Tiếng hát Tuấn Anh, hiện tượng Boy George Việt.

Đầu thập niên 1980s, khi sân khấu trình diễn âm nhạc Việt ở Hoa Kỳ còn thưa thớt, hiện tượng một ca sĩ mới, nổi bật từ giọng hát tới trang phục, là ca sĩ Tuấn Anh. Đó cũng là thời gian Sĩ Phú chọn “giã từ vũ khí”, chí thú với công việc của một technician ngành điện toán. Tuấn Ngọc còn đóng vai “chúa đảo” Hawaii. Vũ Khanh chưa bén ánh đèn… Và, nhiều giọng ca nam giới, nổi tiếng trước tháng 4-1975, còn phiêu dạt nhiều phương trời lặng lẽ khác.

Ca sĩ Tuấn Anh (Hình Người Việt)

“…Qua tới Mỹ, anh nhất quyết đi theo con đường đã chọn là ca nhạc, và chỉ gần hai năm sau đã chính thức trình diễn trước khán giả hải ngoại tại night club Maxim's ở Houston (Texas). Sự đưa đẩy người ca sĩ có tên thật là Nguyễn Tuấn Anh đến với ca nhạc theo anh nói là ‘rất tự nhiên và tình cờ’. Cái dịp tình cờ đó đã diễn ra trong lần đầu tiên tại Maxim's đề cập tới ở trên. Vợ chồng chủ nhân vũ trường đã để ý đến tiếng hát của anh qua những nhạc phẩm: Hello, Beat It, Billy Jean và Kiếp Đam Mê để sau đó mời anh cộng tác. Vào năm 81, Tuấn Anh đã cho đời tape nhạc đầu tiên của mình dưới tựa đề ‘Kiếp Đam Mê’…”

Tuy nhiên, nhiều người cho rằng lý do sâu xa, mạnh mẽ nhất, đưa ca sĩ Tuấn Anh ra giữa ánh sáng tiền trường sân khấu, lại chính là cách ăn mặc và trình diễn sống động của họ Nguyễn.

Thời điểm này cũng là thời điểm ca sĩ Boy George nổi đình đám trên các sân khấu của xứ Sương Mù - - trong cung cách một người nữ - - Từ y phục, trang sức, tới phấn son chỉ dành cho phụ nữ.

Ở những xuất hiện thứ nhất trước công chúng trong cung cách người nữ, tuy Tuấn Anh được giới trẻ chào đón nồng nhiệt thì cũng có không ít thành phần khán giả lớn tuổi, cho thấy sự dị ứng của họ.

Với giọng hát trời cho, khả năng nói năng duyên dáng, sống động không ngừng trên sân khấu, dần dần Tuấn Anh cũng chinh phục được những người khó tính… Rất mau chóng, họ Nguyễn được chấp nhận như một Boy George Việt tại Hoa Kỳ.

Về phong cách lập dị của Tuấn Anh trong những buổi trình diễn, tác giả bài “Tuấn Anh” nêu trên, viết tiếp:

“Với những sắc thái đặc biệt, Tuấn Anh đã được mời đi trình diễn hầu như ở khắp mọi nơi trên thế giới. Với quan niệm luôn tôn trọng khán giả nên anh đã sắp đặt rất cẩn thận những lần trình diễn trên sân khấu, từ cách chọn lựa bài bản đến cách ăn mặc, từ điệu bộ cho đến ngôn ngữ khiến người nghe luôn hòa mình vào với những âm điệu khi nhẹ nhàng, khi sôi động trong phần trình diễn của anh. Đối với Tuấn Anh, anh luôn tạo những nét mới lạ trong những nhạc phẩm trình bày, dù cho đó là một bài hát cũ đã được nhiều người trình bày trước đó với mục đích tạo nên một sắc thái mới mẻ. Ngoài ra Tuấn Anh cho biết anh nghiên cứu rất kỹ những nhạc phẩm trình diễn trước khán giả cũng như được thu vào băng nhạc hay CD. Sở dĩ Tuấn Anh tạo được thành công một phần nhờ thời gian theo học hai năm ở Houston và Long Beach về ‘vocal’, ‘acting’ và ‘performance’ và sau khi tốt nghiệp đã áp dụng vào đầu óc nhiều sáng kiến của mình.

