dutule.com (ngày 25 -9-2010): Ở dạng bản thảo, dịch giả Phạm Xuân Hy đã cho in tác phẩm “Thúy Thúy Truyện,” gồm 25 truyện loại “liêu trai” của 9 tác giả nổi tiếng và, có nhiều ảnh hưởng lớn tới nền văn chương Trung Hoa nhiều thế kỷ trước.
Nhắc tới dịch giả Phạm Xuân Hy, những người đọc sách, nhất là hàng trí giả về lãnh vực chữ Hán và, chữ Nôm hầu như không ai không biết tới tên tuổi của ông.
Họ Phạm không chỉ là tác giả của một số tác phẩm dịch được nhiều người ưa thích như “Liêu Trai Chí Dị,” “Hậu Liêu Trai” và “Thiếp Bạc Mệnh” là ba tuyển tập truyện chọn lọc do nhà xuất bản Văn Hóa, ở Houston, Texas (lần lượt ấn hành từ năm 1988 tới năm 2002), ông còn là tác giả của những công trình dịch thuật lớn như phiên âm bản truyện Nôm “Chiêu Quân Tân Truyện” của tác giả Nguyễn Tiến Khang, xuất bản năm 1922, hay phiên âm bản Nôm “Phép Dòng Chị Em Mến Câu Rút Đức Chúa Giê Su,” bản khắc năm 1869, phiên âm bản Nôm “Thánh Giáo Yếu Lý Quốc Ngữ” của Pigneau de Béhaine,” bản khắc năm 1774.
Ông cũng đã hoàn tất phần chuyển ngữ tác phẩm đồ sộ nhan đề “Trung Quốc Lịch Triều Đại Sự Niên Biểu (Từ nhà Tần đến hết Tam Quốc) vân vân…
Một số dịch giả chữ Hán có thẩm quyền ở trong cũng như ngoài Việt Nam cho rằng, mức độ uyên thâm về chữ Hán để dịch được những tác phẩm văn học cổ Trung Hoa sang tiếng Việt, chúng ta có không ít tài năng…Nhưng một học giả được coi là uyên thâm cả chữ Hán và chữ Nôm thì phải nói là chúng ta có quá ít. Ngày một ít hơn nữa!
“Trong số rất ít này, chúng ta có dịch giả Phạm Xuân Hy, hiện cư ngụ tại
Trở lại với dịch phẩm “Thúy Thúy Truyện” nói trên, họ Phạm cho biết, dịch sát nghĩa, chuyển ngữ sang văn chương Việt một cách sáng sủa, đúng cú pháp Việt Nam, không phải là chuyện khó. Cái khó và sự hao tổn nhiều công sức nhất nằm nơi kiên nhẫn tìm kiếm những tài liệu cổ để tra cứu địa danh, điển tích, điển cố, hầu có thể hoàn tất phần chú thích - - Vốn cần thiết và cũng rất hữu ích cho người đọc.
Được biết trong số 9 tác giả có sáng tác được chọn trong “Thúy Thúy Truyện” thì tác giả…trẻ nhất là Vương Thao, cũng đã sinh trưởng từ đầu thế kỷ thứ 19! Và, những tác giả còn lại, có người ra đời cuối thế kỷ thứ 8, như Lý Công Tá hay Ngưu Tăng Nhụ.
Ở phần cuối tác phẩm dịch của mình, dịch giả Phạm Xuân Hy có nguyên một chương giới thiệu tiểu sử của 9 tác giả có sáng tác được chọn trong “Thúy Thúy Truyện.”
Thí dụ về tiểu sử của tác giả Trường Bạch Hạo Ca Tử, họ Phạm sưu tầm, tóm tắt như sau:
“(Trường bạch Hạo Ca Tử) cũng còn gọi là Hạo Ca Tử, là một tác giả gốc Mãn Châu đời Càn Long, tên họ thật và đời sống bất tường. Nhưng theo ‘Bát Kỳ Nghệ Văn Biên Mục’ ghi chú thì ‘Huỳnh Song Dị Thảo’ do Khánh Lan người Mãn Châu sọan.
“Khánh Lan tên chữ là Tự Thôn, là một văn sĩ nghèo, từng giao thiệp với văn học gia nổi tiếng đương thời là Viên Mai (…)
“Tác phẩm ‘Huỳnh Song Dị Thảo’ gồm một trăm ba mươi tám truyện ngắn, viết theo lối văn ngôn.
“Mặc dù mô phỏng theo phong cách của Bồ Tùng Linh trong Liêu Trai Chí Dị, nhưng ‘Huỳnh Song Dị Thảo’ không phải là không có những tác phẩm ưu tú, tư tưởng và nghệ thuật tương đối cao. Cốt truyện thường có khuynh hướng đề cao nam nữ tự do luyến ái, và đả kích cái lễ giáo của phong kiến hủ bại, nên từ lâu đã được độc giả hoan nghênh ưa thích.
“Một số truyện trong ‘Huỳnh Song Dị Thảo’ đã được chúng tôi phiên dịch và in trong ‘Hậu Liêu Trai’ và ‘Thiếp Bạc Mệnh’ trước đây.”
Một giáo sư ngữ văn người Hoa, từng có nhiều chục năm trong ngành dạy học tại miền Nam, hiện cư ngụ thành phố Weatminster, sau khi được đọc dịch phẩm “Thúy Thúy Truyện” đã phải kết luận rằng:
“Ngay cả một học giả Trung Hoa khi tìm hiểu, đề cập tới tuyển tập ‘Thúy Thúy Truyện’, có thể họ cũng không đầu tư nhiều công sức tới mức nghiêm túc như dịch giả Phạm Xuân Hy, qua dịch phẩm mới nhất này của ông.”
Chúng tôi xin ghi lại ở đây địa chỉ điện thư của dịch giả Phạm Xuân Hy: phamxuanhy@yahoo. fr để bạn đọc và thân hữu sử dụng, trong trường hợp quý vị cần liên lạc với dịch giả này.