VŨ THƯ HIÊN - Kim Lân

27 Tháng Mười Một 20217:41 SA(Xem: 3359)
VŨ THƯ HIÊN - Kim Lân
Tôi quen Kim Lân do Nguyễn Tuân giới thiệu. Tác giả Vang Bóng Một Thời, Chùa Đàn… là người quảng giao, biết nhiều người, chơi với nhiều người, nhưng trong việc chọn bạn ông rất kỹ tính.

Nguyễn Tuân bảo:

- Viết về nông thôn anh này là số một. Con mắt anh ta lạ, vừa lờ đờ vừa hoay hoáy. Lờ đờ là bề ngoài, là giả tảng, hoay hoáy mới là thật - anh ta nhìn thấy những cái mà chúng mình không thấy. Giỏi!

Cha tôi có một tủ sách đầy ắp – sách tiếng Việt, sách tiếng Pháp, những chồng tạp chí Illustration, Tiểu thuyết Thứ Bảy… Sách của ông cũng đủ loại, từ Triết học Vương Dương Minh, Bất Khả Tri Luận cho tới Sách Hồng cho trẻ con (“Hôm qua đổ trận mưa rào, Mặt trời sợ ướt lẩn vào đám mây…”). Ông truyền cho tôi tính ham học, ham đọc từ bé. Tôi đọc bất kể thứ gì rơi vào tay. Tác phẩm của Kim Lân có trong nhà tôi: Vợ Nhặt, Đứa Con Người Vợ Lẽ, Con Người Cô Đầu,… Tôi đọc Kim Lân từ những ngày thơ ấu.

Về sau này, các tác phẩm của Kim Lân vẫn cuốn hút tôi bởi cái thế giới rất Kim Lân, đặc sệt Kim Lân. Cùng với Kim Lân còn có Hồ Dzếnh cũng rất cuốn hút - văn tưởng như không văn, nhưng lại rất đẹp, đã đọc trang đầu là phải đọc đến trang cuối.

Nguyễn Tuân quý Kim Lân kể cũng lạ. Không đến nỗi là hai thái cực, nhưng đặt hai người bên nhau thì thấy họ khác nhau nhiều lắm, cả về hình dáng lẫn văn chương - người này chữ nghĩa đẽo gọt, chau chuốt, người kia thì chân chất, mộc mạc.

Kim Lân được độc giả biết đến trước năm 1945. Khi đất nước chia hai, ở miền Bắc ông nổi tiếng nhưng ở phía miền Nam người đọc không biết có ông. Ít nhất thì tôi có cảm tưởng như thế khi trò chuyện với bè bạn ở phương Nam về những tên tuổi được nhiều người nhắc tới.

Vào đầu thập niên 60, sau cuộc Cải cách ruộng đất “long trời lở đất” đến vụ “Nhân văn Giai phẩm”mọi người muốn hay không cũng đều phải cực kỳ thận trọng trong giao tiếp. Tôi quen Kim Lân trong thời kỳ này. Đó là một thời không giống thời nào khác - người hết tin người. Đến nỗi khi khai lý lịch người ta thường để trống mục “bè bạn.” Để trống, không có nghĩa là không có ai là bạn. Nó chỉ có nghĩa là tôi không có người nào đáng ghi vào mục ấy, thế thôi. Bè bạn khác với người quen. Người quen là người tôi biết, tôi chỉ giao thiệp, hà tất tôi phải ghi vào. Viết thế cho nó lành.

“Tin người quá, dễ dãi quá, có ngày mất chỗ đội mũ”, Kim Lân nói bằng giọng bỡn cợt.

