NGUYỄN NHÃ TIÊN - Lãng mạn trên cao nguyên đá

19 Tháng Mười Một 201810:46 SA(Xem: 5572)
NGUYỄN NHÃ TIÊN - Lãng mạn trên cao nguyên đá


Nếu có một thế giới mà ở đó huyền thoại và hiện thực xem ra chẳng khác gì nhau là mấy, thì thế giới ấy chính là nơi này đây: Cao nguyên đá Đồng Văn, nơi vạn trùng núi vạn trùng mây nhấp nhô chập chùng suốt một dải biên cương vùng cực Bắc của tổ quốc.

Dường như mọi con đường đèo cao dốc thẳm, khi uốn lượn giữa tầng trời, lúc chênh vênh bên vực sâu hun hút, tất cả đều ẩn chứa một hấp lực cám dỗ bước bàn chân, thúc giục bước bàn chân, cho dù có nhiều lúc đến thót tim nghẹt thở. Đứng trên đỉnh đèo Cán Tỷ hoặc chót vót Mã Pí Lèng nhìn lớp lớp núi non gối đầu lên núi non, mây trắng phơi trên điệp trùng chóp núi đá tai mèo, bồng bềnh kì ảo giống như một bức tranh siêu thực vĩ đại từ trời xanh rơi xuống. Mà con người ở trên chốn non cao vời vợi này cũng…siêu thực nốt ! Thì còn gì nữa, lúc xe chúng tôi uốn lượn qua mấy khúc cua ngặt nghèo đường lên Lũng Cú, giữa bốn bề sương mù đặc quánh, bỗng trên triền núi đá bên đường, những em bé H’mông cứ như từ sương mù sinh ra đứng vẫy tay chào xe chúng tôi qua.

Vùng qui hoạch cao nguyên đá Đồng Văn ở Hà Giang là một tập hợp các huyện biên giới vùng cực Bắc, gồm: Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn và Mèo Vạc. Từ dưới chân đèo Quản Bạ ngước nhìn lên đã thấy hai dòng chữ (Việt – Anh) to tướng màu trắng gắn trên mái núi cao sừng sững: Công viên địa chất cao nguyên đá Đồng Văn (Dong Van Karst Plateau Geopark). Có hai hướng lên cao nguyên đá này, một từ thành phố Hà Giang đi lên và hướng khác từ Cao Bằng đi qua, hướng nào cũng tha hồ mà phiêu bồng trong mây lượn lờ trong gió. Nhưng phải lên tận Mèo Vạc hay Lũng Cú rồi mới thực chứng cái câu nói đã thành huyền thoại, rằng nơi “ cúi mặt đụng đất ngẩng mặt đụng trời” chính là nơi này đây! Mà lên tận vùng địa đầu chót vót nghìn thước non cao này rồi, thì như tôi đã nói, huyền thoại và hiện thực có khác gì nhau đâu. Một chợ tình Khâu Vai ở Mèo Vạc, một phố cổ Đồng Văn, một danh thắng Mã Pí Lèng, một núi đôi Quản Bạ hay cột cờ Quốc gia trên đỉnh núi Rồng ở Lũng Cú từng được mệnh danh là nóc nhà Việt Nam. Vâng, bạn cứ dừng chân ở mỗi nơi chốn ấy rồi khắc biết.

Nhưng Thào Chư Páo, người bạn H’mông tôi mới làm quen lúc xe ngừng nghỉ ở bản Xủa Pả, khi trò chuyện với tôi, anh nói xa vời hơn những cái địa chỉ ấy.

