NGUYỄN XUÂN THIỆP - Ánh Trăng

 

"Một bài thơ cũ" do Lê Hoàng Tuấn Kiệt phụ trách


1.

chiều xanh. rơi một câu thơ cổ

màu ráng trời thoảng nét hoàng hoa

bông sậy lao xao lời trẻ dại

gọi ai còn lãng đãng bờ xa

 

trăng lên. ồ. một vầng hư tưởng

tuổi nhỏ cười nhô mặt nước xanh

đâu đó sông lam chừng trở giấc

rào rào muôn lượn sóng xô nhanh

gió. như chim ngủ trong tầng lá

phút chốc xôn xao dậy khắp cành

trăng sáng. bạn đường ai đó thức

nhìn trăng có nhớ một mùa xuân

 

trăng đã lên. ơi bầy thỏ nhỏ

khắp nơi ra đứng đón chào trăng

những em côi cút trong đời tối

những bé gầy teo không miếng ăn

những trẻ lang thang cùng cát bụi

ấu thơ ơi. tuổi sáng lên đèn

chạy qua đồng cỏ mừng trăng mới

soi xuống ao hồ vạt nước loang

tất cả đưa tay lên trời vẫy

vầng trăng. nối tiếp chuyện thần tiên

 

trăng lên. quả bóng xanh lồng lộng

lơ lửng treo trên mấy xóm nhà

ta đứng bồi hồi sau song cửa

nhìn trăng. ai thức hãy cùng ta

cùng ta uống cạn ly trà đậm

dẫu đắng còn thơm vị mật hoa

dẫu đắng như đời qua khổ nạn

còn đây đêm ủ mộng sơn ca

chút hương trời đất ngây ngây dại

quyện bước trăng đi rộng hải hà

 

trăng sáng. kìa ai nơi xóm cỏ

hong khô ngấn lệ thời gian chưa

dẫu cho thi sử đau vàng đá

thì cũng qua rồi theo gió đưa

trăng chiếu. những ai sầu goá bụa

khăn sô cắn giấu vành môi tươi

những ai trót sẩy đàn tan nghé

hãy đứng trông trăng sáng lại đời

những kẻ mù sâu đôi mắt tối

những hồn mê sảng lạc đôi nơi

trông trăng thấy bóng đèn hoa nở

soi áng gương xưa mặt rạng ngời

 

trăng đã về đây đêm xá tội

cõi vàng. cây tạ. nét bia phai

kía trông tận cuối trời thu xám

đêm tạnh. hồn nương bãi sậy dài

lều vắng. vệt trăng tìm lửa ấm

chồn hoang lang thang qua mồ gai

bằng hữu đem thân vùi cát bụi

tiếng tù và động giấc bi ai

này nghe nếp áo sông thu vỗ

hồn ơi hồn. nhập khúc trăng trôi

 

2.

vầng trăng từ dạo rời châu thổ

cuộc lãng du qua biết mấy trời

biển bắc con cá côn quẫy sóng

thiên thu còn dội tiếng bồi hồi

cửa sông thủy triều lên xuống gọi

người cưỡi trâu xanh đi biệt khơi

xây trên đá đền xưa vượn hú

ánh trăng soi di cảo của người

sa mạc xa tượng nhân sư rống

bão cát xô thế kỷ đổi dời

 

đời rộng. ta nằm nghe hiu quạnh

tiếng tắc kè gõ xuống ngói hư

tù trở giấc. đèn chong ngọn đỏ

thuở trăng qua trên nóc nhà mồ

về đâu. chuyến lữ hành rất vội

sân ga đã tắt tiếng còi chưa

vầng trăng đứng cuối đường ray. gió

những toa tàu. qua. khuất. lau thưa

thức trong cây. trái tim sầu úa

như trăng. người của thuở không nhà

 

trăng chiếu. thành không. hào lũy sụp

còn nghe sắt thép rền cỏ khâu

tỳ bà đá dựng. hồn u khốc

uổng ngọn cờ treo ải địa đầu

 

