LÊ MINH KHUÊ - Ngày còn dài

Ông lại mò ra làm gì. Gió độc nó vặn cho méo mồm thì cả xóm lại phê phán nhà con giáp tường mà vô cảm không có tinh thần cộng đồng. Ông vào đi cho bà con nhờ! 

Thụy vừa đùa vừa thật. Tứ, em trai Thụy đứng nhìn, mặt lầm lì không hiểu nghĩ gì. Thụy đỡ tay ông hàng xóm chưa đến sáu mươi mà hom hem, chậm chạp. Thì ngày xưa có gì ăn uống đâu mà chả giòn xương bạc tóc sớm hả cậu? Ông thì chỉ được cái chịu đựng là giỏi. Thôi vào nằm đi! 

Thụy lên xe máy phóng cái vèo qua con ngõ dài. Ông Bản đi nằm. Từ cửa sổ nhà ông có thể nhìn thấy Tứ đi lại như kẻ nhàn rỗi đáng nghi. Ánh sáng rọi hiếm hoi từ trần xuống nền xi-măng nhà cấp bốn của ông. Cái ánh sáng như trời xanh cao vút rọi xuống đời ông làm ông như có cứu rỗi mà níu vào. 

Ông ở bệnh viện về đã hai hôm. Một cơn chóng mặt tuổi già. Có vẻ mọi thứ đã tới hồi kết rồi. Trên cái bàn thấp là đống cam, táo, đường sữa... Hàng xóm tới thăm chiếu lệ thời kinh tế thị trường không cảm xúc nhưng vật chất đậm tay. Các thứ quà nhìn đã thấy ghê. Ông chỉ cần bát cháo đậu xanh nấu thật nhừ cho đường trắng. Nhưng chẳng nhẽ lại nhờ anh em thằng Thụy? 

Xóm này trước kia là dãy nhà tập thể cấp bốn. Mưa. Nắng. Mất điện. Nước chảy trong đường ống ra có cả rêu cả giun ngoe nguẩy. Con người thời đó chia sẻ sống chết rồi cùng lận đận chẳng kêu than. Bây giờ đâu còn như thế. Các nhà ngày trước liền vách cót ép đã lên bốn năm tầng. Thậm chí nhà đầu ngõ lên bảy tầng có thang máy. Nhà siêu mỏng hai mét bề ngang của ông già bảo vệ khi là cấp bốn trông lại vững giờ bốn tầng hai mét ngang ngất ngưởng nhìn đã thấy run... Cái sự ý thức về chỗ ở riêng bùng dậy như bản năng trong mỗi con người. Chỉ có ông Bản là chưa. Ông duy nhất trong cả dãy nhà chưa có nhà cao tầng. Hai bên hai cái tường nhà năm tầng. Mái ngói cũ của nhà ông Bản xỉn đen. Ông và cái nhà cấp bốn làm từ những năm sáu mươi thế kỷ trước là vật cổ lỗ của cả dãy phố dài. 

Ông Bản không nghèo. Ông có lương hưu. Thằng con nuôi của ông ở bên Đức. Cái xứ xa lắc ấy giờ đây nghe nói người Việt buôn bán tưng bừng như chợ Hàng Bè. Làng thằng Thụy ở miền trung tận vùng sơn cước mà dân số của làng lên tới hai trăm người bên Đức. Thằng con ông lấy một cô tóc vàng người vùng Nam Tư cũ chạy tị nạn chiến tranh sắc tộc. Có vợ da trắng tóc vàng xem như vợ đầm. Oai nhất khu này. Trước kia nó gửi đô gửi Ơ cho ông tiêu. Một năm nay thấy gửi tiền Việt. Nó gửi tiền. Gửi luôn ước vọng cháy bỏng. Bố để nguyên miếng đất đó khi nào về con làm nhà. Vợ con là vợ gá nghĩa lạnh lẽo xứ người sưởi ấm tạm lòng nhau thôi. Con muốn lúc nào "rầm hào" đưa nó về Việt Nam. Nó không về, con về một mình. Bố đừng bán. Chung quanh nó ép mình chiều cao nhưng khí trời nó làm sao hút hết của bố được? 

