CHÂN TÍNH HẢI - Trâu cày đất lạnh

Quê hương ơi thơm lừng bông lúa
Nắng thanh thanh Đất nở hoa Lành
Mảnh vườn xưa em cười hoa bưởi
Nắng trong hoa đôi mắt long lanh
Chân tính hải 

Xa quê hương mới thấy quê hương là đẹp. Mà đẹp tuyệt vời. Khi còn ở trong lòng quê hương mình không thấy quê hương đẹp mấy. Tâm trạng chung của tất cả bà con sống xa quê chúng ta. Tình quê hương là thứ tình mẹ con, mang mát và thầm kín nhất. Khi ở với mẹ có khi mình không thấy có mẹ bên cạnh, khi xa mẹ mới thấy cô đơn da diết. Nhất là những ngày gần Tết mà không được gần mẹ. 

Những ai từng được sống trong vùng quê mới thấy được trọn vẹn cái đẹp của quê hương. Hương lúa, mùi thơm của rạ, mùi thum thủm của bùn, của phân trâu và bước chân bì bỏm của con trâu kéo cày kéo bừa. Ở xứ người thỉnh thoảng tôi cũng lái xe ra vùng quê hóng mát và thưởng thức không khí trong lành yên tỉnh. Cánh đồng bát ngát và xanh thẳng tắp mênh mông hơn ở quê hương. Những gợn sóng lúa cũng mượt mà trong nắng. Cũng những cánh chim bay trên trời xanh. Nhưng có cái gì thiếu thiếu. Thiều mùi bùn, thiếu mùi rơm rạ, và nhất là thiếu bóng dáng con trâu. Thiếu một thứ tình dân tộc để tình tự. Ôi da diết làm sao chiều chiều nghe tiếng gọi trâu về chuồng của những đứa bé chăn trâu khi có con nghé đi lạc.

“Hò con nghé ngơ ngơ.
Ham ăn thì lú.
Ham bú thì mê.
Không biết đường về .
Để tao đi kiếm”

Trong buổi chiều chạn vạn tối, đứng trước ngõ tre làng mà nghe tiếng hò văng vẵng, sao không thấm thía. Lúc nhỏ trong những ngày tháng nghỉ hè tôi được may mắn về quê tung tăn chơi đùa với trẻ chăn trâu cho nên tôi có dịp làm bạn với trâu. Tôi được dịp cỡi trên lưng trâu. Mới đầu thì sợ. Sợ té, sợ trâu hất mình rớt xuống đất, ủi mình vô bụi. Sau quen dần và thích thú. Ngày nào cũng tìm cách cỡi trâu ra đồng. Có khi ở chơi với trâu đến chiều tối mới về. Làm bạn với trâu mới thấy con trâu nó hiền. Tôi có thể nói không con vật nào hiền hơn. Không bao giờ thấy con trâu giận mình, quay lại húc vào mình. Bảo gì làm nấy không phản ứng không từ chối. Nhìn vào hai mắt con trâu như nhìn hai con mắt một nhà hiền triết. Cái nhìn xa xăm, tư lự như đang suy nghĩ điều gì. Con trâu là con vật thông minh nhất. Quan sát một con trâu đang cày ruộng thì mới thấy nó thông minh. Một đường cày không thẳng người nông dân chỉ cần cảnh cáo nó bằng một nhịp roi nhè nhẹ trên lưng là nó hiểu ngay. Người ta đặt cho mỗi con một cái tên. Gọi tên lên là nó biết trả lời làm theo. Trẻ chăn trâu dặn dò tôi rằng mình không cần làm gì hết khi ngồi trên lưng trâu. Mình có thể nằm ngủ trên lưng trâu mà không bị rớt. Con trâu nó biết mình đang nằm thì nó đi chậm lại, bị muỗi mòng cắn nó không rùng mình mà chỉ lấy cái đuôi phe phẩy. Cởi trâu qua sông là điều kỳ thú. Thân hình nặng nề tưởng như một tản đá. Vậy mà khi nó xuống sông nỗi như một chiếc phao. Bốn chân bơi dưới nước mình không thấy, chỉ thấy một mãng lưng và cái đầu trồi khỏi mặt nước đủ chổ cho mình ngồi hoặc nằm. Nằm trên lưng trâu mà ngắm trời xanh mây trắng, chim bay, tai nghe tiếng gió vi vu thì không có gì hạnh phúc hơn. Hèn gì ngày xưa Lý Bạch thường cỡi trâu làm thơ bất tuyệt. Y Doãn cũng cỡi trâu mà làm nên việc giúp vua dựng nước. Con trâu có cái tình đồng đội cao. Trong một đàn, con trâu “trưởng thượng” bao giờ cũng đi đầu, khi qua sông nó chờ cho cả đàn qua hết bên bờ mới đi tiếp. Khi nghe tiếng trẻ hò câu tìm nghé đi lạc thì cả đàn tự động đứng lại. Trời có tối mấy, mưa gió cách mấy khi đến cổng nhà thì nó tự động đi vào. Lạc đường nắm đuôi chó lạc ngỏ nắm đuôi trâu. 

Nói chuyện TRÂU trong năm SỮU thì không bao giờ hết. Văn chương dân gian nhiều vô kể. Nêu cao nét đẹp của trâu. Con trâu biểu tượng cho một tình tự dân tộc. Nhà thiền thì có Thập Ngưu Đồ, sách tấn người tu sao cho đến cái rốt ráo TRÂU, NGƯỜI đều dứt, thỏng tay vào chợ mà không nhuốm mùi chợ. Còn tôi đã có dịp sống với trâu, ôm cổ trâu, ngữi mùi trâu, ăn cơm trên lưng trâu, tôi có được cái thâm tình với trâu. Và khám phá con trâu như một ông thầy tu đạt đạo. Nhẫn nhục, cần cù, siêng năng, không cố chấp, giúp người, hiền lành và vô tranh. 

Năm xưa câu hò tìm nghé của bé chăn trâu cho tôi một nỗi buồn man mác, một cái nhìn thân thương với con trâu và người chăn trâu. Mấy chục năm qua đi bao nhiêu biến chuyển trong đời nhưng tôi không quên câu hò và hình ảnh của năm xưa. Năm nay câu hò trở về với tôi làm tôi cũng có nỗi buồn man mát: Thì ra chính mình là con nghé đi lạc đã bao nhiêu kiếp bởi vì tham lam cho nên lú lẩn, nhiều sân si cho nên mê mẫn, quên hết đường về, như gã cùng tử trong Pháp Hoa kinh. Con trâu trong tôi đang cày lên mãnh Đất để mong cho sự Lành có được trong tôi và chung quanh có được cơ hội nẫy mầm. Mong thay đất lành đơm hoa kết trái trong mỗi chúng ta để cho thế giới được an bình. 

Chân Tính Hải