NGUYỄN THỊ KHÁNH MINH - Du Tử Lê - Dòng Sông Hẹn Hò Biển Cả

02 Tháng Mười Một 201312:00 SA(Xem: 8645)
NGUYỄN THỊ KHÁNH MINH - Du Tử Lê - Dòng Sông Hẹn Hò Biển Cả

 

Không biết vì cớ nào, hay là trời đất -vì chỉ có càn khôn mới có đủ quyền năng- khiến xui, mà con sông là một hình ảnh đầy quyến rũ, cho những người có động đậy tới chuyện suy tư, viết lách. Nó là một thỏi nam châm xanh huyền bí. Nó là nơi khởi đầu và cũng là chỗ dừng lại ngơi nghỉ cho những bước chân đi của tâm linh, trái tim nghệ sĩ. Trong đó cái nhìn đầy cảm xúc và trao gửi, có lẽ là của các nhà thơ. Trùng điệp trong văn thơ thế gian, dòng sông cuộn chảy không biết bao nhiêu là ẩn dụ, vẽ nên những ảnh hình đầy ma lực, một chín một mười với tung bay của gió.

Sông, có lẽ là biểu tượng thiết tha nhất của quê nhà. Dù có phiêu bạt đâu đâu người cũng mang trong tâm hình ảnh con sông ấu thời, và đồng hoá nó với lòng mẹ, để lòng người xa xứ hoài vọng âm tiếng vỗ ấm áp bờ sóng sông mẹ nơi cuối trời xa.

Nét u buồn đậm nhất trong bức tranh chia ly cũng là sông cùng âm thanh rì rầm của dòng, làm người ta cảm ngay tức thì nỗi xa vắng.

blank

Dòng luôn trôi đi. Vì cái sự trôi đi này, lặng lẽ an nhiên kia, mà sông lại được người phó thác cho nó một ý nghĩa triết học, ẩn dụ cho sự kiếm tìm đạt đạo. Tôi nhớ mãi hình ảnh của nhân vật Siddhartha trong Câu Chuyện Dòng Sông của Hermann Hesse, trong cơn tuyệt vọng toan trầm mình thì nghe tiếng sông gợn lên âm thanh Om Om, chàng hốt rung động tỉnh ngộ. Từ đó ở lại bên dòng sông làm người lái đò, để từng ngày nghe được nhiều hơn tiếng nói của dòng sông, và trong âm thanh linh thiêng từ dòng trôi và tĩnh lặng ấy. Chàng được khai sáng.

Từ hình ảnh trở về và tìm thấy mình theo một dòng sông, tôi thấy thấp thoáng khi đọc thơ Du Tử Lê. Một chặng đường bước thư sinh khởi đi, đến mấp mé hoàng hôn, dừng lại. Một dòng sông dài. Dừng và hẹn hò với mênh mông. Một chặng tâm thức riêng người. Gần 60 năm đong đưa với nhịp chẩy dòng sông thơ. Dòng sông tâm linh. Trong đó có những gập ghềnh, đương nhiên, của cuộc kiếm tìm.

Thôi thì ta thử trôi theo, xem sao. Những con chữ những gợn sóng những nhịp đập của dòng sông chiêm nghiệm đời mình.

Năm mười sáu tuổi tôi chính thức khai sinh tên tôi lần thứ hai
sau lần khai sinh của bố mẹ
từ đó tôi bắt đầu làm thơ
tôi bắt đầu sống- bắt đầu đời tôi
như con sông bắt đầu ra biển

(Tôi, Du Tử Lê)

duythanh_600-content

A. Vừa bắt đầu là có điểm hẹn hò với bao la rồi. Biển. Nhưng người thơ ơi. Bước hăm hở ấy qua mấy ghềnh thác?

Khởi đầu là sự chia ly. Như tôi đã nói lúc trên, thì đây, cái nỗi đeo đẳng ảnh hình nguồn cội dòng sông:

Lênh đênh hồn phủ phương này
Thương mưa Hà Nội nhớ mây Hồng Hà
Mười năm dài những xót xa
Bờ hoang bến quạnh thiết tha ngọn nguồn…

Và đã trôi qua thế nào, trong nỗi nhớ cánh mây phủ trên cuồn cuộn nước sông Hồng?

trôi từ chinh chiến trôi qua điêu tàn
Lênh đênh hồn cắm sào ngang
Năm ô tuổi nhỏ buồn hoang ngọn cờ

(Bến Tâm Hồn)

Người đi một thôi đằng đẵng trong chinh chiến trong điêu tàn và lúc ngồi lại trong đêm cũng ẩn hiện:

đêm có sông
có đồng cát lở
đêm có khăn tang
quấn phủ đầu mình
đêm vuốt mặt anh- đêm ủ mặt em
đêm có một mình- có một mình em
đêm có một mình- có một mình anh

(Ngồi Trong Đêm)

rungthomai_600-content

Cả hai, Đêm và Sông đồng hoá nhau ư? Tôi thấy cô đơn phản chiếu từ ánh nhìn dòng sông của đêm tĩnh lặng. Dù là có Em. Có Anh. Có cả một “khởi đầu của một kiếp người”, mà sao:

Năm hai mươi tuổi tôi chính thức khai sinh tên tôi lần thứ hai
sau lần khai sinh của bố mẹ
từ đó tôi bắt đầu kiêu hãnh, bắt đầu tủi hổ
tôi viết tên tôi như những dòng an ủi
như những dòng buộc tội
như những dòng trối trăn
du tử lê ơi du tử lê ơi

(Tôi, Du Tử Lê)

Tôi lại thấy ở đây dáng ngồi ưu khổ của nhân vật của Hermann Hess ngó xuống dòng sông tra vấn tìm mình. Trên những kiếm tìm để nghe sông đáp lời thì người trai trẻ ấy đã thấy trên dòng đời là những chia tan của những gì đã qua và những gì sẽ tới… Phải đến lúc nào thì mới qua được nỗi “thù ghét tên tôi” “nhàm chán tên tôi” và cái “dấu mốc thời gian ảm đạm/ khi bắt đầu của tuổi ba mươi” để chứng ngộ tìm được mình trên hành trình tâm linh, để cuối cùng dòng sông khai sáng sẽ mở cho người điểm hẹn rực rỡ, biển xanh?

Và lắm gian nan.

khi đêm dài chưa sang
ta không thể nói rằng trời sắp sáng

củi chưa đun
hồ dễ có than hồng

tôi sống như thạch sùng
đêm chép miệng từng hồi kiếm bóng…

Khi hàm răng chưa một lần cắn vỡ
chính hạt lệ mình lúc chẩy ngang môi

hãy cố sống đời ta
đừng vẽ lầm chân dung kẻ khác

(Thạch Sùng)

tôi có gì?
tôi có được gì đâu
ngoài một sự thực

(Tôi, Du Tử Lê)

Tôi chọn đứng hai chân
trên dao đời xóc ngược

Tôi không là tượng gỗ rỗng thân
nên thở bằng tim thật

(Khởi Đầu Một Kiếp)

nhattoitubongtoi_600-content

Dòng nước soi rất trong, khuôn mặt người. Chính xác thế. Tôi tin thế. Ở một người đã thốt lên như vậy bên bờ dòng sông chiêm nghiệm. Và đã bao lần mấy bận người ta thấy bóng người đi người về. Đi. Về. Chẳng phải người, mà là những bước dằn vặt nội tâm để nhìn thấu ra những ảo mộng. Cái gì cũng vậy, tường tận nó thì mới nhìn ra được chân tướng. Khổ đau cùng hạnh phúc, cũng như cuộc đời. Những trăn trở của người thơ cũng không ngoại lệ. Và ta sẽ biết cuối cùng người thơ còn giữ lại cho mình cái gì.

khi người về tôi không nhìn không trông
lòng tôi sông nước đủ trăm dòng
quanh co một nỗi buồn vô hạn
qua suốt một đời vẫn nhớ nhung

( Khi Người Về)

gọi ai gió nổi bốn trời
chiếc nhau tôi lạnh phía đời bên kia…

(trời ơi tôi nổi ốc cái hình ảnh cô đơn tận cùng của chiếc nhau lạnh này, khi người trên đường ly hương nhớ mẹ nhớ nhà)

đời trào xuống bút lao đao
xé tôi gan ruột máu nào đẫm tươi
đứng. đi. tôi đó. nói. cười
lúc quay lưng lại tôi ngùi, ngậm tôi…
(bút lao đao ấy ngậm người để hoá giải được niềm đau?)

(Thấy Bình Minh Trên Sa Mạc Utah, Nhớ Mẹ Già)

người về như bụi
vàng trang sách xưa
người về như mưa
soi tìm dấu cũ

người về như sương
ẩn sau hang động
người về trong gương
thấy mình mất tích

người về như sông
tràn tôi lụt lội
hồn tôi thả nổi
như khóm lục bình
sầu ai về cội

(Một Bài Thơ Nhỏ)

vadinhcuong-_600-content

Khi nhìn ra được đồng nhất của muôn sắc hương khổ luỵ cùng hoan lạc cuộc sống mong manh, thì hồn lục bình và mối sầu ta tan vào nguồn cội. Đã đến lúc rồi chăng?

cuối cùng đời xuống mênh mông
hồn đi thu bãi, lòng không, tiếp trời

(Mưa, Hình Dung H.T)

Cúi xuống một dòng sông
nhớ gì không bé dại?
nghe tự hồn lược gương
tuổi thơ quành bước lại

cúi xuống một dòng sông
thì thào dòng tóc gọi
giữ lấy những đời mưa

cho mát đời khổ ải

(Sông Ngọc)

cúi xuống một dòng sông/ nghe đầu nguồn thác dội/… giữ lấy một vầng trăng…

vaorchid_600-content

Hóa nhi. Hành trình đã đến hồi thơ mộng. Dòng sông là chiếc gương trong đã lắng xuống hết những gió bụi, để chỉ còn một điều giản dị, một vầng trăng - biểu tượng của muôn trạng thái của tâm thức- tuỳ theo sự trải nghiệm và lắng nghe.

