Phạm Tăng và, bức tranh được huy chương vàng hội họa UNESCO, 1967 (Kỳ 03).

07 Tháng Chín 202112:00 SA(Xem: 8034)
Phạm Tăng và, bức tranh được huy chương vàng hội họa UNESCO, 1967 (Kỳ 03).

(Tiếp theo kỳ trước).

Sau khi được đọc bài viết của một nhà phê bình hội họa Mỹ, ở Denver, Colorado, và nhất là phần thư riêng, của họa sĩ Phạm Tăng, gửi cho học giả Hữu Ngọc, giải thích rõ hơn về những hạt tế bào (cellule) nguyên sắc (1 màu) của Vance Kirkland và mỗi tế bào trong tranh họ Phạm là “… một tổ hợp, có từ 2 tới 3 khoanh tròn cùng tâm (concentrique) màu đối nhau (contraste) nên bức tranh linh động hơn…” (4) - - khiến tôi chợt nhớ một trong những biểu lộ tình thân đầu tiên của họa sĩ Phạm Tăng dành cho chúng tôi là, ông đã đưa cho T. và, tôi, mỗi người một kính lúp khá to - - Lúc ông thấy chúng tôi, ngẩn ngơ trước bức tranh “Vũ Trụ” rất lớn, màu sắc bao la, bát ngát như một giải ngân hà lấp lánh những vì sao, muốn tràn khỏi canvas… (5)

phamtang_05-content
Bức tranh Vũ Trụ (Hình: dutule.com)

Tôi thấy mình như bị hút vào hố đen do Big Bang để lại, cách đây nhiều triệu năm, theo thuyết tương-đối-rộng của Albert Einstein. (6)

Tôi không hỏi cảm nhận của T. sau nhiều phút ngẩn ngơ trước từng mảng tranh nhỏ, được soi rọi bởi kính lúp. Phần tôi, khi đưa kính lúp sát vào bất cứ một phân tranh nào của bức “Vũ trụ”, lập tức nó cho tôi thấy, đó là những… “hố đen” lấp lánh nhiều màu sắc. Mà, khi rời kính lúp khỏi mảng tranh, nhìn lại, tôi lại chỉ thấy đó là những chấm mầu đen, nhỏ như những hạt đậu, được bao quanh bởi những họa tiết (tinh vân?) màu xanh nhung, vàng ươm, đen và đỏ thắm… Những gì thị giác tôi nhận bắt được trước đấy, đã tức thì, biến mất! Tựa như tôi bị ném khỏi cái vũ trụ lóng lánh ánh sáng của những vì sao, để trở lại thực tại đời thường!?!

phamtang_17-content
Họa sĩ Phạm Tăng và bức tranh Vũ Trụ (Hình Phạm Hải Nam)

Trước kinh ngạc tới bàng hoàng, tôi chưa kịp định thần để có câu hỏi thì, dường như thấu hiểu, tâm trạng của chúng tôi, họ Phạm đã từng tiếng, chậm rãi:

“Tôi không ngoa ngôn đâu, tôi tự hào là người đầu tiên mở được con đường để người xem tranh có thể tham dự vào bức tranh của tôi… Tùy theo trình độ, cảm nhận của mỗi người…”

Tôi buột miệng:

“Có phải anh muốn cho người xem tranh của anh, trở thành tác giả thứ hai, hay là người cùng vẽ với anh bức tranh ấy?”

“Đúng thế! Nhưng tôi sẽ không bao giờ nói về kỹ thuật ấy.” Họ Phạm trả lời. Dứt khoát.

Cùng lắng nghe với chúng tôi về những giải thích ngắn, gọn của họa sĩ Phạm Tăng là nhà văn Vũ Thư Hiên (một trong vài người viết truyện ngắn đáng bậc thầy, hiện nay, theo tôi) - - Và cô em Lê Hoàng Vân của ông (thỉnh thoảng mang đến cho họ Phạm một vài món ăn tiêu biểu đất Bắc, không thể tìm được ở Paris.) Tôi nghĩ hai người này đã nhiều lần được nghe họ Phạm nói về… nội hàm tranh của người họa sĩ Việt Nam, đứng ngang tầm thế giới này. Nhưng không vì thế mà, họ suy giảm niềm hân hoan, rạng ngời trên gương mặt.