Thụy đọc thư thằng con ông Bản. Nó cười khùng khục. Giỏi thật, khí trời ai lấy được của ai. Thằng này khôn hơn loài chuột. Nó tính thế ông chạy đằng trời. Lúc đó Tứ cũng đứng bên liếc nhìn cái thư. Nhìn phong bì thư. Lẳng lặng bỏ đi. 

Tứ ở tít tầng năm. Tầng ba tầng bốn dành cho vợ chồng Thụy. Tầng dưới tầng hai của chung. Thụy cao hơn mét bảy gù gù như gấu mặc áo phông quần bò lửng tới gối rách te tua ở gấu. Cô vợ suốt ngày đi quản lý quán ăn trên phố, cô vợ sành sỏi đeo túi da, giày cao 12 phân nhọn hoắt đi qua ông Bản như qua bức tường không mảy may động lòng động mắt. Thời cha mẹ Thụy còn sống ông Bản cùng trang lứa với họ coi thằng Thụy thằng Tứ như lũ nhóc giàu tình cảm. Ông không biết cô dâu này gốc gác ở đâu có vẻ ít chữ nhiều tiền. Thằng Thụy có thời sang Hàn Quốc quen cô này cùng làm ăn bên đó đưa về cưới xin rùm beng. Thụy bảo người Hàn yêu nước ra mặt. Có thế họ mới lột vòng lột nhẫn hỗ trợ kinh tế quốc gia. Phải không ông? 

Thụy nhiều lần bàn với ông Bản bán quách miếng đất này giờ gần hai tỷ chứ ít à? Rồi về quê gá với cô nào độ hơn ba mươi, tươm chán. Tiền đất của thằng con ông thì gửi ngân hàng. Nó làm gì được ông? 

- Không cậu ạ. Lời hứa với con cái không đùa được. 

- Ông khổ là đúng rồi. Thời buổi chả còn ai nói lời thanh lịch, ông cứ nhỏ nhẻ như bà lão hết hơi, khổ là cái chắc! 

Ông Bản vẫn ốm. Càng ngày càng thấy mình yếu ớt, vô dụng. Trận mưa đêm đó đổ như cái thác xuống căn nhà cấp bốn của ông. Thụy và Tứ đi ủng lội oàm oạp đòi cõng ông sang nhà năm tầng nhưng ông bảo tôi nằm trên cái bàn này thôi. Ông leo lên bàn lập cập như trẻ lên ba làm Thụy lại cười. Đã bảo ông rồi. Không thì ông bán quách một nửa đất, nửa kia làm cái nhà hai tầng ở tạm chứ vài đêm như đêm nay ông lại chả đi Văn Điển chơi với các cụ nhà tôi!

 Không! Tôi hứa với nó rồi, tôi giữ nguyên cái miếng bốn chục mét này nó về làm nhà kiểu gì cũng ngon.

 Anh em Thụy ngồi với ông Bản một lúc. Thụy nói chuyện với thằng em và ông Bản. Đấy, ngày chúng tôi còn nhỏ, tất cả mọi nhà ở cái ngõ này sang nhà nhau xin diêm xin muối, giờ thì cửa sắt ngoài cửa gỗ trong im ỉm, nhờ cái gì bấm chuông chán mới có người ra mở, mặt mày cau có khó chịu vì chạy từ tầng trên xuống. Tôi đố ông sang nhà ai bây giờ đấy! Người ta đóng băng đá trên mặt đón ông ngay. 

- Thì lúc giàu nó phải khác chứ cậu! 

Giàu kiểu này mới chết. Chưa làm gì ra của cải cho trời đất mà nhà cao xe hơi xe máy xịn cứ chóng mặt. Tiền ở đâu hả ông? Tất cả là tiền phần trăm, tiền dự án, tiền lại quả, tiền họp, tiền quà... đúng luật không phạm pháp. Nhà tôi cũng có của ông già để lại. Nhà nào cũng có. Nên tháng này tôi nhất định giúp ông tìm người mua nửa miếng đất rồi làm nhà cho ông một nửa. Ông cũng phải sống cho ra sống chứ. 

Ông Bản hoảng hồn thõng chân xuống nước: 

- Xin hai cậu, xin hai anh em. Tôi đã hứa với nó rồi. Lời hứa với con cái mà cậu! 

