SÂM THƯƠNG - Bức tranh chưa hoàn tất

Không hiểu có mối dây liên hệ nào mà tôi cứ đinh ninh người nữ bệnh nhân trong câu chuyện của cô bạn bác sĩ của tôi hiện làm việc tại UC. Irvines Healthcare, California đã kể cho tôi nghe cách đây mấy tuần lễ và người phụ nữ mà tôi thường gặp mỗi sáng, mỗi chiều đi dạo trong công viên nơi gần chỗ tôi ở với hai đứa con gái tôi chỉ là một người. 

Buổi sáng và buổi chiều vào đúng cái giờ như đã được ấn định.Tôi thường thấy có một người đàn bà xuất hiện, lững thững bước từ hồ nước rồi theo con đường trong công viên từ phía hồ nước, thong thả đi tới đi lui nhiều vòng, khi đã thấm mệt, bà ngồi nghỉ ở cái ghế nhìn ra mặt hồ, một lúc sau, tôi lại thấy người đàn bà ấy đi về hướng bãi đất hoang, có những ngôi nhà ở mé bên kia con lộ. 

Ở băng ghế gỗ trong công viên chỗ tôi hay ngồi đọc sách hay vẽ tranh, những lúc người đàn bà theo con đường vòng phải đi ngang qua đó, mắt tôi chợt nhận ra cái vẻ đẹp hiền hậu trên khuôn mặt của bà ta đã khiến tôi nảy sinh ý định, mượn cây cọ và chất sơn dầu thể hiện chân dung của người đẹp lên tấm vãi bố.Tôi đã ấp ũ việc làm đó và nhiều ngày sau, và một buổi sáng như thường lệ, tôi đã dứt khoát bước ra công viên với cái giá vẽ và lĩnh kĩnh với đống sơn dầu mang theo bên người. 

Buổi sáng với ánh nắng chan hoà trên những tán lá, trên thảm cỏ màu xanh mơn mởm và mặt nước hồ phẳng lặng.Trong lúc, tôi đang ngồi ở ghế gỗ có lưng tựa, mắt nhìn về hướng con vịt trời đang bay, những chiếc lá vàng cuối cùng đang thi nhau rơi rụng. Nhưng khi cái bóng người đàn bà bắt đầu những bước đi thong thả trên con đường ở dảy nhà bên kia con lộ hiện ra .Tôi đã tập trung thị giác nhìn về phía đó và chờ đợi bà ta đến gần khu công viên. Vẫn như mọi khi, người đàn bà bắt đầu bằng những bước đi thong thả trên những con đường vòng vòng trãi nhựa phẳng phiu, vừa đi hai tay vừa đong đưa nhịp nhàng, thản nhiên đến độ không cần biết chung quanh có ai đang chú ý hay không. Mỗi khi bà đi ngang qua chỗ tôi đang hí hoáy vẽ, bước chân có chậm lại, mắt khẽ lướt nhìn vào khung tranh, mà cũng không biết có nhìn vào bức tranh tôi đang vẽ hay không, chỉ có vậy thôi rồi lặng lẽ đi tới. Mỗi lần người đàn bà đi ngang qua chỗ tôi như thế. Đôi mắt tôi đã nhanh chóng như một chiếc máy ảnh, ghi nhận những nét lung linh trên khuôn mặt của người đàn bà.Tôi đã phóng tay lên khung vãi, vẽ vội vàng tất cả những gì có thể thu nhận được.Một việc làm như thế quả chật vật và khó khăn đối với tôi.Nhưng không có cách nào khác nếu như muốn vẽ bức chân dung người đàn bà đẹp xa lạ, không quen biết, thì chỉ có cách đó tôi mới hy vọng thực hiện được bức tranh theo ước muốn của mình. 