“Có thời kỳ Tuấn Anh trình bày những nhạc phẩm Việt Nam theo thể điệu Rap tạo nhiều thích thú cho người nghe, Tuấn Anh cho biết chính anh đã có sáng kiến đó cũng như là người đầu tiên chuyển nhạc Trung Hoa qua tiếng Việt, đặc biệt trong số có nhạc phẩm Máu Nhuộm Bãi Thượng Hải rất nổi tiếng trong những năm đầu thập niên 60…” (1)

Trả lời câu hỏi, khán giả ái mộ Tuấn Anh đã nhìn Tuấn Anh như một nam hay một nữ ca sĩ(?) họ Nguyễn đáp:

“… ‘Một nam ca sĩ trong một phong cách nhẹ nhàng thanh thoát. Rất riêng, rất đặc biệt’, vừa nói anh vừa xòe năm ngón tay chải chuốt dẻo mềm, miệng cười túm tím, mắt đưa đẩy tình tứ, đầy nét duyên của một người nữ.

“Nhưng anh lại nói tiếp rằng ‘tuy vậy vẫn không đánh mất cái đàn ông của mình’, anh chỉ vào hàm râu đen chạy đều đặn trên cặp môi có kẻ son nhạt.

“Tuấn Anh nói rằng âm nhạc Việt Nam phải có một phong cách mới, và là điều anh cố gắng thực hiện hoài bão đó từ khi đến với khán giả khắp năm châu…” (2)

Tuy nhiên, để có và duy trì được sự thành công của mình tới hôm nay, con đường Tuấn Anh đi, không hề suôn sẻ. Trên lộ trình chinh phục khán giả đằng đẵng mấy chục năm liên tiếp, đôi lúc họ Nguyễn cũng chảy nước mắt:

“…‘Rất nhiều nước mắt đắng cay, rất nhiều những con sâu trong làng văn nghệ’ anh thổ lộ.

“Anh không muốn nêu đích danh tên của những ‘con sâu’ nhưng theo lời anh kể có những người liên quan đến ngành nghề chỉ hành động theo bản năng mà anh gọi là ‘kém nhân tính và phi nghệ thuật’.

“Nhiều người hiền hòa đã không nói ra hay không dám nói và đó là cơ hội để những con sâu tiếp tục lợi dụng công sức của họ. Và nơi nào cũng có...” (3)

Tuy nhiên, không vì thế mà Tuấn Anh từ bỏ đam mê của mình. Họ Nguyễn nhấn mạnh:

“ ‘Được sống và vẫy vùng trong biển nghệ thuật một cách tự do tuyệt đối và sẵn sàng đương đầu với mọi nghịch cảnh’, là điều anh mong ước nếu có phải làm lại từ đầu, nhưng anh cũng tự nhận là ‘một lãng tử, một lữ hành cô độc trong vòm trời nghệ thuật’.

“Anh cho biết sử dụng nước hoa hiệu Guerlain For Men và có vừa đủ các kiểu nhẫn, dây chuyền, kiếng mát, bông tai cùng nhiều thứ nữa để thích hợp với những bộ y phục trình diễn và cũng để ‘bày tỏ lòng thương yêu với khán giả’.

“Những tốn kém về phục sức của Tuấn Anh chỉ nhằm mục đích duy nhứt là biểu lộ sự tôn trọng khán giả, lúc nào cũng gọn gàng đẹp đẽ trước con mắt của người xem,’ anh nói”. (4)

.