Tứ lẳng lặng khỏa đôi ủng vào nước đã dềnh khắp nhà ông Bản. Con nuôi ông Bản sống ở quê. Khi vào đại học mới lên ở với ông nên anh em Thụy không mặn mà mấy với cái thằng mặt tái ngắt môi mỏng dính tai như miếng mộc nhĩ áp vào hai bên đầu. Tướng vô hậu. Nó học một ngành vớ vẩn rồi sang Đức buôn bán. Chả bao giờ chào hỏi ai nên không có quan hệ xóm giềng. Nhưng ông Bản say sưa trò chuyện về nó với bất cứ ai ông gặp khi đi dạo buổi sáng buổi chiều. Nó đến nhà ông thật cứ như trời cho. Làng những năm cuối sáu mươi vui thì vui thật nhưng đói ngao đói ngán. Đứt bữa quen đi, người ta chỉ mong có cơm gạo hẩm ăn với mắm cáy. Cái thằng cún con kia còn bé tí. Nó đeo cái bị, hai lỗ mũi hai dòng nước xanh lè chảy đến đâu nó liếm rồi sụt vào đến đấy. Nó đến cửa nhà ông khóc tức tưởi lạc mất mẹ ở chợ rồi. Trông thằng bé như con chó con bị vứt xuống nước giữa trời tháng chạp đại hàn. Ông Bản đã đi làm cán bộ trên huyện về nghỉ chủ nhật thấy thằng bé không muốn quay đi dù vợ ông cứ xùy nó. Ông bảo vợ, thôi cứ cho nó ở đây vài ngày rồi xem có ai tìm thì giả người ta. Chứ giờ thả ra nó chết mất. Vợ chồng mình không con cái... 

Mấy tháng sau ông đi khai sinh tên cho nó là thằng Vị. Bản với Vị nghe nó vần chứ nghĩa lý thế nào ông chẳng biết. Chính thức nhận con nuôi khi nó bảy tuổi. Vợ ông ở nhà quê chăm bố mẹ già. Nuôi con lớn phổng. Thật là trời thương cho trẻ tới nhà. 

Ông cho nó vào đại học. Tốt nghiệp, thằng con ông đi chui sang Đức vào chợ Hàng Bè bên đó nghe ra lại hợp với nó... Ông cứ rỉ rả kể với bất kỳ ai ông gặp, kể với cả thằng Tứ em thằng Thụy. Thằng Tứ thỉnh thoảng biến đi đâu vài tháng chắc làm ăn đâu đó. Cái nết im lìm bí hiểm của nó khác hẳn nết sôi nổi của thằng anh. Hai đứa hàng xóm sát tường là những sinh thể sinh động nhất mà ông được trông thấy hằng ngày. Cái ngõ toàn nhà cao cửa kín một thời nào mò mẫm cùng nhau bây giờ tách biệt. Ông thấy càng ngày càng yếu. Thêm hai cái răng cửa rụng, miệng ông trống hoác như miệng mượn. Ông chả muốn đi viện nữa. Ông nằm thừ cả ngày với chứng đau khớp và kiệt sức. 

Buổi sáng Tứ qua chỗ ông đứng bên giường nhìn rồi hỏi ông ăn gì không? Ông lắc đầu xua tay bảo nó đi, rồi quay mặt vào trong. Cái thằng lầm lì thế mà tình cảm. Ông chỉ lơ mơ thấy khuôn mặt thằng Vị ở đâu đó rồi ông thiếp đi. Ông thiếp đi thời gian bao lâu không biết vì vợ chồng Thụy đi cả ngày, Tứ cũng không thấy sang. Trong giấc mơ ông thấy Vị thật. Đứa con nuôi ông yêu như giọt máu thật sự giá như phải xẻ thịt cho nó sống ông cũng ừ. Vị đứng tần ngần bên giường bố. Nó vẫn như ông nhớ, người mảnh lông mày thưa môi mỏng tai mỏng. Ông thều thào: Bao giờ mày về hả con? 

Ông tỉnh lại đi! Thằng Vị đây chứ không mơ đâu! 

