Vốn Liếng Một Đời (Tác Phẩm 08)

22 Tháng Sáu 20214:30 CH(Xem: 3668)
Vốn Liếng Một Đời (Tác Phẩm 08)


VonLiengMotDoi_W-content
VỐN LIẾNG MỘT ĐỜI.

TRUYỆN DU TỬ LÊ. ĐẠI NGÃ

ẤN HÀNH LẦN THỨ NHẤT

3.000 CUỐN TRÊN GIẤY THƯỜNG, 20 CUỐN GIẤY TRẮNG DÀNH TẶNG THÂN HỮU VÀ 5 BẢN CROQUIS ĐÁNH SỐ DTL 1, ĐN 2, ĐN 3, ĐN 4, ĐN 5,
BÌA NGUYỄN TRUNG. MẶC TƯỞNG.
ĐIỀN BÍCH THỰC HIỆN KỸ THUẬT.
GIẤY PHÉP SỐ 3945/ BTT/NBC/PHNT NGÀY 24-9-69

ấn phẩm thứ sáu

một chín sáu chín

du tử lê



VỐN LIẾNG MỘT ĐỜI

Truyện dài

ĐẠI NGÃ


Anh T.

    Nhận được thư này, tôi chắc anh sẽ ngạc nhiên không ít. Anh ngạc nhiên không phải vì thấy tên tôi đề ngoài bì thư. Tôi tin không phải thế, mà chính lá thư này. Lá thư gợi cho anh nhớ lại một liên hệ giữa anh và tôi đã năm, sáu năm qua, biệt tăm, mất dấu. Tôi muốn nhắc tới cái liên hệ đằm thắm giữa tôi và anh qua chiếc gạch nối máu mủ là Mị, đột nhiên bị cứa đứt sau khi tôi gặp Hạnh. Sau khi anh được Mị cho biết liên hệ giữa tôi và Hạnh đang ở giai đoạn nào. Hay rõ hơn, từ ngày tôi bị đổi khỏi Saigon ra Trung, xong trở về thành phố vào cuối năm 63. Kể từ buổi gặp anh lần cuối cùng với Tập ở một phòng trà bên cạnh cái bùng binh chợ Chính (không biết anh còn nhớ Tập không nhỉ? Tập. Cái thằng ưa đi với tôi, mập mập, phúc hậu ấy mà. Cái thằng lúc nào cũng hề hề cười được. Cái thằng đã từng gục gặc đầu nói chuyện với anh về tuổi trẻ, về chiến tranh, về sự sống, về tương lai nào đó, gần hay xa, nhưng sẽ có, sẽ đến. Cái thằng mà từ thuở đó, nó đã hút Bastos xanh, trong khi anh chỉ có thể hút Salem mà thôi. Chắc giờ anh đã kịp nhớ ra nó. Thật may mắn cho nó, nếu quả thật anh đã nhớ ra. Thôi thì tôi cứ coi như anh đã nhớ ra nó đi, để báo với anh rằng nó đã chết. Đã mồ yên mả đẹp, từ năm ngoái lúc nó vừa tròn hai mươi lăm tuổi? Lúc người yêu của nó bắt đầu có thai và đang trong sẵn sàng lễ cưới hỏi. Nó chết ngày mồng bảy Tết Mậu Thân vừa rồi đó anh, Ừ, mà tôi thật nhảm, đem chuyện đó ra nói với anh làm gì. Chết là hết. Không còn gì để bận tâm nữa, chiến tranh đã làm chúng ta trở nên dễ dãi, bình tĩnh thản nhiên với cái chết. Vì điều đáng lo là những người còn sống, còn lây lất sống chờn vờn kia, phải không anh? Vâng, thôi chúng ta bỏ chuyện đó qua một bên.

    Anh T.

    Bây giờ tôi muốn đi vào cái lý do chính, cái lý do căn bản đã thôi thúc tôi phải viết lá thư này cho anh. Lẽ ra, lá thư được viết từ năm ngoái, năm kia lận. Từ cái ngày mà tình cờ tôi dọ hỏi được tin anh, làm trại trưởng một trại Lực Lượng Đặc Biệt, đóng ở Thất Sơn. Nhưng không hiểu sao tôi ngần ngại quá. Tôi ngần ngại, có lẽ tại bao năm rồi, chúng mình không có liên lạc với nhau. Tôi ngần ngại vì mặc cảm. Mặc cảm của một kẻ phạm tội, một đứa không ra gì. Một thằng thanh niên đã làm khổ em gái anh, làm khổ Mị, làm Mị khổ một đời, làm lỡ dở cả tuổi hoa niên của Mị, làm Mị phải dấn thân vào con đường như ngày nay, anh đã biết. Trách nhiệm đó, dài dòng lắm chúng ta hãy cứ thư thả, khoan hãy đề cập tới, phải không anh. Hãy nói về cái động cơ thúc đẩy tôi, đủ can đảm, đặt bút viết cho anh. Anh muốn biết ngay nguyên nhân đó? Vâng, tôi xin thưa cùng anh hôm nay, sở dĩ tôi có thể viết những dòng chữ này cho anh.Vì tôi sắp rời bỏ nơi đây. Tôi sắp lìa xa thành phố này, vĩnh viễn, hẳn anh cũng biết, từ hơn một năm nay, tôi đã không còn là tôi nữa. Tôi là một tên tội phạm một kẻ bị án khuyết tịch, chung thân biệt xứ hiện còn tại đào. Nghĩa là bất cứ một giờ phút nào, nếu bị bắt. Tôi sẽ bị đưa đi Côn Sơn ngay lập tức, nói là sắp lìa bỏ quê hương này, thành phố này, không phải vì tôi đã hết yêu thương nó, thù hận nó, oán cừu nó, không, không phải thế, mà trái lại anh ạ, hoàn toàn trái ngược, (dù từ ngày sinh ra rồi lớn lên, cho đến khi bị án, tôi vẫn chưa hề được hưởng một ân huệ, một may mắn, một ơn trên mưa móc nào của đám đông, của xã hội). Thế nhưng tôi vẫn phải đi. Tôi phải xa lìa nó. Vì ở đây không ai cho phép tôi được sống, được làm người. Luật pháp đã không còn công nhận tôi là một công dân. Làm công dân một nước, như nước này, quả là, chẳng có chút gì đáng để vinh hạnh hết. Tôi có phản bội tổ quốc, phản bội quê hương khi nói vậy không anh?. Tôi là một can phạm mang án chung thân mà anh. Và, bây giờ, tôi lập lại, lúc chẳng còn bao ngày nữa, tôi sẽ đi, tôi sẽ trốn đi thì đúng hơn, tôi muốn viết cho anh một lá thư dài. Lá thư đầu tiên và tôi cho rằng, có lẽ hay ít ra, tôi cũng mong mỏi như thế, là lá thư cuối cùng, cho anh. Phải nói ngay để anh rõ, với tôi, trong trường hợp nào, thì tôi cũng sẽ trở về, phải trở về chứ. Trở về để chết trên mảnh đất này, trong thành phố này. Nơi tôi đã lớn lên. Nơi tình cảm tôi được vun xới những lát cuốc đầu tiên. Nơi mà tôi vẫn hằng coi như bảo tàng viện ghi lại đầy đủ dấu vết, kỷ niệm từ thuở thiếu thời của tôi. Tôi phải được nhắm mắt trong ngôi Bảo Tàng Viện đó anh. Anh tin đi. Tôi sẽ về mà. Dù cho bây giờ tôi sắp đi. Tôi sắp bỏ đi. Vâng, anh cứ từ từ, anh T. Tôi sẽ nói cho anh biết tại sao tôi có thể trốn khỏi xứ sở này, khi tôi là một can phạm đang bị truy nã. Nguyên cách đây năm, sáu tháng tôi có gặp một gã thủy thủ già trong một đêm chờ sáng ở bến tàu. Y say khướt vì là đêm đầu tiên trên đất liền, sau mấy tháng lênh đênh ngoài biển cả. Còn tôi một tên tội phạm lang thang, lén lút tìm kiếm chút tự do đã cầm bằng mất đi vĩnh viễn. Hắn và tôi cùng ngồi trên một băng đá, dưới một vòm cây leo ở ngay trước bến bốc hàng. Hắn kể cho tôi nghe về đời hắn. Về vợ hắn, con hắn, về quê hắn, về những người còn sót lại ở miền Bắc sau di cư 1954. Nghe hắn kể loanh quanh một hồi sau đó, tôi nhận ra rằng trước khi hắn bỏ xứ đi, hắn là một tá điền làm ruộng cấy rẽ cho gia đình tôi. Tôi kể sơ qua hắn nghe về thân thế của tôi, hắn nhận ra ngay và ôm lấy tôi khóc ngất, chờ cho cơn xúc động của hắn nguôi đi, tôi mới nói thật tình trạng của mình. Tưởng nghe rõ hoàn cảnh tôi, hắn sẽ sợ hãi, sẽ lảng xa tôi, không ngờ, anh biết không anh T. Hắn tỏ ra ái ngại cho tôi. Hắn lại khóc. Hắn bảo tội nghiệp cậu, ngày xưa ông nhà đối với chúng tôi rất tốt, bà nhà cũng vậy tuy đôi khi có nhiều lời nhưng bao giờ thì cuối cùng bà nhà cũng xí xóa cho chúng tôi những phần lúa nộp thiếu. Vào những vụ mất mùa, ông nhà còn bảo bà nhà cho chúng tôi mượn vốn mà không lấy lời nữa. Tội nghiệp, ông bà ăn ở nhân đức như vậy mà không hiểu sao, cậu lại ra nông nỗi này. Hắn nói một thôi, xong hứa sẽ tìm cách đưa tôi đi trong chuyến tàu cặp bến lần sau.

    Tôi không còn quá nhỏ và lòng ngây thơ tin tưởng nơi lời hứa hẹn của gã. Cho nên được lời hứa hẹn tôi vẫn không một mảy may hy vọng mình sẽ thoát được cảnh này, dẫu vậy đến ngày hẹn, anh biết không anh T, tôi vẫn tìm cách ra bến. Có lẽ phúc đức nhà tôi hãy còn được chút ít, gã thủy thủ già đã đứng sẵn ở điểm hẹn. Hắn lôi tôi vào quán rượu gần đó, ép tôi uống một trận say mèm và hắn cho tôi biết kế hoạch giúp tôi trốn đi đã được chuẩn bị chu đáo. Tôi chỉ còn có mỗi một việc là cố gắng giữ mình cho đến ngày tàu nhổ neo mà thôi. Chiếc tàu buôn đó, hiện đang bỏ neo trong hải phận mình. Nhưng vì lý do an ninh của chính tôi, cũng như của ân nhân tôi, tôi không thể tiết lộ với anh, tên chiếc tàu đó, kể cả ngày giờ ra khơi của nó. Anh chỉ nên biết mỗi một điều là khi lá thư này, đến tay anh, tôi đã rời khỏi nơi đây lâu rồi. Mong anh thông cảm cho hoàn cảnh khốn khổ của tôi, và đừng nghĩ lầm rằng tôi đã không đủ lòng tin nơi anh. Không. Không đâu, anh T, ạ. Phải không anh, có tin anh, có còn quý trọng anh, tôi mới chọn anh, để gửi đến những tiếng nói cuối cùng của một kẻ sắp biệt xứ, của một kẻ sắp rởi bỏ nơi chôn rau cắt rốn của mình, để bắt đầu một cuộc đời tha phương cầu thực. Tôi mong anh hiểu thấu tâm trạng tôi, lúc này, thật vô cùng đau đớn, vô cùng tan nát, tâm trạng tôi một kẻ mang án chung thân, biệt xứ. Tâm trạng tôi, một kẻ chưa chớm ba mươi mà ngọn lửa đời mình đã tắt. Tâm trạng tôi một kẻ đào tẩu, một kẻ bị bức bách phải ra đi. Ra đi, với một cuộc tình lỡ, một mẹ già bỏ lại, một hàm oan khôn giải, một nửa đời đã chết. Nhiều khi tôi nghĩ tôi được sinh ra để sống, đời của một con, một con giun đất. Không có mắt để nhìn, không có chân để đi, không có miệng để than vãn, kêu oan. Thế giới của tôi là thế giới ẩn dưới những lớp đất dày đặc. Thế giới của những đêm đen, trùng trùng chất chất. Thế giới của tôi là thế giới tận cùng của dở dang lớp lớp. Vạn nhất, nếu một ngày nào anh có được tin tôi yêu một người con gái nào đó, thì anh có thể tin chắc một điều là người đó nếu không hơn Mị, ít ra cũng ngang bằng Mị, nhất là về phương diện đức hạnh. Nói xa xôi vậy chớ thời buổi này quả khó kiếm một người như Mị. Anh có thể hãnh diện rằng đã có một người em gái như vậy. Anh T.

    Tôi dài dòng quá phải không anh. Thôi mà. Lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng, anh chìu tôi một chút. Anh thương tôi một chút. Kẻ nào lúc sắp ra đi cũng thường đầy tâm sự cần giải tỏ. Tôi muốn được nhờ những trang giấy này, nói với anh, một lần cho hết, cho trọn, tất cả những bí ẩn những khúc mắc, những quanh co nào mà tôi còn dấu anh.

