Chóe: “Anh biết không, năm 20 tuổi tôi thầm yêu, trộm nhớ một cô gái Sài Gòn gốc Bắc, rất ngoan đạo. Cô ấy có khoảng… một tá sĩ quan VNCH săn đón, còn tôi chỉ là anh chàng thất học, không mong gì lọt vào mắt xanh người đẹp. Tôi biết nàng là độc giả trung thành của một tờ báo, thế là tôi… liều mạng sáng tác truyện ngắn, thơ gửi tới tờ báo đó, chỉ mong “tài vặt” sẽ làm nàng lưu ý. Làm liều thế mà năm 1969 tôi đoạt giải nhất một cuộc thi truyện ngắn và cũng nhờ viết lách mà tôi thâm nhập vào làng báo Sài Gòn. Khi họa sĩ chính của tờ Diễn Đàn tên là Tuýt đột ngột bỏ việc, ông chủ bút là nhà văn Viên Linh túng quá, bảo tôi: “Ông vẽ thử đi!” Tôi chỉ có mày mò học vẽ với một thầy giáo hồi ở dưới quê, nhưng nể bạn cũng vẽ liều. Vẽ xong chẳng biết ký bút danh gì, Viên Linh lại bảo: “Ông tên là Chí, vậy thì ký… Chóe!” Dân Nam Bộ chỉ nói “cãi nhau ỏm tỏi” chứ không nói “cãi nhau chí chóe”. Mà thôi, nghe cũng “kêu”. Ký luôn!” Những bức hí họa ký tên Chóe ra đời từ đó…” “Thế còn cô thiếu nữ ngoan đạo?” “À, cô ấy tên là Nguyễn Thị Kim Loan. Tôi theo đuổi cô ấy từ năm tôi 20 tuổi, 3 năm sau thì cô ấy… lấy chồng. Bây giờ đã là mẹ của 4 đứa con (1 trai, 3 gái), gọi họa sĩ Chóe bằng… bố!”

Điềm đạm và hóm hỉnh là thế nhưng ít ai ngờ rằng con người này đã có đến… 15.000 bức tranh vẽ bằng tài năng bẩm sinh, sự nhạy cảm nhìn các sự việc qua lăng kính hài hước, trào lộng đã đưa ông trở thành một họa sĩ biếm tầm cỡ của làng báo Sài Gòn. Cây cọ của ông không nể nang một ai, từ Tổng thống Mỹ Richard Nixon, ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger cho đến Nguyễn Văn Thiệu, Nguyễn Cao Kỳ, Trần Văn Hương, “big” Minh… trong những thời điểm nhạy cảm và nguy hiểm (cho mình) nhất. Năm 1973, nhà báo Mỹ Barry Hilton đã thu thập một số tác phẩm của ông để in thành sách phát hành tại Mỹ với tên gọi “The world of Chóe” (Thế giới của Chóe) và gọi ông là “Cây biếm họa số 1 của Việt Nam”… Sau 1975, tranh của ông lại tiếp tục xuất hiện trên rất nhiều tờ báo nhằm phê phán những thói hư tật xấu, những tiêu cực góp phần vào công cuộc lành mạnh hóa xã hội.

60 tuổi, một đời lao động nghệ thuật không ngừng nghỉ, cơ hội đóng góp và tiềm năng của người họa sĩ tài năng này còn rất nhiều, tiếc thay một căn bệnh nan y đã chặn ngang con đường nghệ thuật của ông. Sau 2 năm vật lộn với những di chứng của bệnh tiểu đường được điều trị trong nước, ở Pháp (6 tháng), ở Mỹ (2 tháng)… trái tim người nghệ sĩ tài hoa đã ngừng đập vào lúc 4 giờ sáng ngày 12.3.2003 trong một bệnh viện thuộc tiểu bang Virginia – Hoa Kỳ (16 giờ Việt Nam). Thi hài cố họa sĩ đã được chuyển về Việt Nam và an táng tại xã Phú Cường, huyện Định Quán (Đồng Nai).

