Đừng quên, còn có một Bùi Bảo Trúc, nhà văn. (Kỳ 01)

Trong sinh hoạt báo chí của người Việt ở hải ngoại, 40 năm qua, có một hiện tượng nổi bật, hiểu theo nghĩa gần như tất cả mọi người đều biết, đọc và ưa thích (hay căm giận), đó là những bài viết đậm chất trào phúng của nhà văn Bùi Bảo Trúc.

Nhà văn Bùi Bảo Trúc (Hình Saigon TV)

Là người có một kiến văn uyên bác, sâu, rộng trong hầu hết mọi lãnh vực, lại sở đắc giọng văn châm biến, duyên dáng, ngòi bút Bùi Bảo Trúc đã không chừa một lãnh vực nào trong đời thường, từ một cá nhân lố bịch, hợm hĩnh, tới những tài năng đáng ghi nhận, đều được ông ghi lại, mô tả như những thước phim sống động, linh hoạt. Những thước phim tưởng chừng rời rạc kia, khi nhà xuất bản Văn Nghệ ở California, gom lại, in thành sách, nhiều tập nối tiếp nhau, lập tức nó đã biến thành những bức tranh xã hội đầy mầu sắc - - Mầu sắc của nhân quần, vốn có chung 7 loại tình cảm tự nhiên là ái, ố, hỉ, nộ, ai, lạc, dục.

Không chỉ độc giả mà, văn giới cũng đã chào đón những tác phẩm của ông, với tất cả nồng nhiệt hiếm thấy. Cụ thể, qua những trích đoạn tiêu biểu dưới đây, của một số nhà văn, nhà thơ tên tuổi…

Như cố nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng:

“Chúng ta đang sống trong một thời đại đầy ngập những biến cố. Những biến cố lịch sử và những biến cố cá nhân. Thế giới không ngừng biến động quanh ta từng giây từng phút, dồn dập, chồng chất lên nhau, không phải chỉ là cái trước cái sau hay cái trên cái dưới mà trùng trùng điệp điệp trộn lẫn vào nhau vô thủy vô chung.

“Nhìn cho ra được những biến động nào ảnh hưởng đến cuộc sống chúng ta đã là khó, nói lên được những biến động ấy bằng một thứ ngôn ngữ nhuần nhuyễn đầy hình ảnh và văn chương điều đó càng khó hơn.

“Thế nhưng, bạn tôi, Bùi Bảo Trúc đã làm được việc đó – ít nhất là qua những lá thư ông viết từ Hoa Thịnh Đốn và tập trung một số trong tập mở đầu của bộ sách mang chung một tựa đề Thư Gửi Bạn Ta.

“Có thể nói đây là một tác phẩm gồm những ghi nhận nóng bỏng đầy nghệ thuật về người và việc, phản ánh một cách đầy đủ về những gì đã xẩy ra trong cuộc sống thường ngày của chúng ta…”

Như cố nhà văn Mai Thảo:

“... Trong nhiều năm qua, buổi sáng tôi chỉ điểm tâm bằng một lá thư gửi bạn của Bùi Bảo Trúc. Người viết là một con người tài hoa, những hiểu biết sâu rộng và nhận xét tinh tế đã làm cho chữ của ông thấm sâu vào đời sống con người.”

Hay như nhà văn Võ Phiến:

“... Trước đây vài chục năm. Tản Đà (viết hài đàm) nổi tiếng rất dễ. Bùi Bảo Trúc xuất hiện bây giờ nổi tiếng rất khó. Vậy mà ông vẫn nổi bật như thường. Theo sự tiết lộ của nhật báo Người Việt thì mục của ông rất được độc giả hâm mộ... Tác giả xuất sắc ở hai điểm: thứ nhất ông là người viết có duyên. Thứ hai ông có được những hiểu biết rất rộng rãi về cuộc sống cũng như về sách vở...”

