“Mưa hoa”, cõi-giới thi ca mang tên Hoàng Thị Vinh.

dutule.com (ngày 31 tháng 3-2016): Bằng vào ghi nhận cá nhân, tôi thấy, thế giới thi ca người nữ hiện nay của chúng ta (dù chuyên hay không), như một giải ngân hà, lấp lánh những vì sao mà, tự thân mỗi vì sao là một thế giới chói lọi phong cách cá biệt.

Một trong những vì sao lấp lánh một phong cách thi ca cá biệt đó, theo tôi, là Hoàng Thị Vinh. (*)

Thơ Hoàng Thị Vinh đặc biệt, rất kiệm lời. Hoàng cũng không lạm dụng liên tự (conjunction) làm chiếc cầu nối cho thi ca của mình. Hoàng cũng rất tự chế trong việc xử dụng tính từ (adj) để cho câu thơ của mình mượt mà, phong phú, giầu có thêm cảm xúc, nếu không muốn nói là ngược lại.

Đáng kể hơn nữa, vẫn theo tôi, thơ Hoàng Thị Vinh mạnh mẽ, khỏe mạnh. Cái mạnh mẽ, khỏe mạnh như phần ẩn khuất đầy nam tính của một người nữ. Phải chăng vì thế mà, cõi-giới thi ca Hoàng Thị Vinh, đã có riêng cho Hoàng những so sánh, liên tưởng tôi chưa từng bắt gặp nơi bất cứ một nhà thơ nữ nào - - Ngay cả những tiếng thơ nữ nổi tiếng nhất.

.

Trong tất cả những bài nhận định về tiếng thơ Hoàng Thị Vinh, tôi rất thích bài tựa cho thi phẩm “Mưa hoa” của Hoàng, được viết bởi nhà thơ / nhà văn Bằng Việt.

Ông có những cảm nhận bén, sắc về cõi-giới thi ca mang tên Hoàng Thị Vinh, hơn bất cứ một ghi nhận nào khác.

Mở đầu bài tựa viết cho thi phẩm “Mưa hoa”, nhà thơ / nhà văn Bằng Việt, viết:

“Hoàng Thị Vinh là người có năng lực hoạt động trong nhiều lãnh vực: làm khoa học, làm báo chí, dịch thuật từ nhiều ngôn ngữ, làm kinh doanh… Thơ có lẽ là khả năng còn tiềm ẩn cuối cùng trong con người ham hoạt động, ham sống và còn đầy ham muốn khám phá này! Với toàn bộ bản lĩnh sống của mình, đương nhiên, cũng dám đem toàn bộ khát vọng sống quyết liệt của mình đến với thơ. Thơ của chị, do vậy, chưa phải là sáng tạo của một của một người làm thơ chuyên nghiệp , nhưng lại có cái duyên của tình cảm bột phát, có nét mộc của những chi tiết thật thà, có cái say của những ý nghĩ táo bạo và quyết liệt, nhất là khi thơ chị đề cập đến một lãnh vực nhạy bén và tinh tế nhất của đời sống, lãnh vực Tình Yêu…”

Chỉ với một đoản văn thôi, nhà thơ / nhà văn Bằng Việt đã khắc họa đầy đủ, rõ nét chân dung Hoàng Thị Vinh. Nhưng ông không dừng ở đó. Bằng Việt đẩy ngòi bút của ông đi sâu hơn với chủ tâm soi rọi những khoảng trời thi ca của riêng Hoàng Thị Vinh. Rất tâm lý, ông nói:

“Thông thường, trong tình yêu, người phụ nữ hay miêu tả sự đón nhận e ấp hay hồ hởi, sự đợi chờ hồi hộp hay run rẩy, khi tình yêu đến với mình. Nhưng chỉ với một bài thơ như bài “Bó tay”, chúng ta đã thấy rõ, tính quyết liệt không khoan nhượng trong tình yêu của tác giả Hoàng Thị Vinh, đã được đẩy lên đến cao độ tuyệt đối như thế nào: Trong bài, mặc dù người con trai khẩn khoản giãi bày, rằng anh có đủ thứ, có tuổi trẻ, có cảm xúc, có sức mạnh vật chất và tinh thần v.v…, nhưng tới ba lần, khi anh thể hiện là mình đã sẵn sàng có tất cả để đến được tình yêu, thì anh cũng chỉ đều nhận được lời cự tuyệt, rằng đó chưa phải là thứ mà người con gái cần, và lý do mà người con gái ba lần phải thảng thốt kêu to lên một cách tuyệt vọng “TÌNH YÊU” - một chữ Tình Yêu viết hoa trang trọng như kiểu Mácxim Gorky viết hoa chữ Con Người – là có ý nghĩa và nội hàm rộng hơn, cao hơn, xa hơn… so với những điều tầm thường mà anh chàng đang muốn được yêu kia khoe mẽ một cách hợm mình và vội vã! Và thế là “quá tam ba bận”, lời ngỏ tình và mong muốn chiếm đoạt mạnh mẽ rất “đàn ông” kia, đã bị một sự thức tỉnh từ bản năng và trí tuệ của một người phụ nữ rất ý thức về mình, thẳng thừng gạt bỏ. Chỉ từ một bài thơ này, chúng ta thấy được khái niệm Tình Yêu thực ra là có những cấp độ khác nhau rất xa, điều mà người này tưởng là đã tới, thì người khác, hoàn toàn đủ lý do lại coi là chưa tới, và đó cũng là điều bình thường, để có thể dễ dàng phân định một tình yêu là cao hay thấp, là tầm thường hay độc đáo, là đơn giản hay phức tập. Tính quyết liệt đã thể hiện ngay từ chủ kiến dứt khoát trên của tác giả, Thơ chính là Người, đúng là như vậy!...”