    Mị còn chưa kể cho anh nghe, vì không biết hay không muốn. Hình như vừa có một câu hỏi nào lóe lên trong óc tôi mà chưa kịp ghi thì nó đã khuất rồi. Cái gì? Điều gì? Vâng, anh cho tôi năm phút, dăm phút thôi, tôi sẽ nhớ lại. Nhớ lại ngay bây giờ. Ồ, may quá tôi nhớ ra rồi. Tôi muốn hỏi anh, có phải anh đã có gia đình? Có phải chị đã có một cháu, trai hay gái tôi không rõ lắm, đúng vậy hả? Điều ấy nào có ăn nhập gì đến chuyện tôi! Không đâu. Anh T, anh đừng nôn nóng, anh cứ từ từ. Gì cũng thế, phải có đầu đuôi chớ hả anh.Vâng, nói có liên hệ đến tôi thì không đúng lắm. Nhưng nó liên hệ tới Mị, đó cũng là một trong những nguyên nhân, nguyên nhân gần thôi anh, đến hiện tại của Mị.

    Anh T.

    Trước khi lấy vợ chắc anh không thể phủ nhận là Mị vẫn hằng cho anh là người duy nhất, trong ngôi nhà đó, hiểu được tâm sự của Mị. Hay anh là người mà Mị đã không dấu diếm một chuyện cỏn con nào, trong đời sống tinh thần của Mị, Mị đã gần anh, Mị đã tin anh, hơn là Mị gần với bác gái, Mị cũng đã lo lắng cho anh, săn sóc anh hơn cả bác gái săn sóc và lo lắng cho anh, (trong xấp thư của Mị gửi cho, mà tôi còn giữ được, hầu như không lá thư nào, Mị quên nhắc đến anh, với những lo lắng, những hoảng hốt những điềm, mộng mỗi khi chậm có tin anh, kể từ ngày anh ra trường và đổi đi sư đoàn, đóng ở Quảng Ngãi). Điều đó, theo tôi, thật dễ hiểu, bởi Mị không có bạn bè thân thiết. Mị không có ai ngoài H.H, tuy là bạn gái nhưng lại không thể giúp gì được Mị những hoang mang giao động của tình cảm, của thời dậy thì con gái , H, lại ở xa có người yêu sớm. H, ở một hoàn cảnh hoàn toàn khác biệt với Mị, H không thể hiểu Mị được. Thế giới của Mị, không có gì khác hơn một tủ đồ chơi, bạn bè của Mị không ai khác hơn sách vở, bếp núc và may vá, Bác trai thì quá nghiêm khắc. Nghiêm khắc hay lạnh lùng thu hút đời mình vào một góc lặng câm của những thất bại, những cay đắng thời còn trẻ. Bác gái may mắn hơn, nhưng thời giờ bác gái còn phải dành  cho công việc buôn bán tần tảo, nuôi gia đình, nuôi anh, nuôi Mị. Do đấy, cuối cùng Mị chỉ còn anh. Mị không thể chọn ai khác hơn để tâm sự, để nương tựa, để hỏi han, để trông đợi một lời an ủi, một ánh mắt vuốt ve, che chở, rồi chuyện giữa tôi và Mị xẩy ra. Mị trở về với cõi trú ẩn đầu tiên của mình, thì cõi trú ẩn đó, đã bị phá vỡ bởi sự có mặt của một người con gái khác, cùng trong lứa tuổi với Mị, nhưng Mị phải gọi bằng chị. Mị phải kính trọng, phải giữ gìn ý tứ với người con gái đó. Bởi người con gái đó, là vợ anh. Sự có mặt của người con gái đó, trong ngôi nhà muôn năm cánh cửa sắt nặng nề khép kín, đã như một cơn địa chấn động, làm sụp đổ hang động tuổi thơ của Mị. Điểm tựa cuối cùng cho một quay về ẩn náu sau lần hồn đầy thương tích, Mị, trong đau đớn tủi nhục quay về đó, đã chạm phải một thực tại phũ phàng, phũ phàng ngoài dự tưởng của Mị, đó là sự anh đã thuộc về người khác, đó là sự anh đã thay đổi tính nết, thay đổi đời sống. Dĩ nhiên không ai có thể trách cứ ai, trong trường hợp đó, kể cả Mị. Nhưng muốn hay không thì thực tại này, đã như một lát dao oan nghiệt, một lần nữa, chém xả xuống thân phận trốn chạy của Mị. Và, một khi, anh nhìn thấy, tấn kịch ở màn kết, thảm thiết đó, anh sẽ hiểu, và có thể anh sẽ thương Mị hơn, tội nghiệp cho Mị hơn là mắng, giận Mị, khi Mị đã chọn con đường diệt ngã, diệt dục. Tôi cho rằng khi nghĩ tới biện pháp giết chết cái tôi, chính là để duy trì, để cưng dưỡng cái tôi thánh thần, cái tôi chói lòa, một hy sinh cao cả. Tôi không thể mường tưởng được Mị, sau vòm cửa tu viện, ra làm sao, như thế nào, vì từ ngày Mị tự nguyện mặc cho mình một tấm áo khác hơn, những tấm áo mà Mị đã mặc trong mắt anh, trong mắt tôi, những tấm áo xanh, những manh áo trắng, đã vĩnh viễn biến thành những dợn mây, bay mãi trong tâm hồn tôi, trong đời sống tôi. Tôi biết nó sẽ trùm kín suốt một thân kiếp tôi. Nó là mãi mãi là những bóng mát giúp tôi còn có thể lê bước đi tới, ngửa mặt đi tới, cắm đầu đi tới, nhẫn nhục đeo đẳng sự sống. Tôi sống bằng ảo tưởng Mị luôn ở cạnh tôi. Anh lắc đầu không hiểu? Phải anh không thể hiểu được vì đó là ý nghĩ của một người điên, một kẻ mất trí.

    Anh T,

    Anh đừng vội nghĩ rằng lá thư này hay những dòng chữ sau đây, nhằm mục đích biện minh cho một quan điểm, một khía cạnh nào đó của tôi hay Mị, trong cuộc tình chát đắng này, trong sự sống ngặt nghèo này. Đừng, đừng vội nghĩ vậy anh ạ, anh nghĩ vậy là nghĩ đẹp cho tôi quá đấy. Chính ngay ở những dòng chữ ấy cũng không nốt, tôi vẫn quan niệm rằng, mỗi kẻ có một đời sống riêng để tiêu xài, để phung phí, để vun bồi, để nấp đậy để lấp liếm. Trong trường hợp nào với tương quan nào, chúng ta cũng chỉ có thể tiếp cận nhau, chứ không hề nhập lẫn làm một. Cái nhập lẫn, cái làm một, viết hoa ở đây, là khả năng là đặc tính, là quyền uy riêng của tình yêu đôi lứa,

    Anh T,

    Ý tôi muốn nói, những gì tôi sẽ viết tiếp sau đây, chọn anh để gửi tới, chọn anh để làm người đọc duy nhất không ngoài mục đích mong anh hiểu Mị hơn, hiểu tôi hơn, hay nói một cách khác, giảm bớt những ngộ nhận của anh về Mị, về tôi, vạn nhất, nếu anh có dịp đề cập chuyện của tôi với Mị, anh có thể để hai bác thấy rõ hơn mặt thực của vấn đề, trung tâm của cơn bão, hầu từ đó, ở vị trí của mỗi người, chúng ta sẽ nhìn thấy trách nhiệm của mình, giới hạn của mình. Hầu từ đó, mỗi kẻ, thấy đâu là sự quá trớn, là lầm lỡ, là… tôi muốn nói, một điều gì đó, mà diễn tả không được. Tôi muốn dùng hình ảnh của một tử thi, một xác chết, bị đầu độc bởi những phân lượng thuốc độc nhiều ít do chính những người thân yêu chung quanh, đã cậy miệng đổ cho nạn nhân uống. Tôi muốn nói tới những giọt cường toan mà hai bác, mà anh, mà Mị, mà tôi, mà đám đông, mà hoàn cảnh, đã lần lượt hợp nhau, nhỏ lần từng giọt, lên chính thịt da nhau.

    Anh T.

    Một lần nữa, tôi lập lại, chẳng còn mấy ngày tôi sẽ rời bỏ thành phố này, quê hương này, như Mị đã rời bỏ ngôi nhà đó, đã dìm ngộp đời mình trong đời sống đó. Nhưng anh tin không? Một ngày kia tôi sẽ trở về. Chúng tôi sẽ về, sẽ trở về anh ạ. Phải về chứ. Về để nhìn thấy mặt nhau trước khi vĩnh viễn nhắm mắt. Về để thấy được một lần đời mình trong mơ ước, trong tuyệt vọng.

    Anh bực mình về sự lảm nhảm quá nhiều của tôi rồi đó, phải không anh T. Anh cứ nói thật đi. Vâng, thì thôi, tôi bắt đầu nha, bắt đầu từ đâu nhỉ? Anh cho tôi tùy ý à. Vâng, thưa tôi xin bắt đầu, bắt đầu từ một đoạn khởi nào đó, để từ đó, anh có thể có được một cái nhìn thấu suốt hơn về cảnh tình tôi, về chuyện của hai đứa tôi.

    Tôi chỉ xin anh, xin anh một điều duy nhất, là khi đọc xong, anh hãy vứt, hãy xé hay hãy đốt đi, lá thư này. Tôi không muốn để nó, lọt vào tay bất cứ một người nào khác hơn anh. Cũng như, những lá thư của Mị, viết cho tôi, tôi vẫn còn giữ đủ bên mình đây anh. Tôi sẽ đem nó theo trong suốt một tha phương cầu thực, tôi sẽ mang nó, bên tôi trong những ngày tàn tạ của đời tôi trên đất khách quê người. Nếu tôi không trở về được, tôi sẽ chết cùng với nó, một trong những lá thư ấy, sẽ là khăn phủ mặt tôi. Anh hiểu tôi muốn nói gì chứ anh T.

    Trước khi dừng bút, tôi xin kính chúc anh, chị, và hai bác ở lại quê nhà được mọi may mắn và hạnh phúc. Nếu có phút nào, anh nghĩ đến tôi, anh còn có dành cho tôi chút tình thương nào đó, xin anh hãy nghĩ tới Mị, xin anh hãy dành cho Mị, và nếu có dịp, vì tình cũ, vì những kỷ niệm, những cảm tình thuở ban đầu mà chúng ta đã có với nhau, tôi xin anh, hãy nói với Mị, một câu, ngắn ngủi, thôi, rằng thằng Chất này lúc nào cũng nghĩ đến Mị, đó là một điều hiển nhiên. Hiển nhiên như mặt trời mỗi sáng ánh nắng như bóng đêm, như hơi thở, như mạch máu, như trái tim trong lồng ngực tôi, hôm nay còn đập.

Kính chào anh, một lần cuối cùng.

