Tô Kiều Ngân, người trở về kiếm tìm một quê hương đã mất (Kỳ chót)

 

LNĐ: Ký sự nhận định dưới đây của nhà thơ Du Tử Lê, viết về nhà thơ Tô Kiều Ngân, được trích từ tác phẩm “Năm Sắc Diện, Năm Định Mệnh” do nhà Tao Đàn Saigon, ấn hành tháng 6 năm 1965, cách nay 46 năm - - Do nhà thơ Thành Tôn, hiện cư ngụ tại Orange County, cho lại. Vì bài quá dài, chúng tôi xin phép tác giả, chia thành nhiều phần, để quý độc giả dễ theo dõi. 

Trân trọng,

Trang nhà dutule.com

 

 

 

PHỤ LỤC

 

Nhắc đến Tô Kiều Ngân, thường người ta chỉ biết ông với tư cách nhà văn nhiều hơn là một nhà thơ, và người ta lại càng biết ít hơn nữa tính chất lãng mạn, tình cảm trong thơ ông.

 

Sở dĩ có thể, bởi vì ông rất ít đăng thơ tình cảm, hầu như không đăng bao giờ. Ông quan niệm theo kiểu một T.T.KH. ngày xưa: “Chỉ có ba người được đọc riêng” (1) chứ không muốn rao bán “cho khắp người đời thóc mách xem”. (2)

 

Ở đây, bằng tất cả tài nghệ uốn ba tấc lưỡi, rào đón nỉ non tâm sự, kẻ viết mới lấy được dăm bài thuộc loại ‘chuyền tay”… - lục đăng ở đây, để độc giả thấy rằng mặc dù có trên dưới 15 năm “lính” nhưng bản chất “hào hoa”, “đa tình”, của họ Tô vẫn có những giây phút bừng dậy, sôi động, đắm đuối. - Hay đó là cố tật của đa số những ai thuộc giòng họ Thơ - thích thương vay, khóc mướn - thích thương nhớ hão huyền, mơ tưởng không đâu về những bóng hình chưa đến đã rời xa, chưa hiện đã tan biến…

 

Trong một buổi tối đi chơi với ông, có thêm Chinh Yên, ông nói: “Moi không hiểu tại sao cứ mỗi khi uống rượu hơi say một chút là nhớ người ấy - mặc dù đã trên tám năm yêu nhau trong ngang trái, bế tắc, người ấy vẫn không hề nghĩ tới chuyện đi lấy chồng…”

 

Đường ra ngoại ô tối thêm và hẹp dần. Giữa tiếng máy nổ đều đều của chiếc Simca cũ và bóng đêm tràn đầy lòng xe, tôi không thể ghi nhận khuôn mặt ông lúc đó ra sao. Nhưng tôi nghe rõ một tiếng thở dài nhè nhẹ…

 

Gió thật lạnh. Tô Kiều Ngân hát nho nhỏ (giọng trầm và buồn bài Sérénade của Schubert. Chinh Yên thiếp trong cơn nóng lạnh đột ngội - tôi nhớ đến một người - và tiếng hát ngân dài “… bóng tối buồn không mầu…”

 

 

 

 

VỀ KỶ NIỆM

 

Vẫn biết chừ yêu nhau

Mai rồi không yêu nữa

Tình hôm nay đang nồng

Mai đã tàn hương lửa

 

Những bàn tay rời nhau

Mắt thôi nhìn một hướng

Bản tình ca buổi đầu

Nay chỉ còn dư hưởng

 

Tình yêu như nắng chiều

Thoáng hiện rồi thoáng tắt

Đời vẫn qua hững hờ

Người gặp người cúi mặt

 

Em đã hết yêu anh

Không còn chờ bên cửa

Không nhìn mưa một mình

Tim mềm thôi nức nở

 

Anh vẫn đợi em hoài

Để rồi em chẳng đến

Tìm chi trong ngày qua

Quên rồi câu ước hẹn

 

Ôi! Tình như bóng mây

Tan dần theo ánh nắng

Một tháng rồi một năm

Rồi những ngày trống vắng

 

Nhưng sao anh vẫn buồn

Phải chăng còn kỷ niệm

Kỷ niệm thì tràn đầy

Bao ảnh hình thương mến

 

Này đây em con đường

Này đây em đồng cỏ

Này đây ánh tà dương

Đây vừng trăng mới nở

 

Này đây tiếng hồ cầm

Này đây hương suối tóc

Này đây tiếng em cười

Này đây lời em khóc

 

Màu áo em tím buồn

Bài thơ em vẫn thích

Ôi! đây những con đường

Chiều thu mưa rả rích

 

Thôi… rồi thôi, rồi thôi…

Anh trở về kỷ niệm

Ngồi đợi tháng năm tàn

Xóa phai tình thương mến

 

Chờ cho phai kỷ niệm

Biết bao giờ em ơi

Mà khi chiều mới xuống

Đã thấy tương tư rồi!

 

 

 

 

TÌNH CA

 

Khi sao hôm vừa hiện cuối chân trời

Chúng tôi ngồi trên cỏ đếm sương rơi

Trời cao quá, mây vừa trăng mới chớm

Tím xanh lên cho bát ngát khung trời

 

Những hàng cây đứng nhìn nhau im lặng

Những con đường láng đẹp nối nhau quanh

Chiều cứ xuống cho đường thêm im vắng

Rơi êm êm đôi chiếc lá xa cành

 

Chỉ thiếu hương một loài hoa man dại

Là chúng tôi xây đủ mộng bình yên

Nhưng đã có mùi hương yêu êm ái

Từ tóc em buông thả suối u huyền

 

Anh gục xuống vai em tìm giấc ngủ

Ngủ cho say trong hạnh phúc thần tiên

Cầm tay anh tìm hương yêu ấp ủ

Em mơ màng trong mộng thắm triền miên.