Hình như có sự giằng co lôi kéo ở ngay cạnh giường ông. Thằng Vị nói the thé. Ông thương nó nhưng không thương nổi cái giọng như bị bỏ thủy tinh vụn vào, nghe the thé kiểu đàn ông có vấn đề về của quý. Vị giằng tay thằng Thụy thằng Tứ. Bây giờ ông Bản tỉnh hẳn. Nhìn thấy hẳn hoi. Vị hét: Thì tôi về đây rồi còn gì, các ông cứ làm như tôi chạy lên trời ấy. Thả ra! 

Thụy hầm hầm. Ông cứ ca bài ca con cái mãi đi. Thằng Tứ nhà tôi nó phát hiện con ông mấy lần lượn lờ quanh nhà mà ông cứ bảo bên Đức. Nó về từ thời tám hoánh sống với con phò già ở dưới tỉnh H. Buôn bán phát đạt. 

Ông Bản không tin. Ông nhổm dậy xem mình có mơ không. Ông nắm lấy tay thằng Tứ lúc nó đứng gần. Tay nó gân guốc cứng như sắt nguội. Có lần Thụy bảo Tứ là thợ sửa xe máy. Ông biết là mình không mơ. Tiếng ông lào phào từ sau hai cái răng cửa rụng: Sao lại thế hả con? 

Thụy to lớn, đi lại trông rất dữ, vừa hầm hừ vai gồ lên càng giống con gấu. Thụy lạc giọng bảo nó không nói đâu, nói ra sợ cứng lưỡi vì đê tiện thế ai mà tin được. Nó chỉ nói với thằng Tứ vì thằng Tứ bóp cổ nó. Thằng Tứ rình mãi mới biết nó ở đâu ông ạ. 

- Sao lại thế hả con? 

- Nó về vì miếng đất của ông. Thấy ông ốm yếu, nó sợ phải săn sóc ông. Nó lượn quanh nhà gửi tiền ông tiêu vặt, nhưng nó chờ ông chết, ma chay xong nó mới ra mặt. Đấy. Đơn giản thế thôi. Có đứa nào nó thích đổ bô. Rồi nay viện này mai viện kia. Nó trốn tỉnh khác. Nó khôn hơn loài chuột. Nó chờ "vô cùng thương tiếc" ông xong nó xuất hiện. Nó làm nhà, nó mua ô-tô, nó mở nhà hàng ngoài phố. Đời nó lên tiên. Ông làm gì được nó! 

Ông Bản há hốc cái miệng đã mất hết răng cửa, mắt quắc lên nhìn thằng Vị một lát, rồi lần đầu tiên trong cuộc đời nhẫn nhịn hiền lành ông quát lên: 

- Cút ngay! 

Anh em Thụy từ căn nhà năm tầng của mình đi ra. Kéo xe máy xong Thụy nhìn sang căn nhà cấp bốn duy nhất trong ngõ chưa lên tầng. Ông Bản ngồi ngoài cửa. Mùi ẩm mốc trong nhà đã bớt đi vì Tứ bắt thằng Vị trần ra một ngày cùng với thợ trát, trét, quét lau, mở cửa sổ sửa nhà vệ sinh cho bố. Tứ cao lớn hơn thằng Vị, có thế hơn vì cả ngõ xóm này là nhà của Tứ từ nhỏ. Tứ lầm lì nói rít qua kẽ răng: Mày thu dọn đồ đạc xong thì về đây ngay. Nếu mày chậm bọn tao sẽ gọi người mua nửa đất làm nhà cho ông một nửa. Một nửa đó là tiền đưa cho mày, còn nửa làm nhà sau này ông "thăng" thì gửi về quê. Bà mất rồi nhưng còn hàng xóm họ hàng một đồng họ cũng quý. Cho mày suy nghĩ? Báo công an phường rồi. Nghĩ đi. 

Thằng Vị cúi mặt, đi không dám nói lại nửa lời. 

Ông Bản nhìn anh em Thụy, gật đầu chào họ. Ông sảng khoái ra vì nhà cửa sạch sẽ, vì thằng Vị sẽ về nay mai. Thôi thì... nó vẫn là con. Làm sao chối bỏ được. Có những thằng như nó nhưng lại có những thằng như Thụy như Tứ... 

Có thế người ta mới sống được.