Lôi Vũ Trên Sân Khấu California: Thách Thức Và Thành Công

WESTMINSTER (NV) - “Với thời gian thúc bách và chỉ với bảy ngày tập dợt thì sự thành công của hai suất diễn Lôi Vũ vừa qua coi như là 100%. Nhưng nếu hỏi tôi có hài lòng hay không thì sự hài lòng của tôi chỉ là 25% thôi. Bởi vì nếu có thêm thời gian tập luyện thì sự hài lòng của tôi sẽ là 100%.”

Đạo diễn Nguyễn Minh Phương, người vừa dàn dựng lại vở kịch nổi tiếng Lôi Vũ của tác giả Tào Ngu, trả lời phỏng vấn báo Người Việt sau ngày kết thúc vở diễn tại sân khấu Saigon Performing Art Center, hôm Chủ Nhật, 19 tháng 3.

Trong tình hình kinh tế hiện nay, và với thị hiếu của khán giả tại Hoa Kỳ, việc kéo được người xem đến đầy sân khấu trong cả hai suất diễn là thành công không thể chối cãi được của đoàn kịch Dân Nam Thúy Uyển nói chung và đạo diễn Nguyễn Minh Phương nói riêng. Bên cạnh đó, sự có mặt của những tên tuổi như Anh Dũng, Thanh Lan, Phương Hồng Thủy, cùng một dàn diễn viên trẻ tuổi, tài năng và nổi tiếng trong nước như Hòa Hiệp, Mai Thế Thành, Kha Ly, Minh Béo đã góp phần tạo được tiếng vang cho Lôi Vũ.

Tuy nhiên, bên cạnh những điều đạt được, Lôi Vũ của Nguyễn Minh Phương vẫn còn vương lại ít điều tiếc nuối trong lòng những khán giả yêu kịch xưa nay.

Nội dung kịch Lôi Vũ

Hiểu một cách thông thường nhất, kịch tính Lôi Vũ được xây dựng trên một mối quan hệ chồng chéo khá phức tạp ngay trong gia đình của Chu Phác Viên, một ông chủ hầm mỏ, ở năm 1925, thời Ngũ Tạp Vận Động.

Trong gia đình này, người con trai lớn của Chu Phác Viên (Anh Dũng) là Chu Bình (Mai Thế Thành), có một mối tình vụng trộm với người mẹ kế chỉ hơn mình 7 tuổi, là Phồn Y (Thanh Lan) từ nhiều năm trước. Chu Bình muốn thoát ra khỏi mối tình tội lỗi này, trong khi Phồn Y, mẹ của Chu Xung (Hòa Hiệp), em cùng cha khác mẹ với Chu Bình, lại muốn níu giữ tình yêu tội lỗi đó.

Cùng khi đó, Chu Bình và Chu Xung lại yêu Lỗ Tứ Phượng (Kha Ly), một cô người hầu trong nhà. Tứ Phượng, là con gái của Lỗ Quý (Minh Béo), cũng là một giúp việc trong gia đình họ Chu, lại chỉ yêu Chu Bình.

Vở kịch kinh điển Lôi Vũ của Tào Ngu là vở kịch được xây dựng chặt chẽ với các nút thắt mở diễn ra chỉ trong vòng một ngày, từ buổi sáng oi ả báo hiệu cơn giông tố, đến giữa đêm mưa rền sấm chớp.

Trong buổi sáng mùa hè nóng bức ngày hôm ấy, người xem thấy được các mối quan hệ như vừa kể trên, diễn ra.

Trong buổi chiều ngày hôm ấy, khi mưa bắt đầu rơi, cũng là lúc Thị Bình (Phương Hồng Thủy), mẹ của Tứ Phượng, xuất hiện tại nhà của Chu Phác Viên theo lời mời của Phồn Y, khán giả lại bất ngờ đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác.

Mục đích Phồn Y mời Thị Bình đến là để nói về chuyện tình cảm của Chu Xung. Thị Bình đi làm xa, không hề biết chuyện con gái mình được cha mang vào làm người giúp việc cho gia đình họ Chu. Phồn Y không chấp nhận con trai mình yêu một cô người hầu. Bà muốn Thị Bình mang Tứ Phượng trở về.

Cũng tại buổi này, Thị Bình chợt nhận ra sự quen thuộc của ngôi nhà bà từng sống trước đây. Cuộc hội ngộ bất ngờ của Thị Bình và Chu Phác Viên đưa người xem quay trở lại với câu chuyện của 30 năm trước.