.
Tôi chia sẻ hoàn toàn với nhà thơ / nhà văn Bằng Việt, khi ông khẳng định: “Tính quyết liệt đã thể hiện ngay từ chủ kiến dứt khoát trên của tác giả, Thơ chính là Người, đúng là như vậy!” 

Nói một cách nào khác, theo tôi, đó chính là “phong cách thi ca cá biệt” của Hoàng Thị Vinh vậy.

Qua hai nhận định không thể sâu sắc hơn của nhà thơ / nhà văn Bằng Việt, kể trên, tôi không thấy cần phải trích dẫn thêm những phân tích tinh tế, sâu sắc khác của Bằng Việt. Mà, chỉ xin trích đăng nguyên bài thơ “Mười bảy” - - Một trong những bài thơ được Bằng Việt dẫn chứng, phân tích về cõi-giới thi ca đặc biệt của Hoàng Thị Vinh - - Và bài “Người đàn bà bị tôi ruồng bỏ” - - Hầu giúp bạn đọc có được sự tự do với những cảm-thức thi ca riêng của mình:

MƯỜI BẢY,

“Mười bảy tuổi không có sừng trâu

Em cưỡi xe bẻ cong góc phố

Áo nứt ngực, váy quăn ngã dấu

Mười bảy phập phồng xả khói hiên ngang.

Anh đừng sang,

Dừng lại phía bên kia!

Em không mặc áo màu xanh

Tóc chói rực màu đèn báo hiệu.

Stop!

Dưới nắng cháy

Anh nhìn cành hoa tím!

Yên ả thanh bình không mười bảy sục sôi.

Quay đi thôi!

Mười bảy nổi cồn phố

Mười bảy húc đổ phố

Mười bảy lườm rách phố

Mười bảy nhảy tưng tưng thách đố.

Mười bảy tiếng cười trinh nữ kiêu sa.”

Và,
“Người đàn bà bị tôi ruồng bỏ”

(Viết thay cho ngài ĐS)

“Người đàn bà bị tôi ruồng bỏ

Bây giờ ở đâu?

.

“Người đàn bà bình thường

Dạt đến bên thềm nhà tôi

Sau một cơn bão mưa mùa hạ.

Tôi ban tình yêu cho nàng

Như vị thánh ban ơn cho thần dân khốn khó.

.

“Người đàn bà bình thường

Nhận chút tình từ tôi như cơm ăn nước uống.

Nàng thường hiện về trong mơ

Đôi vai gầy cơm

Khuôn mặt buồn lấp sau nón lá

Đêm đêm dài lê thê.

Đêm qua

Sau cái chíu mày

Nàng không còn nhìn tôi

Đôi mắt mở to se sắt

Như đêm Đông năm đó.

.

“Nàng hòa với nhân gian

Khổ đau và hạnh phúc

Lặn lội yêu như đi tìm cơm gạo.

Hai mươi năm tôi đứng ngã ba đường

Ngoảnh mặt tìm chọn lối

Cuộc đời trăm ngả

Chẳng ngả nào đến được với yêu thương.

.

“Người đàn bà bình thường

Như hoa dại bên đường tôi ví –

Vậy mà tôi đẩy em đi

Cánh cửa đóng

Ngày Đông lạnh lẽo.

.

“Gối chồn, mắt mờ, tóc bạc

Trắng mù đỉnh Hoàng Sơn

Trong những cơn mơ vật vã khát.

Cơn hấp hối, tôi gọi Nàng

Suối nguồn của tôi,

Cơm gạo của tôi,

Ngôi sao trong đêm của tôi.

Thế gian bao kẻ lỗi lầm!”

(Hoàng Thị Vinh).
.................................................................................................................
(*) Hoàng Thị Vinh, sinh năm 1968 tại Hưng Nguyên, Nghệ An. Tiến sĩ ngữ văn. Cô hiện sống, làm việc tại Hà Nội và San Francisco, Hoa Kỳ.