Nhiều ngày lặng lẽ và lén lút thu hình, sự nhẫn nại cần cù đã giúp tôi hoàn thành bức tranh.Trong căn phòng nhỏ, dưới ánh sáng của ngọn đèn, ngồi trên chiếc ghế da có lưng dựa, buổi tối với cơn mưa nặng hạt ở bên ngoài. Tôi cảm thấy thích thú với bức chân dung mình đã vẽ, thấy nó gần như lột tả hết vẻ đẹp của khuôn mặt của người đàn bà đi dạo trong công viên. Nhưng sau khi ngắm lui, ngắm tới, tôi lại cảm thấy bức tranh hình như vẫn còn thiếu một cái gì đó, có lẽ cái hồn của bức tranh chưa được sống động, cái bản chất thật của người đàn bà hình như chưa bộc lộ hết, nhất là trong đôi mắt của bà chưa ánh lên được chiều sâu mà tôi muốn diễn tả. Tôi tự hứa bằng mọi cách thế, tôi phải hoàn tất cái phần thiếu đó trên tác phẫm nghệ thuật của tôi không chỉ bởi nghĩa vụ thiêng liêng đối với ngòi bút của tôi, mà chính là niềm hạnh phúc đang náu ẩn trong trái tim tôi, cũng là niềm riêng tư của tôi đối với người đàn bà tôi đã phác họa, trong sâu xa, cái tình cảm tôi dành cho bà khi lần đầu tiên tôi bắt gặp ánh mắt của bà nhìn tôi, một tình cảm đặc biệt, mà tôi không thể giải thích hay diễn tả được bằng lời. Nhưng tôi chưa biết tìm cách thế nào để hoàn thành bức tranh của tôi, điều đó đã thúc bách và làm tôi ray rứt ngay cả trong giấc ngủ của tôi. 

Bẵng đi cả tuần lễ, tôi không gặp lại người đàn bà đi dạo trong công viên. Tôi hốt hoảng không hiểu lý do tại sao? Có thể nào vì bà đã khám phá ra tôi đã lén lút vẽ chân dung bà hay vì một lý do nào khác? Trong sâu xa, tận cùng của trái tim tôi, chính là nỗi lo sợ người đàn bà không còn muốn gặp lại tôi nữa và tôi không thể hoàn thành bức chân dung của bà như tôi mong muốn. Cả trăm nghìn câu hỏi thắc mắc trong lòng tôi, mà không có lời giải đáp. 

Một buổi tối, tôi đến dự một buổi tiệc do lời mời của một người bạn. Buổi tiệc mừng năm mươi năm thành hôn của đôi vợ chồng già.Khách là những người thân quen đến họp mặt góp vui và để được dịp ngồi hàn huyên chuyện gẫu. Cũng chỉ chừng mấy chục người ngồi đủ năm cái bàn tròn. 

Ngồi với mấy người bạn, kẻ viết văn, người làm thơ, mấy ông bác sĩ, còn hai ba ông là họa sĩ, cạnh tôi, còn một ghế bỏ trống chưa có người ngồi.Rồi cái ghế trống đó, chỉ một lát sau, khách là một phụ nữ đã có mặt. Khi đến, bà đưa mắt nhìn hết mọi người, đầu khẽ gật, môi nỡ một nụ cười, miệng nói nhỏ nhẹ, bà tạ lỗi việc đến hơi trễ với lý do đường kẹt xe. 

Từ lúc cái ghế bên cạnh mình có người đàn bà ngồi. Người đàn bà đó có khuôn mặt quen quen tôi tưởng như đã nhiều lần gặp mặt bà. Dù cố nhớ mà tôi vẫn không nhớ ra. Tôi cứ thẫn thờ nghĩ ngợi, quên cả nghe người bạn đang nói chuyện về vấn đề hội hoạ, một vấn đề mà tôi rất quan tâm như đã có lần tôi đã trả lời phỏng vấn trên tờ Văn Học, một tờ tạp chí do người bạn của tôi chủ trương. 

Trước khi chính thức nhập tiệc, chủ nhân đãi bữa ăn tối theo thủ tục đi chào khách, giới thiệu từng người. Tôi mới được biết người đàn bà đó tên là Nguyệt Ánh. Tôi vẫn gọi thầm tên Nguyệt Ánh như để ghi nhớ vào đầu vì sợ sẽ lại quên. 

Đĩa thức ăn đầu tiên đã được người phục vụ đưa ra bàn. Thấy mọi người đã mời nhau cầm đũa.Nhưng riêng tôi vẫn ngồi thẫn thờ, nhìn đâu đâu, bà Nguyệt Ánh lịch sự quay sang tôi: 

-Anh dùng. 