a kẻ sĩ cuồng nơi ảo phố

nằm đây lảm nhảm dưới đêm thâu

cửa đời bỗng gõ âm thanh lạ

trăng. bóng thiền sư về cổ lâu

nam ai. tưởng khúc sầu trăng lặn

lắng tiếng đàn tranh. dậy gió lùa

hỡi ơi. giữa cánh rừng săn bắt

ta chỉ nghe rền giọng sói tru

 

giữa cuộc bạo hành. cơn sốt dữ

nỗi đau này cháy vỡ thịt da

thử ngẩng nhìn trăng đêm phán xét

ai công. ai tội. dưới trời khuya

ai xô trăm họ vào gai gốc

ai hái dâng đời một đóa hoa

hãy xét trong cơn đau lịch sử

nỗi đau nào đau của riêng ta

áo quan chưa đóng. thời chưa chết

có kẻ cùng ta thức đợi chờ

nay dẫu đường đi đôi dặm khuất

trăng treo đầu ngõ. thấy quê nhà

 

nở cho ta. cánh đồng hoa cúc

vàng phới ánh trăng thu mùa sau

về hái đóa vô thường sót lại

nghe nghìn mùa vỗ cánh qua mau

 

3.

trăng đã lên cao. trời tĩnh lặng

không gian xanh màu nam hoa kinh

những cụm mây trôi từ hư huyễn

chờ ta đi hết cuộc lữ hành

đời ta biết mấy mùa xiêu lạc

biết mấy vầng trăng qua cỏ tranh

ôi những vầng trăng thời biệt xứ

trôi trong tâm thức. một dòng khuya

ta nghe nước khỏa bờ lau dại

có một vầng trăng đi trong mưa

có một vầng trăng hư mọc muộn

tóc ai còn vướng cánh đồng mua

khi trăng theo con đường đất đỏ

bước cheo leo. khúc khủy. ngựa thồ

ta thấy trăng soi đầm nước rộng

mùa thu. múa thu. im cành trơ

đêm tù. bạn đọc thơ đầu núi

tưởng chim rừng động ánh trăng xưa

gió mùa thổi lộng trên miền bắc

trăng rét căm căm vệt sáng mờ

ta thấy vầng trăng quầng khóe mắt

chiêm khe. mùa thối. cánh đồng thưa

trăng nghiêng xuống xóm làng dịch tể

qua gò trâu. giọng gió ru hờ

vầng trăng nào đứng trên đầu dốc

dậy tiếng tù đóng ván giữa khuya

một thuở trăng qua miền động đất

ngời ngời muôn sợi thủy ngân sa

nhìn qua đất rạn ta còn thấy

mảnh trăng trên đồi golgotha

 

4.

trăng đã khuya. và đêm huyễn tượng

bắt đầu từ một ánh chớp xa

dường như ở tầng sâu mê tưởng

hiển hiện rồi lời sấm ký xưa

những vạt mây từ trong cổ tích

rào rào theo trận gió nguồn mùa

như chim của một thời không sử

cánh rộng che hằng thế kỷ qua

như lũ thú hoang trên đồng cỏ

rộn ràng thức dậy dưới trăng khuya

ôi mây từ những cơn hồng thủy

biến hiện hoài lớp sóng ảo hư

trong biển. tuần du. trăng sáng mãi

cho rộng thêm đời nhân loại đi

 

ta nghe cuộc chuyển dời im lặng

những thời phủ rêu trong sử thi

bỗng dậy. bàng hoàng cơn sốt biếc

ta nghe gió rỉ siết qua mùa

ta nghe sấm dậy rền trong đất

những cuộc tương tranh máu lệ nhòa

thấy động ngựa xe. tầng khói phủ

những đoàn quân hạ trại trong mưa

những đốm lửa khuya nhòe nhoẹt nước

ôi mùi cháo ấm tỏa trên môi

đèn giăng trăm nến. biên thùy rộng

lầm lũi qua mau những kiếp người

 

5.