Ông có lý. Lớ ngớ điền vào đấy một ông bạn bá vơ nào đó để rồi vào một ngày đẹp trời ông ta bỗng dưng bị phát hiện hay bị tố cáo là “Ku Zét” (Quốc dân đảng), Đờ Vờ (Đại Việt), hoặc có dính dáng với Phòng Nhì của Pháp thì chỉ có chết. Trong trường hợp này, muốn hay không muốn, anh bị coi là kẻ “liên quan”. Mà chỉ liên quan thôi cũng đủ lôi thôi lắm rồi – anh có thể bị gọi đến nơi không ai muốn đến, ở đấy anh phải trả lời đủ thứ câu hỏi của các viên chức mẫn cán trong việc truy tầm các phần tử phản cách mạng. Mất thời giờ là cái mất ít nhất. Anh có thể bị mất nhiều thứ lớn hơn mà anh không ngờ – bị sa thải, dĩ chí ngồi tù, nhẹ thì cũng bị chuyển công tác, mất béng công việc ổn định.

Không biết trong lần đầu gặp gỡ Kim Lân có nhìn tôi hoay hoáy hay không, nhưng tôi nhớ ánh mắt của ông khi nghe Nguyễn Tuân giới thiệu tôi. Văn gia Nguyễn Tuân nói quá lời, Kim Lân không đến nỗi xét nét quá đáng. Cũng có thể ông tin lời giới thiệu của Nguyễn Tuân, nên với tôi ông có cái nhìn ấm áp đôn hậu cùng với cái bắt tay chặt.

Kim Lân hay bá vai tôi khi đi cùng. Đó là cử chỉ thân mật. Cánh tay ông nhẹ. Thân hình ông cũng vậy, nhẹ bỗng. Gương mặt xương xẩu, da xạm, nhưng nụ cười toả nắng. Tôi thường nghi ngờ những nhà văn béo tốt. Họ dường như đi lạc vào làng văn.

Tôi kính Nguyễn Tuân và một số nhà văn khác bởi văn tài của họ, chứ các nhà văn gọi là “có môn bài” không được lũ viết văn trẻ chúng tôi coi trọng. “Có môn bài” ở đây được hiểu là có chân trong Hội Nhà văn. Vào được cái hội danh giá như một viện hàn lâm ở những nước khác vào cái thời ấy khó lắm - không phải cứ có sách in là được vào. Để trở thành hội viên còn phải thông qua sự sàng lọc của một thứ chẳng liên quan gì tới văn chương có tên là “đảng đoàn Hội Nhà văn.”

Đảng làm ra vẻ không dính líu tới văn chương, nhưng đảng ngại nó. Ngại thì phải soi, phải xét. Nhân danh sứ mạng thiêng liêng lãnh đạo toàn diện, đảng có buộc vào cổ văn chương bằng sợi dây tam cố để dắt nó đi đâu phải đi đó là chuyện đương nhiên.

Chơi với Kim Lân tôi thấy ông không mặn mà với Hội Nhà văn. Ông nổi tiếng, người ta không thể không đặt ông vào đấy thì ông vào, ông lững thững đặt một chân vào đấy, nhưng chân kia ông để ngoài – ông có nhiều bạn văn vô danh tiểu tốt hơn bất kỳ nhà văn nào trong cái hội nọ.

“Này, truyện ngắn Đêm Mất Ngủ của ông được đấy, nó lạ, nó không sa vào lối mòn. Với nó, thế là ông có một chiếu trong đình làng văn rồi đấy”, ông nói khi tôi được ông kéo về nhà mình trong ngõ hẹp.

Kim Lân không hút thuốc lá. Ông về nhà để hút thuốc lào.

Tôi thích ngắm Kim Lân lúc ông hút thuốc. Ông không hút như cách người nghiện lên cơn thèm. Ông hút chậm rãi, tận hưởng đến cùng cái thú của sự hút. Sau khi bắt cái điếu kêu lên một tràng giòn tan, ông hóp má rít đến khi viên thuốc cháy đỏ lút dần vào nõ rồi mới từ từ ngửa mặt lên, miệng không mím cũng không mở, từ đó bay ra một đám mây vần vụ. Đoạn, ông quất cái xe điếu đánh chát vào thành gỗ cái điếu bát, đặt dấu chấm hết cho sự hài lòng.