Can phạm chung thân biệt xứ

NGUYỄN VĂN CHẤT

25-3


1

    Chất tần ngần trên bậc tam cấp. Nắng đà rút qua con đường nhựa, cấn mức chân thềm của dãy nhà ngủ đối diện. Khóm dứa dại, xòe lớn, những thân lá to bản, xanh, nặng trễ gần chấm mặt cát. Gió hái những chiếc lá khuynh diệp, thả bay cùng từng nhánh hoa sao, quay quay uể oải, giữa trời chiều đã thấp nghiêng, èo uột màu vàng xỉn xám. Bên tay phải Chất, tiếng nhạc rè, xé của những chiếc đĩa cũ, trơ trẽn vang âm từ Câu lạc bộ. Qua những ô vuông thông hơi sát gần mái tôn, Chất thấy những cuộn dây mầu giăng ngang, dọc, đong đưa lung linh theo nhịp chuyển động uể oải của chiếc quạt trần cũ. Xa hơn nữa, doi đất dốc dẫn về phía khu rừng tràm, nơi chàng và các bạn đã kéo lê lếch gần chín tháng trời đăng đẳng của một giai đoạn chuyển biến lớn đời mình. Khói từ những căn nhà lá của đám dân đi rừng, mót củi, bốc lên. Xa hơn nữa ngọn núi Bảo Long, trụi trơ những vách thẳng đứng trắng lạnh. Những góc đá nham nhở bởi những quả mìn của dân khai thác đá, hay của nhân viên ty kiều lộ. Tay trái Chất, ngôi nhà chính, nơi đặt bộ chỉ huy Trung Đoàn, Ngọn cờ bay dọc phần phần trên thân gỗ ngẳng cao, mỏng manh, có lẽ quang cảnh trường không thể buồn hơn được, khi những sinh viên đi phép hết. Lác đác còn lại dăm ba người thuộc thành phần tật bệnh, hoặc không có gia đình thân thích ở Saigon. Nhưng con đường rợp bóng cây hàng ngày vang rợn tiếng chân, ào ào những khúc quân ca, nay phơi trần tẻ nhạt bật nổi đến không thể nhận ra, không thể cảm thấy, Chất nghĩ đến tình cảnh mình, nào phải đâu chàng không có gia đình ở Saigon. Có chứ. Chàng còn mẹ già, còn anh chị Quỳ, còn chị Băng, còn bầy cháu. Nhưng chàng không muốn về. Chàng không muốn mỗi lần bước chân trở về căn nhà mà chàng đã qua đi gần hết tuổi thơ mình ở đó. Ở đó, trong cái âm âm, nín nín, của một thế giới thu hẹp, đầy hiềm khích, đầy chịu đựng, đầy hờn oán. Có lẽ chàng sợ nhất, là những giọt nước mắt của mẹ chàng. Những giọt lệ già nua trên gương mặt nhăn nheo, rúm ró. Những giọt lệ gần cuối đời, gần tàn kiếp của một người mẹ trọn đời đầu tắt mặt tối, trọn đời khổ cực vì chồng vì con. Chất không thể chịu được, những giọt lệ ấy. Nó cũng chính là một trong những nguyên nhân xui khiến chàng trốn lánh cái không khí ẩm thấp, chụp đè đó. Tất nhiên mẹ chàng không thể hiểu tâm trạng kỳ quái của đứa con trai út mỗi khi nó không chứng kiến cảnh gia đình chào xáo vì tiền bạc. Bởi những tranh chấp nhỏ nhặt, những dè bỉu, những xoi mói đầy hiềm khích của chị Băng với chị Quỳ, của mẹ chàng với chị Quỳ. (Mà thường nguyên nhân chỉ vì bênh con gái, bênh chị Băng). Mẹ chàng cũng không thể hiểu được đứa con trai út của người, dù chỉ mới mười ba, mà nó đã cảm thấy, nhục nhã khốn nạn mỗi khi cầm bát cơm lên, nhớ tới lời nhiếc móc của anh Quỳ. Tự ái của tuổi thơ nông nổi đã khiến Chất như một trái cây non, chín sớm. Nó thổi lên tâm hồn Chất. Nó xóa nhòa, nó xua nhạt những ngây thơ, vô tư trong tâm hồn khờ dại trong trẻo của Chất, những đám mây mù chứa đầy hơi nước. Những đám mây mù trĩu nặng, lúc nào cũng chỉ chực chờ thành cơn mưa lớn trút xuống, chảy trôi sạch sẽ ám ảnh ăn nhờ, mặc cảm ăn bám, Chất chưa thể quên được những ngày mẹ chàng bỏ cơm, giận anh Quỳ bênh vợ mắng em, hay giận chị Quỳ hỗn hào với mẹ, người đã nằm khóc không biết bao đêm liền như thế, trong chiếc màn nhà binh, trên tấm phản gỗ đem từ Hà Nội vào. Chất ngồi học ở chiếc bàn gần đó, Chất nghe được từng cái trở mình của mẹ, từng tiếng thở dài từng tiếng sụt sịt (mặc dù đã được đè nén, nhẹm ếm). Những đêm ngồi học đó, giữa tiếng thở dài não nuột của mẹ tiếng ngáy khò khè của anh Dụ, tiếng loạt soạt của chị người làm trên nền đá hoa, ngay giữa căn buồng. Chất đã tơ tưởng đến một ngày kia, kiếm được thật nhiều tiền. Hồi đó Chất không xác định được số tiền, nhiều thật nhiều mà Chất mơ ước, Chất chỉ có một ý niệm mơ hồ nhiều, nghĩa là hơn số tiền anh Quỳ kiếm được. Nhiều nghĩa là không một ai trong gia đình khi cần chi tiêu món gì, phải băn khoăn, hồi hộp sượng sùng mỗi khi phải ngửa tay xin tiền anh, nhiều nghĩa là không phải, vừa khóc vừa kể rằng từ ngày di cư vào đây, đã bốn năm năm mà chưa may thêm một cái áo dài, chưa mua thêm một tấm khăn nhung, chưa sắm một đôi giày đi Tết. Nhiều, nhiều nghĩa là nhiều lắm, nhiều thật nhiều. 

    Nhưng mơ tưởng của Chất cùn nhụt lụi tàn dần theo với những đè nặng của năm tháng đi qua, cùng những thực tế gia đình ngày một thêm bi đát. Những trận chiến tranh lạnh giữa chị Quỳ, chị Băng và mẹ cứ gia tăng cường độ mãi cho tới một lúc mà Chất có cảm tưởng như họ không thể nhìn được mặt nhau nữa, họ không thể nói chuyện với nhau nữa. Đó là khoảng thời gian mà không bữa cơm nào không có nước mắt. Anh Dụ bỏ học, đi lêu lổng suốt ngày chỉ về nhà khi đã tối mịt, mà về tới nhà là anh lăn ra ngủ ngay lập tức. Giấc ngủ, cứ thế, với cơn ngáy khò khè, nghẹt nghẹt. Năm đó, Chất học đệ ngũ, cuối niên học, Chất bỏ nhà ra đi lần đầu tiên. Hết ba tháng hè, Chất trở về để sau đó một năm. Chất lại đi một lần nữa. Chất nhớ lại những khuya lén trở về, đứng dưới gốc sao bên kia con lộ lớn, nhìn vào căn nhà kín cửa, nơi mẹ đang nằm thao thức, chị Băng đang cặm cụi học bài, anh Dụ đã bỏ đi biệt tích. Anh Quỳ đang đọc truyện trinh thám ngoại quốc để quên, để đừng nghĩ gì hết. Chị Quỳ chắc đã ngủ sớm, để sáng mai đi chợ, làm sẵn thức ăn, xong bỏ đó cho mẹ và chị người làm, đến sở. Không biết bao đêm Chất đã lén trở về, lén nhìn ngôi nhà và sụt sùi khóc. Bây giờ gốc cây sao đã bị đốn ngã vì lý do chỉnh trang thành phố. Bây giờ Chất vẫn chưa trở về, nhưng sự ra đi của chàng hôm nay, là một ra đi chính thức. Một ra đi mà mẹ không còn sợ bà con họ hàng cười chê nữa. Chất vẫn thương căn nhà đó, hàng hiên đó, con đường đó. Chất vẫn nhớ chiếc ghế bành da cũ đặt trên lối đi dẫn xuống bếp, qua một vuông sân hẹp. Chất vẫn còn thèm còn tiếc, còn muốn ngồi trên nó. Được ngồi hàng buổi, nhìn mưa đều trong sân. Được thức thêm hàng giờ ngó ánh trăng dãi vàng lốm đốm. Chàng vẫn muốn trở về. Chàng còn trẻ. Chàng chưa đến hai mươi. Chàng còn thấy, thấy gần gũi lắm, cái tuổi thơ của mình. Chàng còn thương yêu lắm, cái ngày qua của đời mình, (dù khu vườn dĩ vãng ấu thơ chàng, chỉ được trồng thuần một thứ cây èo uột, thứ cây chưa lớn đã còi, thứ hoa chưa nở đã chột, thứ cành lá buồn bã xum xuê một hồn nước mắt, một thân tủi cực), nhưng Chất vẫn không đủ can đảm trở về, Chất sợ sự xuất hiện của chàng, mỗi lần, làm nước mắt mẹ chàng thức, chảy. Chàng sợ cái ý nghĩ mình là một kẽ hở của nguồn lệ tủi buồn nơi mẹ.

    Mẹ Chất nói: Không trông thấy mày thì thôi, tao chỉ nhớ, chỉ thương, nhưng thấy mầy gầy ốm, thấy mày tong teo trong bộ đồ lính tao chịu không được, mà nào đã nhớn nhao gì cho cam chứ. Chàng thường trả lời mẹ rằng: Con chỉ nhỏ nhoi với mẹ mà thôi. Ra ngoài đường, con là người lớn rồi mẹ đâu có biết, (chàng khôi hài) ngày xưa, ở nhà quê bằng tuổi con, người ta có vợ, có con rồi ấy chứ mẹ tưởng. Bà cụ cười như mếu: Phải rồi, sao mày không nói là đã có cháu nội, cháu ngoại cho nó đủ hơn không. Và chắc chỉ có thể trao đổi mấy lời ngắn ngủi thế thôi, mẹ chàng đã giọt ngắn giọt dài.

    Chất bước xuống thêm một bậc thềm nữa rồi ngồi xuống, óc chàng vẫn còn lẩn quẩn những ngày qua. Những xáo trộn, những biến chuyển quay mòng tuổi thiếu niên chàng. Chất nhẩm tính, chỉ còn non nửa tháng nữa mình đã ra trường rồi, nhanh thật. Chất châm thuốc hút. Khói thuốc làm tâm hồn chàng dịu lại. Những nhớ nhung, những hồi tưởng đang mang nặng tính cách hờn oán nguôi ngoai dần, cùng hình ảnh Mị lớn lên theo với bóng chiếu lềnh bềnh thấp xuống những dãy nhà ngói cũ, nhòe nhòe, lần chìm xa đi khi những màn sương rừng tràn về. 

    Chất nhớ buổi sớm nay, xúng xính trong bộ quần áo mới giặt, chàng đã ra tận cổng trường đón Mị lên thăm, Mị cũng nói trước là Mị lấy lý do lên thăm anh T. Mị sẽ đi với H, nếu anh T ra trễ hay không gặp Mị mới dám gặp chàng, vì hai đứa còn mới quá, má Mị chưa biết, anh T cũng chưa. 

    Chất bảo, không cần, hai đứa nhìn thấy nhau, một chút xíu thôi, cũng là đủ rồi.

    Chất chờ từ mờ đất. Mãi tới hơn chín giờ chàng mới thấy Mị đi với một người con gái khác ngơ ngác từ chợ Nhỏ đi tới. Trong tầm mắt, hai đứa thấy nhau ngay, Mị bấm tay người bạn, chắc H, H, nhìn Chất thật nhanh, cười nói gì đó với Mị rồi quay đi nơi khác, Mị bước vào cổng trường thì anh T đã đón sẵn ở góc cây chỗ thân nhân các sinh viên phải để lại thẻ căn cước. Vịn tay nơi rào kẽm, Chất bần thần quay lại, nhìn theo bóng ba người, cho đến khi họ khuất ở ngã ba, Chất mới lững thững về phòng mình. Dù đã được báo trước, dù đã tự coi như Mị lên chỉ cốt để nhìn mình, để hai đứa nhìn được nhau, một lần, trong buổi sáng Chủ Nhật, mới là chính yếu, nhưng Chất không tránh khỏi được cảm giác tủi tủi, buồn buồn, muốn khóc khi một mình lầm lũi trở về phòng ngủ, dưới nắng. Để nguyên quần áo, nằm dài trên chiếc giường sắt, Chất không thể nào nhắm mắt được. Chàng muốn đi tìm Mị ở mấy Câu lạc bộ với dự tính sẽ chọn một chiếc bàn nào đó, gần bàn Mị ngồi để thỉnh thoảng, lâu lâu, hai đứa có thể nhìn nhau. Nhưng Chất nhút nhát quá. Chàng không đủ bình tĩnh làm thế, Chất sợ anh T, khám phá ra. Anh T biết được chuyện hai đứa trong trường hợp đó, thật chẳng lợi chút nào, cho sau này, hơn nữa, H. đã biết mặt chàng, lỡ H. không ưa, H, sẽ báo cho anh T biết, anh T sẽ đứng lên, sẽ lại bàn Chất, sẽ hỏi chàng, nhìn cái gì, muốn cái gì thì sao? Cuối cùng Chất chỉ còn mỗi một cách là một mình nằm âm thầm trong căn phòng thênh thang, với nỗi buồn tủi của mình. Buổi trưa đi ăn cơm, Chất cố ý vòng qua đủ ba Câu lạc bộ, không thấy Mị, chắc Mị đã về, Chất bỏ cơm về phòng viết cho Mị một lá thư dài, cho đến lúc mệt quá, thiếp ngủ ngay trên bàn viết. Chàng trở dậy lúc nắng chiều đã bắt đầu xế. Chàng đi tắm và chợt nhận ra lòng cồn cào đói. Mặc quần áo vào định bụng xuống Câu Lạc Bộ, nhưng không hiểu sao chàng ngồi lì ở đây. Ở bậc tam cấp này, nơi mà cách đây hơn tám tháng, những ngày đầu tiên đời Chất, chàng đã khóc thầm, vụng, mỗi buổi chiều, mỗi khuya khoắt. Những giọt nước mắt tình cờ, khi không, đã cho Chất thấy rõ bản chất mình, đã cho Chất nhìn ra khuôn mặt đích thực của chàng, Chất mày chưa lớn đâu. Mày còn trẻ con lắm. Mày còn nhớ nhung, mày còn thổn thức được mỗi khi mày nhớ đến mẹ, nhớ đến anh chị, nhớ đến các cháu. Nhớ đến ngôi nhà tù đã ám khói tuổi thơ mày. Dù mày đã bỏ nhà ra đi khi mới mười bốn, mười lăm tuổi, mày đã kiếm ra tiền nuôi được cái thân mày, sự học của mày, nhưng mày thấy không, mày đã thấy rõ chưa, mày vẫn chưa lớn, mày vẫn chưa thể trưởng thành. 

