Lữ quỳnh, trên lộ trình “chinh chiến” chữ, nghĩa.

 

dutule.com (ngày 11 tháng 10 2015): Nhà văn / nhà thơ Lữ Quỳnh là một tác giả tên tuổi từ trước tháng 4-1975, ở quê nhà. Trên lộ trình “chinh chiến” chữ, nghĩa, ông không ngừng đem đến cho độc giả của ông, những ưu tư, trăn trở về đời sống, kiếp người. (*)

 

Những người theo dõi ông, dường ít ai không nhận ra: Lữ Quỳnh, luôn chất trên đôi vai mỏng manh của các con chữ những thông điệp, những ẩn dụ văn chương, có từ một nhà văn sống trong chiến tranh và, hôm nay, trong thân phận một lưu dân.

 

Cũng vậy, với thi phẩm mới ấn hành “Mây trong những giấc mơ”, dù ông viết cho bằng hữu hay, chính ông thì, hai mặt của chiến tranh và, thân phận lưu dân, vẫn luôn là hai đường kiếm huê dạng, đánh ra từ một tâm hồn nhạy bén, mẫn cảm với những chiêm nghiệm tử / sinh của một nhà văn, đã dành gần hết đời mình cho chữ, nghĩa - - Tình yêu đầu tiên và cuối cùng, một kiếp nhân sinh.

Thi phẩm ‘Mây trong những giấc mơ” của Lữ Quỳnh, mở ra với một bài viết “đẹp” của nhà thơ Nguyễn Lương Vỵ. Nguyên văn bài “Tựa” đó, như sau:

.

““Sau hai tập thơ đã ấn hành (Sinh Nhật Của Một Người Không Còn Trẻ, NXB Văn Mới, Califorina, 2009 - Những Giấc Mơ Tôi, NXB Văn Mới, California, 2013), cuối tháng 7.2015 vừa qua, nhà thơ Lữ Quỳnh đã ấn hành tiếp tập thơ thứ 3, "Mây Trong Những Giấc Mơ", với một tâm thức nhẹ nhàng, thanh thoát như Mây và một cảm xúc sâu lắng, nhưng rất an nhiên tự tại: 

giao thừa thức giấc
nhìn vầng trăng khuya
lời ba la mật
thoảng giữa trời hương 
âm âm tiếng hạc
bài kệ đầu năm
mở lòng. bát ngát
một trời sao đêm
mười trang đại nguyện
vọng từ đáy tim
con. nam mô Phật 

(Bài Đầu Năm) 

“Phải chăng, Phật pháp đã giúp cho nhà thơ nhận chân được cái đang-là của Thực Tại Hiện Tiền đang trôi chảy bất tuyệt, của cái Không-Thời-Gian đẹp ngất vĩnh hằng? Phải chăng, đây cũng chính là bản giao hưởng tuyệt hảo của"lời ba la mật"? Phải chăng, đó cũng là nơi chốn tối hậu, tột cùng của Thơ, của niêm hoa vi tiếu tịch mịch sấm động chân như diệu nghĩa huyền chi hựu huyền? Câu trả lời nằm ngay trong câu hỏi. 

Nhà thơ vẫn tiếp tục tự hỏi rồi tự trả lời một cách thơ mộng: 

có khi lòng bỗng hoang mang
nhìn mây. mây xám. mưa giăng mịt mù
tưởng lòng trải với thiên thu
ngờ đâu lòng cũng thiên thu quan hoài
mưa rơi hiên vắng giọt dài
lắng nghe tiếng một. tiếng vài. chân như
bên kia bờ giác. thực hư
trăm năm đợi bóng trăng từ ngàn năm
và tôi nay cũng trăng rằm. 

(Bờ Kia) 

"tưởng lòng trải với thiên thu / ngờ đâu lòng cũng thiên thu quan hoài". Hai câu thơ thật cảm động sau những trải nghiệm dài lâu trong cuộc đời, nhìn nhận và thấu hiểu về Chân Không Diệu Hữu của vạn pháp. Hạt bụi mong manh của kiếp người đã, đang và vẫn "thiên thu quan hoài", để rồi nhà thơ tự cảm thán với tất cả niềm bi mẫn,"và tôi nay cũng trăng rằm". 

