J. LEIBA - Năm qua

Chính tên là Lê Văn Bái. Sinh năm 1912 ở Yên Bái. Chánh quán: làng Nam Trực, phủ Nam Trực (Nam Định). Học trường Bảo hộ Hà Nội đến năm thứ ba rồi bỏ đi theo một bon giang hồ mãi võ chót một năm. Sau về quê học chữ Hán. Năm 1935 đậu thành chung, rồi vào ngạch thư ký toà sứ Bắc kỳ. Vì đau nặng nên được nghỉ phép dài hạn. 

Đã viết giúp: Ngọ báo, Loa, Tin văn, L'Annam Nouveau, Tiểu thuyết thứ bảy. Ích hữu, Việt Báo, Nam Cường (ký Thanh Tùng Tử và sau J. Leiba)

*
Thơ đăng báo "Loa" với một tên ký chẳng Việt nam tí nào, thế mà vừa ra đời Leiba liền được người ta thích.

Người ta thích người vần thơ có giọng Đường rõ rệt, mà lại nói được nỗi lòng riêng của người thời nay. Trong khuôn khổ xưa, cái hương vị mới ấy rất dễ say người. Thơ Leiba ra đời (1934) giữa lúc ai nấy đều cảm thấy mình như trẻ lại. Các nhà thơ đương thời, Thế Lữ, Đông Hồ, Thái Can, kẻ trước người sau, đều tả bằng người nét âu yếm nỗi lòng của người thiếu nữ lúc mới bén tình yêu. Nhưng không ai nói được đầy đủ như tác giả bài "Năm qua" người giai đoạn của một cuộc yêu đương nhóm lên từ hồi tóc còn xoã bỏ vai. Ít ai nói được như Leiba những vui buồn của người xuân nữ.


Năm qua.

Em nhớ năm em mới lên mười, 
Tóc em buông xõa chấm ngang vai. 
Ngây thơ nào biết em xinh đẹp, 
Cùng trẻ bên đường đánh "chắt" chơi. 
Anh đi qua đó đứng nhìn em, 
Em vứt sành đi vội đứng lên, 
Dắt tay cười nói thi nhau chạy, 
Em vấp vào anh ngã xuống thềm. 
Me em chạy lại bế em hôn, 
Êm ái đe em sẽ đánh đòn. 
Em phải nhịn đau không dám khóc, 
Vì em trông thấy vẻ anh buồn ... 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Em nhớ năm em lên mười hai, 
Một mình em lấy trộm gương soi, 
Đường ngôi đương kẻ thì anh đến, 
Anh đến bên em mỉm miệng cười. 
Em thẹn, quăng gương chạy xuống nhà, 
Nín hơi anh gọi cũng không thưa. 
Sau mành lấp ló em nhìn trộm, 
Em đợi anh về mới dám ra ... 
. . . . .. .. . . . . . . . .. .
Em nhớ năm em lên mười lăm, 
Cũng ngày đông cuối sắp sang xuân. 
Mừng xuân em thấy tim hồi hô.p. 
Nhìn cái xuân sang khác mỗi lần. 
Ba mươi, em đứng ngắt hoa đào; 
Nghỉ học anh về qua trước ao, 
Ngẩng mặt vừa khi anh ngó thấy, 
Ném hoa em vội chạy ngay vào. 
Mồng hai anh lễ Tết nhà em, 
Em đứng nhìn anh, nấp bóng rèm, 
Mười sáu xuân rồi anh đã lớn; 
Tìm em rầu rĩ vẻ anh nhìn. 
Em thấy tim em đập rộn ràng, 
Muốn ra lại ngại cháy tâm can. 
Me em rót nước mời anh uống, 
Anh tủi, em rầu, ai khổ hơn? 
Năm ấy xuân em có một mình, 
Ai vui em những ngẩn ngơ tình. 
Này quân tam cúc năm xưa đó, 
Nào lúc vui đùa, em với anh? 
Mồng một, vui xuân hai chúng ta, 
Em mười ba tuổi, tính còn thơ, 
Em anh còn cãi nhau như trẻ, 
Em dỗi, anh nhìn, dạ ngẩn ngơ ... 
Xuân nay xuân trước cách bao rồi! 
Nhớ buổi xuân nào, tiếc phút vui. 
Em ước đôi ta cùng bé lại: 
Vui xuân lại được đánh bài chơi! 
Ngày nay nhớ lại buổi vô tình, 
Anh lặng yêu em, em nhớ anh. 
Rồi nữa xuân qua, xuân lại lại 
Biết rằng sau có vẹn ba sinh? 
. . . . .. .. . . .. . . . . . . . .
Hôm qua em đến mái đông lân, 
Cô gái khâu thêu vẻ ngại ngần. 
Tơ lụa bộn bề quần áo cưới, 
Vội vàng cho khách kịp ngày xuân. 
Duyên mình hờ hững hộ duyên ai, 
Cô gái đông lân đáng ngậm ngùi 
Ngán nỗi năm năm đưa chỉ thắm, 
Phòng không may áo cưới cho người! ... 
Anh ơi! Anh mãi đứng công danh, 
Để phụ cho nhau một mối tình 
Nhánh liễu vườn xuân, ai nấy chủ? 
Chờ ai biết có khỏi trao cành? 
Má đỏ, xuân em chỉ có thì, 
Xuân qua, phó lẽ đợi anh về, 
Tương tư lệ nhỏ phai màu phấn, 
Anh hỡi! yêu nhau há đợi gì? 
Danh lợi như mây nổi giữa trời; 
Hồng nhan phải giống mãi trên đời? 
Đợi anh áo gấm xuân sau lại, 
Chỉ sợ nghiêng giành hốt quả mai!
(Loa)