Quốc Dũng, một trong “Tam kiệt nhạc trẻ VN”

Nhạc sĩ Quốc Dũng (Hình: Sóng Nhạc)

Quốc Dũng, một trong “Tam kiệt nhạc trẻ VN”?

Đầu thập niên 1970, nền tân nhạc miền Nam đã ghi nhận được sự xuất hiện sung mãn của một luồng gió mới. Đó là sự bùng nổ của phong trào nhạc được gọi là “Nhạc Trẻ.”

Phong trào nhạc trẻ du nhập từ Tây Phương bởi một số ca, nhạc sĩ trẻ. Họ chủ trương “thay máu” cho dòng tân nhạc miền Nam, ở giai đoạn vẫn còn nhiều dấu ấn của dòng nhạc lãng mạn thời tiền chiến.

Những người trẻ muốn phổ cập phong trào nhạc trẻ thế giới kể trên, không chỉ có những bài giới thiệu các nét đặc thù của phong trào nhạc trẻ tây phương, từ phong cách trình diễn tới nhạc cụ, giai điệu, nội dung ca khúc - - Mà, họ còn sáng tác những ca khúc trẻ thực sự với nội dung ra khỏi khuôn nếp “kinh điển” cũ.

Giá trị sáng tạo của họ ở chỗ họ đã cho nền tân nhạc Việt Nam, một linh hồn, một máu, thịt khác. Tôi muốn gọi đó là một “cuộc cách mạng... không màu” - - Làm thành một nhân dáng và, phong cách tân nhạc Việt Nam mới.

Tiêu biểu cho nỗ lực đổi mới này, nổi bật nhất là các ca, nhạc sĩ Quốc Dũng, Lê Hựu Hà và, Nguyễn Trung Cang. Họ được giới trẻ thời đó, xưng tụng là “Tam kiệt Nhạc Trẻ VN.”

Tuy có chung mẫu số “nhạc trẻ” rộn rã, vui tươi..., nhưng khởi đi từ tài năng riêng, mỗi người đã đánh ra một đường gươm huê đạng mang dấu ấn của riêng họ.

Nếu Quốc Dũng có ca khúc “Mai” với ca từ như:

“Mai

Anh đã quen em một ngày

Anh đã yêu em một ngày

Một tình yêu quá không may

“Mai

Anh nhớ môi em mỉm cười

Anh nhớ môi em ngọt lời

Dù lời yêu thương chưa nói...”

Hay:

“Một sớm tan chuông tà áo trắng ngập đường

Mình anh chơ vơ chờ em trước cổng trường

Rồi bóng em ra qua giây phút muộn màng

Nắm tay anh em cười khẽ nói

“Trọn sáng hôm nay giờ triết lý thật buồn

Giờ anh đưa em đi tìm giây phút lạ thường

Mình có bao lâu rồi sẽ hết một ngày

Hãy trao nhau trọn tình đắm say...”

(Trích “Bên Nhau Ngày Vui”)

Thì, Nguyễn Trung Cang có “Thương Nhau Ngày Mưa:”

“... Như mưa ngày nào thấm ướt vai em

Như mưa ngày nào khuất lấp sao đêm

Thương em ngày nào khóc ướt môi mềm

Thương nhau thật nhiều biết mấy tin yêu

Cho nhau trọn tình dẫu có điêu linh

Xa nhau trọn đời vẫn nhớ thương nhau...”

(Trích “Bên nhau ngày mưa”)

Hay:

“Này đây bước chân xin tìm đến người

Này đây cánh tay xin chào đón người

Này đây cỏ cây xanh gợn ý tình

Này đây gió mây nghe hồn tái sinh

“Này đây cánh hoa xin dâng đến người

Đời như nở hoa trong vạn tiếng cười

Ầm vang suối reo như dậy núi rừng

Bầy chim hót ca theo từng bước chân...”

(Trích “Bước tình nồng”, còn có tên “Xin một bóng mát bên đường” # 2)

Và, Lê Hựu Hà cũng có những ca khúc đến nay vẫn còn được nhiều người yêu thích như ca khúc “Tôi Muốn:”

“Tôi muốn mình tìm đến thiên nhiên

Tôi muốn sống như loài hoa hiền

Tôi muốn làm một thứ cỏ cây

Vui trong gió và không ưu phiền

Tôi muốn mọi người biết thương nhau

Không oán ghét không gây hận sầu

Tôi muốn đời hết nghĩa thương đau

Tôi muốn thấy tình yêu ban đầu...”

Hoặc:

“Hỡi anh yêu xin anh đừng buồn

Có đôi khi em hay giận hờn

Để cho anh quên đi ngày dàiV

ới bao đêm suy tư miệt mài.

Mắt môi đây xin anh đừng chờ

Chiếc hôn kia mong anh từng giờ

Ngón tay kia xin chớ hững hờ

Dắt em đi về trong đợi chờ...”

