Trần Bích San: Tại sao Tản Đà đoạn giao Phạm Quỳnh? (Kỳ 03)

01 Tháng Mười 20191:32 CH(Xem: 5782)
Trần Bích San: Tại sao Tản Đà đoạn giao Phạm Quỳnh? (Kỳ 03)

(Tiếp theo kỳ trước)

Như đã trình bày ở kỳ trước, khi đề cập tới phương pháp soạn thảo bộ “Văn Học Việt Nam” (VHVN), TS Trần Bích San, soạn giả của bộ sách này, đã phân biệt hai quan niệm biên soạn khác nhau.

-Thứ nhất: Quan niệm soạn thảo theo “Khuynh hướng tư tưởng”, mà người cầm cờ đầu là học giả Dương Quảng Hàm, qua hai tác phẩm tiêu biểu “Văn Học Việt Nam Sử Yếu” và “Việt Nam Thi Văn Hợp Tuyển”.

-Thứ nhì: Quan niệm theo khuynh hướng “Thể loại văn học”.

Vì thế, Trần Bích San đã nhấn mạnh rằng bộ sách VHVN của ông không phải là bộ sách thuộc về thể loại phê bình văn học.

Vẫn khởi tự “phút nói thật” với bằng hữu, TS Trần Bích San giải thích thêm về quan niệm phê bình văn học theo “Khuynh hướng tư tưởng,” với ngọn cờ đầu của khuynh hướng này là tiền bối Dương Quảng Hàm, họ Trần cho biết:

-Vì Nội hàm của quan niệm “Khuynh hướng tư tưởng”, tự thân vốn cho nó một giá trị xuyên suốt, vĩnh cửu… Nên chúng ta đã có những tác phẩm như “Tuyển Tập Thi Văn Ái Quốc,” “Tuyển Tập Văn Chương Đối Kháng” v.v… Do đấy, những tác phẩm đó đã dẫn tới hệ quả: “Làm mất tính chất toàn toàn, toàn diện của vóc dáng lịch sử văn học”.

-Trong khi phương pháp soạn thảo bộ VHVN của họ Trần lại y cứ trên quan niệm “Thể loại văn học” hoàn toàn khác biệt. Nên, khi trả lời câu hỏi về bộ sách của học giả Dương Quảng Hàm có giúp ích ít, nhiều cho Trần Bích San, khi khởi công biên soạn bộ VHVN không (?), thì ông nói:

“”Bộ sách của Dương tiền bối giản lược và ngưng ở thời kỳ năm 1940, nhưng được soạn thảo rất công phu, cẩn trọng, tài liệu chính xác…

Và, họ Trần đã sử dụng những đặc điểm sau đây từ bộ “Văn Học Sử Yếu” (VNVHSY) của Dương Quảng Hàm, khi ông soạn thảo bộ “Văn Học Việt Nam” (VHVN), như:

1-Những dữ kiện trong VNVHSY được dùng làm mẫu mực để so sánh với những dữ kiện khác, khi có nhiều nguồn khác nhau, cần phải được cân nhắc, trước khi quyết định.

2-Một số “Bài đọc thêm” trong VNVHSY khi được dùng trong VHVN đều được ghi rõ nguồn gốc tác giả là Dương Quảng Hàm.

3-Bộ sách VNVH của Trần Bích San căn cứ vào “Các tác phẩm được kê cứu” nằm ở mỗi cuối chương trong bộ VNVHSY, cũng được họ Trần tìm đọc khi soạn thảo VHVN.

-Đề cập tới một số tên tuổi các nhà nghiên cứu, phê bình văn học từ thời Tiền chiến như “Hoài Thanh – Hoài Chân”, Vũ Ngọc Phan và những tác giả ở lãnh vực này, thuộc 20 năm văn học miền Nam, như Phạm Thế Ngũ, Phan Canh - Nguyễn Tấn Long v.v… TS Trần Bích San nói, theo ông, tác giả Phạm Thế Ngũ không phải là nhà phê bình văn học, ông ấy là nhà văn học sử. Trong khi sách của Phan Canh - Nguyễn Tấn Long vẫn theo họ Trần thì không thuộc lãnh vực phê bình văn học, hoặc văn học sử…

-Đề cập tới những tác giả thời Tiền chiến, thuộc bộ môn phê bình văn học, học giả Trần Bích San cho biết:

-Lịch sử phê bình văn học VN bắt đầu từ năm 1913 trên tờ Đông Dương Tạp Chí với mục “Phê Bình Sách Mới”. Sau đó, năm 1917 trên Nam Phong Tạp Chí với những bài phê bình theo khuynh hướng mới của Tây phương; mà Phạm Quỳnh là người tiên phong ở lãnh vực này. Ông nói:

“Ngay từ những số đầu, Nam Phong tạp chí đã có bài phê ‘Khối Tình Con’ của Tản Đà, ‘Một Tấm Lòng’ của Đoàn Như Khuê, mà Phạm Quỳnh là tác giả.