“Quy luật của đời người, sinh-lão-bệnh-tử, bất cứ ai cũng phải thọ nhận, bất khả khước từ. Vấn đề là, cung cách thọ nhận thế nào, ra sao? Xin hãy đọc chẫm rãi cách thọ nhận của nhà thơ: 

cám ơn mùa đã đến rồi
niềm vui chợt dậy trong tôi xám ngần
mưa phùn gió bấc tình thâm
thắp lên ngọn nến bâng khuâng cuối ngày
thân tâm lạnh suốt mùa này
áo phong sương rũ bóng gầy lẻ loi
đông qua óng ánh vàng rơi
vàng rơi. chánh niệm vàng rơi. rơi vàng 

(Làm Bạn Mùa Đông)

“Ngôn ngữ thơ rất dung dị, chân thành. Nhưng ở phía trong, phía dưới mạch ngầm của chữ thơ, câu thơ lại có tiếng vang trầm sâu, vọng lại niềm tri ân, tri ngộ, "đông qua óng ánh vàng rơi / vàng rơi. chánh niệm vàng rơi. rơi vàng". Trước đây, Bích Khê có "Vàng rơi vàng rơi thu mênh mông" (Tỳ Bà) - Giờ đây, Lữ Quỳnh có "đông qua óng ánh vàng rơi". Hai màu vàng đều có một khoảng không gian rộng, "mênh mông", "óng ánh", nhưng "vàng rơi" của Lữ Quỳnh khi "Làm Bạn Mùa Đông" lại quay về "chánh niệm vàng rơi"! Phải chăng, đây là màu vàng của diệu âm, diệu pháp, khiến cho nhà thơ tận hưởng được hết niềm an lạc trong cô độc với "mưa phùn gió bấc tình thâm", "thân tâm lạnh suốt mùa này"?"vàng rơi. chánh niệm vàng rơi. rơi vàng". Câu thơ cuối của bài thơ mở ra những phương trời "óng ánh" linh lung giữa thực và mộng, gây không ít cảm xúc cho người đọc.

“Cũng chính từ "vàng rơi. chánh niệm vàng rơi. rơi vàng" ấy, "áng mây vàng" linh diệu đã hiện ra, khi nhà thơ trong buổi xế chiều của cuộc đời, tưởng niệm về người Mẹ dấu yêu của mình: 

giọt nước đựng trời mây
tàn hương bay lấp lánh
lắt lay bóng mẹ về
tóc con chừ điểm bạc 

tám năm ngày mẹ đi
vẫn nụ cười trên mộ
trần gian đường gập ghềnh
hoàng hôn đời lệ nhỏ 

một năm rồi mười năm
chỉ dài như hơi thở
thanh tịnh quang chân tâm
áng mây vàng tưởng niệm 

(Áng Mây Vàng) 

“Hình ảnh của Mẹ, chính là "Áng Mây Vàng" mà nhà thơ hằng kính ngưỡng trong tâm thức, Nhất là trong buổi xế chiều của cuộc đời, sự kính ngưỡng ấy càng lắng sâu hơn, "một năm rồi mười năm / chỉ dài như hơi thở / thanh tịnh quang chân tâm / áng mây vàng tưởng niệm". Để rồi:

chừ nhìn mây bay
nhớ làm sao mẹ
đời mãi loay hoay
thương hoài bóng xế
ngày qua mỗi ngày
quán chiếu bát nhã
lệ ứa đêm dài
nghe kinh báo hiếu

(Tóc Mây Bay) 

“Cõi Thơ của Lữ Quỳnh trải dài hơn nửa thế kỷ qua, thấm đẫm một tâm hồn nhân hậu, dịu dàng. Đặc biệt, giọng thơ dung dị, chân thành, không hề làm dáng, kiểu cách, càng tôn thêm vẻ đẹp trong sáng trong thơ ông. Đối với bằng hữu thân thương, ông luôn có những hồi tưởng, cảm hoài "mênh mông nỗi buồn tử biệt", dẫu vẫn biết "cuộc đời là những giấc mơ bay": 

sao Sơn về hoài trong giấc mơ tôi (*)
đêm thì ngắn mà giấc mơ trùng điệp
những niềm vui bạn bè đem đi hết
để mình tôi ngồi giữa quạnh hiu
sinh nhật cuối anh nâng ly cười nói
bên phạm duy.bảo phúc. từ huy
mười lăm năm rồi không nói năng chi
nhà cũng rượu cũng hoa. mà hương khói
anh có vui bên kia bờ. bến đợi
bạn bờ này. còn đếm nửa bàn tay
biết cuộc đời là những giấc mơ bay
và tự tánh quang minh bất sinh bất diệt
lòng vẫn mênh mông nỗi buồn tử biệt. 

