DƯƠNG NGHIỄM MẬU - Trời Cao Đất Dày

Đặng Phú Phong.

TRỜI CAO ĐẤT DÀY - Tập truyện ngắn của DƯƠNG NGHIỄM MẬU

Bìa trước : Tranh của Phạm Trần Việt Nam

Bìa sau: Chân dung Dương Nghiễm Mậu do Họa sĩ Tạ Tỵ vẽ

Sách dày 176 tr. In vào tháng 3/2011 tại Hoa Kỳ. Đề giá $15.00

Có bán tại các nhà sách ở Nam California.

Dương Nghiễm Mậu là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam trước 1975. Nhưng sau 75 ông lui vào bóng tối, làm sơn mài để sinh nhai. Mãi đến năm 2009, nhà xuất bản Phương Nam xuất bản 4 cuốn sách của ông. Sau đó là một màn phê phán truyện của ông của một số nhà văn trong nước, điển hình là Vũ Hạnh. Sách của ông bị thu hồi một cách âm thầm, nhưng theo sự tìm hiểu của chúng tôi thì lúc bị thu hồi cũng là lúc sách của ông vừa bán gần hết. Ở hải ngoại, thỉnh thoảng có xuất hiện truyện của ông trên các báo văn học. Ngoài ra các thân hữu của ông ở hải ngoại cũng đã in lại tập truyện ngắn của ông là Nhan Sắc và Lênh Đênh Qua Cửa Thần Phù là một truyện vừa. TRỜI CAO ĐẤT DÀY là tập truyện ngắn thứ ba của ông được thân hữu xuất bản tại Hoa Kỳ.

TRỜI CAO ĐẤT DÀY gồm mười truyện ngắn,được viết từ 1965 đến 1972. Tất cả những truyện này chưa hề in , được tác giả lục trong “ngăn kéo” để ra mắt với độc giả sau hơn bốn mươi lăm năm. Nhan của cuốn sách do tác giả đặt, không như thường thường , lấy tên một truyện ngắn trong toàn tập. Ông lấy tên Trời Cao Đất Dày như một tóm tắt từ mười truyện ngắn trong đó. Một tóm tắt của hoài nghi, thân phận và cái chết trong không khí chiến tranh vừa lạnh lùng vừa tàn khốc. Cái chết luôn có mặt trong mười truyện ngắn . Có khi cái chết làm chủ trong truyện ( Cõi Sống Lạnh.) Có khi cái chết trở thành hành trình( Chuyến Trở Về Sau Cùng). Chữ chết được dùng rất nhiều lần trong các truyện. Truyện ít dùng chữ chết nhất là truyện Truy Tìm Kẻ Mất Tích cũng đã xuất hiện 3 lần , và, những chữ liên quan đến “chết” như “mất” , “áo quan” “xác”… cũng có khá nhiều. Mỗi truyện đều nói về, nhắc nhở đến “chết” mỗi khác và nhiều khía cạnh. Những cái chết trong Trời Cao Đất Dày được Dương Nghiễm Mậu nhìn trong hoài nghi. Nói một cách khác cái chết là một sự mất tích. Vì mất tích còn sinh ra nhiều hệ lụy , nhiều chuyện để nói, đối với những người chung quanh, hơn là cái chết . Nhân vật “Anh cả” trong Bông Hồng Cho… ; Thịnh trong Cõi Sống Lạnh ; hay xác anh lính trong quan tài trong Chuyến Trở Về Cuối Cùng là điển hình . Và, cũng vì mất tích là một tiền đề cho một cái chết, hay ngược lại.

Ở một tình huống nào đó cái chết chỉ là một giấc ngủ thật ngon, lành (Cõi Sống Lạnh) Nếu không có cô Mị xuất hiện ở phần cuối, có lẽ người đọc sẽ không biết “người mẹ” hay “Tôi” là đúng.. Hay cái chết là “tại sao người ta sống?” (Cánh Đồng Mùa Xuân). Một cách đặt ngược vấn đề đầy cảm tính của người con luôn ám ảnh “một vùng dĩ vãng thăm thẳm”.

Dương Nghiễm Mậu lên án chiến tranh bằng cách nói đến những cái chết một cách bình tĩnh, tinh tế. Trong không khí vừa hiện thực vừa siêu thực ông đã đẩy nhân vật của ông lên đầy cá tính. Mặc dù cá tính đó chưa chắc là tự thân của nhân vật, mà nó hình thành là do những tai ương nghịch cảnh phủ vây bốn bề, đeo đẳng lấy họ như cơm áo hằng ngày. Những nhân vật trong cả mười truyện ngắn, dù là ở tuổi thanh niên , trung niên hay già lão, hầu như chỉ sống để nghĩ và chờ chung cuộc của đời mình là cái chết nhiều kiểu, cách. Trời Cao Đất Dày là tiếng than thân , trách phận , tiếng thở dài não nuột của những người bị rơi vào quĩ đạo của chiến tranh tàn bạo, không thể chạy thoát, ngoại trừ dùng cái chết.

Với cách viết, cách bố cục và cái nhìn của Dương Nghiễm Mậu cách đây cả nửa thế kỷ mà giờ đây đọc lại vẫn thấy hay,lạ và lôi cuốn thì cũng xin người đọc đừng ngạc nhiên khi biết chuyện bản thảo của ông đã bị người ta(?!) vứt vào sọt rác. Ông đã đi trước rất nhiều.

May mà có ông Mai Thảo.