Giữa thập niên 1980s, trong một bài viết về tiếng hát Tuấn Anh, tôi nhớ, đã ghi xuống, đại ý:

Cơn lốc quyến rũ mang tên Tuấn Anh, không chỉ vì âm vực rộng của họ Nguyễn với những nốt nhạc lên cao không gắt hay, tính thì thầm, dỗ dành, phủ dụ khi giai điệu một ca khúc xuống thấp… Mà, nó còn nằm nơi ý thức của tiếng hát này qua những chữ ý nghĩa nhiều mặt của tiếng Việt nữa.

Ý thức đó, có được, theo tôi khởi từ trình độ, sự hiểu biết của một cá nhân có bề dầy kiến thức.

Nhắm mắt lại, để tiếp nhận thuần túy tiếng hát qua nghệ thuật phát âm của Tuấn Anh, người nghe sẽ dễ dàng nhận ra “tâm bão” của tiếng hát này là những rung cảm sâu, lắng, đi ra từ một trái tim hòa được nhịp đập với những bấp bênh, gập ghềnh thực tế, phũ phàng đời thường…

Cụ thể là ca khúc được coi là gắn liền với tên tuổi Tuấn Anh, tới hôm nay, “Kiếp đam mê” của Duy Quang (5):

“Tôi xin người cứ gian dối
Cho tôi tưởng người cũng yêu tôi
Cho tôi còn được thấy đời vui
Khi cơn mưa mùa đông đang đến
Xin giã từ ngày tháng rong chơi

“Đôi tay này vẫn chờ mong
Con tim này dù lắm long đong
Tôi yêu người bằng nỗi nghiệt oan
Không than van và không trách oán
Cho tôi trọn một kiếp đam mê
“Ôi tôi ước mơ anh bỏ cuộc vui
Trở về căn phòng này đơn côi
Môi anh ru nỗi đau tuyệt vời
Khi màn đêm phủ lứa đôi
Là thời gian cũng như ngừng trôi
Thương yêu này người hãy nhận lấy
ôm tôi đi môi hôn tràn đầy
Trong tay người hồn sẽ mù say bao khốn khó vụt bay

“Tôi không cần và nghi ngại khi
Ai chê bai thân tôi khờ dại
Tôi yêu người hồn chẳng tình trong
Tôi vẫn cứ đợi mong

“Tôi xin người cứ gian dối
Cho tôi tưởng người cũng yêu tôi
Cho tôi còn được thấy đời vui
Khi cơn mưa mùa đông đang đến
Tôi xin người cứ gian dối
Nhưng xin người đừng lìa xa tôi”. (6)

Ca khúc “Kiếp đam mê” của Duy Quang không chỉ có Tuấn Anh thể hiện mà, rất nhiều ca sĩ nam cũng như nữ đã tìm tới, ở quá khứ cũng như hiện tại.

Tuy nhiên, với tiếng hát Tuấn Anh, những chữ có một hay nhiều hơn một âm trắc, như các cụm từ “nỗi nghiệt oan”, “hãy nhận lấy”, “bao khốn khó vụt bay”…chúng không còn là những con chữ xơ cứng, như những kêu rêu thê thiết thiếu hồn vía nữa, mà, tiếng hát Tuấn Anh đã thắp sáng được những gì các cụm từ ấy chất chứa trong “thân thể” chúng.

Phải chăng vì thế, khi Boy George của Anh quốc đã biến mất từ nhiều chục năm qua, như ngọn lửa chỉ có một thời rực rỡ ngắn - - Thì Tuấn Anh vẫn còn hiện diện với “Kiếp đam mê” của mình?

_______

Chú thích:

(1), (2), (3), (4) Bđd.
(5) Theo trang mạng Wikipedia thì ca sĩ Duy Quang sinh ngày 4 tháng 11 năm 1950; là trưởng nam của cố nhạc sĩ Phạm Duy và ca sĩ Thái Hằng. Duy Quang từ trần ngày 19 tháng 12-2012 vì chứng bệnh ung thư gan.
(6) Nguồn dactrung.com.