BIBI NGÔ - Du Tử Lê: ‘Quê hương là người đó’

11 Tháng Mười 202110:49 SA(Xem: 2398)
BIBI NGÔ - Du Tử Lê: ‘Quê hương là người đó’

‘Ông ngoại đã về trời’

Hai tiếng “về trời” được viết ra nhẹ như ánh nắng đầu thu xuyên khung cửa, ngơ ngác như ánh mắt nàng Scarlett O’Hara lúc nhìn chàng Rhett Butler và hỏi “Ôi anh yêu dấu, em biết làm gì nếu anh đi?.” Vậy, mà không phải vậy! Cái thanh huyền trầm nhẹ nhàng của hai tiếng đó vậy mà tựa nghìn âm trĩu nặng.

Hai năm rồi, kể từ ngày bà viết lên hai chữ “về trời” để báo với cỏ cây, nhân thế, rằng, ông đã tạm biệt chỗ “nhân gian không thể hiểu,” nhưng thật sự ông chưa từng đi xa. Vì:

“quê hương ta, đã vốn là người đó

hấp hối mãi với mối tình xót xa!”

Ngày đó, ông ở một nơi cách xa bà nửa vòng trái đất. Ông “lang thang cảnh tình lữ thứ” giữa lúc “người xa xôi người bên kia trời.” Một người thân của bà vượt biển đến được bến bờ tự do. Với hy vọng mong manh, bà gửi gắm lá thư cho ông nếu có chút tin tức nào biết được. Thế mà, một ngày nọ, lá thư đã đến được với ông, từ nửa vòng trái đất.

Nhưng, thư nằm trong ngăn tủ một thời gian, rồi lạc mất. Biệt ly rồi lại ly biệt. Thăm thẳm nghìn trùng. “Quê hương là người đó” được ông viết ra trong cảm xúc chơi vơi hụt hẫng tựa mất đi phần máu thịt. Ông đăng báo tìm người ngay trên đất khách, với hy vọng ai đó quen biết với bà đọc được, sẽ nói với bà giùm ông.

Câu chuyện này, mãi tận về sau, khi cầu Thê Húc không còn ngăn cách, ông “kể” lại bằng chữ, bà mới biết.


Bà không phải đóa hồng đài các trong một tư gia sang trọng ở Sài thành. Bà không có tiếng hát ma mị cuốn hồn người. Bà chỉ là đóa sen bình dị ở một góc thành nội Huế xa xôi, yêu ông Lê Cự Phách qua những vần thơ Du Tử Lê.

Đoạn đường xa thăm thẳm Huế – Sài Gòn đã được rút ngắn lại sau năm 1974 khi bà chọn về Pleiku dạy học, một nơi xa lạ không người quen biết, với lý do lớn nhất là thâu ngắn khoảng cách giữa hai người. Ông không còn phải xin đi nhờ máy bay quân đội có “hai thằng ngồi mà ba thằng nằm” để bay từ Sài Gòn ra Huế, và bà cũng không còn phải ngồi xe đò mấy ngày trời đằng đẵng để vào Sài Gòn thăm ông.

Rồi Tháng Tư định mệnh của dân tộc, cũng là Tháng Tư định mệnh chia cắt ông và bà thêm mươi năm nữa.

blank
Bà chỉ là đoá sen bình dị ở một góc thành nội Huế xa xôi, yêu ông Lê Cự Phách qua những vần thơ Du Tử Lê. Ảnh: Kalynh Ng.

***

Ông nổi tiếng với những sáng tác từ quê nhà ra đến hải ngoại. Ông rực rỡ trên thi đàn Việt Nam với những bài thơ về quê hương, về thân phận, về cái chết, về tình yêu. Ba tiếng “Du Tử Lê” là hiển hiện cho một nghệ thuật thơ cách tân, biến hóa các vật thể trần trụi, vô tri trở nên sống động, thậm chí chứa đựng tâm linh của cõi nhân sinh. Ông lãng mạn trong thơ và cả trong đời. Ông “tình” đến mức “Xót nhau bật máu chỗ nằm/ Vết răng Tháng Chạp dấu bầm Tháng Hai.”

Thơ ông uyển chuyển, nhẹ nhàng thế nào thì cách ông đối diện cuộc đời và con người cũng thế. Không trách, người yêu thơ và cả… yêu ông, nhiều như núi như sông. Khó mà phân ranh rạch ròi để biết người ta yêu ông hay yêu thơ của ông, khi mà tình yêu trong thơ Du Tử Lê vừa vĩ đại, vừa thế tục, vừa thánh thiện với “trong tay thánh nữ có đời tôi.”