Xin Chúa nhân từ thương xót linh hồn Martino!
H.Đ.N

P/S: Khi tôi ngồi gõ lại bài này để post lên FB (vì những bài báo cách đây 20 năm khó còn file lưu giữ) thì cô em Ngọc Linh (làm thư viện ở báo TN) – người mà ở đầu bài viết, là “một người bạn đã báo tin…, người bạn hối thúc…” – tự nhiên nhắn tin Zalo cho tôi (đã lâu chúng tôi không liên lạc, đây là lần đầu em nhắn, là do thấy tôi xuất hiện trên TV). Chúng tôi lại trao đổi về Họa sĩ Chóe. Ngọc Linh cho biết: Phu nhân của HS Chóe (bà Nguyễn Thị Kim Loan) đã mất cách đây vài tháng tại Canada, gia đình đã hỏa táng và đem tro cốt về VN, đồng thời cũng cải táng HS Chóe. 2 hũ tro cốt của ông bà đã được gửi vào nhà thờ Hạnh Thông Tây trong một thánh lễ long trọng, có Ngọc Linh tham dự.



Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
02 Tháng Sáu 20212:23 CH(Xem: 3239)
Anh Nhật Tiến, những lúc tôi lao đao vì tờ báo, anh luôn bên cạnh. Tấm lòng của anh, nhân cách của anh mãi mãi không bao giờ tôi quên. Ngày anh ra đi, vì bệnh tôi không thể đến tiễn đưa, đến hôm nay tôi vẫn còn ân hận.
31 Tháng Năm 20214:31 CH(Xem: 2317)
Hồ Thành Cung, con trai của anh chị, kể: "Mẹ mất vào khoảng 2 giờ đến 6 giờ chiều. Tôi về nhà thì thấy bà mất trong lúc ngủ và đang nắm tay ba."
29 Tháng Năm 20212:19 CH(Xem: 2410)
Hôm nay tiễn chị lòng không khỏi bùi ngùi khi nhìn anh Hồ Thành Đức, sống đấy, cười đấy, nói đấy mà hồn anh đang ở một nơi nào cũng xa xăm khuất bóng. Như chị vậy!
11 Tháng Năm 202111:07 SA(Xem: 2428)
Kỷ niệm 100 ngày mất của nhà thơ Nguyễn Lương Vỵ (1952-2021)
24 Tháng Tư 20211:55 CH(Xem: 2489)
Chúng tôi biết ơn những hoạt động không ngừng một đời của anh, và cảm thấy vẫn gần gũi với anh sau khi anh ra đi.
06 Tháng Tư 20214:23 CH(Xem: 2721)
Trong đời làm báo tài tử của tôi có lẽ thời gian viết cho Thời Nay là vui nhất.
30 Tháng Ba 20212:08 CH(Xem: 3749)
Bố Già trở thành cuốn sách ăn khách nhất thời bấy giờ, mặc dù đó là thời điểm mà cuộc chiến Việt Nam đang bước vào những giây phút ác liệt nhất,
22 Tháng Ba 202110:14 SA(Xem: 2320)
Đêm qua tôi đọc lại Bếp Lửa. Cuốn tiểu thuyết ông viết xong tại Thủ Dầu Một năm 1956, lúc mới 20 tuổi.
17 Tháng Ba 20213:47 CH(Xem: 2787)
... có những người chỉ khi chết và chỉ bằng cái chết mới về được nhà mình một cách thanh thản.
14 Tháng Ba 20216:36 SA(Xem: 2463)
Tôi là người sống và hít thở âm nhạc từ lúc còn bé. Thế giới quanh tôi dường như không lúc nào rời khỏi tiếng đàn, rời khỏi âm nhạc.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16808)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 12043)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18825)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 9020)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8117)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 446)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 815)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 1016)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22337)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13896)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19083)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7778)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8691)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8389)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10934)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30585)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20742)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25362)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22810)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21611)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19667)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17960)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19147)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16822)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 16014)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24369)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31804)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34840)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,