Với tựa đề bài viết “Mộng Hay Mị,” họ Phạm đã đả kích thứ văn chương “đầu Ngô mình Sở”, không lợi ích gì cho “Thế đạo nhân tâm”… Đưa tới việc Tản Đà dứt tình với Nam Phong tạp chí. Đồng thời bài phê bình vừa kể, cũng đem lại nhiều bất mãn ngay với các văn hữu của Phạm Quỳnh.

“Do đó, tuy biên khảo rất gần gũi với bộ môn phê bình nhưng vì muốn tránh việc gây ác cảm trong văn giới nên nhiều học giả đã ngần ngại không muốn bước sang lãnh vực phê bình” TS Trần Bích San nhấn mạnh.

Về hai tác phẩm phê bình văn học xuất hiện thời Tiền chiến là bộ “Nhà Văn Hiện Đại” của Vũ Ngọc Phan, và “Thi Nhân Việt Nam” của Hoài Thanh, theo họ Trần là đáng kể:

“Hai tác phẩm này có công giới thiệu khá đầy đủ các tác giả trong văn giới thời đó”, TS Trần Bích San, ghi nhận.

“Nhưng xét về phương diện phê bình thì hai bộ sách này chỉ có giá trị tương đối; dù rằng cho tới nay chưa có tác phẩm nào viết về thời kỳ này có thể thay thế.”

Vẫn theo học giả Trần Bích San thì hai tác phẩm trên, là 2 bản phác họa rộng lớn và bao quát bức tranh văn học VN từ khi có chữ quốc ngữ tới đầu thập niên 1940. Đây là hai công trình quý giá cho những nhà nghiên cứu văn học, nhất là cho ngành phê bình văn học Việt Nam.

Về hai tác giả Hoài Thanh – Hoài Chân, vẫn được ghi nhận là đồng tác giả của tác phẩm “Thi Nhân Việt Nam” thì Trần Bích San cho rằng:

-Hoài Chân vốn không có thật. Tên gọi này do chính Hoài Thanh đặt ra.

Nhận xét về nội dung của tác phẩm “Thi Nhân Việt Nam,” họ Trần kết luận:

Hoài Thanh đã phê bình bốn mươi nhà thơ ở thời đó, “bằng cảm quan”. Hoài Thanh đã chỉ chú trọng đến thi cảm, âm điệu, hồn thơ của các thi sĩ. Vì thế, ông đã không phân tích, không giải thích. Hoài Thanh phê bình thơ bằng trực giác, sự nhạy cảm và, bằng khiếu thẩm mỹ thưởng ngoạn của ông. Hoài Thanh chủ trương chất thơ phải được “cảm thấy một cách hồn nhiên, phân tích hay giảng giải thơ sẽ tan đi. Đến đây phải im hơi, phải nhẹ bước mới hòng nhận thấy cái đẹp khi dịu dàng thùy mị, khi tráng lệ huy hoàng”.

“Hoài Thanh chủ trương chỉ bình mà không phê. Ông viết về những cái hay cái đẹp, chỉ khen không chê cái dở. Đây là điểm thiếu sót quan trọng trong việc phê bình bởi lẽ ngay cả các danh tác thì tác phẩm nào cũng có những điểm thiếu nghệ thuật đáng được nhà phê bình đề cập tới”. TS Trần Bích San nhận định.