Truyện ngắn Đêm Mất Ngủ của tôi vừa mới xuất hiện trên tờ Văn Học đã có điều ong tiếng ve. Rằng nó đi ngược con đường hiện thực xã hội chủ nghĩa.
Đỉnh điểm của những lời phê phán là bài “Giương cao ngọn cờ tính Đảng, chống chủ nghĩa xét lại hiện đại trong văn nghệ” của Tố Hữu, đăng trên tờ Nhân Dân, sau đó được tất cả các báo nhất tề đăng lại, không trừ cả báo Văn Nghệ đã đăng truyện ngắn này.

Ông giáo sư khả kính Hoàng Xuân Nhị còn gán thêm cho tôi một tội mà nhà lãnh đạo văn nghệ bỏ sót: “Vũ Thư Hiên đã phất cao ngọn cờ ấn tượng chủ nghĩa nhằm chống lại đường lối văn nghệ xã hội chủ nghĩa của Đảng.”

Khốn nạn cho tôi, khi viết truyện ngắn này và cả sau đó nữa, tôi có biết mặt ngang mũi dọc cái ấn tượng chủ nghĩa là thế nào đâu. Say máu mác-xít, ông giáo sư buộc tôi vào cái tội ấy không cần biết tôi có nó hay không, không cần biết tôi có biết hay không biết nó là cái gì. Trong trận đòn hội chợ này nhà phê bình Phong Lê cũng không bỏ lỡ cơ hội bồi thêm cho tôi một quả đấm muộn trên tập san Nghiên cứu Văn Học. Phong Lê viết bài ấy theo thời, không có ý xấu, như sau này anh thổ lộ, khi chúng tôi đánh bạn với nhau.

Người đưa truyện ngắn của tôi lên trang nhất tờ báo là nhà văn Đỗ Quang Tiến. Ông kể: ông cũng bị hạch hỏi, cũng bị kiểm điểm lên kiểm điểm xuống, nhưng ông cứ một mực đổ cho tập thể đã thông qua. Mà tập thể rồi cũng phải nhận tội vì thiếu tinh thần cảnh giác cách mạng nên để lọt, lờ đi cái tội lười, không đọc, hoặc đọc lướt. Cho nên Đỗ Quang Tiến riết rồi cũng bình an vô sự.

Đỗ Quang Tiến cũng là bạn Kim Lân. Kim Lân cười hì hì khi nghe chuyện bạn bị kiểm điểm:

- Giỏi! Tập thể tức là chẳng có thằng chó nào chịu trách nhiệm hết.

Kim Lân không phải không biết sự coi thường những lời vàng ngọc của ông vua văn nghệ Tố Hữu sẽ có hậu quả thế nào. Có thể ông tin tôi không phải kẻ sẽ đem câu nói của ông đi khoe với thiên hạ. Mà cũng có thể ông nói văng mạng, chẳng biết sợ là gì.

Tôi ở tuổi coi trời bằng vung, Lời Tố Hữu phê phán đối với tôi chẳng có kí lô nào. Lời khen của Kim Lân mới là điều quan trọng. Nó cho tôi thêm vững dạ để bước tiếp.

Nhờ Kim Lân và Hồ Dzếnh tôi mới được làm quen với Thanh Châu, nhà văn lãng mạn, một trong những cây bút chủ lực của Tiểu thuyết Thứ bảy thời trước Cách mạng Tháng Tám. Cũng lại là sự lạ - Kim Lân không hề lãng mạn chút nào lại là bạn, mà là bạn thiết, của Thanh Châu.

Thanh Châu nói về Kim Lân:

- Văn ở người này hay người kia khác nhau còn ở cái tạng, ông ạ. Tạng tôi dù có muốn viết như ông ấy đến mấy cũng không thành. Mà tôi mê cái chất mộc mạc của ông ấy lắm, bắt chước không được.