    Đồng tiền thỏa mãn chúng ta một số nhu cầu, nó cần thiết vì đem đến cho ta ít nhiều khoái lạc nhục thể, nhưng tiền không thể làm lớn dậy con người. Mày vẫn còn cần đến vòng tay của mẹ, đến mắt trìu mến, đến những vuốt ve an ủi của những người thân yêu. Mày chưa thể coi thường những thứ đó. Mày khát khao nó, mày còn mơ ước nó, mày còn tủi thân, mày còn nước mắt, mày còn thèm những buổi tối trở về nhìn thấy đủ mặt những người thân yêu. Mày còn muốn nghe một lời nhắc nhở ân cần nào đó, thí dụ, đi ăn cơm đi con, mẹ có để phần cơm cho con đó, bảo chị hai con dọn cho, thí dụ uống càfé không Chất, chị con pha luôn cho. Mày còn muốn, còn thèm có những buổi trưa một mình lủi thủi, loay hoay dưới bếp, lấy trộm bột, khuấy trong chảo nhỏ, bỏ thêm đường, xì xụp ăn. Mày còn muốn chui vào khu thành lính bắt những con nòng nòng, hay be bờ tát cạn những vũng nước đọng, cuối cùng không được một con cá nào, trừ phi họa hoằn lắm mới tóm được một chú cua đồng ở đâu lạc đến, để rồi trở về nhà mặt mũi cháy đen, quần áo bết lấm, mẹ mày lại phải dấm dúi giặt ngay cho mày, để mọi người khỏi thấy. Mày còn muốn có những giây phút phụng phịu, nhăn nhó, xin mẹ từng đồng bạc (mẹ không cho là lập tức bỏ ăn, lập tức buồn bã thở dài thườn thượt, ngồi đâu, ngồi cho một đống. Nhưng khi đã có tiền rồi thì mẹ cũng chẳng còn biết kiếm mày ở đâu nữa). Mày vẫn còn thèm, còn muốn lấy trộm được của anh Quỳ, những điếu thuốc Meslia vàng, sợi to đen, hút vào, khô xé cổ họng. Những hơi thuốc hút lén. Những hơi thuốc hút trộm ở ngoài thềm, ở trong bếp, ở hiên sau, ôi mới ngon lành, mới thú vị làm sao. Bây giờ mày đã biết. Mày đã mất cả những thứ đó. Lúc này mày thèm, nhớ tiếc đến cả những ánh mắt trừng trừng đe dọa của anh Quỳ, những cú đạp, những cái tát trời giáng của anh Dụ, những cái cốc đầu, những câu nhiếc móc (rập theo khuôn anh Quỳ) của chị Băng.

    Người ta chỉ nhìn ra hạnh phúc, một khi nó đã mất. Chúng ta là những con lừa trong một thế giới mù, câm và điếc.

    Đó là khoảng thời gian Chất bị giao động nhất. Những giao động như sóng ngầm hất tung chàng lên cao, hoặc vùi chàng dưới đáy sâu hối tiếc thảm thiết. Đó cũng là khoảng thời gian Chất thấy cái chết luôn chờn vờn trước mắt, cái chết như đã cầm nắm trong tay. Bên cạnh những day dứt âm ỉ ấy, Chất còn phải chịu đựng thường xuyên sự có mặt sừng sững của Hậu. Một có mặt nhức nhối, buồn tủi, hổ thẹn. Một có mặt lặng lẽ, âm thầm với riêng Chất, nhưng nó đã chi phối không ít đời sống tinh thần chàng. Cái nhức nhối luôn hành hạ chàng ở đây, là những miếng giấy viết chữ đúng chữ trật của Hậu, khi hăm dọa, khi than vãn hờn trách, khi âu yếm, nũng nịu. Nghĩ tới Hậu bất giác Chất ném mạnh điếu thuốc lá vừa mồi thêm, xuống cát, chàng bước theo lấy gót giầy dẫm đi cho nát vụn, xong uể oải đi về phía Câu Lạc Bộ. Chàng chẳng muốn vào Câu Lạc Bộ chút nào hết, còn quá sớm để ăn cơm chiều, nhưng đi đâu? Đi đâu được trong cái doanh trại hoe vắng của một ngày nghỉ sắp cạn tắt này.

    Chất tìm chiếc bàn bên cạnh cửa ra vào. Chàng không muốn vào trong gần quầy hàng, nơi Sương đang toe toét, cười cười, nói nói với một sĩ quan cán bộ nhà trường. Chất cũng không muốn để Sương thấy vẻ mặt đưa đám của mình. Lúc này, hơn bao giờ, Chất muốn một mình, một mình yên lặng, một mình cô đơn, một mình mình chán chường thảm đạm. Chất bắt đầu cảm thấy run sợ trước mọi gần gũi, mọi mời mọc, mọi giáp mặt trò chuyện với bất cứ một người đàn bà nào ngoại trừ Mị. Chất không tìm thấy ở họ một khuây lãng nào nữa. Trong mắt chàng, đàn bà trở nên vô nghĩa. Những cử chỉ duyên dáng của họ, đều trở nên lố bịch, kịch cỡm. Những thăm hỏi, những vồ vập của họ, đều trở nên trơ trẽn, giả dối, vô duyên đến phát tởm. Chất lơ đãng nhìn ra ngoài sân cỏ, bảo người bồi bàn đem cho ly cà phê sữa. Gã sĩ quan cán bộ đi ra cùng với bước chân ngúng nguẩy tiễn theo của Sương. Chất nhăn mặt cúi xuống ly cà phê bốc khói. Sương quay đầu, chằm chằm nhìn chàng giây lâu, chừng như đợi Chất ngước nhìn lên, Chất vẫn lặng lẽ khuấy ly cà phê, chiếc thìa lạnh va vào thành cốc. Sương đã nhận ra bộ dạng khác thường của Chất. Nàng kéo ghế ngồi đối diện, sau khi đã nói vọng vào trong, dặn người làm ghi phần tiền mới thiếu vào sổ của tên sĩ quan vừa ra, Sương sửa giọng:

    -Anh lại hồi nào mà tôi không hay vậy kìa?

    Chất trả lời lơ đãng:

    -Mới xong. Chàng đưa ly cà phê lên miệng, nhấp một ngụm nhỏ, nhăn nhó, đặt xuống.

    Sương cầm chiếc thìa trong đĩa nhựa, loay hoay tìm câu nói tiếp:

    -Anh không đi phép bữa hay sao?

    Lần này, Chất nhìn thẳng vào đôi mắt tô chì đen của người thiếu phụ chủ quán. Chàng lắc đầu.

    -Hết tiền hả. Sương nói, cười:

    -Không. Còn.

    -Vậy sao không đi?

    -Buồn quá. Với lại không thích. (Chất lại nhớ tới Mị. Đến buổi sáng, Mị trong nắng, rực rỡ đôi mắt thủy tinh lớn, chiếc áo dài màu xanh, mái tóc dầy, thả ôm lấy đôi má bụ bẫm au đỏ).

    Sương ghé gần, nói nhỏ:

    -Buồn gì, nói em nghe đi anh, (Sương vẫn thường lén xưng hô như vậy với Chất, những lúc vắng người. Tiếng em như nghẹn tắc trong cổ họng Sương. Mặt Sương dại, đờ đẫn một cách tội nghiệp).

    -Có gì đâu mà nói. Buồn là buồn vậy mà.

    Chợt Sương cười rít rít trong đôi hàm răng nghiến xít:

    -Bộ anh ghen hả?

    Chất không nhịn được, cũng bật cười, lắc đầu:

    -Ghen? Ai bảo thế? (Nếu Sương tự nhiên, bạo dạn bao nhiêu với những tiếng xưng hô giữa hai người thì Chất lại lúng túng loay hoay bấy nhiêu), đúng ra, Chất cũng có phần hơi nóng mặt khi thấy Sương ra chiều thân mật với tên kia, nhưng chỉ thoáng chút thôi.

    -Anh thật nhảm. Công việc làm ăn buôn bán, đâu có thể nào khác được. Đã bao lần tôi nói với anh rồi mà anh cứ không chịu hiểu. Sương cao giọng, Anh trẻ con vừa chứ. Môi Sương hơi trễ xuống nũng nịu cùng với câu nói dứt.

    Chất tái mặt. Hai chữ “trẻ con” của Sương làm Chât nóng bừng cả người. Chàng run lên, mặt gay gắt, tay nắm lại chỉ thiếu điều đấm vào mặt Sương. Môi Chất mím lại mắt trợn trừng. Sương như chợt nhận ra sự lỡ lời của mình. Nhưng nàng cũng gan lì, hầm hầm cúi xuống.

    Chất nghiến răng, thở hắt ra, lát sau mới chậm rãi, dằn tưng tiếng gọn, sắc:

    -Phải. Tôi trẻ con tôi biết, trong mắt bà, tôi chỉ là một thằng con nít mới lớn.

    Nói xong, Chất xô ghế cắm đầu đi như chạy, Sương bàng hoàng đứng lên, nhưng đã trễ, Chất ra khỏi quán. Bóng chàng nhảy nhảy lên những mô cát, dọc con đường dẫn ra phía cổng trại. Sương ngồi phịch xuống, bưng đầu khóc. Nàng bất chấp những con mắt trân trối ngạc nhiên của lũ gia nhân. “Đã thế mình không cần nữa. Làm bộ hoài. Đừng tưởng. Thiếu gì”. Ý tưởng này, xẹt ngang qua óc Sương làm nước mắt nàng lại giàn dụa chảy. Một xúc động lạ lẫm, dạt lùa nàng về gần với tuyệt vọng mơ hồ, với đớn đau, tủi nhục không tên.

    Sương lau mắt đứng dậy, quầy quả đi vào, khi có đám khách lao xao bước gần vào quán. Mối xúc động đẩy lùi Sương trở về quá khứ. Quá khứ của Sương là quá khứ của một chuỗi ngày vấp ngã, những đua chen vùng vẫy. Quá khứ của một người đàn bà vừa chẵn ba mươi nhưng đã sống một đời sống của hàng bao nhiêu người góp chung lại. Quá khứ của một người đàn bà đã có quá nhiều những kinh nghiệm dạn dày, ê chề về đàn ông, về cái bản chất đểu cáng, sở khanh lường gạt của họ.

    Sương bỏ xứ lên Saigon năm nàng mới mười tám, sau cái chết của người thân cuối cùng, trong gia đình nàng: Bà ngoại Sương. Tất nhiên, trong một thành phố lớn đầy rẫy sa đọa và cạm bẫy như Saigon, thì Sương quả là một con mồi ngon, một con mồi lý tưởng của bao nhiêu nanh vuốt. Kết quả là nàng lọt vào tay một anh lơ xe, người cùng xứ với nàng. Ở với anh lơ xe, người cùng xứ được hơn một năm, Sương sinh đứa con gái đầu lòng, anh lơ xe bắt đầu đầy đọa, gián tiếp cưỡng bức Sương phải bỏ bến xe, nơi cải biến Sương từ một cô gái nhà quê thiệt thà, ít oi, biến thành một cô bán hàng rong thành thạo với tất cả mánh khóe của nghề nghiệp cũng như những dạy khôn của đám anh chị bến xe. Trên bước đường lưu lạc, Sương phải đem con gửi vào viện mồ côi. Nàng bắt đầu đời mình bằng đủ mọi nghề với vốn liếng của hơn một năm va chạm cộng với trí thông minh và nhan sắc trời cho. Ý tiến thủ đã đưa Sương đi bằng những bước nhảy vọt, vượt ngoài dự ước của nàng. Chỉ trong một thời gian ngắn, Sương đã bỏ nghề may thuê để trở thành cô thư ký của một hãng buôn tư. Rồi cũng chẳng bao lâu, từ cô thư ký ngoan ngoãn, siêng năng Sương trở thành bà nhỏ của giám đốc, một gã chệt, lớn tuổi. Thời gian và tiền bạc xóa dần cho Sương những nét còn phảng phất miền đồng chua nước mặn, và thay vào đó, là những dáng điệu đài các, kiểu cách. Rút kinh nghiệm lần tan vỡ trước, lần này Sương dùng mọi cách để tránh chuyện có con, hơn nữa, Sương cũng lợi dụng thời gian tên chệt già say mê mình, bòn rút của hắn, một số tiền lớn, làm của riêng phòng xa một ngày kia hắn chán chê nàng, hắn sẽ tống cổ nàng ra khỏi cửa như tống khứ một con ở, một con điếm dài rạc. Quả nhiên sau hai năm chung sống gã chệt già đã dàn cảnh cho mụ vợ lớn đánh ghen và Sương một lần nữa lại cuốn gói ra đi. Tuy nhiên, lần này nhờ có dự trù trước, nên Sương không đến nỗi lúng túng. Cũng không bị bất ngờ đau đớn nữa. Sương thản nhiên, bình tĩnh xách va li ra đi. Nói thế chứ thâm tâm Sương không khỏi buồn tủi cho số phận bèo giạt hoa trôi của mình. Sương đã nghĩ có lẽ số nàng không thể có được gia đình êm ấm, như những người phụ nữ khác. Định mệnh khắc nghiệt đã khăng khăng từ chối, không cho nàng được làm nhiệm vụ người vợ. Sương cam đành với số phận hẩm hiu của mình. Nàng tự nguyện cho đến già, nàng sẽ không dính cặp với một người đàn ông nào khác, dù họ có là người thế nào.