Tôi hiểu họ thường xuyên viếng thăm họa sĩ Phạm Tăng để tác giả “Vũ Trụ” vốn ít giao tiếp, bớt cô đơn, chỉ sống với dăm ba bức tranh còn giữ được - - Tựa đó là những người bạn thân thiết nhất, sẽ ở với ông đến phút lâm chung; cùng người bạn đời thứ hai của ông (hiện trong tình trạng bấp bênh, sức khỏe!?!.)

Sau nhiều ngày trở lại đời thường, trong tôi hôm nay, vẫn còn vẳng tiếng nói chậm rãi (không một chút… “ngoa ngôn” khi họ Phạm kể, ông đã từ chối vinh dự được mời vào Viện Hàn Lâm Nghệ thuật Ý - - Vì tự thấy, ông là một họa sĩ Việt Nam lẻ loi, cô độc giữa xứ người, nên không muốn các bạn họa sĩ Ý của ông xì xầm, ganh tỵ. Nhưng ông lại không dấu một vinh dự khác trong cái “nghiệp” của một “thằng thợ vẽ” (lập lại, chữ của chính ông), khi ông được trao huy chương vàng cuộc triển lãm hội họa, do cơ quan Giáo Dục, Khoa Học và Văn Hóa UNESCO, thuộc tổ chức Liên Hiệp Quốc tổ chức tại Roma năm 1967.

Tôi hiểu, thành tích đạt được kể trên của họ Phạm, đã phần nào xoa dịu “vết thương” quá sâu: Nỗi nhục của một nghệ sĩ sinh trưởng trong một đất nước chậm tiến, có một trăm năm bị thực dân Pháp đô hộ và khinh bỉ! (7)

Nhớ lại những gì người họa sĩ Việt Nam ngoại khổ này kể, trong lần gặp gần nhất, tôi nghĩ, tôi hiểu thêm phần nào mối hận của ông, khi tổ tiên dòng họ Phạm, trải qua nhiều đời với những thảm kịch khủng khiếp… Như bị người Pháp vứt xuống biển hoặc, phải tự tử… Cụ thể là cụ cố Phạm Thận Duật, Thượng Thư Triều Nguyễn, đại diện Việt Nam ký hiệp ước Patenôtre với thực dân Pháp, bị tiểu đường, thay vì được chữa thì đã bị người Pháp vứt xuống biển. (8) Hay cụ Phạm Bành, chiến đấu ở mặt trận Ba Đình, Thanh Hóa, bị quân Pháp bắt. Nhưng cụ đã tự vẫn trong tù v.v…

Nếu mỗi tài hoa tự thân đều ẩn tàng những bi kịch nhiều đời sau vẫn còn chảy máu thì, họa sĩ Phạm Tăng là một tiêu biểu cho những trường hợp ấy - - Dẫu ông có trải lòng, cũng không thể nói hết!!!

Du Tử Lê,

(Kỳ sau tiếp)

________

(4) Mời đọc cùng một người viết: “Phạm Tăng và, đóng góp độc đáo cho khuynh hướng nghệ thuật Op-Art”, nhật báo Người Việt, Thứ Bảy, ngày 16 tháng 1-2016; hoặc trang nhà dutule.com

(5) Họa sĩ Phạm Tăng cho biết bức tranh “Vũ Trụ” của ông, được nhiều người hỏi mua, kể cả một vài Bảo tàng viện. Nhưng ông không bán, dù với giá nào.