Việc kiên quyết xoá sạch quá khứ, trong văn học cũng như trong mọi mặt đời sống tinh thần trước cách mạng là việc đương nhiên phải làm của đảng cầm quyền. Văn Thanh Châu, và nói chung dòng văn lãng mạn, bị giập tắt hoàn toàn để nhường chỗ cho văn chương công nông binh.

Chúng tôi, những đứa trẻ mê văn, rất biết ơn các tác giả của nền văn học trước cách mạng. Mặc cho mọi phủ định, mọi bài nói bài viết chê bai, dè bỉu của những cây bút phê bình mới nổi, chúng tôi hiểu rằng mọi bút pháp văn xuôi, và cả thơ nữa, được phong phú như bây giờ là nhờ công khai sơn phá thạch của các vị ấy. Những tác phẩm của thời kỳ trước cách mạng bị coi là văn hoá độc hại, bị tịch thu, bị thiêu huỷ, nhưng chúng không biến mất hoàn toàn, chúng tôi vẫn tìm ra ở những người yêu sách đã cất giấu, ở những hiệu sách cũ.

Các nhà văn cũ chìm nghỉm trong cơn sóng lừng của những cấm đoán khắt khe.

Thanh Châu chẳng chờ bị nhận chìm. Như nhiều nhà văn tiền chiến, ông tự lặn kỹ, không sủi tăm. Ông khoá trái cửa, tránh mọi giao tiếp.

Đến với Thanh Châu, tôi phải thận trọng từng bước leo một cái thang mảnh dẻ và lung lay, chui qua một cái lỗ nhỏ hình vuông vừa đủ cho một người, để lết vào bên trong cái gác lửng thấp tè. Ngồi ở đó, bên bàn trà của Thanh Châu, tôi được hưởng sự yên tĩnh ở một thế giới khác, bỏ lại sau lưng cái thế giới chán phè.

Nhà Thanh Châu là chỗ ẩn náu của những nhà văn không ưa mọi xáo động bên ngoài. Nhà Thanh Châu là nơi có thể bàn chuyện đời, chuyện văn, muốn nói gì thì nói. Ở đấy chúng tôi chẳng phê phán ai, chẳng chống đối ai, chẳng chống đối cái gì, chúng tôi không rỗi hơi để làm việc ruồi bu, thế mà người ta cũng biết ai thường đến đấy, ai nói cái gì. Không thể hiểu tại sao – có người nào đó sểnh miệng hay có người không đáng tin nhập cuộc. Thành thử khi có chuyện ấy xảy ra thì giữa chúng tôi cũng nhột nhột, phải giữ gìn ý tứ trong câu nói, trong giọng nói, như một phản xạ có điều kiện.

Đến thời có cuộc “đấu tranh giữa hai đường lối” gọi là “giáo điều” và “xét lại” thì tình hình căng như dây đàn.

Trong bầu không khí ngột ngạt, ở mọi cơ quan báo chí xuất bản các bài viết, các tác phẩm văn học nghệ thuật đều bị lôi ra xem xét dưới kính phóng đại. Mọi nhà văn nhà báo đều bị tình nghi mắc bệnh xét lại. Bệnh này kinh hơn mọi thứ bệnh có thể chữa lành trong bệnh viện. Cuộc đấu tranh chống “chủ nghĩa xét lại hiện đại” được Bắc Kinh khởi xướng được coi như nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng vô sản. Mọi văn nghệ sĩ phải tự xem lại mình, tự kiểm điểm , tự đấm ngực mà kêu mea culpa (tôi là kẻ có tội). Có cả những người chẳng hề quan tâm các thứ chính trị linh tinh lang tang vội vã xưng mình có tội để được coi là kẻ trung thành với đường lối chính thống.

Trong cuộc săn phù thuỷ này có rất nhiều sắc thợ săn – kẻ vì danh, vì lợi, kẻ chỉ mong được tồn tại, được sống sót.