    Đàn ông họ luôn giống nhau ở điểm hẹp hòi và ích kỷ. Chắc chắn sẽ không một người đàn ông nào mãi mãi yêu Sương, khi quá khứ của nàng nhơ nhớp thế. Họ có thể hứa hẹn tha thứ cho Sương thì chưa chiếm được Sương hay chưa được cái gia tài mà nàng có. Nhưng một khi tham vọng đã đạt được, đã thỏa mãn, họ sẽ không thể nhìn Sương khác hơn một con bán hàng rong, vợ một thằng lơ xe, một con làm nhỏ thằng chệt già, một con điếm, một con đĩ, thế thôi. Không. Không thể để kẻ nào chà đạp dày xéo lên đời nàng nữa. Nếu Sương không thể hành hạ được bọn đàn ông khốn nạn kia, thì không một kẻ nào, đụng đến nàng được nữa. Sương trở lại viện mồ côi tìm con và rước nó về ở chung với nàng trong một ngôi nhà khang trang, tiền bòn rút của gã chệt mê gái. Ở không một thời gian cũng chán Sương quay ra chạy hàng sách. Nàng đứng giữa làm trung gian mai mối trong những vụ mua bán hột xoàn. Làm nghề chạy hàng sách được một thời gian, thấy không lời, lại thêm nghề thầu hàng quán cho mấy trại lính có cơ phát tài. Sương quyết định bỏ vốn quay ra làm thầu Câu Lạc Bộ, sau khi bắt mối liên lạc với một sĩ quan trong một trung tâm huấn luyện.

    Vị sĩ quan này, cũng là một trong những gã đàn ông già đầu, có con đàn, cháu đống rồi mà còn động cỡn mê gái. Bước đầu đổi nghiệp, Sương cũng gặp khá nhiều khó khăn, nhưng rồi nàng cũng qua được nhờ tài nghệ khéo léo, nhờ chút nhan sắc, ngày thêm mặn mòi, sắc sảo. Sương đã gặp, đã va chạm, đã phải đương đầu với không biết bao nhiêu hạng người, đủ mọi giai tầng, già có, trẻ có, thiệt tình có, giả dối có. Nhưng tựu trung, Sương vẫn như một con chim tinh khôn vượt bay trên được mọi rượt bắt, mọi cung giương. Nàng vẫn như một con hoẵng nhanh chân, vượt qua được mọi hầm bẫy. Cho đến ngày hôm nay. Khi bỏ thầu Câu Lạc Bộ ở nơi đây. Giữa lúc nàng không nghĩ gì khác hơn số tiền lời thu về hàng tháng khá cao, so với mấy nơi khác, thì chuyện Chất xẩy ra. Cho đến phút này. Sương vẫn không rõ, vì đâu nàng lại phản bội chính lời nguyền của nàng, một cách dễ dàng, một cách tự nguyện, nếu có thể nói thế, để ngã vào vòng tay của Chất, của một cậu trai mới lớn. Của một cậu con trai không có một đặc điểm nào, ngoài đôi mắt buồn, chiều nào cũng như đẫm ướt, ngoài cái dáng vẻ lờ đờ, mệt mỏi, buồn bã một cách thật trẻ thơ, thật trong trắng. Nếu bảo nàng chọn Chất vì Chất là một thanh niên vạm vỡ, lực lưỡng thì thật là khôi hài, bởi Chất nhỏ nhắn. Chất ốm yếu lắm. Cũng không phải tại chàng là một chủ nhân ông của một cơ sở vĩ đại nào. Mà oái ăm thay, Sương đã chọn chàng. Sương chọn chàng, có lẽ phần nào vì cái vẻ thơ ngây buồn bã đặc biệt kia. Cũng có thể một phút nào đó, tâm hồn nàng đã rung động trước đôi mắt ướt mệt mỏi của Chất. Hay ở Chất, nàng đã nhìn thấy, bằng vô thức, dáng dấp nàng, tâm hồn nàng trong mười năm qua. Nói trắng ra thì Sương chọn chàng có phần nào, chính vì cái trẻ nít của chàng. Nhưng Sương không ngờ, khi nàng nói với Chất ý đó, đã khiến chàng hầm hầm bất mãn. Sương vẫn không tin thái độ của Chất biến đổi đột ngột như vậy, chỉ thuần vì câu nói đùa, hớ hênh, chạm đến tự ái chàng. Sương tin ẩn sâu bên trong, còn có một lý do nào khác hơn thế, Lý do gì? Sương bóp trán, lắc đầu, xua đuổi ý nghĩ tủi nhục về những lý do giận dữ của Chất, chợt đến với nàng. 

    Ra đến cổng, đứng dưới góc cây sung dại (gốc cây mà hồi sáng, Chất đã đứng tựa hàng giờ ngóng tìm Mị trong đám thân nhân đến thăm sinh viên đông cuồn cuộn như thác lũ). Bây giờ cả khu tiếp tân chỉ còn là một khu đất hoe vắng, tiêu điều. Không xa cách chỗ Chất đứng, những chiếc bàn dài liền ghế trơ trơ với mấy hộc gỗ đựng thẻ của những người đến thăm sinh viên, giấy rác lẫn cùng những chiếc lá sung dại bừa bãi làm cho bộ mặt của khu tiếp tân thêm phần ảm đạm. Ngoài cổng chính, người lính gác uể oải chống súng xuống đất nhìn vu vơ về phía cánh rừng xa. Khu Chợ Nhỏ với vài dãy nhà lèo tèo đã chỉ còn như một cây nấm lớn, xù xì, thấp đi dưới màu đục xám của màn đêm đã chập choạng.

    Chất thọc cả hai bàn tay vào túi. Điếu thuốc trên môi chàng chốc chốc lóe lửa. Gió thổi gợn mái tóc chàng cắt ngắn. Trên mô đất cao, Chất nhìn thấy giải đèn cong bán nguyệt của chiếc cầu xa lộ. Đổ dốc cây cầu đó, là Saigon. Là phần đất của tự do bay nhảy, của những ngày còn cặp sách, của những người thân của Mị. Của ngôi nhà cũ, cửa sắt màu xanh đã xỉn lúc nào cũng xếp lại như ngăn cản mọi xâm nhập xô bồ của thế giới bên ngoài, của tiếng sóng vỗ đều nghìn năm, lòng sông mới lớn. Mị ở đó, nơi chốn của đời nàng. Nơi chốn của tuổi thơ Mị, của những ngày cuộc tình mở mắt, của những bước chân đầu tiên ngập ngừng líu ríu, những bước chân còn nồng thơm một thuần khiết yêu thương. Giờ này chắc Mị đã ngồi vào bàn. Nàng đang tròn đôi mắt bi đen, hỉn hỉn chiếc mũi thon ngon (như một thỏi son) trước khi có lời phẩm bình về những món ăn đang bốc khói mà mẹ nàng vừa đem lên. Ba Mị chắc đang kín đáo ngắm đứa con gái duy nhất và cũng là đứa con duy nhất còn ở bên ông, thầm nghĩ đến một ngày nào, sẽ nối được chí ông đạt tới những mộng ước thiếu thời của ông, lỡ dở. Cũng có thể là ông sẽ liên tưởng đến đứa con trai đang còn bị kẹt trong quân trường. Chẳng còn bao lâu nữa, nó sẽ ra đơn vị gần Saigon. (Gần Saigon thôi đã là đủ rồi). Nhưng ông hiểu nó hơn ai hết. Ông biết tính nết ngang ngược của nó, không chắc gì nó sẽ nghe theo lời ông. Nó không là ông, thành ra nó không thể hiểu được nỗi lo lắng muộn phiền của một người cha già, chỉ có một đứa con trai nối giõi. Nếu nó có nghĩ đến điều đó chăng nữa, thì cũng chỉ cần một cái tặc lưỡi thôi, bao nhiêu quan trọng sẽ trở thành tầm thường và giản dị hết.

    Với số tuổi mỗi ngày mỗi thêm, thời gian là chiếc thuổng đào sâu thêm hố xa cách giữa hai lớp già trẻ. Và, cho đến một ngày nào, những bậc làm mẹ cha sẽ giật mình, cảm thấy những đứa con của mình đã không còn thuộc về mình nữa. Nó là một thứ gì khác xa niềm mơ ước nhỏ nhoi, dung dị thường lệ của cha mẹ.

    Chất chạnh lòng nhớ đến mẹ mình. Chàng nuốt nước bọt, lững thững quay lưng về phòng ngủ.

    Vì là ngày cả đại đội được đi phép nên dãy nhà ngủ của Chất tối thầm thầm như một nghĩa địa bỏ hoang. Chất bật đèn phòng mình, buồn bã đứng ngó những chiếc giường ngủ nệm drap trắng toát. Bất giác Chất hãi hùng, trong lòng Chất bùng lên một hốt hoảng khó nói, một lo sợ, một hoang mang, một rờn rợn chờn vờn, Chất cảm thấy không khí trong phòng bỗng lạnh toát. Mọi vật bỗng đổi khác, bỗng lung linh nhảy múa, bỗng như cùng đứng thẳng một lúc, những chiếc giường sắt nặng nề, những chiếc tủ mỏng vút, từ từ tiến lại phía chàng, Chất trân trối nhìn. Mỗi giây qua, chân chàng một trì nặng, mắt chàng một hoe vắng, bên tai chàng, lung bung rất nhiều tiếng gào thét, tiếng rên siết, tiếng nỉ non. Mồ hôi vã đầm trên trán và sau lưng Chất. Chất lảo đảo giật lùi. Chàng lùi mãi cho tới khi tay chàng chạm phải hàng lan can bằng xi măng lạnh buốt Chất nhắm mắt ù té cắm đầu chạy. Chạy một hồi cho tới lúc Chất thấy ngực mình bắt nghẹn khó thở, mới dừng lại. Định thần, Chất thấy mình đang đứng giữa sân bộ chỉ huy Tiểu đoàn. Tên sĩ quan trực nhật đang đứng trên thềm cao hất hàm hỏi :

    - Dã chiến hả?

    Chất ú ớ lắc đầu:

    -Không. Không

    Tên sĩ quan gắt :

    - Vậy đến đây làm chi? Trình diện coi.

    Như một cái máy, phản ứng theo lệ thống điều khiển của điện nhập, Chất đánh hai gót giầy vào nhau, thẳng người chào, mồm nói một thôi những chi tiết về con người lính của mình. Chất không biết mình đã nói những gì, nhưng chắc hẳn là không sai. Làm sao sai được, cái tên họ, cái số quân, cái trung đội. đại đội, tiểu đoàn v.v… Quên làm sao được, những con số, những danh hiệu ấy. Vì nó chính là chàng. Hay nói cách khác đi thì nhờ nó, người ta phân biệt được Chất với những hình bóng chung quanh. Nó, chính là những con số, những danh hiệu đó làm nên chàng, chứ không phải chàng làm nên chúng.

    Tên sĩ quan trực nhật ngó Chất một hồi lâu rồi chợt cười sặc sụa, búng tay, hất hàm bảo:

    - Được rồi. Thôi cho về. Lần sau còn xớn xác đến đây là lãnh đủ đó nghe.

    Chất ríu ríu lời cám ơn. Ra khỏi sân Bộ chỉ huy Trung đoàn, Chất mới nhớ ra tên sĩ quan kia là kẻ đã nói chuyện với Sương hồi chiều ở Câu Lạc Bộ. Chàng rút khăn lau mồ hôi, tìm thuốc. Hết, Chất dừng lại dưới một gốc cây me có một ngọn đèn chõ xuống, kiểm điểm số tiền còn trong túi, Đủ. Chất lẩm bẩm. Chàng vào Câu Lạc Bộ, gọi đĩa cơm bò xào và gói thuốc Bastos.

    Không thấy Sương, Chất định hỏi tên bồi bàn, sau ngập ngừng lại thôi.

    Lúc Chất buông thìa cơm xuống, Sương từ đâu cũng trở về. Nàng nhìn Chất thật nhanh, con mắt sắc, nét mặt giận, dáng vùng vằng đi thẳng vào bếp. Chất mỉm cười một mình, bóc bao thuốc, đánh diêm hút.

    Câu Lạc Bộ mỗi lúc một thêm đông và ồn ào. Các sinh viên đi phép đã lục đục trở về trường. Chất gọi bồi tính tiền. Sương đem tiền dư lại cho chàng, kẹp giữa tờ giấy bạc là miếng giấy trắng nhỏ. Sương nói:

    - Có thư đó.