Những dòng nhạc với những ca từ đó, giống như những dòng suối trong lành, xanh, mát giữa nứt nẻ “hạn hán” niềm tin, nhưng lại dư thừa đau thương, tuyệt vọng của 20 năm tân nhạc miền Nam. Đấy cũng là những tia mặt trời, không chỉ sưởi ấm những bơ vơ, lạc lõng của tuổi trẻ miền Nam thời điểm đó, mà, nó còn mang tính hướng dẫn, chỉ đường hoặc, kiến tạo xác tín yêu thương cho giới trẻ và, luôn cả những người vốn bi quan về dòng tân nhạc đẫm ướt bi lụy, nhầu nát chia ly, hoang mang, không lối thoát.

Trong số “tam kiệt nhạc trẻ,” hôm nay nhìn lại, người ta thấy sự nghiệp của nhạc sĩ Quốc Dũng, ít, nhiều có bề dầy lớn hơn hai bạn đồng hành với ông.

Quốc Dũng, và hành trình trẻ hóa nhạc Việt.

Trong cột mục “Tiểu sử và sự nghiệp” của nhạc sĩ Quốc Dũng, trang mạng Wikipedia-Mở, ghi nhận như sau:

“Quốc Dũng sinh năm 1951 tại Thái Lan. Năm 1954, khi Quốc Dũng 3 tuổi, gia đình ông hồi hương trở về Việt Nam. Năm 10 tuổi Quốc Dũng vào học tại trường Quốc gia Âm nhạc ở Sài Gòn và năm 16 tuổi ông tốt nghiệp thủ khoa môn nhạc pháp Tây phương. Sau khi đỗ Tú tài 2, Quốc Dũng vào học tại Viện Đại học Vạn Hạnh.

“Đam mê âm nhạc từ nhỏ, 15 tuổi Quốc Dũng đã trình diễn mandolin trên truyền hình trong dàn nhạc đại hòa tấu. Bản nhạc đầu tiên của Quốc Dũng được ông viết khi mới 11 tuổi. Nhưng đó chỉ là một nhạc phẩm không lời. Phải đến năm 17 tuổi ông mới hoàn chỉnh bản nhạc đó thành ca khúc đầu tay Em đã thấy mùa xuân chưa. Sau đó ông viết nhiều ca khúc nổi tiếng khác như Mai, Đường Xưa, Cơn Gió Thoảng, Chuyện Ba Người, Còn Mãi Nơi Đây, Điệp Khúc Mùa Xuân, Thoát Ly, Hoang Vắng...

“Vào những năm đầu thập niên 1970, khi phong trào nhạc trẻ phổ biến ở miền Nam Việt Nam, Quốc Dũng cùng Nguyễn Trung Cang và Lê Hựu Hà là những nhạc sĩ đầu tiên Việt hóa nhạc trẻ, bắt đầu soạn các ca khúc nhạc trẻ bằng tiếng Việt. Khi đó ông cùng với Thanh Mai tạo thành một đôi song ca nổi tiếng. Với khả năng sáng tác, biểu diễn và sử dụng mandolin, guitar, piano, trống, bass, keyboard, organ, Quốc Dũng là một trong những gương mặt tiêu biểu của nhạc trẻ thời đó.

“Sau 1975, Quốc Dũng tiếp tục ở lại Việt Nam và hoạt động âm nhạc. Vợ của ông là ca sĩ Bảo Yến. Năm 2005, trung tâm nhạc Thúy Nga đã thực hiện DVD Đường Xưa, giới thiệu dòng nhạc của ba nhạc sĩ Quốc Dũng, Châu Kỳ và Tùng Giang.

“Ngoài vai trò nhạc sĩ, Quốc Dũng còn là diễn viên, từng đóng vai nam chính trong bộ phim Trường Tôi của đạo diễn Lê Dân.”

Tôi nghĩ không phải tình cờ, chẳng có lý do mà trung tâm Thúy Nga đã chọn tựa đề ca khúc “Đường Xưa” của Quốc Dũng, làm nhan đề chung cho bộ video của họ. Khi mà hai nhạc sĩ Châu Kỳ và Tùng Giang, mỗi người đều có hơn một ca khúc nổi tiếng.

Dưới đây là trọn vẹn phần ca từ “Đường Xưa” của Quốc Dũng:

“Bước trên đường về em thương nhớ anh âm thầm

nhớ bao hẹn thề xưa êm ấm

Những trưa hè tình dâng lên đắm say vô bờ

Em nói bằng tiếng thơ mong chờ

Tiếng yêu ngày nào cho em nhớ anh tơi bời

Với bao ngọt ngào ta vun xới

Đã không còn đường xưa thơm nắng môi em hồng

Tan nát rồi giấc mơ hương nồng

Rồi ta sẽ bước chới với khi người khuất xa chân trời

Sẽ hấp hối trong đêm mù khơi

Sẽ thấy bóng tối vây từng nỗi đau xanh ngời

Xa vắng rồi những khi bên người

Với bao muộn phiền em trông ngóng anh bao miền

Hỡi anh ngọt ngào sao hoang vắng

Xót xa này từng đêm thao thức em đong đầy

Đêm vẫn là những đêm hao gầy

Bước trên đường đời em mơ thấy anh tươi cười

Với bao hẹn hò tan trong gió

Những ân tình đời chưa cho sớm mai yên bình

Ta vẫn còn đứng đây riêng mình

Rồi anh sẽ thấy thấp thoáng bao lần tóc em bay dài

Thấy bóng dáng yêu thương ngày mai

Với những tiếng hát yêu người thiết tha mơ màng

Ta gói trọn giấc mơ phai tàn.”