Tôi như người mơ ngủ, được đánh thức dậy 

Tôi vội đáp: 

-Vâng! Cám ơn chị. Xin cho phép tôi tiếp chị. 

Tôi cầm cái muỗng xúc món ăn xong, bỏ vào cái dĩa của người đàn bà tên Nguyệt Ánh.Thấy tôi tính lấy thêm, bà Nguyệt Ánh lên tiếng cản: 

-Thế này đủ rồi.Anh đừng cho tôi nữa. Món này nhiều mỡ, tôi không không thích lắm đâu. 

Tôi lại đưa tay cầm cái ly thuỷ tinh và chai rượu chát.Vừa rót vừa gợi chuyện để nói với người đàn bà. 

-Từ lúc chị đến, tôi cứ nghĩ mãi mà không nhớ ra, hình như tôi đã gặp chị nhiều lần ở đâu đó rồi. Nếu không phải là chị thì cái người tôi đã gặp đó, nom giống hệt như chị vậy 

Bà Nguyệt Ánh cười: 

-Giống hệt thì có giống đấy. Tôi nghĩ có lẽ không ở đâu khác ngoài cái công viên chỗ anh thường ngồi đọc sách hay đứng vẽ tranh. Mọi vật ở đâu thì còn ở đó, không phải phép mầu mà có thể đổi thay hay biến dạng đi đâu được. 

Tôi mỉm cười nhìn thẳng vào đôi mắt của người phụ nữ: 

- Như thế, người đàn bà thường mỗi sáng hay đi dạo trong công viên đó lại chính là chị. Thảo nào trông chị và người đàn bà đó có khuôn mặt giống nhau như hệt. Có điều… 

Người đàn bà gật đầu nhìn tôi, tiếp lời tôi: 

-Đúng rồi. Có điều bữa nay tôi trang điểm và ăn mặccó phần sang trọng nên nom có khác… 

-Tôi có thể nói mà không chút khách sáo là nhan sắc ở tuổi này của chị vẫn còn đẹp lắm, thì những năm tháng trước, chị còn đẹp biết bao! 

-Anh lại quá khen tôi rồi 

Tôi lắc đầu: 

-Tôi nghĩ chị không cần phải khiêm tốn! Tôi thực lòng với chính tôi, lời khen hoàn toàn đúng với cặp mắt nhận xét của tôi. À, thưa chị,còn anh bận sao không thấy đến? 

-Nhà tôi đã mất trong những ngày cuối cùng của chiến tranh Việt Nam. 

Tôi nhăn mặt nhìn vào khoảng không gian, không nói 

Có lẽ không muốn để người lạ đi sâu vào đời tư của mình. Bà Nguyệt Ánh lái qua chuyện khác. Bà nhìn tôi hỏi: 

-Có phải bức tranh anh đang vẽ là tranh phong cảnh đấy phải không? 

-Không, phong cảnh ở cái công viên đó có đặc biệt đâu mà vẽ. Tôi vẽ chân dung một người phụ nữ. 

-Vẽ chân dung mà không có người mẫu 

-Có người mẫu đấy chứ. Chị có thử đoán người mẫu đó là ai không? 

-Đoán thế nào được. Mắt tôi chỉ thấy ngoài anh ra, đâu có ai khác 

-Ngoài chị ra, cũng nào còn ai khác. Chị có tin là tôi vẽ chị không? Khuôn mặt nhất là đôi mắt của chị có một cái gì đó thật thầm lặng, thật cuốn hút mà tôi không thể giải thích được, nó lung linh như muốn thoát ra khỏi hiện tại, nhưng đến một lằn mức nào đó thì nó như muốn chìm đắm trong quá khứ.Tôi thú thật? chính vì say mê cái vẽ đẹp của chị mà tôi nảy ý định vẽ chân dung lấy mẫu từ chị. 

Bà Nguyệt Ánh bật cười: 

-Vẽ tôi. Vẽ tôi làm gì. Với bộ mặt nhếch nhác, đôi má khô, da không phấn son.Anh vẽ tôi như thế bức tranh sẽ nhem nhuốc khó coi lắm. 