    Chất gật đầu:

    - Tôi biết.

    Chất trở về phòng ngủ sửa soạn đồ đạc đi bãi học vào sớm mai. Lúc cầm chiếc bi đông lấy nước, chàng chạm mặt Phúc ngoài cửa phòng, Phúc không cùng một đại đội với Chất, nhưng hai đứa tình cờ biết rồi đâm ra thân nhau ngay sau một buổi đi bắn chung giữa hai đại đội ngoài sân bắn Chất nhớ lần đó Phúc làm phụ xạ thủ cho Chất, Phúc có nhiệm vụ lấy đạn, lên bia ghi điểm và dán bia cho Chất. Chính Phúc đã lấy đầu đạn chọc mấy dấu vào tấm bia cho Chất, vì chàng bắn không lọt một viên nào vào bia hết. Trường hợp này, anh em thường khôi hài rằng: “cho đạn đi phép về thăm nhà”. Phúc lên bia xong, xuống thềm bắn nói nhỏ với Chất như vậy, nhưng Phúc lại bảo yên tâm, dư điểm, rồi đem phiếu điểm nộp cho sĩ quan giám xạ, Chất ngượng ngùng ngó theo dáng nhỏ choắt cheo của Phúc in trên thềm cát trắng nóng tãy. Và tự đó, hai đứa thân nhau.

    -Tao có đem ít đồ ăn vào cho mày đây Chất ơi.

    Phúc nói, dơ theo bịch nylon trước mặt Chất. Chất cười:

    - Gì mà nhiều thế?

    - Chả giò. Thịt gà. Cam, Thuốc lá. Tăm, muối... Phúc kể một lô rồi lắc lắc bịch nylon làm như để cho Chất nghe những tiếng lạo xạo bên trong mà tưởng tượng ra từng thứ một.

    Chất gạt Phúc sang một bên:

    - Lát đã. Tao đi lấy nước mai đi bãi sớm. Chút xíu đi.

    Phúc tần ngần:

    - Thì chút đi lấy nước không được sao.

    - Được nhưng bây giờ, thứ nhất là tao không có đói, thứ hai là lấy bây giờ để lát nữa có nước mà uống chứ. Đồ bò.

    Phúc cười hể hả:

    - Ờ nhỉ. Thế tao chờ mầy chỗ cũ nghe.

Tao ra đó trước nha.

    Chất gật đầu:

    - Ừ.

    Bóng tối của những dẫy nhà cũ đổ dài trong bước chân Chất đi. Nhớ ra Phúc, Chất thấy lòng mình dịu lại yên ổn hơn. Cái thằng ấy nó hơn mình cả chục tuổi chứ ít gì, mà sao nó ngốc nghếch khờ khạo thế không biết nữa.

    Gì nó cũng hà hà được. Bất giác Chất ngửa mặt cười, bầu trời thẳng cao. Sao từng chùm lấp lánh. Gió rừng thổi hút hai bên tai Chất. Chàng thấy mát rượi và lạnh tan ở từng chân tóc. Hình ảnh Mị rực rỡ như vì sao chói lọi lẻ loi trơ vơ ở cuối chân mây.



2

    Điểm danh xong, Chất về phòng bỏ màn xuống. Chàng ngó đồng hồ, còn mười lăm phút nữa. Tiếng nhạc từ trong Câu Lạc Bộ Sương Mai vẫn còn chát chúa. Qua khoảng không gian hẹp Chất có cảm tưởng như mình ngửi được cả cái mùi nồng nặc, của men rượu, của thuốc lá, của tiếng cười la, của mồ hôi, của đồ ăn thức uống, và tất nhiên, lẫn trong đó là tất cả những gì là Sương, của Sương và riêng Sương. Chất phân vân không muốn lại chỗ hẹn. Chàng cảm thấy e dè ngần ngại. Cái ngần ngại e dè của tinh thần báo trước một điều không hay, cái ngần ngại, e dè của nửa muốn dứt khoát, nửa muốn kéo thêm vì bản chất tham lam, ích kỷ.  

    Người ta chỉ cảm thấy quí mến, nâng niu những gì mà họ thấy họ sắp bị vuột mất. 

    Chất rút thuốc để lấy lại bình thản trước khi quyết định, Tàn nửa điếu thuốc. Chất cương quyết ra khỏi phòng. Chàng cẩn thận cầm theo chiếc đèn bấm. 

    Bóng tối đặc sệt sương rừng trắng nhờ chấm trên đầu cỏ sắc. Chất bước nhanh trên lối đi khá quen thuộc đến bụi tre, sau lưng dãy nhà ngủ của Phúc, không cần để ý, Chất tự động rẽ tay trái dẫn vào con đường mòn. Con đường nhỏ dẫn vòng hông Câu Lạc Bộ Sương Mai. Chất thấy ở sau bếp thấp thoáng một bóng đen đang lom khom. Tiếng nước dội rào rào, tiếng ly lách tách, chén bát chạm nhau kêu loạn xạ. Chất tắt đèn bấm để họ khỏi trông thấy mình. Chàng bước chậm lại, cỏ mỗi lúc cao hơn, đến ngang thắt lưng Chất. Trước mắt chàng, chiếc lô cốt sâu dưới lòng đất, nhô lên khỏi mặt đất, lù lù một  khối đen hệt như một thân nấm lớn. Càng đến gần, Chất càng phải thận trọng hơn nữa, để khỏi gây tiếng động bởi chàng biết, chỉ cần sơ sẩy, gây nên một tiếng động khả nghi, đồng đội của chàng, đang gác trong mấy chòi gác cao sát hàng rào, sẽ không ngần ngại nhả đạn ngay lập tức. Nhà trường đã phạt cảnh cáo tới mức tối đa những sinh viên bắn hoảng, gây náo loạn, làm thiệt mạng đồng đội, nhưng biện pháp này, làm sao giải quyết được tình trạng giao động, hốt hoảng của những sinh viên, một mình chênh vênh trên chòi cao, với chung quanh, bóng tối đặc dầy, đồi núi điệp điệp. Khung cảnh ấy đã tạo cho họ những ám ảnh sợ sệt, như chung quanh có trăm ngàn bất trắc, trăm ngàn bí mật chực chờ hãm hại họ,  

    Chất ngồi thụp xuống trước miệng hầm ngoái cổ nhìn lại một lần nữa, phía sau câu lạc bộ, nơi ánh đèn chớp sáng. Chàng có ý trông đợi một bóng người, một chuyển động lập lờ về hướng mình. Nhưng tịnh không một dấu hiệu nào hết, Chất quờ quạng tìm bậc xuống. Chàng khom người chui vào lòng hầm. Mùi hôi hám tanh tưởi xông lên bốc vào mũi Chất, làm chàng phải bụm miệng ngăn bớt những tiếng hắt hơi liên tiếp. Chất bấm chân đứng vững trên nền xi măng ẩm, cũng mất tới mấy phút sau. Chàng mới quen dần không khí trong hầm. Chàng bật đèn pin soi quét một lượt nền hầm cũng như vách và nóc, xong mới chọn góc trải tấm áo mưa nhà binh ra, ngồi xuống. Dựa lưng vào vách hầm nhớp lạnh, Chất thong thả lấy thuốc châm hút. 

    Căn hầm này, trước kia, nguyên là một trong những lò cốt phòng thủ kiên cố nhất của nhà trường, thiết lập từ hồi Pháp. Trước đó, chu vi trường hẹp lắm, chỉ vỏn vẹn trên mỏm đồi mà thôi. Sau khi Việt Nam tiếp nhận, với nhu cầu chiến tranh gia tăng. Trường mở rộng chu vi đến sát bìa rừng. Vì thế, những lô cốt hầm trong hệ thống phòng thủ cũ trở nên vô hiệu. Trường thiết lập hệ thống bố phòng khác. Những lô cốt cũ được đập bỏ, lấp kín. Riêng chiếc này, không hiểu sao lại còn nguyên vẹn. Người thì cho rằng, ông chỉ huy trưởng Việt Nam đầu tiên, muốn giữ lại đề đặt súng đại liên nhằm hổ trợ thêm cho việc chống đỡ mặt ngã ba rừng châm, yếu điểm quan trọng nhất, vì là nẻo đường thuận lợi nhất cho mọi cuộc tấn công của Cộng quân. Người thì lại cho rằng lô cốt đó, ngày xưa là hầm nhốt người của Pháp. Sau người ta giữ nó lại để làm nơi lấy khẩu cung những  kẻ tình nghi hay Việt Cộng bị bắt trong những cuộc hành quân của lính cơ hữu nhà trường và sinh viên sĩ quan. 

    Đó là những chuyện xưa, đến thời Chất, Chất chỉ biết nó bỏ không và chàng cùng các bạn tình cờ khám phá thấy, trong một dịp bị phạt làm công tác “ cọc vẻ”, phát cỏ khai quanh vòng đai rào kẽm vào một bửa trưa trời nắng chang chang, Chất theo hai người bạn khác chui vào đó đánh một giấc tới xế chiều. Lẽ ra Chất cũng không còn có dịp “may mắn” để trở lại căn hầm này nữa, nếu không có vụ quen biết với Sương. Kỷ luật nhà trường là kỷ luật sắt, cho nên, trừ những giờ được đi phép ra khỏi trại Chất không thể chọn được một địa điểm nào thuận tiện để tự do trò chuyện với Sương. Chàng cũng không dám liều lĩnh ở lại câu lạc bộ ban đêm, khi quán đã đóng cửa. Trước tình cảm bế tắc như thế, Chất chợt nẩy ra ý nghĩ hẹn Sương trong lô cốt bỏ hoang này. Lần đầu tiên, nghe đề nghị của Chất, Sương dẫy nẫy lên. Nàng le lưỡi, ôi, không dám, dần dần, tình yêu trong Sương mỗi ngày một thêm thắm thiết, mỗi ngày một thêm sôi nổi, cuối cùng, chính Sương lại là người lập lại đề nghị của Chất. 

    Ở người phụ nữ, mức liều lĩnh tăng tiến theo nồng độ của đam mê tin cậy. Tình yêu đến một mức nào sẽ biến cải hoàn toàn, một cách không ngờ tâm tính và bản chất của chúng ta, rõ rệt nhất là ở phía người phụ nữ. Họ có thể đang từ một cô gái nhút nhát e dè, mặc cảm, biến thành một kẻ đầy tự tin, can đảm hoặc liều lĩnh. Họ có thể là một người lắm điều táo tợn, hay ngược lại.  

    Dù là một thiếu phụ từng trải. lăn lóc, một người đàn bà vẫn tự hào điều khiển, kiềm chế được tình cảm của mình. Sương vẫn chỉ là một con chim yếu đuối trong màng lưới lớn tình yêu, là cánh bướm mong manh trong cơn bão bừng bừng một xoáy hút dũng mãnh. Sương là con hổ cái ở những phương diện nào, không biết nhưng trong tình yêu trước sau gì Sương cũng lại trở về nguyên dạng con cừu non của mình, một khi trái tim nàng đã đi đến tận cùng rung động. Đó là lúc thức dậy của nữ tính của cái phần bản chất thiêng liêng ở mỗi phụ nữ. Và nếu ai biết chuyện Sương chắc họ sẽ không ngạc nhiên, khi thấy đứng trước Chất, Sương không còn là bà chủ (trẻ tuổi) của một Câu lạc bộ lớn nữa. Sương chỉ còn là Sương, không trang bị, không ngụy trang mình bằng những kinh nghiệm cay đắng của đời sống, những bài học máu và nước mắt của một dĩ vãng dập bầm, một dĩ vãng nhục nhã, một dĩ vãng kết tinh thành mối oán cừu ngất cao. Đôi khi Chất cũng tự hỏi vì sao Sương lại chọn chàng. Chàng mà không phải là ai khác? 

    Bảo rằng Sương chọn Chất vì hào quang vật chất ở nơi chàng, điều đó hiển nhiên là một lố bịch. Vì nhu cầu nhục cảm, lại càng lố bịch hơn nữa. Cuối cùng, vì Chất còn nhỏ tuổi, một lý do, tương đối có vẻ hợp lý hợp tình, nhưng xét kỹ cũng thấy không đúng nốt “Bởi chàng không phải là tên nhóc” nhất trong đám hơn một ngàn sinh viên ở đây. Sự thực có những tên mặt búng ra sữa hơn chàng nhiều. Ấy là chưa nói tới chuyện khuôn mặt Chất có vẻ già nua cằn cỗi hơn những kẻ cùng lứa tuổi. Lần nào thì Chất cũng đành chịu thua câu hỏi của mình bằng cái lắc đầu hay mỉm cười vu vơ. 