Ý của Thào Chư Páo là bây giờ người ta làm du lịch nên chợ tình không còn là chợ tình như ngày xưa nữa. Anh bảo: Cái bản Xủa Pả của mình may mắn chưa ai đụng gì tới. Ngồi nhìn ra phía trước hiên nhà của anh, đã quá nửa buổi sáng rồi vậy mà mây khói còn la đà khắp con đường dẫn vào bản. Hai bờ tường rào bằng đá ven đường bao bọc hai mảnh vườn đối diện nhau, bờ nào cũng dài hàng trăm mét, đá xếp cao quá đầu người. Mọi làng bản ở Đồng Văn hay Mèo Vạc, vườn nhà nào cũng xếp đá bao quanh như thế. Nhà lớn hay nhỏ, hầu hết đều lợp ngói âm dương (người địa phương gọi là ngói máng), tường nhà bằng đất sét nhào trộn với rơm, người ta gọi lối kiến trúc ấy là nhà trình tường. Đấy cũng là cách chống chọi lại cái giá rét của mùa đông trên cao nguyên đá này, có năm nhiệt độ xuống đến 1°C, tuyết rơi trắng núi. Bỗng dưng Thào Chư Páo bảo tôi: Lên ăn tết một lần trên này cho biết. Mùa xuân trên cao nguyên đá Đồng Văn thường đến sớm hơn những nơi khác, khi những cành đào phai nở lốm đốm khắp núi rừng, cũng tức là xuân về. Các dân tộc H’mông, Lô Lô, Tày, Dao… ở đây còn nghèo, nhưng ăn tết kéo dài suốt cả tháng, là vì thực ra người ta chỉ chơi tết, ngắm tết, đẹp nhất là đi chợ tết. Lũng Phìn, Sà Phìn, Phó Cáo, Ma Lé, Lũng Cú, Đồng Văn… chợ phiên cả thôi, tức là đến phiên mới đông chợ. Khắp các làng bản rộn ràng cả lên chuyện đi chợ tết. Trai gái thanh niên đi, người già đi, trẻ con cũng đi xuống chợ, ai cũng áo quần đẹp, váy đẹp, sắc màu cứ như đua với ngàn hoa núi rừng mà nở. Nhà Thào Chư Páo ở sát đường cái, nên cái âm thanh đi chợ tết đã làm anh nghiện. Trời chưa sáng đã nghe trên đường xôn xao tiếng cười nói. Từng đoàn từng tốp con gái H’mông, con gái Dao, Tày…mang vác cõng gùi, cả những con ngựa thồ cũng hối hả lóc cóc gõ móng xuống đường. Nhưng không phải ai cũng đi bán, đi mua sắm tết, không có gì cũng đi, đã bảo tết là để ngắm để vui chơi mà! Tất cả lẫn vào trong sương khói xua cái giá rét mà đi, chợ tết cũng lẫn vào trong sương khói mà đông nghịt người. Bởi thanh âm giọng nói hơi khó nghe, tôi cố gắng ghép ý tứ câu chuyện chợ tết đầy ngẫu hứng của Thào Chư Páo, vậy mà chừng như cũng đâm ra nghiện cái chợ tết trên những rẻo cao này rồi. Trước khi từ giã anh để tiếp tục đường xa Đồng Văn - Lũng Cú, tôi còn nói với Thào Chư Páo: Tết năm nay chắc sẽ lớn hơn mọi năm, vì cao nguyên đá đã thành di sản thế giới rồi. Không hiểu anh có nghe rõ lời tôi hay không mà đôi mắt ấy có vẻ ngơ ngác. Rồi chợt như nhớ ra điều gì, Páo nói vọng theo lúc tôi bước lên xe: Làm gì cũng được, nhưng cứ để tết như…ngày xưa thì hay hơn.

Hóa ra cái anh chàng người H’mông này cũng hoài cảm, cũng lãng mạn ghê gớm. Mà có lẽ không riêng gì Thào Chư Páo. Liệu có quá lắm không khi tôi cứ nhìn tất cả những con người như Páo sinh sống trên cao nguyên đá này, đều là những nghệ sĩ bắt đầu từ đâu thuở hình hài còn trong thai mẹ. Hình như trong mỗi giọt huyết thanh kia đã biết múa hát rồi. Bạn đã từng bao giờ nghe dân ca H’mông ở đây chưa? Bài hát này tôi biết…bập bẹ là do nghe được cô gái H’mông hát trên cái xóm Séo Lủng, một cái xóm đầu tiên ở sát với đường biên giới. Bài hát do nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương sáng tác cách nay đã nửa thế kỷ rồi. Ông lấy âm hưởng dân ca Tây Bắc làm nền cho nhạc phim “ Vợ chồng A Phủ”, nhạc cảm bài ca được gió núi truyền thêm sức sống cho mãi đến bây giờ :Anh sương sớm, em sương chiều…Nơi núi chỉ có hai người yêu nhau. Quả đúng là núi chỉ có hai người yêu nhau thật ! Đi dưới những mái núi đá tai mèo cao vời vợi trông giống như những kim tự tháp, ở Sà Phìn, Lũng Phìn, ở khắp Đồng Văn cho đến Mèo Vạc, tôi đã không biết bao lần đập vào vai những người bạn đồng hành chỉ vào những nơi cao tít tận…lưng chừng trời, trên mái núi cao ấy, hoặc có khi dưới thung sâu thăm thẳm, khi phát hiện ra những nơi sơn cùng thủy tận đó mọc ra một đôi mái nhà ẩn mình trong khói mây bảng lảng. Ở đấy quả đúng là nơi “ Núi chỉ có hai người yêu nhau”, rồi sinh con đẻ cái, đời này qua đời khác. Mà lam lũ và nhọc nhằn lắm, phải mót từng chút đất hiếm hoi trong đá, có khi phải cõng đất từ thung sâu lên bỏ vào từng hốc đá để gieo trồng mà thành hạt thành quả. Gian nan thế, vậy mà con người như những cây hoa rực rỡ màu sắc váy áo, vậy mà khèn điệu mênh mang, đàn môi tâm tình, vậy mà “anh sương sớm, em sương chiều” ngân nga cung bậc…Chẳng phải đợi đến ngày tết, ngày xuân, cứ hằng tuần vào các buổi chợ phiên đã là những ngày hội tưng bừng các sắc màu thổ cẩm. Và, cố nhiên rồi, tết sẽ vạn lần hơn thế nữa!