Vầng trăng ấy, ở vào thời gian mà tôi đi xuyên qua đêm. mưa… tôi đi xuyên qua mùi nhang…tôi đi xuyên qua đời sau… tôi đi xuyên qua giấc mơ…tôi đi xuyên qua cuộc đời… Thưa nhà thơ, tôi thấy bằng nhịp tim mơ mộng của tôi đó là Trái Tim Người. Bởi không ít lần trong thơ, Ông đã vinh danh Trái Tim. Áo nghĩa của Vầng Trăng là nhịp đập Trái Tim Người. đó là điều Ông giữ lại và rao giảng.

thôi cũng cho anh một lần nhắc lại
chỉ tình yêu làm nên giá trị con người

(Khởi Đầu Một Kiếp)

…trái tim từ đó như gương mới
chỉ giữ dùm ta nguồn hạnh hương

(Và Mười Chín Tôi, Một Lần Nữa)

…hãy lên đường bằng những mông muội của mình
bởi trái tim là gò mộ cuối cùng…

Tôi đã trôi theo dòng sông thơ đầy những câu hỏi trực diện với tâm linh này, của Nhà Thơ Du Tử Lê. Bằng những cảm nhận lay động bởi cảm xúc chủ quan, tôi Nghe Thơ Du Tử Lê như nghe những tiếng vọng lên từ tôi-con-sông

tôi trôi theo tôi-con-sông…

Và tôi biết con sông đó có một điểm hẹn rực rỡ. Phải không biển ơi.

Thêm một đề tặng,

Chỉ tình yêu làm nên giá trị con người. Tôi quá là đồng ý với sự khẳng định nhân bản nên thơ này. Cũng vì vậy mà tôi đã có một đoạn thơ để hân thưởng cái nhìn Chân Thiện Mỹ ấy, 

emnoi_600-content

ĐOẢN CA DU TỬ LÊ

Nhà Thơ ơi
Mùa Tình Yêu đã đơm hoa kết trái.

Cuộc đời kia, dẫu người có ra đi một trống vắng người đem theo cũng đủ một không gian bay những lời tình tự cho những kẻ yêu nhau dắt díu về quanh.

Nỗi buồn, rất riêng, người phổ nên nghìn giai điệu, trái tim yêu thương đâu nhỏ lệ riêng người.

Ru đêm đêm nuôi dài giấc mộng, Khúc Thụy Du* tìm ai đánh mất ở nghìn thu, người sẽ gọi, lời thơ tình bất tuyệt, bóng tình nhân sẽ về từ bức tranh đôi bím tóc* đong đưa hai bờ sinh tử.

Có bình minh khai sinh có trưa mặt trời ngất nắng có tà huy buông tím, ngồi nghe, người rao giảng kinh tình cấy lại niềm tin vào tình yêu vĩnh cửu.

Có phải Người, trái tim tình yêu đang chan hòa nhịp gọi nhau gần lại?

( trích bài thơ Cõi Đẹp, NTKM, *bài thơ được phổ nhạc và bức tranh cô gái với hai bím tóc của DTL)

 

Nguyễn thị Khánh Minh

Ngày 1 tháng 11 năm 2013

-Tất cả những chữ in nghiêng trong bài viết được trích từ Tuyển Tập Thơ Du Tử Lê 1957- 201

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
31 Tháng Mười Hai 202310:10 SA(Xem: 450)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
07 Tháng Mười Một 20233:47 CH(Xem: 817)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
19 Tháng Mười 20231:33 CH(Xem: 1018)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
05 Tháng Mười 202312:00 SA(Xem: 22337)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
02 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 13898)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
23 Tháng Sáu 202310:46 SA(Xem: 1162)
Luận văn Thạc Sĩ/ Chuyên ngành: Văn học Việt Nam của Vũ Thị Lê Duyên
04 Tháng Sáu 20232:03 CH(Xem: 1323)
Du Tử Lê nổi tiếng nhất với tư cách một thi sĩ.
30 Tháng Năm 20235:35 SA(Xem: 6622)
Hôm nay, một sáng nắng ấm, trời thu, Nam California, chúng tôi ngậm ngùi đưa tiễn một Nhà thơ.
10 Tháng Năm 20239:33 SA(Xem: 6469)
Sáng thứ tư 9/10/2019, thấy cái post của Hạnh Tuyền: “Ông ngoại đã lên trời”.
27 Tháng Tư 202312:00 SA(Xem: 11436)
Du Tử Lê, quả nhiên vẫn là một nhà thơ hiếm hoi. Anh vẫn một mình một cõi. Đó là một điều đặc biệt. Và đối với một thi sĩ, thì đó là một sự thành công.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16812)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 12047)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18827)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 9022)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8120)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 450)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 817)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 1018)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22337)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13898)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19085)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7779)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8693)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8389)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10936)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30587)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20742)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25362)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22810)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21612)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19669)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17961)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19147)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16823)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 16014)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24370)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31806)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34841)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,