Tiếng súng xa dần thành phố, những đoàn người lê thê lếch thếch di tản ở đầu cuộc chiến bây giờ cũng lần lượt trở về. Chiến trường im tiếng súng, tiếng khóc lại nỗi lên nhiều hơn vì bà con họ hàng không tin tức của người thân mất tích, sống chết vất vưởng đâu đó trong rừng sâu, biên địa. Sự chống trả của Quân lực VNCH thật ngoạn mục, người Mỹ cảm phục sự quả cảm và thông minh của người dân Việt ngay từ những trận đánh hồi Tết Mậu Thân, nay càng thể hiện rõ hơn ở mùa hè này. Những trận đánh cấp sư đoàn các tướng lãnh Việt trực tiếp chỉ huy đã lật ngược tình thế, nhất là các trận đánh ở phía Bắc và biên giới. Những địa danh Charlie, Dakto, Daksut, A Sao A Lưới, Ba Lòng, Hạ Lào...Cổ thành Quảng Trị đã tạo nên “Mùa Hè Đỏ Lữa”, những cái chết đẹp và âm thầm của những trai thời chiến đã thể hiện trong những ca khúc một thời làm mũi lòng người hậu phương. Bên cạnh những người được vinh danh đa số là những chàng trai chết âm thầm nhưng cũng rạng rỡ không kém.
Cuộc chiến không đến với Pleiku nhưng Pleiku tiếp nhận những hậu quả của cuộc chiến. Ngày ngày những chuyến bay tải thuơng tải xác về quân y viện tấp nập. Bạn bè từ chiến trường về kể cho nghe những ngày đêm địa ngục; đang sống mà tưởng như đang sống ở địa ngục. Xác bạn xác thù nằm chung một hố, gác chân nhau nằm chết như ôm nhau ngủ ngon lành. Có thằng VC non choẹc chạy lạc vào khu rừng mình đóng quân, nó sợ quá đứng như trời trồng, khẩu súng cầm tay nó vất xuống đất quay lui chạy lũi vào rừng. Thấy tội nghiệp không ai buồn bắn nó. Chẳng bao lâu nó quay lại hai tay đưa lên cao, miệng há hốc, xin đầu hàng hồi chánh. Hỏi nó sao không chạy đi? nó trả lời thật tội nghiệp: em chạy nhưng không thấy các anh bắn theo nên em quay lại đầu hàng vì khát quá đói quá...
Người lính nhảy dù bị thương nằm tại quân y viện kể tiếp:
-Người chết người bị thương nằm chung. Chết không nhúc nhích đã đành, bị thương cũng không cựa mình nỗi, đau đớn đến tê dại nhưng vẫn tỉnh táo để đêm đêm nghe những tiếng rên rỉ, những tiếng gọi tên người thương, người yêu, những tiếng xin nước thê thảm. Không nghe ai xin ăn mà chỉ xin uống. Kinh hoàng nhất trong đêm đen im lặng đến lạnh mình lại nghe lác đác những tiếng súng của những người tự kết liễu đời mình. Cả tháng bom đạn trút lên đầu, ngày cũng như đêm tai điếc mắt loà nhưng sao chẳng sợ, mà đêm như đêm trên bãi tha ma này những tiếng nổ lẻ loi như làm điếng người. Tuyệt vọng chọn cái chết. Những tiếng súng không vô tình này không phải là tiếng oán trách. Ở chiến địa chẳng ai oán trách ai, thì giờ đâu mà nghĩ đến phải trái. Những tiếng súng lẻ loi muốn nói rằng chết đi vào địa ngục còn đở hơn bây giờ.Tiếng súng rời rạc trong đêm bắt mình như sống trong chờ đợi. Chờ gì? chờ những tiếng nổ sắp xãy ra. Cái khoảng thời gian chờ đợi đó mới là kinh hồn; kinh hồn đến nỗi không chịu đựng được nữa buộc miệng chửi thề thật to.
- ĐM. đứa nào có giỏi thì bò tới đây bắn tao trước rồi muốn làm gì thì làm.
Em thấy đó, anh nhớ mình viết lại rất trung thực những gì người thương binh kể cho anh nghe. Hôm đó có cả bạn bè cùng đi.
Mới đầu chuyện đi thăm thương binh chỉ có mục đích xem thử bạn bè của mình có ai về nằm đây, nghe ngóng tin một người bạn cùng khoá, đơn vị bị tan hàng ở Dakto. Mỗi lần lên thăm được nghe một mẫu chuyện nhỏ đầy tình người trong cuộc chiến tranh tàn khốc. Những câu chuyện làm thích nghe và tò mò hơn làm mình chiều nào sau giờ làm việc cũng rủ bạn bè lên đây.
Mỗi ngày Tình Người mỗi dài thêm. Chiều nào lên cũng thấy người mới đến. Những chuyến trực thăng lên xuống không ngừng tiếng trên bãi đáp bên cạnh quân y viện. Bước qua trại khác, trại dành cho sĩ quan. Không còn một chiếc giường nào trống, giường nào cũng điệp màu xanh trắng; xanh là bộ đồ bệnh viện, trắng là băng vải quấn quanh đầu, chân tay, mình mẫy. Giường nào cũng lủng lẳng những chai dịch chuyền. Phòng sĩ quan có phần thoáng hơn vì giường kê rộng hơn, sạch sẽ. Một thương binh đầu trùm kín mít bởi băng trắng chỉ chừa hai mắt mũi và miệng. Ông ta nằm coi bộ cái giường ngắn hơn ông nên hai chân phải gác lên gối kê trên thành giường, hai bàn chân ló ra ngoài. Hai tay hình như cũng không cử động được vì bị bó bột. Ở thành giường thấy ghi tên họ và cấp bậc. Ông ta đang ngủ hay bị thuốc an thần chống đau. Rải rác trong phòng nhiều người thăm nuôi, phần lớn là từ những nơi khác đến. Họ là những người vợ, hay thân nhân. Riêng người sĩ quan này không thấy ai bên giường. Có lẽ thân nhân chưa biết tin, có thể chưa lên kịp. Biết bao nhiêu lý do để đoán. Cở dáng người ông nằm, chức vụ cũng đoán được ông khoảng trung niên, chắc cũng đã vợ con. Không biết ông có tủi thân.
Một chiếc xe jeep với dấu hiệu cánh chim bay của không quân đậu trước cửa, viên sĩ quan bước vào đi bên cạnh hai người đàn bà, cả hai ăn mặc giản dị nhưng không che dấu được vẻ đài các trung lưu. Họ đều trực chỉ đến ngay giường người sĩ quan. Viên sĩ quan đứng nghiêm đưa tay chào. Không biết ông có trông thấy gì không. Tất cả đều lặng lẽ đến bên giường. Người đàn bà nắm bàn tay ông nước mắt chảy ròng rồi cúi sát người xuống thì thầm gì đó với ông.
Người đàn bà kia đứng một hồi rồi theo viên sĩ quan đi ra xe. Họ đi qua phòng khác. Không, chiếc xe trực chỉ nhà xác. Thảm cảnh chiến tranh. Trong hai người đàn bà đài các cùng chung tình cảnh nhưng hai trạng huống khác nhau. Oái ăm..."
Chân Tính Hải
(Vòng Sân Cát)