trăng cẩm thạch biển trời chợt hiện

mây lìa đàn. bay đi. mây trôi

hạo ca. biển rạng ngời tan hợp

trăng bỏ neo thôi. hải phận người

 

ta thấy giữa triều mây xao động

lệ ngân hà. tóc rũ sô gai

chia ly màu xám. sương và khói

lửa. thép. tro. than. những tiếng còi

ta thấy tàu đi. những đóm tía

chiếc hôn nồng. và lệ đọng môi

ngày vui sum họp. như hoa. nến

chia cách dài hơn gió chiến thời

cái chết im như niềm vắng mặt

trước sân con trẻ vẫn đùa chơi

ngày reo trong khóm tường vi nở

nghe thoảng đêm về. cánh nhẹ rơi

 

ta thấy. ôi. mây trời ảo biến

dưới trăng lấp lánh bãi hằng sa

đất ơi. nỗi lầm than muôn kiếp

nhân loại đi như những bóng mờ

nhân loại yêu đời trong cõi chết

vượt biên thùy. sa mù. và mưa

từng nơi đi dưới triền hoe nắng

gùi nặng. mang theo cả lợn gà

riêng lão già điên còn ở lại

đêm đêm. ra nhìn dòng sông. ca

 

6.

trăng khuya vằng vặc soi tâm thức

đêm tịnh. trời trong. gió lắng sâu

mây từng cụm nhỏ. trôi. trôi khuất

lũ vịt trời. ô. trăm ánh sao

 

trăng khuya như một loài chim quý

bay suốt nghìn năm hót một lần

dưới mái chùa tây vang tiếng kệ

vị sư già đã thức. chuông ngân

 

âm thanh như một làn hương sữa

chảy xuống hồn ta đã lặng dần

hạt lệ muốn rơi. giờ đọng lại

trăng nguyệt cầm ơi. ngọc mới đông

 

những cuộc chiến tranh dần dịu lửa

người về nghe câu chuyện dòng sông

reo vui ấm nước bên đồng cỏ

uống chén trà thơm. thức đợi trăng

 

giữa cuộc vui này ta có mặt

sao tâm xao xuyến những trời xưa

đếm sao. nào biết sao mờ tắt

trận bão mùa qua đã dứt chưa

 

về ghé lại cây đa quán dốc

thấy cọn trăng nằm phủ cỏ khô

trăng đợi chờ ai trên bến nước

hành nhân ơi. đã lỡ chuyến đò

 

trở về. những bảng nhà phai số

cánh cổng đong đưa. gió lọt rào

chợt tiếng người reo bên giếng nước

ai cười. như vỡ giấc chiêm bao

 

trở về vườn cũ khi mùa tới

trái ngọt trên cành má chín au

hỏi thăm. em đã yên ngoài nội

tấm ván mòn vẫn cạnh bờ ao

 

về lượm trái thông khô rớt vãi

nhặt cành cây mục. lá thu. phơi

đốt lên đống lửa. đêm ngồi sưởi

lúc ngó quanh. nào thấy có ai

 

người về bên gốc thông già cỗi

thuở nhỏ thuờng ra đứng ngắm trăng

cúi nhặt dưới chân viên ngói vỡ

thấy đời còn những tấm gương tan

 

nhưng thôi. nhân loại vui vầy cả

yêu cuộc đời trong lẽ bất toàn

chút nghiã thủy chung ta giữ vẹn

lòng ơi. trải rộng gió nhân gian

 

trong khuya. nghe một bông quỳnh nở

phiến lá ngời vàng óng búp trăng

hương biếc chạm vào trang sách quý

mở ra thôi. ước cũ hàng hàng

 

dưới trăng. những mảnh đời han rỉ

sáng lại. ô hoa đã rộ cành

nhựa ứa thân cây rào rạt chuyển

vườn xưa. chợt một tiếng ve ran

qua đêm. lớp trái cây dần chín

chín đỏ lòng ai giấc mộng thường

mai sau. ôi những mùa đang tới

khép mi. trong một chút hương trà

lòng ta. một ánh trăng trong suốt

trên những nẻo đường nhân loại qua

bên bữa ăn xanh người đạo sĩ

những buồn vui của khắp mọi nhà

 

trăng khuất. nhưng mùa sau lại mọc

loài người ơi. nghe tiếng võng đưa

lên cao. thấy một vầng trăng ngọc

xuống thấp. còn trong giấc ngủ mơ

soi bóng thời gian. hồ nước tịnh

đông phương này. đêm ủ mật hoa.

 

1980

 

Nguyễn Xuân Thiệp

 

(trích từ tập Tôi Cùng Gió Mùa, Văn Học xuất bản, 1998)