Trong hồ sơ mà tổ chức Mạng lưới công viên địa chất toàn cầu ( Global Geoparak Networds) của Unesco kết nạp cao nguyên đá Đồng Văn là thành viên, ngoài những giá trị địa chất, khoáng sản, khảo cổ, cổ sinh địa tầng…được các nhà khoa học khẳng định, thì những giá trị văn hóa đặc sắc của các dân tộc H’mông, Lô Lô, Dao, Tày, Nùng, Kinh…sinh sống trên cao nguyên đá này từ phong tục, lễ hội, kiến trúc, sắc phục…được xem như sự gắn kết sinh động hài hòa với môi trường cảnh quan thiên nhiên, tất cả góp phần tạo dựng nên một công viên địa chất độc đáo không chỉ ở trong nước mà còn mang tầm vóc nhân loại.

Tạm biệt cao nguyên đá Đồng Văn, mùa xuân sớm đã đến hay chưa tôi chẳng rõ, có điều hoa hoang cỏ dại và những cây đào phai trên các triền núi đá đã bắt đầu lốm đốm hư ảo trong sương mờ. Mây trắng từng vạt trôi la đà như tiễn tôi qua đỉnh Mã Pí Lèng. Bỗng dưng tôi nhớ đến những câu thơ của Bertolt Brecht: “Nếu viên sỏi nói nó sẽ rơi trở lại lúc anh ném nó lên trời. Anh có thể tin vào viên sỏi…”. Vâng, chỉ mới là viên sỏi thôi huống là núi non đá chất ngất đụng trời. Hãy ký thác vào đá sức vóc và tâm hồn… Phút giây xao xuyến ấy tôi lại chợt lầm thầm câu hát mà cô gái H’mông đã hát ngân nga trên cái xóm Séo Lủng - một góc trời biên cương của tổ quốc: Anh sương sớm, em sương chiều….Nơi núi chỉ có hai người yêu nhau !

N N T

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
09 Tháng Ba 20244:34 CH(Xem: 234)
Người lính, ba lô trĩu vai, cắm cúi đi trong đêm.
04 Tháng Ba 202410:08 SA(Xem: 183)
Tôi gửi theo cái muỗng trả lại cho con gái tôi như lời hứa 27 năm về trước. Vật đó có thể thay cho sự có mặt của tôi không? Tôi không biết.
28 Tháng Hai 20249:43 SA(Xem: 129)
Ở nơi đâu mà núi chẳng cựa mình…
10 Tháng Hai 20248:41 SA(Xem: 507)
Vậy mà mùa xuân đã về rồi. Mùa xuân của những ngả đường cỏ non, của những ngày khởi đầu nhung lụa, của những đợt khói hương thơm ngát trong đêm Giao thừa,
27 Tháng Giêng 202410:13 SA(Xem: 390)
Dưới ánh trăng rực rỡ và đỏ như màu của máu ai, tôi thoáng thấy gương mặt em thảng thốt, vói theo cùng tiếng nhạc như một lời oán trách trăm năm.
15 Tháng Giêng 20248:59 SA(Xem: 541)
Sau mùa đông năm đó, nàng đã không quay lại KAUST.
09 Tháng Giêng 202410:11 SA(Xem: 457)
Khi anh ngẩng mặt lên thì trời đã sáng rõ. Cả bầu trời như đang cất mình lên cao cao mãi và những tia nắng đầu tiên của một mặt trời da cam rực cháy chiếu thẳng vào mắt anh.
31 Tháng Mười Hai 20235:08 CH(Xem: 330)
Tôi đi đâu xa, mỗi lần trở về Hưng Mỹ không theo đường đò dọc, mà theo đường bộ,
25 Tháng Mười Hai 20232:21 CH(Xem: 464)
Đó là nỗ lực cuối cùng má tôi làm để chấm dứt cái cảnh ba nằm bên má mà hồn vẫn hướng về nơi dòng sông miên man chảy.
20 Tháng Mười Hai 20239:28 SA(Xem: 365)
Ở nhà quê không thứ gì có thể so sánh được với chữ. Tiền bạc, của cải, ruộng cả ao liền...
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16703)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 11969)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18744)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 8940)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8008)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 417)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 756)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22284)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13822)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19050)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7738)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8636)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8343)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10886)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30531)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20708)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25300)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22781)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21556)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19612)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17924)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19110)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16791)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 15989)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24314)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31736)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34785)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,