    Giữa lúc Chất đang chìm đắm trong những ý nghĩ xô bồ không đầu đuôi thì Sương xuất hiện. Chất chỉ nhận ra khi Sương đã khom thấp nửa người chui vào hầm. Chàng vội đứng dậy, lại miệng hầm dơ tay đỡ Sương. Sương thả cả thân mình đổ ngã lên Chất. Nàng vòng tay qua cổ Chất như đu cả sức nặng người mình lên chàng. Chất loạng choạng, nghe hơi thở nóng ấm phà đẫm khuôn mặt. Ngực Sương mềm sau tấm áo lụa màu sẫm, làm mát lạnh ngực chàng. Chất thả Sương đứng trên nền xi măng. Chàng gỡ tay Sương ra: 

    - Chờ Sương lâu quá. Chi mà trễ vậy?   

    Sương cười trong bóng tối. Nàng tìm nắm lấy tay Chất: 

    - Khách đông chặt. Bỏ đi không được. Em phải đóng cửa không tiếp thêm nữa. Lúc em ra đây. Tụi nó vẫn còn đầy đó, ngày gì mà đông thế không biết nữa. 

    Chất kéo Sương lại một góc hầm chàng quờ quờ tay, ngồi xuống: 

    - Mới đi phép vào mà. Anh nào cũng có tý tiền tiếp tế. Mà không lâu đâu. Mai thôi, chỉ một ngày mai lại rách ngay ấy mà. 

    Sương tựa lưng, ngả đầu vào vai Chất chàng quàng tay qua lưng Sương, ghé môi hôn lên tóc Sương, im lặng. 

    Sương thầm thì:

    - Chập tối, có chuyện gì mà cưng giận Sương vậy? 

    Chất không trả lời, thở ra, hỏi: 

    - Cái thằng mà Sương nói chuyện là ai đó? 

    Sương ngước mặt, nhìn lên. Chất không trông rõ mặt nàng, chàng chỉ thấy hai con mắt long lanh và hơi thở nồng, sát. 

    - Anh không biết hắn sao? Sương nói. 

    - Không. Hắn là gì? 

    - Trung úy, ban hành chánh. 

    - Không anh hỏi tên cơ. 

    - S. trung úy S. 

    Chất chặc lưỡi: 

    - À. À… Anh biết rồi. 

    - Thế sao anh còn hỏi Sương? Sương nũng nịu chà mặt mình vào ngực Chất. Chất xòe tay ôm lấy một bên má Sương mịn màng: 

    - Tại anh quên. Quên với lại cũng không biết rõ (Chất ngập ngừng) lúc nãy… anh… anh bị nó ốp đấy. 

    Sương bật dậy: 

    - Ở đâu? Sao?  

    Chất cười, kề môi lên má Sương: 

    - Từ từ. Để nói cho mà nghe. 

    Chất kể lại đầu đuôi câu chuyện sớ rớ lạc vào sân bộ chỉ huy Tiểu Đoàn, bị S. bắt trình diện. 

    Nghe xong, Sương bụm miệng cười: 

    - Tưởng chi. Vậy mới được. Nhẹ không ưa, anh là chúa ưa nặng. Chất cũng bật cười. Chàng xoay người Sương lại, cúi xuống, đôi môi Sương đã chờ sẵn. 

    Bỗng Sương xô Chất 

    - Khoan anh. 

    - Gì nữa? 

    - Anh sắp ra trường phải không. Còn lại mười tám ngày nữa hả? 

    - Ai bảo mà Sương biết rõ vậy? Sương biết rõ còn hơn cả anh nữa. 

    - Mà có đúng không đã 

    - Ờ thì nghe nói vậy. 

    - Anh có biết thêm tin gì không? 

    Chất ngập ngừng: 

    - Không tin gì. 

    - Khóa này họ đánh trượt nhiều đấy. 

    Chất à một tiếng. Tiếng thốt của Chất rơi băng vào khoảng không im vắng. 

    Giọng Sương vẫn quan trọng: 

    - Anh thi khá không? 

    - Cũng tàm tạm. Mấy môn lý thuyết thì được, mấy môn thực hành kém lắm. Nhất là môn vũ khí và địa hình: 

    Sương ấp úng. 

    - Để… để Sương nói giùm cho anh nghe.  

    Chất đáp nhanh: 

    - Không cần. Trượt thì thôi. Với lại làm sao trượt được, chỉ đứa nào bị cán bộ trù quá mới trượt thôi chứ đỗ hết Sương à. Đừng lo. 

    - Thì đã đành là hết. Nhưng lỡ anh có tên trong số những người rớt thì sao. 

    Chất tát yêu vào má Sương: 

    - Thì thôi. Anh xin học lại. Ở đây với Sương. 

    Sương ngúng nguẩy: 

    - Hổng. Sương hổng chịu vậy đâu. Anh thi trượt ra đơn vị liền. Nếu anh đậu cao, mà thực tình anh muốn ở lại đây với Sương. Sương lo cho anh, được ngay hà. Anh có tin Sương lo được cho anh không? 

    - Tin chứ, nhưng… 

    - Nhưng sao ? 

    - … 

    - Kia, anh nói đi, sao? 

    Chất muốn nói không thích ở lại nơi này, nhưng chàng thấy không nỡ. Nói thẳng vậy sẽ chạm tới tự ái của Sương. Chất nói ỡm ờ: 

    - Ở lại đây với Sương để ông trung úy S. ông ấy ốp nữa sao, không được. Chất nghiêm mặt. 

    Sương cố cãi: 

    - Ra trường tức anh cũng là sĩ quan như hắn, làm sao hắn ốp anh được nữa. 

    - Sương lẩm cẩm thấy mồ đó. Dính dáng tơi quân đội bao nhiêu năm mà vẫn chưa sáng mắt. Trong quân đội chỉ cần hơn nhau một cấp thôi là hành nhau được rồi. Ngang cấp cũng còn hành nhau được nữa, huống hồ như anh thua nó những bao nhiêu cấp, 

    Sương làm mặt giận. 

    - Vậy là anh không tin Sương. Anh không thương em tí nào hết. Lo cho anh ở đây anh không chịu. Anh muốn đi đâu? Đánh nhau hả. Tác chiến mau chết hả? 

    Chất cười buồn: 

    - Không phải thế. 

    - Chứ sao nữa. Em muốn ở lại đây, để chúng mình được gần nhau, anh không muốn, như vậy là rõ ra anh không yêu em rồi còn gì nữa. 

    Giọng Sương lạc dần muốn khóc. Chất lúng túng, chàng xiết ghì lấy Sương. Thân hình Sương cho chàng một cảm giác ham muốn, hực lửa. Chất nhắm mắt, buông xuôi mình trôi trong cơn dục vọng. Chàng dịu giọng mơn trớn, vỗ về: 

    - Sương, chưa gì em đã nóng. Em không hiểu anh gì hết. Này nhá, anh tính em nghe. Thí dụ anh có được ở lại đây làm huấn luyện viên hay cán bộ nhà trường thì em cũng phải chạy chọt, nói năng chỗ này chỗ kia. Đó là điều anh không muốn bao giờ cả. Hơn thế, nếu anh có được ở lại đây, chúng mình cũng không thể thoát khỏi cảnh dấm dúi lén lút này, vì lúc đó, anh cũng vẫn phải giữ gìn tác phong, có phần còn hơn bây giờ nữa. Nào có sung sướng gì cho cam. Chi bằng Sương cứ để mặc anh ra đơn vị, cực một chút, nhưng những lần nghỉ phép anh có thể đến với Sương. Chúng mình hoàn toàn tự do, mặc sức, muốn làm gì thì làm, không phải sợ ai, không phải tránh né dấu diếm đứa nào nữa. Mà anh tin rằng dù có phải đi đơn vị, anh cũng chỉ đi cao lắm một hai năm thôi rồi thế nào anh cũng được về văn phòng. Tới lúc đó mình phải chạy chứ, lo gì. 

    Nghe Chất nói Sương dần dần thấy chàng có lý. Quả như lời Chất, nếu chàng có ở lại trường, chưa chắc gì tình trạng của Sương và chàng đã đổi khác. Cũng lại căn hầm này. Cũng lại một buổi sáng hay trưa chiều trong ngôi nhà của Sương ở dưới chân một cây cầu nằm bên rìa thành phố. Nghĩ tới ngôi nhà, Sương lại nhớ tới con Hải. Nó cũng đã mười bốn mười lăm rồi còn gì. Tuy nó chưa tỏ một thái độ khó chịu nào  đối với việc Sương dẫn Chất về nhà, nhưng Sương vẫn mơ hồ cảm thấy, rồi đây, nó sẽ là một trở ngại ghê gớm, một cái gì đau xót, chua chát sẽ xẩy đến cho Sương trong cuộc tình mê muội với Chất. Sương níu chặt đôi vai Chất, cố xua dạt những ý tưởng không đâu vừa táp tới trong óc nàng. Nàng không muốn nghĩ gì trong lúc này, ngoài chuyện phải làm sao đó, bằng bất cứ giá nào, giữ Chất lại, ở gần bên mình. Lúc đầu mới yêu Chất, Sương không hề cảm thấy điều đó, mãi bây giờ, Sương mới chợt thấy chỉ một thời gian ngắn thôi, thế nào rồi Sương cũng mất Chất. Sương không thể mãi giữ một thanh niên mới lớn trong vòng tay đã ngoài ba mươi của mình. Nhưng giờ đây, Sương cảm thấy điều ấy rõ hơn bao giờ. Nó làm Sương mất ngủ trong nhiều đêm. Nó xẩy đến trong Sương như một tia chớp, một ánh lửa vụt cháy bùng và mỗi ngày mỗi cao, mỗi ngày mỗi nung nấu thần trí Sương. Nó đẩy xô Sương tới quyết định chiếm giữ Chất, như chiếm giữ một vật tư hữu. Dù bằng giá nào. Sương không còn phân biệt được, quyết định quan trọng đó của Sương xuất phát nơi tâm hồn Sương. Khao khát yêu thương, hay nơi tự ái (cái tự ái của một thiếu phụ đã gần xế tuổi thanh xuân, cái tự ái của một người đàn bà có thể lực nhờ đồng tiền. Những đồng tiền kiếm được bằng cách phải đánh đổi, phải cho đi cả một quãng đời thiếu nữ, cả một quãng đời phấn hương nhụy ngát). Sương không phân biệt được và nàng cũng chẳng cần tìm hiểu đến tận cỗi nguồn của sự kiện đó. Nàng chỉ nghĩ rằng bây giờ nàng có thừa điều kiện để thực hiện bằng được mọi ý thích của mình. Mặc dù, để thỏa mãn, có thể công việc làm ăn của nàng sẽ lâm vào tình trạng khó khăn. Dĩ nhiên là những anh già háo sắc, những thanh niên muốn đào mỏ nàng sẽ không khờ khạo gì mà lại lao đầu vào cuộc chơi mà họ đã thấy trước thất bại, một khi Sương ra mặt nhìn nhận đã chọn Chất. Sương không cần, nàng sẵn sàng đánh đổi tất cả để chuộc đổi Chất cơ mà. Sương chỉ ân hận có mỗi một điều là tại sao đợi đến lúc gần quá nửa đời người nàng mới thấy tất cả mọi sự có được trong cuộc sống này, đều trở nên vô nghĩa nếu không có tình yêu.

    Sương rên rỉ trong cuống họng:

    -Em lạnh quá anh ơi!

    Chất ừ…ừ… Chàng xoay chuyển người Sương theo ý mình. Người Sương lúc này hầm hập như đang trong cơn sốt. Chất cũng không hơn gì. Chàng nghe mình nôn nả nóng nảy, những cảm giác nóng chín. Làm như những thèm khát, những chờ đợi nung nấu trong Chất bao nhiêu ngày qua, giờ đây mới có cơ hội bung ra cùng lúc những tế bào trong người chàng nở lớn, bục vỡ. Chất nghiến răng hôn lên khoảng ngực trắng vừa hở khi chiếc nút áo của Sương xổ tung. Sương rúm co người:

    -Chất, Chất.

    -Em, gì Sương?

    -Anh để Sương lo chuyện của anh nha.

    -Ừ, anh đã nói với Sương rồi mà. Hơn nữa nếu không có Sương thì cũng đâu có ai lo cho anh. Nhưng…

    -Không. Anh đừng nghĩ ngợi gì hết. Em sẽ không làm một điều gì xúc phạm tự ái của anh đâu.

    -Không phải thế, cá nhân anh, anh không cần… Nhưng ngày nào em còn yêu anh, anh không muốn thấy có một chuyện gì khiến cho tình yêu đó bị thương tổn?

    -Em nghĩ đến điều đó còn hơn anh nữa. 

    -Sương.

    -Dạ.

    -Em lo cho anh bằng cách nào? Tiền hả?

    -Có thể phải dùng tới, nhưng không nhất thiết lắm đâu.

    -Thế cách nào.

    -Em nói nha. Em nói nhưng anh không được giận em nha. Anh không được hiểu lầm em nghe.

    Chất hơi sốt ruột:

    -Ừ. Thì em nói đi.

    -Em sẽ nhờ thằng cha P.

    -P. là ai? Ở đâu? Sao anh không nghe em nói tới?

    -Đó, chưa gì anh đã có vẻ gắt gỏng với Sương rồi. Thôi, em không thèm nói nữa đâu.