Tôi cũng suýt chết. Những bài báo tôi viết có nói đến tình hữu nghị với Liên Xô, nước được coi là tên đầu sỏ xét lại bị đem ra mổ xẻ, lên án. Chỉ đến khi tôi đưa ra chứng cứ rằng bản quyền những câu chữ ấy không phải của tôi mà của các lãnh tụ đảng được tôi cóp pi nguyên văn thì những nhà phê phán, từ thư ký toà soạn tới chị đánh máy mới ngã ngửa người ra, đành cho tôi trắng án.

Hiền lành như Kim Lân mà cũng không thoát cuộc đấu tranh giữa hai đường lối một mất một còn để trở thành nạn nhân vì truyện ngắn Con Chó Xấu Xí.
Tôi không nhớ ai là người đầu têu phê phán truyện Con Chó Xấu Xí. Trong những cuộc họp té nước theo mưa, bằng giọng cao đạo người ta nổ như pháo rằng Kim Lân là một tên xỏ lá có hạng, Kim Lân dám ví Đảng như ông chủ, còn trí thức là con chó. Cả nhà ông chủ hắt hủi con chó ghẻ lở gày còm, nó bị đạp, bị đá, nhìn thấy bóng người là nó len lét lủi như chạch. Chỉ đến khi nó hết bệnh, trở nên khoẻ mạnh, béo tốt, thân hình nở nang của nó hứa hẹn những đĩa luộc, đĩa dồi và nồi nhựa mận bốc mùi ngào ngạt, nó mới được mọi người hết lời khen ngợi. Con chó khốn khổ thì chỉ biết một mực trung thành với chủ, nó giữ nhà cho chủ khi chủ chạy Tây càn cho đến khi nó bị thương gần chết vẫn còn lê lết đến mừng chủ trở về. Miêu tả thân phận con chó còi cọc đói khổ trên nền xám của nông thôn Việt Nam Con Chó Xấu Xí là một truyện ngắn cực hay.

Như có một cái rớp, mọi tác phẩm mang tên các con vật như Văn Ngan Tướng Công của Vũ Tú Nam, Con Nai Đen của Nguyễn Đình Thi đều chịu chung số phận với Con Chó Xấu Xí. Tôi không nhớ ai đã viết thế này về Văn Ngan Tướng Công: “Vũ Tú Nam ví đảng như con ngan, bay không biết bay, bơi không biết bơi, chỉ nỏ mồm cạc cạc”. Con Nai Đen, không bị đánh công khai, có lẽ do người ta còn chút nể nang ông chủ tịch Hội Nhà văn nhưng vẫn bị Tố Hữu phê phán rằng tác giả đi chệch đường, lấy truyện xưa để nói nay. Cho dù Nguyễn Đình Thi và Vũ Tú Nam cùng gặp tai nạn súc vật với Kim Lân nhưng trước sau hai vị vẫn là ”người của đảng”, không được lũ viết văn trẻ chúng tôi coi là “người cánh ta”.

Tôi kể chuyện này để thấy tôi không lầm về Kim Lân.

Cũng như mọi người, ông sống thận trọng. Một hôm, từ nhà Thanh Châu ra về ông bảo tôi:

- Này, ông phải cẩn thận đấy. Đỗ Nhuận vừa nói trong cuộc họp ở hội rằng Vũ Thư Hiên là một tên xét lại.

Người bị gọi là “xét lại” là người có thể bị nhiều tai ương không ngờ.

Tôi ngây thơ cứ nghĩ Đỗ Nhuận đối với tôi có tình. Chúng tôi hể hả khi gặp nhau, trò chuyện vui vẻ bên ly cà phê ở quán Lâm Toét. Tôi quý tác giả bài ca Sơn La Âm U, Núi Khuất trong Sương Mù, Giải Phóng Điện Biên, Bộ Đội Ta Tiến quân Trở Về…

- Thể nào ông cũng phải viết cho tôi một bài về nhạc kịch Cô Sao đấy nhá! – anh nói - Tôi thích cách ông viết. Ông phải “lăng-xê” nó cho tôi.