(6) Theo Wikipedia-Mở thì: “…“Lỗ đen (hố đen hoặc hốc đen) là một vùng trong không-thời gian mà trường hấp dẫn ngăn cản mọi thứ, bao gồm cả ánh sáng cũng không thể thoát ra. Thuyết tương đối rộng (của Albert Eisntein) tiên đoán một lượng vật chất với khối lượng đủ lớn nằm trong phạm vi đủ nhỏ sẽ làm biến dạng không-thời gian để trở thành lỗ đen…”

(7) Họa sĩ Phạm Tăng sinh năm 1925 tại Yên Mạc, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình; là quê hương của nhiều danh nhân tiêu biểu như: Trần Triệu Cơ, Ninh Tốn, Vũ Phạm Khải, Phạm Thận Duật, Tạ Uyên, Vũ Xuân Hồng… (Theo Wikipedia-Mở)

Sách Đại Nam nhất thống chí có nói đến "Trường Yên thất hào", bảy người Ninh Bình nổi danh đời Lê. Đó là Hiển trung đại phu Hoàng Trọng Cung người huyện Yên Khánh, Tham nghị Nguyễn Tử Dự người Giá Hộ (Hoa Lư), Thừa chính Nguyễn Đoan Tước người Phúc Am (thành phố Ninh Bình), Thị độc Ninh Tốn, người Côi Trì (Yên Mỹ, Yên Mô), Hiến phó sứ Nguyễn Đình Chí, người Bồ Xuyên (Yên Thành, Yên Mô), Thiêm sự Trịnh Xuân người Yên Liêu (Khánh Thịnh, Yên Mô) và Tham chính Phạm Kiêm Huyền người Thiên Trì, Yên Mạc, Yên Mô (một ông tổ khác của họa sĩ Phạm Tăng).

(Nguồn Wikipedia-Mở).

(8) “Hiệp ước Patenôtre hay còn gọi là Hiệp ước Giáp Thân 1884, là Hiệp ước cuối cùng nhà Nguyễn ký với thực dân Pháp vào ngày 6 tháng 6 năm 1884 tại kinh đô Huế… gồm có 19 điều khoản. Đại diện của phía nhà Nguyễn là Phạm Thận Duật- Toàn quyền đại thần, Tôn Thất Phan - Phó Toàn quyền đại thần, Nguyễn Văn Tường - Phụ chính đại thần và phía Pháp là Jules Patenôtre - Sứ thần Cộng Hòa Pháp”. (Wikipedia-Mở)

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
29 Tháng Mười Một 202312:00 SA(Xem: 16703)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
14 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 11969)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
12 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 18744)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
06 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 8940)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
02 Tháng Tám 202312:00 SA(Xem: 8008)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
21 Tháng Năm 202312:00 SA(Xem: 33253)
Bài thơ đầu tiên (?) của Tô Thùy Yên được giới thiệu trên Sáng Tạo, gây tiếng vang lớn và, dư âm của nó, kéo dài nhiều năm sau, là “Cánh đồng con ngựa chuyến tàu” viết tháng 4 năm 1956.
27 Tháng Tư 20239:42 SA(Xem: 5229)
Nói cách khác, theo tôi, Vĩnh Quyền nhà văn đã vượt trên chính mình. Điều không dễ với khá nhiều người cầm bút, còn lại.
16 Tháng Ba 202312:00 SA(Xem: 9082)
Người đầu tiên hăm hở xắn tay áo, bước vào lãnh vực xuất bản, giai đoạn sơ khai, là ông Đỗ Ngọc Tùng, nhà Đại Nam
02 Tháng Ba 202312:00 SA(Xem: 9905)
Tôi không rõ thời gian ở VN trước tháng 4-1975, nhà báo Ngọc Hoài Phương có làm thơ nhiều không?
18 Tháng Hai 202312:00 SA(Xem: 19297)
Nếu không kể những nhà xuất bản chuyên nghiệp như nhà Sống Mới, Khai Trí, Đồng Nai, Nguyễn Đình Vượng, hay Lá Bối, An Tiêm, Nam Sơn, Trí Đăng…thì, những nhà xuất bản được điều hành bởi các nhà văn, nhà thơ cũng đã tạo được ít, nhiều tiếng.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16703)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 11969)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18744)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 8940)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8008)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 417)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 756)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22284)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13822)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19050)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7736)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8634)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8342)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10886)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30528)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20707)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25300)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22779)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21556)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19611)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17924)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19109)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16789)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 15987)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24313)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31733)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34784)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,