Hoặc như cố thi sĩ Nguyên Sa viết trong Sổ Tay báo Dân Chúng:

“Lá Thư Hoa Thịnh Đốn của Bùi Bảo Trúc là loại marathon, loại đường trường. Viết một lá thư ngày nào cũng lôi cuốn không phải chuyện dễ. Bùi BảoTrúc mỗi ngày gặp chúng ta, ngày nào cũng nhẹ nhàng tâm sự, ngày nào người nghe, người đọc cũng thấy vui, đã trở thành cây viết phim đường trường số 1 của văn chương Việt Nam nơi hải ngoại. Cuốn sách mới ra lò gần bốn trăm trang chỉ là một phần phim của Bùi Bảo Trúc, phim này là phim bộ cả mấy cuốn cũng không hết vì khi hết phim thì phim mới đã lại thấy dầy cộm...”

Hoặc như Nguyễn Thị Giáng Châu (bút hiệu của họa sĩ, nhà văn Khánh Trường) viết trong Tạp chí Hợp Lưu:

“...Bằng kiến thức quảng bác, bằng ngôn ngữ báo chí đã nâng thành văn chương, bằng chất giọng dí dỏm, thông minh, những bài viết của Bùi Bảo Trúc là món ăn tinh thần không thể thiếu của số đông người Việt tại hải ngoại nhiều năm nay... Không cần phải bàn thêm về một tác phẩm (mới) và một tác giả (cũ) mà có lẽ không người đọc nào ở hải ngoại không từng nghe đến tên tuổi...”

Hoặc như Du Tử Lê viết trong Giai Phẩm Văn, số Xuân Bính Tý:

“… Dù xuất hiện trên cột báo cố định, mang tính hàng ngày, như một cột chuyện phiếm thường xuyên, nhưng Bùi Bảo Trúc đã thủy chung cho thấy đó là những chuyện phiếm được viết bởi một nhà văn. Một nhà văn có công quần chúng hóa một số những ngôn ngữ nói, trở thành ngôn ngữ của văn chương với một ý nghĩa khác, ý nghĩa mà ông chỉ định và được đám đông chấp nhận...”
(Vân vân…)

.

Tôi biết, mỗi khi nói tới Bùi Bảo Trúc, đa số nhớ ngay: Ông là một nhà báo nổi tiếng. Nhưng, theo tôi, đừng quên, chúng ta còn có một Bùi Bảo Trúc, nhà văn nữa.

Với tôi, ông không chỉ là nhà văn hiểu theo nghĩa vốn chữ và nghĩa của ông cực kỳ phong phú - - Mà, khả năng so sánh, liên tưởng cùng óc quan sát của ông cũng đặc biệt hơn rất nhiều người từng được gọi là “nhà văn”, chỉ vì có dăm ba cuốn truyện ngắn, truyện dài không hề vượt qua biên độ của những mô tả xã hội, tình ái…thô thiển!.!

Hơn thế, nếu theo dõi hành trình văn chương của Bùi Bảo Trúc, người đọc sẽ thấy rõ hơn khả năng so sánh, liên tưởng đầy tính sáng tạo của ông trong nhiều lãnh vực, khác hơn những gì ông thể hiện trong loạt bài viết rất phổ cập có tựa đề chung “Thư gửi bạn ta”. Tôi muốn nói tới những bài viết sâu sắc của ông ở lãnh vực văn chương và âm nhạc.

Thí dụ, những bài ông viết về thơ của một số nhà thơ, như Đinh Hùng, Thanh Tâm Tuyền, Bùi Giáng v.v…

Thí dụ, loạt bài ông viết đầy tính nghiên cứu công phu về dòng nhạc tiền chiến, về thế giới tình ca của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, về tiếng dương cầm và âm vực sang, rộng của cố ca sĩ kiêm giáo sư dương cầm Quỳnh Giao v.v…

Điều đáng nói nữa là ở lãnh vực nào, ông cũng viết với tâm-thái nồng nhiệt của một nhà văn.

Du Tử Lê,
(Kỳ sau tiếp)