TÔ ĐĂNG KHOA - Đọc Thơ Du Tử Lê “đêm, treo ngược tôi: dấu chấm than!”

24 Tháng Mười 20189:27 SA(Xem: 8043)
TÔ ĐĂNG KHOA - Đọc Thơ Du Tử Lê “đêm, treo ngược tôi: dấu chấm than!”

Một buổi sáng trung tuần tháng 10, miền Nam California, thời tiết đang thay đổi chuyển mùa: những cơn mưa đầu mùa, những cơn gió Santa Ana, và những buổi sáng mù sương xuống đầy, báo hiệu mùa đông sắp về. Năm cùng, tháng tận, thời gian trôi đi, như gậm nhấm bào mòn tất cả, không có ngoại lệ.

ToDangKhoa
Từ trái: Tô Đăng Khoa, Du Tử Lê, Nguyễn Lương Vỵ (Hình fb Tô Đăng Khoa)

Trong không khí lạnh đó, sáng nay tình cờ đọc một bài thơ của Thi Sĩ Du Tử Lê, ông hoàng của thơ Tình Việt Nam đương đại, chợt thấy lòng yêu thương quá đỗi: Ôi tâm sự của tuổi già thật đáng yêu làm sao, tôi nhìn thấy trong thơ của Du Tử Lê một tâm hồn thơ trong vắt, như trẻ thơ, mặc dù Thi Sĩ đã quá tuổi “cổ lai hy” lâu rồi. 

Bài thơ “đêm, treo ngược tôi: dấu chấm than!” là một bài thơ hay, vì nó để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc như tôi. Nó cho tôi thấy cái nhìn mới lạ về “cuộc tử sinh” qua lối thi triển ngôn ngữ tài tình đầy liên tưởng và ẩn dụ của thi sĩ Du Tử Lê.  

Bài thơ này được Du Tử Lê viết ra vào tháng 10-2018, Garden Grove, trong những ngày thời tiết đang chuyển từ Thu sang Đông khiến cho cả cơ thể và tâm hồn mẫn cảm của Thi Sĩ bị chứng mất ngủ.

Tôi rất cảm phục cách Thi Sĩ đặt tựa đề cho bài thơ, “đêm, treo ngược tôi: dấu chấm than!”: Dấu chấm than (!) nhìn giống như một người bị treo ngược; và hơn thế nữa, trong màn đêm, khi mọi người đều đang an giấc thì Thi Sĩ đang rất “ngược” với thế giới vì ông vẩn còn thao thức không ngủ được.  Bên ngoài, đêm mưa vẩn đang nặng hạt:

mưa chưa đi khuất, ngày chưa tới
đêm, treo ngược tôi: dấu chấm than!
mùa hoen đôi mắt, như vừa khóc
gọi hết tàn phai, gõ một lần.
.
trời đem mây xuống neo chân sóng
gió hú đường bay ngang ngọn cây.
tử / sinh vốn dĩ như hình / bóng.
linh hồn nào còn quẩn quanh đây?
.
nến tôi cháy đỏ mùa chia, biệt
người ghé qua rồi, cũng bỏ đi
những con dế sớm khan, khô tiếng:
cũng tự chôn mình theo tiếng ve.
.
sương nhìn tôi xa dần sớm mai.

Con người chúng ta sống trên cõi đời này, bị quy luật vô thường chi phối, luôn luôn thay đổi. “Nến tôi cháy đỏ mùa chia, biệt” là một lối ẩn dụ rất tài tình về thân phận của con người.  Chúng ta sinh ra, sống, và tồn tại trên cõi đời này trong một khoảng thời gian nhất định cũng như ngọn nến. Khi hết nhiên liệu, ngọn nến cũng sẽ tự tắt. Đó là lẽ tử / sinh rất đơn giản qua hình ảnh ẩn dụ của ngọn nến. Trong lúc ngọn nến còn sáng lung linh, ánh sáng của nó cho ta những hình/bóng trên tường.  Đó là những nhận thức chủ quan của chúng ta về thế giới chung quanh. 

tử / sinh vốn dĩ như hình / bóng.
linh hồn nào còn quẩn quanh đây?