Ngày ấy, Chu Phác Viên yêu Thị Bình, cũng trong thân phận một người giúp việc, và sinh được 2 đứa con trai cách nhau 1 tuổi. Tuy nhiên, vì những rào cản phong kiến, khi đứa con sau vừa mới được 3 tháng, Thị Bình bị đuổi ra khỏi nhà, bồng theo đứa con trai nhỏ trong một đêm mưa gió. Uất hận phận mình, cùng với việc chứng kiến mẹ ruột mình vì nhục nhã mà lên cơn đau tim chết, Thị Bình đã ẵm đứa con trai nhảy xuống sông tự tử. Nhưng hai người được cứu sống. Sau đó, Thị Bình lấy chồng là Lỗ Quý sanh ra người con gái, chính là Túy Phượng. Đứa con riêng của Thị Bình được đặt tên Lỗ Đại Hải.

Oan nghiệt hơn, Lỗ Đại Hải lại đang chính là người cầm đầu nhóm công nhân hầm mỏ chống lại sự áp bức của ông chủ Chu Phác Viên, người cha ruột mà Hải không hề biết.

Những mối quan hệ máu mủ này, đến lúc ấy, chỉ có Thị Bình và Chu Phác Viên hiểu rõ.

Tuy nhiên, trong đêm giông tố đó, cũng chính tại phòng khách gia đình họ Chu. Tất cả sự thật được phơi bày.

Hoảng loạn khi biết mình có thai với Chu Bình, người yêu mà cũng chính là người anh cùng mẹ khác cha với mình, Tứ Phượng đã chạy ra sân trong lúc trời nổi sấm mưa dông, cô vướng vào sợi dây điện ngay trước nhà và bị điện giật chết. Chu Xung đau đớn khi nhận ra sự thật mẹ mình cũng là tình nhân của anh trai cùng cha khác mẹ với mình, cũng chạy theo Tứ Phượng và chết cùng cô.

Không chấp nhận sự thật đau đớn và bẽ bàng đó, Chu Bình tự kết liễu mình bằng một phát súng trong phòng làm việc của cha mình.

Phồn Y và Thị Bình trở nên điên loạn. Chu Phác Viên bàng hoàng trước thực tại.

Thử thách và thành công cho sân khấu kịch tại Mỹ

Những ai chưa từng biết qua nội dung vở bi kịch này, đều tỏ ra khá hài lòng với hầu hết những gì diễn ra trên sân khấu trong suốt buổi diễn xen lẫn tiếng cười lẫn những giọt nước mắt. Nói như đạo diễn Nguyễn Minh Phương, “Khán giả theo dõi rất say mê! Vở kịch tạo được sự xúc động cho khán giả bên ngoài lẫn những người bên trong hậu trường, từ người làm ánh sáng đến những diễn viên đứng bên trong cũng khóc theo. Điều đó là điều khiến tôi rất là mừng.”

Ông nói thêm: “Cách đây 17 năm, năm 1995, tôi đã dựng Lôi Vũ với Thanh Lan, Mai Phương, Anh Dũng... Bây giờ với vở này dựa trên kịch bản của Tào Ngu được Đặng Thai Mai dịch, coi như tôi phải làm mới trở lại, từ cách dàn dựng. Nó gần như là một cuốn phim đưa lên đó, chứ nó không còn là một cách dàn dựng theo kịch nữa.”

“Kịch là phải vô thì phải có ra thì mới được đóng màn hay đóng cảnh đó. Còn ở đây thì tắt đèn, khi đèn bật sáng lên thì đã qua một cảnh khác, nhưng vở kịch vẫn đi tới theo nghệ thuật viết kịch chứ không phải là nó nhảy từ cái này qua cái khác. Nó vẫn là kịch đó nhưng nó cắt ngang chứ không có chuyển cảnh. Đó là những cái mới của vở diễn lần này.” Đạo diễn Lôi Vũ diễn giải.

Ngoài kỹ thuật mới trong nghệ thuật dựng kịch, thách thức với người đạo diễn có hơn 40 năm tay nghề này nằm ở việc làm việc với toàn bộ dàn diễn viên, được ông ví như “hai dòng nước cũ và mới”.

Theo lời Nguyễn Minh Phương, trong khi “Thanh Lan, Anh Dũng vẫn theo phong cách cách đây mười mấy hai mươi năm” thì “Hòa Hiệp, Lương Thế Thành, Kha Ly lại là những người được đào tạo từ trường lớp theo lối trẻ.” Chưa kể, “Phương Hồng Thủy lại từ sân khấu cải lương bước sang”.