Tôi nhìn thẳng vào ánh mắt của người đàn bà, không chút ngại ngần: 

- Dù tôi không phải là thiên tài, nhưng bức chân dung của chị do tôi vẽ không thể nói là xấu được.Bức chân dung tôi đã vẽ gần như xong rồi. Chị muốn tôi giữ nó hay trao trả cho chị? 

-Dĩ nhiên tôi muốn anh cho phép tôi nhận lại. Tôi thú thật không muốn bức chân dung của tôi lại được anh giữ và treo trong phòng riêng của anh bao giờ. 

-Vậy chị có thể cho tôi biết địa chỉ nhà chị để tôi mang đến tặng chị. 

-Không dám làm phiền anh.Sáng mai, vẫn ở công viên, nơi anh vẫn thường đọc sách, tôi xin phép đến để nhận lại bức tranh. 

*** 

Đêm trở về căn phòng nhỏ, dưới ánh sáng của ngọn đèn vàng nhạt. Tôi ngồi lặng lẽ ngó lên bức chân dung, tôi thấy bức tranh của mình vẫn chưa hoàn tất, vẫn thiếu một cái gì đó rất quan trọng, mà tôi vẫn chưa tìm ra. 

Đêm đã qua đi, ánh sáng của một ngày mới bắt đầu. Nhớ lời bà Nguyệt Ánh, tôi rời nhà ra công viên với bức tranh mang theo. Ngồi ở chiếc ghế gỗ có lưng tựa, dựng bức tranh ở bên cạnh chỗ ngồi của mình trong lúc chờ đợi bà Nguyệt Ành đến công viên đi thả bộ như mọi bữa. Tôi đưa mắt nhìn cảnh vật chung quanh.Những con vịt trời còn sớm nên chưa thấy chúng bơi lội. Hồ nước phẳng lặng như một chiếc gương soi. Bầu trời mùa Thu trong xanh. Bất chợt, tôi nghe tiếng đập cánh của con chim bìm bịp ở đâu đó mà lần đầu tiên tôi được nghe từ trong lùm cây phía trước vẵng lại. 

Lẽ ra, giờ này bà Nguyệt Ánh phải có mặt ở đây rồi mới phải. Đồng hồ đã ở con số 10 như vậy là trễ đúng một giờ, không lẽ bà Nguyệt Ánh vì ngại gặp tôi mà bà không đến.Tôi vừa tự hỏi mình 

Đồng hồ đã chỉ số 11, tôi bắt đầu thấy hết kiên nhẫn để ngồi chờ..Tôi quyết định đứng dậy để về nhà.Chợt đưa mắt nhìn về phía cuối vườn, từ bên kia dãy phố,tôi thấy bóng một người đang hấp tấp đi tới. Nhưng người đó không phải bà Nguyệt Ánh. Đó là khuôn mặt của một cô gái trẻ có đôi mắt giống bà Nguyệt Ánh. Cô ta đến trước mặt tôi, tự giới thiệu là con của bà Nguyệt Ánh và lễ phép nói: 

-Thưa ông, mẹ cháu bảo cháu ra gặp ông để xin ông bức tranh ông đã vẽ. 

Tôi đưa mắt nhìn cô gái như muốn hỏi tại sao bà Nguyệt Ánh không đến: 

Cô gái đáp vội vàng 

-Mẹ cháu đã được đưa vào bệnh viện hồi khuya, vì bị cơn sốt bất ngờ. 

Tôi nhìn cô gái phân trần: 

-Nếu vậy, cho phép để hôm khác tôi trao bức tranh, vì tự nhiên tôi thấy thiếu một cái gì đó, tôi cần bỗ sung. 

Cô gái ngước lên nhìn tôi gật đầu: 

-Ông thể sửa chữa như ông muốn, khi nào xong ông có thể trao lại cho cháu. 

Nói xong câu, cô quay người bước đi về hướng bãi đất hoang bên kia lộ. 