(Nguồn: Wikipedia – Mở)

Tuy “Đường Xưa” cũng diễn tả một cuộc tình có kết thúc không yên vui; nhưng người nghe vẫn không phải “đối mặt” với những những kết án, những than than oán não nề như:

“Này em hỡi/ Con đường em đi đó/ Con đường em theo đó/ Đúng hay sao em? / Xa nhau rồ / Thiên đường thôi lỡ/ Cho thần tiên chấp cánh/ Xót đau người tình s ...” (Trích “Bài không tên cuối cùng”) (Nguồn: Wikipedia-Mở)

Hoặc Đỗ Lễ với “Sang Ngang”:

“Nếu biết rằng… tình là giây oan/ Nếu biết rằng… hợp rồi sẽ tan/ Nếu biết rằng… yêu là đau khổ/ Thà dương gian… đừng có chúng mình...” (Nguồn đd.)

Mà, trong “Đường Xưa” người nghe vẫn gặp được những hình ảnh mới ở cuối đường chia tay, như: “Bước trên đường đời em mơ thấy anh tươi cười...” Hay: “Rồi anh sẽ thấy thấp thoáng bao lần tóc em bay dài/ Thấy bóng dáng yêu thương ngày mai...”

Chủ tâm đổi mới “khi hậu” âm u, ảm đạm của Quốc Dũng không chỉ thể hiện qua giai điệu mà, nó còn lấp lánh những lời nói bình thường (rất chân thật); nhưng qua tài hoa âm nhạc Quốc Dũng, chúng lại như được mặc một chiếc áo mới. Chiếc áo của ngôn ngữ không bác học, mỹ miều nhưng vẫn có ma lực quyến rũ, rụng động lòng người:

“Mai

Anh đã yêu em thật rồi

Anh đã yêu em thật nhiều

Một tình yêu quá cô liêu

“Mai

Em đã cho anh hẹn hò

Nhưng đã cho anh đợi chờ

Để rồi không đến bao giờ

“Chiều về nhạt nhòa trên khu phố mưa bay

Lòng buồn thêm xót xa niềm cay

Lời hẹn hò đầu tiên em đã quên đi

Con đường rộng vắng như biệt ly

“Mai

Anh đã xa em thật rồi

Anh đã xa em trọn đời

Dù lòng thương nhớ không nguôi...”

(Nđd.)

Ở một ca khúc khác, ca khúc “Bên Nhau Ngày Vui”, rất được giới thưởng ngoạn ưa thích; Quốc Dũng vẫn chung thủy với chủ tâm dùng lời giản dị, ngôn ngữ đời thường, để trực tiếp đến thẳng trái tim người nghe. Ông không đi tìm những danh từ, chữ nghĩa mỹ từ. Ông không cho ca khúc của mình những sáo ngữ, xa rời đời thường... ông viết:

“Một sớm tan chuông tà áo trắng ngập đường

Mình anh chơ vơ chờ em trước cổng trường

Rồi bóng em ra qua giây phút muộn màng

Nắm tay anh em cười khẽ nói

“Trọn sáng hôm nay giờ triết lý thật buồn

Giờ anh đưa em đi tìm giây phút lạ thường

Mình có bao lâu rồi sẽ hết một ngày

Hãy trao nhau trọn tình đắm say

“Là là la lá la hãy sánh bước với nhau kề vai nhau

Nhạc bừng reo khắp nơi, ta dìu nhau theo tiếng nhạc vui

“Mình sống bên nhau và quên hết hận sầu

Thì không gian kia là khói thuốc nhiệm màu

Để mãi đưa ta trôi xa bến đợi chờ

Kết hai tâm hồn toàn ước mơ.”

(Nđd.)

Với tôi, “Bên Nhau Ngày Vui” là một trong số những ca khúc trở thành niềm mơ ước, khát khao được có, được sống giống như hình ảnh hai người trẻ yêu nhau trong ca khúc, của giới trẻ miền Nam, thời điểm trước tháng 4-1975.

Vẫn với tôi, ca khúc ấy, cũng dậy sóng hồi tưởng lãng mạn, xao xuyến nơi những người đã rời xa tuổi trẻ. Nhưng quá khứ, họ cũng có một thời xôn xao, náo nức như vậy.