“Ba trường phái này đứng vô chung một sân khấu, và phải làm sao tạo nên một không khí duy nhất. Điều đó là một sự thử thách lớn đối với tôi.” Ông nói một cách chân thành.

Nhưng điều đáng mừng với cả đoàn kịch nói chung và đạo diễn nói riêng là “tất cả đều hợp tác giúp tôi có được hai buổi diễn thành công như vừa qua”.

Trong vai trò của người đạo diễn, Nguyễn Minh Phương cho rằng “cần có ít nhất 2 tháng để tập luyện cho vở kịch”. Nhưng thực tế, một số diễn viên đang sống tại Mỹ và một số diễn viên lại sống ở Việt Nam đã khiến “thời gian ráp lại trên sân khấu chỉ còn 7 ngày.”

Một tuần lễ để làm nên một Lôi Vũ như thế quả là một thách thức cho cả đạo diễn lẫn diễn viên.

Không ai có thể phủ nhận được diễn xuất của Hòa Hiệp trong vai Chu Xung. Người diễn viên này diễn mà như không diễn, rất tự nhiên, rất tự tin, thể hiện được tình cảm của một chàng công tử có tâm hồn trong sáng và hướng thiện. Tương tự như vậy, Mai Thế Thành trong vai Chu Bình đã làm rất tròn vai của mình, để người xem có thể cảm nhận được mặc cảm tội lỗi của người con trai yêu vợ kế của cha mình, muốn vùng vẫy, muốn trốn thoát nhưng cứ như bị bế tắc, bức bối. Anh Dũng trong vai Chu Phác Viên khiến người xem thấy được sự uy nghi lẫn đau khổ, vừa muốn thừa nhận người vợ xưa vừa muốn bảo vệ danh dự một gia đình theo đúng quan niệm phong kiến, cũng như thấy được sự đau đớn của thảm kịch xảy ra là bởi nguyên nhân gì...

Người viết đồng ý với nhận xét của đạo diễn Nguyễn Minh Phương, “Tài nghệ diễn xuất của các em đã chinh phục được khán giả.”

Vài điều sót lại

Với những khán giả từng quen thuộc và yêu thích nguyên tác Lôi Vũ của Tào Ngu, thì không khí pha trộn tiếng cười vào trong vở bi kịch, hay sự xây dựng tính cách nhân vật Thị Bình, Phồn Y qua một số lời thoại làm mất đi phần nào vẻ đẹp của những người phụ nữ đau khổ vì yêu và hận, cũng như tấm lòng người mẹ thương con của cả hai đàn bà này, khiến người xem cảm thấy hụt hẫng với ít nhiều sự khó chịu.

Chia sẻ thêm những tâm tình này, đạo diễn Nguyễn Minh Phương cho biết “vở này được viết lại có hơi hướng gì đó vui hơn, cho phù hợp với khán giả”.

Thêm vào đó, như chính người đạo diễn tài hoa này nhận xét, “Nếu hỏi tôi có hài lòng hay không thì sự hài lòng của tôi chỉ là 25% thôi. Bởi vì nếu có thêm thời gian tập luyện thì sự hài lòng của tôi sẽ là 100%.”

Nếu có thêm thời gian, có lẽ Phương Hồng Thủy sẽ thể hiện tốt hơn vai diễn của mình ở cảnh đầu, như cô đã làm rất tròn và rất xuất sắc ở những màn sau, đặc biệt là sự đau đớn đến tột cùng của người mẹ khi ép con mình phải thề độc. Cô đã khiến khán giả phải bật khóc cùng cô.

Nếu có thêm thời gian, đạo diễn sẽ giúp cho nhân vật Lỗ Đại Hải không có quá nhiều lúc trơ cứng trên sân khấu.

Tuy nhiên, điều đáng tiếc nhất của vở kịch Lôi Vũ, dường như nằm ở vai Phồn Y do tài tử Thanh Lan thể hiện.

Không ai có thể phủ nhận giọng hát của ca sĩ Thanh Lan trên sân khấu ca nhạc. Không ai có thể phủ nhận diễn xuất của tài tử Thanh Lan trên màn ảnh phim trường. Nhưng dù có không muốn chấp nhận, thì một Phồn Y ở tuổi 35, 36, người tình của Chu Bình, chàng trai 28 tuổi, mà giao cho Thanh Lan đóng thì quả là khiên cưỡng.