Về tác phẩm “Nhà Văn Hiện Đại” của Vũ Ngọc Phan, theo thẩm định của tác giả VHVN thì:

“Xét về phương diện văn chương và kỹ thuật làm văn, ông không sử dụng những yếu tố trong việc phê bình như tâm lý, tiểu sử, huyết thống, hoàn cảnh xã hội, bối cảnh lịch sử, thời đại nhà văn đã sống. Phương pháp phê bình của Vũ Ngọc Phan theo lối cổ điển có tính cách thuần túy kỹ thuật, chú trọng vào việc phê phán câu văn viết đúng hay sai, sự quan sát tinh vi hay sơ sài hời hợt, cốt truyện hay hoặc dở, lối mô tả, tự sự, đối thoại trung thực hay giả tạo, cách cấu kết khéo léo hay vụng về. Ông dùng những lời phê phán của các nhà phê bình nổi tiếng Tây phương để áp dụng vào những nhận xét của mình. Với lối phê bình này, tác giả bộ ‘Nhà Văn Hiện Đại’ đã đứng ở vị trí người thưởng ngoạn thuần túy trình bày những nhận xét nặng tính kỹ thuật của mình, đối với tác phẩm mà không có chủ đích đi tìm hiểu giá trị khách quan của tác phẩm”.

“Tóm lại”, họ Trần viết:

“Vũ Ngọc Phan phê bình tác phẩm theo quy tắc ngữ văn hơn là người đi khám phá các công trình sáng tạo tìm cái đẹp. Tuy vậy, ông là nhà phê bình có ý thức vững chắc, trung thành với nhiệm vụ cùng phương pháp cổ điển trong việc phê bình các sáng tác văn học đúng theo tiêu chuẩn của ông.”

DTL.
(Còn tiếp một kỳ)

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
08 Tháng Giêng 20233:24 CH(Xem: 7583)
Trong sinh hoạt âm nhạc tại miền nam VN, 20 năm (1954-1975) rất nhiều người biết tên tuổi nhạc sĩ Ngọc Chánh.
30 Tháng Mười Một 202212:00 SA(Xem: 10071)
Họ Phạm còn được nhìn nhận là người khai sáng môn Thể dục Khí công Hoàng Hạc, ở miền nam California.
21 Tháng Chín 20229:24 SA(Xem: 2867)
Sau 1975, ở hải ngoại, Du Tử Lê tiếp tục hoạt động văn chương một cách sôi nổi
10 Tháng Tám 202212:00 SA(Xem: 17506)
Năm 2007, nhờ công lao và sự hy sinh trời biển (theo tôi,) của nhà văn và, cũng là nhà thơ Trần Hoài Thư
20 Tháng Bảy 202212:00 SA(Xem: 15836)
Có thể nhiều người quên rằng trước khi trở thành họa sĩ nổi tiếng, có tranh được trưng bày tại nhiều bảo tàng viện quốc tế, họ Lê vốn là một nhà thơ.
04 Tháng Sáu 202212:00 SA(Xem: 14906)
Trong lịch sử tân nhạc Việt, dường như không có một nhạc sĩ nào nổi tiếng ngay với sáng tác đầu tay, ở tuổi niên thiếu, khi chỉ mới 14, 15 tuổi, như trường hợp Cung Tiến
19 Tháng Năm 202210:22 SA(Xem: 1908)
Nhưng tôi vẫn yêu (yêu lắm,) việc làm của bạn. Bởi vì, với tôi, tự thân đời sống bạn tôi, đã là một trường khúc
23 Tháng Tư 202212:00 SA(Xem: 14090)
Hay ước nguyện cuối cùng trước khi nhắm mắt, không chỉ của giới trẻ mà, của rất nhiều văn nghệ sĩ thời đó là, một lần được đứng dưới những ngọn đèn vàng của ga Lyon!
19 Tháng Ba 202212:00 SA(Xem: 15445)
Trước khi theo đơn vị dư cư vào miền Nam, năm 1954, nhà văn Văn Quang bị động viên khóa 4 trường Sĩ quan Trừ bị Thủ Đức.
26 Tháng Hai 20224:24 CH(Xem: 2587)
ông được trao huy chương vàng cuộc triển lãm hội họa, do cơ quan Giáo Dục, Khoa Học và Văn Hóa UNESCO, thuộc tổ chức Liên Hiệp Quốc tổ chức tại Roma năm 1967.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16809)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 12045)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18825)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 9021)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8118)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 446)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 816)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 1017)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22337)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13896)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19085)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7779)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8692)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8389)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10935)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30586)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20742)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25362)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22810)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21611)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19667)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17960)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19147)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16822)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 16014)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24369)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31806)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34840)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,