*** 

Vừa bước vào nhà, nghe tiếng chuông reo, tôi hấp tấp bước nhanh tới, cầm lấy điện thoại: 

-Alo! Tôi nghe đây Jennifer Chowdury. 

-Người phụ nữ mà anh quan tâm, đã được chuyển tới bệnh viện tôi cách đây ba hôm, sau khi khám xong, tôi đã cho chuyển vào phòng đặc biệt, anh có muốn đến thăm bà ấy không? 

-Chủ nhật, khoảng 4:30h tôi sẽ đến, có gì trở ngại không? 

-Tôi nghe nói anh đã vẽ chân dung người đàn bà đó? Tôi tò mò muốn xem chân dung anh vẽ ra sao? 

-Tôi đã vẽ xong mà vẫn chưa thể gọi là xong. 

-Anh nói có vẽ khó hiểu? 

-Bức tranh vẫn còn thiếu một cái gì đó, tôi thấy cần bỗ sung. 

-Xin phép, chào anh. 

*** 

Khi vừa từ bệnh viện về thì đêm đã khuya, tôi quay lại nói với hai đứa con gái tôi. 

-Thôi đi ngủ đi các con, gió lạnh quá, vào ba sẽ kể chuyện đời xưa cho các con nghe. Hai đứa nhỏ chỉ chờ có vậy, chúng chạy ùa vào giường giành chỗ nằm gần ba, Phương Thư, con gái lớn bao giờ cũng nhường chỗ cho em nằm sát vách. Ở phòng bên, vợ tôi ù ơ hát khe khẽ 

Tôi hắn giọng, bắt đầu kể: 

Trong một bệnh viện nọ có hai bệnh nhân bị ốm nặng, do một tình cờ trùng hợp sau khi được chẩn bệnh, họ được chuyển đến một phòng bệnh người trước kẻ sau được xếp chung trong một phòng. 

Phương Thi lên tiếng hỏi: 

-Đó là chuyện đời xưa hả ba? Sao con nghe không giống chuyện đời xưa 

-Thi đừng lên tiếng làm ba cụt hứng, không kể nữa ráng chịu. à nghen 

-Phải đó, Thi đừng ngắt lời ba, tôi tiếp lời: 

Người phụ nữ vào trước được đặt trên chiếc giường ở sát khung cửa sổ duy nhất của căn phòng, bà ta theo như lời bác sĩ được phép ngồi dậy một giờ đồng hồ mỗi ngày. Bệnh nhân nữ thứ hai vào sau được đặt ở gần đấy ở giường ngoài, kế bên người bệnh kia, người này phải nằm một chỗ, không được xê dịch. Những ngày đầu họ làm quen với nhau bằng cách kể cho nhau nghe chuyện chồng con, gia đình, nghề nghiệp và những khó khăn trong cuộc sống mà họ gặp phải, 

Mỗi buổi chiều, khi người phụ nữ ở chiếc giường gần cửa sổ được phép ngồi dậy, chị ấy ngồi đó, mắt hướng ra ngoài cửa sổ và kể cho người bạn cùng phòng về cuộc sống đang diễn ra bên ngoài ô cửa nhỏ. Người này kể, người kia nhắm mắt tưởng tượng. Cứ thế họ cùng tìm thấy niềm vui nho nhỏ mỗi ngày.

Đó cũng là khoảng thời gian hạnh phúc mà người phụ nữ ở chiếc giường bên kia được hưởng, thế giới được mở ra sống động với chị: “Ô cửa sổ nhìn ra một công viên bên một dòng sông thơ mộng. Nơi có những chú vịt, chú thiên nga đang nhẹ nhàng lướt mình trên mặt nước, nơi có những em bé đang nô đùa rộn rã tiếng cười, nơi mà các cặp tình nhân tay trong tay, ngập tràn hạnh phúc. Ở nơi đó, muôn hoa rực rỡ sắc màu và còn thấy được cả đường chân trời ửng đỏ trước cảnh hoàng hôn…”

Ngày lại ngày qua đi.câu chuyện của người bệnh bên kia, vẫn tiếp tục mở ra một thế giới quen thuộc nhưng sinh động, ngày càng cuốn hút… 

Một buổi sáng, y tá mang nước rửa mặt đến cho hai bệnh nhân. Và thật buồn cô phát hiện ra người ph trên chiếc giường gần cửa sổ đã chết.Anh ra đi, một cách nhẹ nhàng và bình yên trong giấc ngủ của mình.