 

Hai đứa mình yêu nhau như tiểu thuyết

Như xưa nay chưa từng được yêu nhau

Tình ta đẹp nên thơ và bất tuyệt

Từ bây giờ và mãi đến muôn sau

 

Trăng vẫn theo ta, vơi đầy sáng tỏ

Gió vẫn rất vừa chgo đủ nhớ thương

Những buổi chiều xanh có rừng lá đổ

Và những đêm mơ thao thức canh trường

 

Anh vẫn thiết tha như ngày mới chớm

Mà em thì thêm “thấm” nghĩa yêu đương

Và lòng ta vẫn chứa đầy hoa bướm

Hoa thêm nồng và bướm vẫn say hương

 

Anh vẫn biết không phải lần thứ nhất

Em yêu anh và hai đứa yêu nhau

Bọn chúng mình mãi sau này mới gặp.

Và chiếc hôn anh không phải chiếc hôn đầu

 

Nhưng anh cảm hình như là số mệnh

Buộc hai người ngàn kiếp mến thương nhau

Dù ngang trái, dù đau thương, gian khổ

Vẫn mê nhau như buổi mới ban đầu

 

Em đã nói với anh lời son sắt

Anh đã hôn lên đôi mắt não nùng

Từng hơi thở, từng nụ cười, tiếng nấc

Đều nói lên tiếng nói của tình chung

 

Trăng còn sáng tình đôi ta còn mãi

Hoa mộng này còn đẹp đến thiên thu

Hãy dìu nhau vào giấc mơ êm ái

Đến xứ tình ta vỗ cánh phiêu du.

 

 

 

 

VÌ SAO?

 

Sao em còn cứ hỏi: “có yêu không”?

Sao em còn thắc mắc hở em Hồng

Em không nhớ những đêm rằm dưới nguyệt

Em quên chăng lời thơ anh tha thiết

Đến bên em từng sáng với từng đêm

Em đã quên ư những phút êm đềm

Trong tay anh ta trôi vào ảo mộng

Anh còn nhớ đến phút giây rung động

Tiếng đầu tiên em khẽ nói: anh yêu

Và những đêm thu, những buổi mưa chiều

Những buổi tương tư, những giờ mong đợi

Những lúc tay anh vuốt làn tóc rối

Ôi não nùng: em đã khóc vì anh

Thì hỏi làm chi, anh tưởng không đành

Đừng hỏi nữa vì thêm thừa em ạ

Tình anh rộng bao la như biển cả

Anh trao em nguyên vẹn một tâm hồn

(Mười năm rồi như hòn đảo cô đơn

Nằm nghe gió hờn tung sóng bạc

Bỗng một hôm hàng dừa lên tiếng hát

Một chiếc thuyền buồm ghé đảo thần tiên

Đảo với thuyền từ buổi ấy nên duyên).

 

Em có nhớ lần đầu tiên gặp gỡ

Tuy đêm ấy trăng rằm không sáng tỏ

Nhưng cũng đủ làm đôi mắt em xanh

Trong mắt em vừa hiện bóng hình anh

Với những nét thân yêu, êm đềm, trìu mến

Và bữa ấy hai mình đã hẹn

Sẽ đưa nhua tìm đến cõi vô cùng

Xứ của thần tiên, ân ái tình chung

 

Ta yêu nhau đẹp như là mộng ảo

Như một vườn xuân thơm tình phương thảo

Như một bài thơ nồng cháy điên mê

Ôi nhớ nhung sao những buổi đi về

Những giọt mưa thu mờ trên cửa kính

Những buổi chia tay ngậm ngùi bịn rịn

Tính giã từ mà chửa muốn rời nhau

Ôi đắm say sao là chiếc hôn đầu

Mà dư vị còn đê mê đầu lưỡi

Hồng ơi, Hồng ơi, sao em còn hỏi?

 

 

 

 

CHUYỆN THẦN TIÊN

 

Như trong chuyện thần tiên: anh chợt tới

Cứu em ra thoát khỏi cửa Cung ngà

Ta vỗ ngựa đi vài nơi mộng ảo

Xứ ân tình đầy mây nước, trăng hoa

 

Đường ta đi có mây hồng, lá lục

Có suối đào vờn lượn tắm rừng xa

Có chim Tước trên cành dâng nhạc khúc

Có bướm vàng say hút nhụy muôn hoa

 

Có cả những buổi chiều thu, nắng hạ

Có yêu thương hờn giận với mong chờ

Cả say đắm, cay chua đều có cả

Chỉ vắng người, vì chỉ có hai ta

 

Chỉ hai ta mới thật là tất cả

Nếu không em, anh sẽ khổ mong chờ

Và không anh, em sẽ sầu muôn thuở

Suối với rừng đâu có thể chia xa

 

Anh là rừng gốc xanh và lá đẹp

Vững muôn hàng đùa gió mãi reo ca

Em là gió hiền hòa theo quyến luyến

Chảy quanh rừng in đẹp bóng trăng hoa

 

Em có muốn trở về nơi cung cấm

Giam hãm đời xuân, tủi lạnh phấn hương

Để than khóc với đèn khuya một bóng

Cho mi sầu tràn lệ thắm bi thương

 

Nếu không muốn! Hãy chờ anh em nhé

Khi trăng vàng vừa hiện cuối chân mây

Anh sẽ đến, chuyện thần tiên sẽ mở

Ta cỡi ngựa Hồng đến cõi mê say

 

 

Du Tử Lê (Hóc Môn 1958)

 

 

 

Chú Thích:

 

(1) và (2) thơ của T.T.KH trong “bài thơ cuối cùng”.