Thêm một lần tôi hiểu con người có hai mặt hoặc nhiều mặt trong cái xã hội tôi đang sống.

Tôi cảm ơn Kim Lân nhắc nhở. Nhưng tôi không biết phải cẩn thận thì cẩn thận thế nào cho đủ.

- Đừng nghĩ đến chuyện sáng tác trong thời gian này là hơn – Kim Lân khuyên - Tôi cũng thế, tôi im. Hoặc tôi xuất bản bằng mồm.

Trong những truyện ngắn “xuất bản bằng mồm” của Kim Lân, có tôi, Thanh Châu và Hồ Dzếnh cùng nghe, có một truyện tôi đặc biệt nhớ: Thằng Câm.

Truyện này rồi sau Kim Lân hoá ra cũng chẳng viết ra giấy. Nó chẳng được in ở đâu, cũng không nghe ai nói tới một bản thảo của Kim Lân có tên như thế.
Như mọi truyện của Kim Lân, truyện Thằng Câm rất đơn giản, rất mộc mạc. Ở một hợp tác xã nông nghiệp nọ có một chàng trai ế vợ. Anh khoẻ mạnh, không đẹp trai, cũng không xấu xí. Nhưng anh bị câm bẩm sinh. Sau nhiều mai mối, cuối cùng một cô gái làng bên thuận lấy anh. Họ sống với nhau được một thời gian không dài. Cho đến một ngày kia, trong một cuộc chấm điểm lao động của hợp tác xã, anh bất bình với cách chấm điểm mà anh cho là không hợp lý, anh ú ớ cãi lại. Vợ anh cũng không hiểu anh nói gì, cô dịch lời của anh sai, anh quát cô, anh la hét rầm rĩ, vung tay định tát cô ngay trong cuộc họp. Cô bỏ chạy, nước mắt ròng ròng. Đêm hôm đó, cô thu xếp quần áo cho vào tay nải, đợi anh ngủ say thì đi. Nhưng ra đến cổng, cô bịn rịn quay lại nhìn vào cửa sổ nơi anh nằm và giật mình: qua những chấn song cô nhìn thấy gương mặt thẫn thờ, tuyệt vọng, đau đớn của chồng. Thì ra anh vẫn thức, anh biết chị sẽ bỏ đi, anh không cản, anh chấp nhận số phận hẩm hiu của kẻ tật nguyền.

Chuyện chỉ có thế. Nhưng cách kể chuyện của Kim Lân làm người nghe rùng mình.

Nếu nó được viết ra thì Thằng Câm chắc chắn sẽ là một truyện ngắn tuyệt vời. Kim Lân là phù thuỷ trong những chuyện đời được viết thành văn.

Kim Lân nói về nghề văn:

- Chữ nghĩa của ta thật hay. Nó có chữ “ngứa nghề”. Tôi đã hỏi các vị thần sầu tiếng Tây thì các vị ấy bảo trong tiếng Tây cũng không có chữ ấy. Ngứa thì phải gãi. Trong văn cũng vậy. có ngứa nghề mới viết được. Ngứa nghề là ngứa thế nào? Là có một cái gì đó nhập vào ta, bắt ta phải chú ý đến nó, đòi ta phải suy nghĩ về nó, phải kiếm cách cho nó được bộc lộ ra, ông ạ. Lúc ấy là phải gãi, tức là phải viết nó ra. Không ngứa mà gãi là không thành.

Rồi chúng tôi xa nhau một thời gian dài.

Trong xà lim cấm cố tôi nhớ nhiều thứ tôi bỏ lại bên ngoài. Tôi nhớ về vùng quê thời thơ ấu, của tôi, rồi tỉ mẩn ghi lại những gì tôi còn nhớ vào những mẩu giấy mà người tù bị biệt giam còn có thể có – giấy gói kẹo, vỏ bao thuốc lá… Những mẩu ghi chép ấy về sau này được mẹ tôi và các em tôi giấu giếm mang được ra ngoài, được chép lại, để rồi sau này, như nhờ một phép màu, được in thành sách.