Vô cùng đau buồn, cô thông báo nhân viên phụ trách đến mang xác chị đi. Một không khí nặng nề bao trùm căn phòng. Sau đó, người phụ nữ còn lại ngỏ ý muốn được lại gần cửa sổ. Cô y tá liền kéo chiếc giường của chị sát lại bên cửa sổ. Sau khi chắc chắn chị đã thoải mái, cô để chị lại một mình.

Một cách chậm chạp và khó khăn, chị tự mình di chuyển bằng khuỷu tay, đến sát bên cửa sổ, nhướn người để nhìn ra bên ngoài cửa sổ, nơi mà người bạn kia kể cho anh nghe bao nhiêu chuyện. Nhưng thật bất ngờ! Tất cả những gì mà anh có thể nhìn được qua ô cửa sổ chỉ là một bức tường trống trơn!

Khi y tá quay lại, chị hỏi thăm cô về người bạn gái cùng phòng, người vẫn hằng ngày mở ra một thế giới tươi đẹp và nên thơ cho chị ta qua những lời kể.

Cô y tá cho biết người phụ nữ đó hiện đang sống với một người con gái trẻ, không có ai khác ngoài cô gái.Nghe xong, chị đã lặng đi, một sự xúc động khôn tả dấy lên trong lòng. 

-Đó đâu phải chuyện cổ tích đâu ba, con nghe buồn không chịu được. 

Tôi nhìn Thi, cố ý trêu: 

-Con mà cũng biết buồn nữa hả? Thế chuyện gì mới là chuyện cổ tích đây con gái? Con kể cho ba nghe thử coi. 

-Con đâu có biết chuyện gì đâu mà kể. 

-Vậy Thi đừng có ngắt lời ba, ba không kể nữa đâu. Đúng không ba? 

Tôi nhìn hai đứa con, trong lòng chợt nghĩ đến cuộc sống bấp bênh, cuộc đời có đó, rồi tan biến vào hư không, hiện diện đó rồi hủy diệt đó, không có gì vĩnh cửu …Tôi đưa tay ôm chặt lấy hai đứa con vào lòng .Bỗng nhiên tôi ào khóc nức nở không cách gì kiềm chế được… 

Phương Thư chồm tới trước mặt tôi ngạc nhiên: 

-Sao ba khóc? Ba đừng khóc nghe ba, con thương ba lắm! 

Thi cũng ôm choàng lấy mặt tôi, nói trong uất nghẹn 

-Con hiểu ba lo lắng chuyện gì mà ba. Con sẽ không làm ba lo lắng chuyện tương lai của con đâu ba. 

Nghe con nói, tôi nhìn con mà mặt méo xệu, tôi cố gắng cười để chúng quên đi nỗi lo lắng hư vô đang choáng ngợp trong lòng tôi. 

Tôi kể lễ với con: 

-Hôm nay ba đã đến bệnh viện UC Irvines Healthcare, California thăm một người quen, bà là người phụ nữ vừa mất sáng nay, và cũng là người phụ nữ trong câu chuyện ba vừa kể cho các con nghe, cũng là người mẫu bức chân dung mà ba chưa kịp hoàn thành, nhưng nay thì ba có thể tìm thấy cái thiếu để thêm vào cho bức tranh có được cái thần sắc trong chân dung người phụ nữ mà mấy hôm nay ba loay hoay vẫn chưa tìm ra lời giải đáp. Đó chính là cái tình người, cái tương lai tươi sáng mà bà đã vẽ ra, đã hiến tặng cho người bệnh nhân cùng phòng trước khi chết.Cái đó làm cho bà không chỉ đẹp hơn về nhan sắc mà bà ta còn đẹp bởi tâm hồn tuyệt vời không mấy người có. Ba đã nhận thức được cái cái khuyết điểm đó, và ba chỉ cần bỗ sung là có thể hoàn thành bức tranh như ba muốn./. 

2.6.2016