Hình ảnh ngọn nến, nhiên liệu của nến, sự tương tục cháy sáng nhưng thực ra là đang thay đổi từng phút từng giây, đang tiến dần một cách chắc chắn đến “sự tắt ngấm” tất nhiên của ngọn nến, tất cả là một hình ảnh hết sức linh động và cụ thể giúp cho độc giả như tôi chiêm nghiệm về thân phận của con người.  

Câu hỏi bỏ lững: “Linh hồn nào còn quẩn quanh đây?” thật độc đáo! Có chăng một linh hồn nào, hay chỉ là ảo giác? Còn nhiên liệu, còn sự cháy đỏ, chì còn ngọn nến. Còn ngọn nến thì còn những hình, những bóng soi rọi. Hết nhiên liệu, nến tắt. Hình/bóng cũng khép lại cho trọn vẹn một cuộc tử/sinh. Nào có linh hồn nào quẩn quanh đây, như ta vẩn hay lầm tưởng?!!

nến tôi cháy đỏ mùa chia, biệt
người ghé qua rồi, cũng bỏ đi
những con dế sớm khan, khô tiếng:
cũng tự chôn mình theo tiếng ve.

Vậy đó, ngọn nến tôi cháy đỏ mùa chia, biệt. Nhưng người ghé qua rồi nào có mấy ai ở lại. Vạn vật vô thường mà, người cũng vậy, ngọn nến tôi cũng thế.  Có gào thét, có gáy vang đến khô tiếng như những con dế sớm, thì cũng vậy thôi. Sẽ có lúc nến tắt, con dế gáy khan đến khô tiếng ngày nào cũng tự chôn mình theo tiếng ve, khi hè qua, thu sang và đông lại về. 
sương nhìn tôi xa dần sớm mai.

Thời tiết sang mùa: Một cơn mưa đêm, một ngọn nến tôi cháy đỏ, những con dế sớm khan, khô tiếng tự chôn mình theo tiếng ve, và sương nhìn tôi xa dần sớm mai: Tất cả là hình ảnh linh động và ẩn dụ rất khéo léo và tài tình về sự hiện hữu của tất cả chúng ta trên cõi đời này: Một sự hiện hữu tiến dần về cái chết, sự tắt ngấm của ngọn nến tôi cháy đỏ. 

Sau những đêm mất ngủ, chúng ta có nhận ra như Thi Sĩ hay không sự thật này:
 

“sương nhìn tôi xa dần sớm mai”?

Garden Grove 10-2018.

Độc giả có thể coi bản gốc của bài Thơ này ở đây:
Nguồn: https://dutule.com/p133a8993/dem-treo-nguoc-toi-dau-cham-than-

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
31 Tháng Mười Hai 202310:10 SA(Xem: 416)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
07 Tháng Mười Một 20233:47 CH(Xem: 754)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
19 Tháng Mười 20231:33 CH(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
05 Tháng Mười 202312:00 SA(Xem: 22281)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
02 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 13821)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
23 Tháng Sáu 202310:46 SA(Xem: 1139)
Luận văn Thạc Sĩ/ Chuyên ngành: Văn học Việt Nam của Vũ Thị Lê Duyên
04 Tháng Sáu 20232:03 CH(Xem: 1294)
Du Tử Lê nổi tiếng nhất với tư cách một thi sĩ.
30 Tháng Năm 20235:35 SA(Xem: 6564)
Hôm nay, một sáng nắng ấm, trời thu, Nam California, chúng tôi ngậm ngùi đưa tiễn một Nhà thơ.
10 Tháng Năm 20239:33 SA(Xem: 6433)
Sáng thứ tư 9/10/2019, thấy cái post của Hạnh Tuyền: “Ông ngoại đã lên trời”.
27 Tháng Tư 202312:00 SA(Xem: 11394)
Du Tử Lê, quả nhiên vẫn là một nhà thơ hiếm hoi. Anh vẫn một mình một cõi. Đó là một điều đặc biệt. Và đối với một thi sĩ, thì đó là một sự thành công.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16699)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 11968)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18743)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 8938)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8006)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 416)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 754)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22281)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13821)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19047)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7735)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8633)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8340)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10884)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30527)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20705)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25299)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22777)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21555)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19609)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17919)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19108)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16787)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 15985)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24312)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31731)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34784)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,