(Sinh Nhật)

(*) Sơn: Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Ghi chú của người viết. 

“Tình cảm của nhà thơ dành cho bằng hữu thật sâu nặng, như khi viết về "Người Ngồi Khâu Di Sản", khi nhớ về người bạn thân thiết của mình, nhà văn Trần Hoài Thư, thật chí tình, chí nghĩa:

thương bạn ngồi khâu di sản
văn học miền nam hai mươi năm
tóc bạn trắng. trắng như mây
tóc bạn trắng như tuyết New Jersey
thương bạn. thương bạn lắm
văn học miền nam thì mênh mông
làm sao bạn khâu hết
cặp kính lão dày trể xuống
kim đâm vào tay không biết đau
lưng bạn còng bảy mươi ba tuổi
bảy mươi ba năm ít ngày vui
năm tháng dài trả nợ sông núi
nhỏ máu từng trang viết ngậm ngùi
hai mươi năm di sản mây trôi
chỉ mình bạn ngồi khâu. khâu mãi… 

(Người Ngồi Khâu Di Sản) 

“Nhà thơ cũng đã trải qua những giây phút hồi tưởng khi chìm vào trong giấc mơ bất chợt, một mình lặng lẽ nhìn"Biển Cát Tím Ở Big Sur" để thấy lại chính mình: 

... thường trong giấc mơ
nhập nhòa hoàng hôn tím
có đứa bé vừa đi vừa nhìn lại dấu chân mình
vừa đi vừa nhìn sóng…
 
... đứa bé vừa đi vừa nhìn lại trong giấc mơ
là tôi. không đứng vững
mắt hoa vàng nhảy múa. không biết vì nắng
hay trái tim đang loạn nhịp thời gian. 

(Biển Cát Tím Ở Big Sur) 

“Đó là giấc mơ rất đẹp, rất lung linh giữa Thực và Mộng. Thời gian không loạn nhịp, mà đang chảy trôi trong từng sát na tinh khiết của Thực Tại Hiện Tiền. Giấc mơ? Thì đã sao! Thực Tại Hiện Tiền? Thì đã sao!

Hãy nghe nhà thơ tâm sự tiếp:

trong những giấc mơ
ký ức trắng
như tấm gương soi
không giữ lại bóng.
 
trái tim tôi
sáng nay cho đi nhiều giọt máu
có hồng lên bầu trời
ngày cuối năm tuyết giá
 
lời vô ngôn
những giấc mơ nồng nàn
lạ lẫm…
sáng ra không nhớ gì.
 
chỉ là cõi hoang
chập chờn mây và mây… 

(Mây) 

“Nhà thơ đã nhập thân vào Mây. Mây tinh khiết như giấc mơ. "lời vô ngôn / những giấc mơ nồng nàn / lạ lẫm" để rồi, "sáng ra không nhớ gì / chỉ là cõi hoang / chập chờn mây và mây". Thực và Mộng nhất quán trong cõi Thanh Tịnh miên viễn. Thơ đã dậy lên màu hương chín để cất lên tiếng hát diệu kỳ giữa thinh không diệu vợi!

"Mây Trong Những Giấc Mơ" đã có những chiêm nghiệm thật sâu lắng về Không-Thời-Gian, vẫn thấm đẫm Tình Đời, Tình Người. Nhà thơ, như một hành giả đang lặng lẽ Nhìn, lặng lẽ Thấy và lặng lẽ Nghe. "Mây Trong Những Giấc Mơ" cũng chính là những tâm tình chân thành nhất mà nhà thơ muốn trao gửi đến bạn đọc và bằng hữu xa gần. 

“Nguyễn Lương Vỵ,

(Calif., 05.08.2015)

_________

(*) Nhà văn / nhà thơ Lữ Quỳnh bút hiệu của Phan Ngô, sinh quán Phú Lộc, Thừa Thiên – Huế. Cùng gia đình, ông hiện cư ngụ tại thành phố San Jose, California, Hoa Kỳ. “Mây Trong Những Giấc Mơ" là tác phẩm thứ 8 của ông, được ấn hành với bìa: Tranh Đinh Cường; ký họa toàn tập của Lê Ký Thương. Cần liên lạc với tác giả, xin qua địa chỉ Email: songsuongmu@yahoo.com