Ai cũng có thể là “người” trong “K. Khúc của Lê.” Ai cũng có thể tự cho là một “bóng trăng ngà” để ông “chỉ nhớ người thôi đủ hết đời.”

‘Quê hương là người đó’

Nhưng, có ai biết được, trong văn chương, cũng như trong đời thường, ông luôn có câu: “Anh có lỗi với T. nhiều quá…”

blank


Chỉ một câu: “Quê hương là người đó” cũng đủ để thấy ông tôn thờ tình yêu dành cho bà, và trân trọng tình của bà dành cho ông. Quê hương là gốc rễ, là di sản, là máu chảy trong cơ thể, là nguồn gội của yêu thương, là chốn đi về miên viễn.

Quê hương của ông, chính là bà.

Gần ba mươi năm cuối đời, ông “lớn lên” bên “ngực ngải môi trầm.” Thơ ông được chăm chút, gọt giũa hơn giữa “quê hương thu nhỏ” của ông – chính ông đã viết bốn chữ này lên mặt đất trong sân nhà của mình, như con chim lưu lạc tìm được về tổ ấm. Nơi đó, là tình yêu của ông. Một tình yêu không có sự thỏa hiệp và sở hữu từ những ngày đầu tiên xuất hiện. Một tình yêu nhận lại từ hạnh phúc cho đi.

Ông để lại cho nhân gian 77 tập thơ. Nhưng gia tài thật sự ông để lại cho bà, cho “quê hương thu nhỏ” của ông là hàng trăm lá thư viết tay lẫn điện tử.

Ông viết, viết, và viết. Bà nhận, đọc, và giữ. Ông đi hàn huyên cà phê sáng với bạn bè, ông viết thư cho bà. Ông về đến nhà, ông viết thư cho bà. Ông giận bà, ông viết thư… hờn dỗi. Ông quên làm theo lời bà dặn trước khi ra khỏi nhà, ông viết thư xin lỗi.

Cứ thế, gia tài của bà là thư của ông.

Quê hương của ông, chính là bà.

“người nay xa xôi người bên kia trời

người nay xa xôi người bên kia đời

chân người có vui, những chiều cuối phố

mắt người có nguôi, những chiều mưa rơi” (Quê hương là người đó – 1981)

Và, ông đã viết mãi, viết mãi, đến ngày 7 Tháng Mười năm 2019, ông “về trời.” Như, ông đã từng dự đoán, và viết trước đó:

“Tôi mới nhận ra, càng ngày công việc viết của tôi, càng quá mức tổn hao khí lực.

Hóa ra, mỗi lần ngồi vào máy, hoặc trước trang giấy, tôi luôn phải nỗ lực, tận lực “đo ván” chính tôi. Chính tôi thôi, không hề có một kẻ nào khác!

Và, xin các bạn đừng ngạc nhiên, một ngày nào, tôi vĩnh viễn ngừng bút. Đó là ngày tôi không còn sức lực, để “đo ván chính tôi!” (Jan.17.09)

blank
Thủ bút của cố nhà thơ Du Tử Lê. Ảnh: H.T
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
31 Tháng Mười Hai 202310:10 SA(Xem: 416)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
07 Tháng Mười Một 20233:47 CH(Xem: 754)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
19 Tháng Mười 20231:33 CH(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
05 Tháng Mười 202312:00 SA(Xem: 22281)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
02 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 13821)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
23 Tháng Sáu 202310:46 SA(Xem: 1139)
Luận văn Thạc Sĩ/ Chuyên ngành: Văn học Việt Nam của Vũ Thị Lê Duyên
04 Tháng Sáu 20232:03 CH(Xem: 1294)
Du Tử Lê nổi tiếng nhất với tư cách một thi sĩ.
30 Tháng Năm 20235:35 SA(Xem: 6564)
Hôm nay, một sáng nắng ấm, trời thu, Nam California, chúng tôi ngậm ngùi đưa tiễn một Nhà thơ.
10 Tháng Năm 20239:33 SA(Xem: 6433)
Sáng thứ tư 9/10/2019, thấy cái post của Hạnh Tuyền: “Ông ngoại đã lên trời”.
27 Tháng Tư 202312:00 SA(Xem: 11394)
Du Tử Lê, quả nhiên vẫn là một nhà thơ hiếm hoi. Anh vẫn một mình một cõi. Đó là một điều đặc biệt. Và đối với một thi sĩ, thì đó là một sự thành công.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16699)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 11968)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18743)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 8938)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8006)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 416)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 754)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22281)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13821)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19046)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7735)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8633)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8340)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10884)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30527)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20705)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25299)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22777)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21554)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19609)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17919)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19108)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16787)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 15985)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24311)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31731)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34784)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,