Cuốn Miền Thơ Ấu rồi cũng đến tay Kim Lân.

Gặp lại Kim Lân ở Sài Gòn, tôi nói với ông:

- Viết về nông thôn tôi sợ nhất ông. Nông thôn dưới ngòi bút của ông mới là nông thôn đích thực.

Kim Lân ôm lấy tôi:

- Tôi xúc động đọc Miền Thơ Ấu của ông. Tôi là thằng nhà quê, viết chuyện nhà quê, bằng văn nhà quê. Còn ông là dân tỉnh, viết chuyện nhà quê bằng văn tỉnh. Khác nhau có thế thôi, ông ạ.

Đó là lần gặp cuối cùng của tôi với Kim Lân.

Ông ra đi, để lại trong tôi một trống vắng không thể lấp đầy.

8.2019.
Vũ Thư Hiên

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
04 Tháng Sáu 20237:35 SA(Xem: 1671)
Anh Cung, tiếng cuốc trong thơ anh chắc cũng đau đáu cái nỗi đau con quốc quốc của Bà Huyện Thanh Quan. Nhưng chỗ tụ lửa trong tâm hồn anh, tôi đồ, vẫn là Ngày Mai anh viết hoa.
28 Tháng Năm 202312:14 CH(Xem: 1946)
Tác giả “Ly Rượu Mừng”, nhạc sĩ Phạm Đình Chương, là một đột phá trong nền âm nhạc Việt.
10 Tháng Tư 20234:11 CH(Xem: 1669)
Thanh Tâm Tuyền là một nhà thơ lớn, người cách tân táo bạo Thơ Việt, khơi mở Thơ TỰ DO.
24 Tháng Ba 20235:18 CH(Xem: 1529)
Tôi gặp nhà văn Minh Quân lần đầu tại nhà nhà văn Võ Hồng ở Nha Trang năm 1973.
04 Tháng Ba 202310:00 SA(Xem: 1546)
Chưa bao giờ tôi ước mình là công dân một nước khác.
27 Tháng Hai 202310:33 SA(Xem: 1417)
Thi sĩ Nguyên Sa đã nói “Làm thơ hay dễ lắm. Thơ hay như một đường gươm bén. Làm thơ dở mệt lắm, giống như đi cày!” Khi gặp anh, tôi nói rất tâm đắc câu nói về chuyện làm thơ hay của anh. Nguyên Sa nói thêm, thật ra không có thơ dở. “Cái gọi là thơ dở không phải là thơ!”
24 Tháng Giêng 20233:21 CH(Xem: 1798)
Nhà văn hóa Nguyễn Vỹ đã gắn bó, hoạt động năng nổ, đầy tâm huyết nên có con đường mang tên Nguyễn Vỹ!
06 Tháng Giêng 20239:23 SA(Xem: 1483)
Năm 1943, Nguyễn Bính cùng Vũ Trọng Can và Tô Hoài rủ nhau làm một chuyến giang hồ từ Hà Nội vào Sài Gòn.
30 Tháng Mười Hai 20222:00 CH(Xem: 1799)
Nói về chuyện mê đồ cổ thì chắc không ai bằng Vương Hồng Sển
05 Tháng Mười Hai 202210:08 SA(Xem: 1499)
Có khi nào chúng ta tự đặt ra câu hỏi: đời sống văn học cần nhà phê bình để làm gì?
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16809)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 12046)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18825)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 9021)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8118)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 446)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 816)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 1017)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22337)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13896)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19085)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7779)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8692)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8389)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10935)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30586)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20742)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25362)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22810)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21611)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19668)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17960)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19147)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16822)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 16014)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24370)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31806)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34841)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,