    Chất dằn lòng cố gắng dịu giọng:

    -Thôi thì em nói đi. Anh có gắt gỏng với em gì đâu.

    -Em nói, nhưng anh phải để nguyên em nói nghe. Anh không được chặn lời em nha. 

    -Ừ. Anh hứa.

    -Thằng cha P. là thằng cha làm chỉ huy phó cái trung tâm đầu tiên mà em đến thầu đó. Anh nhớ không? Em nói anh nghe rồi mà.

    -Ừ, rồi sao?

    -Em thầu được ở đó, là nhờ nó. Chính nó môi giới cho em vào thầu. Nó mê em lắm. Ngay từ hồi đầu, em đã không ưa nó: nó ra mặt lợi dụng em nhưng em đâu có phải là con mòng của nó. Vì công việc phải liên lạc, em cho nó địa chỉ, nó có đến nhà em mấy lần. Mà thằng đó khốn nạn lắm anh biết không. Ve vãn em chưa được nó đã quay ra định tán tỉnh con Hải, con Hải của em đó. Thật chó má, con Hải nó còn nhỏ xíu, anh biết rồi đó mà (Chất gật đầu). Chính vì thấy cái bản mặt nó mỗi ngày một lộ rõ bẩn thỉu, đê tiện, nên em mới bỏ dở công việc, không thầu ở trung tâm đó nữa đấy chứ. Tuy thế, nó vẫn còn lẳng nhẳng theo đuổi em cho đến ngày nay. Hôm nọ, nó mới mò vào đây thăm em. Nó khoe giờ nó làm chức gì đó, to lắm. Nó bảo em cần gì cứ nói với nó một tiếng là xong ngay lập tức, dù khó khăn đến đâu. Ngay khi ấy, em có nghĩ đến anh, em có nói sơ sơ với nó. Nó bảo chừng nào cần cứ bảo cho nó biết. Thế nào nó cũng lo được.

    -Nói sơ sơ là nói làm sao?

    Chất gặng hỏi:

    Sương chặc lưỡi:

    -À, thì em nói, em có một người anh bà con sắp ra trường, sức khỏe yếu, muốn nhờ nó lo cho một chỗ làm ở văn phòng. Thì… thì em cũng mới nói đại khái thế thôi mà.

    Chất im lặng. Chàng linh cảm thấy mình sắp sửa phải lao đầu vào một cuộc thử thách mới đầy nguy hiểm. Một cuộc chơi không mấy hào hứng và cũng không có đường rút. Rồi câu chuyện sẽ dẫn Chất đi đến đâu, một khi tên kia khám phá ra chàng không phải là bà con của Sương, với quyền thế trong tay, hắn sẽ xử sự với chàng thế nào. Và quan trọng hơn cả, là nếu chẳng may Mị biết rõ đầu đuôi mọi chuyện. Liệu Mị có tha thứ cho Chất không? Mị có tin nơi lời giải bày của chàng? Hay Mị sẽ quay mặt, khinh khi. Mị sẽ bỏ chàng. Phải, làm sao Mị còn có thể yêu chàng được nữa khi chàng đã phản bội Mị ngay từ những bước đầu của cuộc tình. Chàng không thể nhân danh bất cứ một lý do nào để bào chữa chuyện đó, kể cả sự nhân danh tình yêu dành cho Mị. Mị sẽ tủi hờn, Mị sẽ đớn đau, cay đắng biết chừng nào! Nghĩ đến Mị, phút chốc, bao nhiêu rạo rực, bao nhiêu háo hức trong Chất bỗng tan đi, nguội lại. Chất chợt thấy mình bỉ ổi, hèn hạ. Chất tự cho mình không xứng đáng một chút nào với tình yêu trong trắng của Mị. Nếu tâm hồn Mị, nếu tình yêu của Mị là những hạt sương mai, là cơn gió thổi đến từ bên kia bờ thánh thiện, là cơn mưa thủy tinh thoắt rơi từ đỉnh trời thơ ngây của một huy hoàng u mê khởi kiếp, thì đời sống Chất chỉ là một cánh rừng rậm rạp tham lam, khát vọng, tâm hồn chàng, trái tim chàng, chỉ là một miếng vườn gồm toàn những hạt mầm dối gian, ươm trồng thành một loại cây buông xả, mưu toan buồn bã. Chất cũng chợt nhận ra, chàng chưa một lần tự chủ được mình trước Sương. Chàng còn quá mềm yếu, chàng còn quá tham lam ôm đồm, ham hố.

    Sương luồn tay ra sau gáy Chất. Nàng ve vuốt những sợi tóc măng trên gáy chàng và dần dần lần tiến dần xuống lưng chàng. Chất nghe gai lạnh cùng nhợt từng khoảng thịt da, chỗ bàn tay Sương chạm tới.

    Chất oằn mình, cố gắng chống đỡ chính mình một lần cuối trước khi đành chịu khuất phục bản năng.

    Sương mê man trong cơn thống khoái ngất cao dàn dụa. Trong cơn mê sảng nàng bảo Chất:

    -Em không còn gì để cho anh, em không còn gì để hy vọng mãi giữ được anh cho riêng em. Nhưng anh biết không, em đã tự hủy lời thề em hằng giữ trong bao nhiêu năm. Vì anh. Em yêu anh, em yêu anh bằng tất cả tấm lòng thành thực chân thiết của một kẻ muốn bắt đầu lại đời mình. Em không có gì để cho thật, nhưng chính là em đã cho anh tất cả đời em, tự ái, danh dự, hận thù, tương lai và sự chết em không cần gì hết. Em chỉ xin một ngày nào anh chán em, một ngày nào anh không còn yêu em nữa, không còn một chút nào, ngay cả chút lòng thương hại. Anh hãy nói, anh cứ nói, nói thẳng với em, em sẽ tự xử, anh hãy tin em. Em sẽ tự xử, em sẽ để anh mãn nguyện với mơ ước của anh khi ấy. Em hứa sẽ không làm khó dễ gì anh hết, nhưng anh nhớ đấy anh phải nói cho em biết. Đừng dấu em, đừng gạt em. Anh đừng sợ, đừng ngại em đau khổ hay đau đớn. Không đâu. Em chịu được, chịu được do chính nơi lòng ngay thật của em. Để cho em có thể nghĩ được rằng ít nhất trong đời em cũng đã có được một người đàn ông thành thực với em. Em chỉ mong có thế, em sẽ rất mãn nguyện. Anh tin không? Em sẽ mãn nguyện lắm, dù sau đó đời em kể như đã hết. Mà anh à, chính em khi chưa gặp anh em cũng tự coi đời mình như không còn gì rồi cơ mà, anh cho em thế này đã là quá nhiều quá đủ rồi. Anh hứa với em đi, anh sẽ thành thực với em ngay cả khi anh đã không còn một chút thương yêu em. Anh Chất. Chất. 

    Chất gật đầu. Chàng không nói, không nói gì cả. Đầu óc chàng đang quay cuồng, rối loạn hình ảnh Mị. Mị. Mị. Mị. Mị…Chàng thầm kêu tên Mị cả trăm lần, cả ngàn lần trong cơn cảm xúc. Mị. Mị. Mị, trong tay chàng, không còn là Sương nữa. Không phải Sương đâu. Chính là Mị đó. Chính Mị mà. Mị. Chính người con gái có đôi mắt mở lớn, nhìn buồn, chính người con gái với mái tóc, mái tóc dài đen, cắt bằng ngọn, mái tóc phủ kín một chiếc lưng cong, cặm cụi ngồi trước cuốn sách, mái tóc làm hồng thêm đôi tay áo hồng, chiếc cổ xẻ, sợi dây mấu gút thắt thành chiếc nơ, với hai đầu dây bỏ thõng xuống ngực. Mị. Mị. Mị. Người con gái của một buổi sáng định mệnh, tình cờ, mắt ngước, bàng hoàng vai rung, đầm đầm tiếng nói. Mị. Mị. Mị. Có chăng nào chúng ta đã bắt đầu dìu nhau chung trong một cuộc tự sát, có chăng nào: có chăng nào, chúng ta yêu nhau, chúng ta nhìn nhau, chúng ta lắng nghe hơi thở của trái tim nhau hôm nay, để ngày mai chúng ta sẽ giết lẫn nhau, bằng chính những thứ đó. Thứ đó cái gì vậy? Cái gì? Ôi trái tim vô nhiễm, thánh thần của đời em, sớm nào mở cửa. Ôi trái tim. Trái tim vật quý báu thiêng liêng của định mệnh, một bửu vật được đặt trên đài cao, phần thưởng danh dự cuộc tranh đua chiếm đoạt giữa sự sống diễm tuyệt và nỗi chết trợn trừng.

    Em. Em. Em.

    Sương oằn oại, rướn mình. Nàng cắm sâu những chiếc móng nhọn trên mười đầu ngón tay vào da thịt Chất. Chất vẫn không thể rời quên hình ảnh Mị, Mị vẫn chờn vờn rực rỡ, ở một góc cao nhất, trong tâm hồn, trong ý nghĩ, trong cơn cảm khoái của Chất. Chất nghiến răng, Chất, Chất, Chất. Sương kêu lên.

    Trên mặt đất, đêm yên lặng. Bóng tối nhiễu mềm trong từng thân cỏ. Côn trùng êm ắng như trong một sự lắng nghe mê hoặc.

    Có tiếng chân xa dội vang lại gần. Rồi tiếng gọi, tiếng la, tiếng cười.

    Sâu dưới hầm đất, Chất và Sương cùng nín thở chờ đợi.



3

Nắng lên cao cùng những tiếng ồn ào mỗi phút một lỡ vỡ.

    Mị tần ngần ngó vào lòng đường dồn đọng xe cộ. Những chiếc xe vận tải lớn, mui làm bằng lá gồi đóng nẹp tre, những người phu khuân vác gầy quắt, bụng quấn thiết một chiếc khăn vải màu tro xỉn, hùng hục chuyền tay nhau, thả những buồng chuối to cao gần bằng đầu người, xuống mấy tấm vỉ cói trải rộng, dầy lá chuối khô, để từ đó, những bà vựa, đếm xem mỗi buồng có bao nhiêu nải, trước khi bỏ vào cần xé, đặt sẵn trên những chiếc xe ba bánh.

    Mị chăm chú theo dõi những hoạt động buồn tẻ này, đã có từ bao năm nay, diễn qua trước cửa nhà mình. Tâm hồn Mị đã vút bay đâu mất. Đây là buổi sáng thứ ba, Mị có ý trông ngóng người con trai có giọng nói nhỏ nhẹ, có đôi mắt sáng, rực ánh một nỗi buồn lạ, lạ. Chàng thanh niên có nụ cười luôn luôn như một lời ngỏ ý đến gần một cách thầm kín.

    Cái nụ cười, cái đôi mắt, cái vầng trán, cái giọng nói, ở buổi đầu, ngay buổi đầu của một ngày chớm nắng đã khiến Mị phải lưu tâm chú ý. Có phải không? Nó đã khiến Mị thấy tâm hồn mình xốn xang, như cùng lúc có nhiều con sóng nhỏ vỗ về mạn thuyền nàng chòng chành. Mị nhớ loáng thoáng hình như chàng thanh niên kia đã tự xưng mình là… là Chát… Chát, hay Chất. Không, có lẽ Chất thì đúng hơn, bởi âm phát nặng và cao. Chàng đã tự xưng tên mình để sau đó, xin được biết tên Mị. Mị đã lắc đầu, cười mỉm, phản ứng tự nhiên, đột khởi đưa tới cái lắc đầu của Mị. Nhưng giây lát thoáng nhanh sau, Mị đã nói tên mình, Mị nói một cách tỉnh táo, nói trong ý hướng cảm thông với ánh mắt khẩn cầu, van luyến của chàng thanh niên khi Mị nói ra tên mình, Mị cũng không hề nghĩ rằng sau đấy, cho đến hôm nay, mọi sự đã diễn ra khác hơn sự tình cờ thoạt tưởng của những phút giây ngắn ngủi ấy.

    Mị nhận ra cái cảm tình của mình, dành cho người thanh niên kia, vì chàng là hình ảnh của anh T. Tôi cũng có một người anh đang thụ huấn trong Thủ Đức. Chất như bắt được cơ hội để nói chuyện, hấp tấp hỏi Mị về người anh của nàng. Mị vui vẻ, liến thoắng nói về anh T. cho Chất nghe. Mị nói bằng tất cả tình cảm đặc biệt của hai anh em. Gia đình tôi, chỉ có hai người. Anh ấy và tôi. Tôi thương và yêu anh tôi lắm. Tôi không có bạn, kể cả bạn gái, tôi cũng chỉ có một hai người, thỉnh thoảng mới đến đây thăm tôi, nên từ bé đến lớn, tôi chỉ quẩn quanh chơi với anh tôi. Những gì tôi không thể nói với mẹ tôi, với ba tôi, tôi đều nói cho anh T nghe, anh tôi cũng thương và chìu tôi lắm. Anh ấy bảo không muốn sau này, tôi đi lấy chồng. Muốn thấy tôi mãi mãi trong ngôi nhà này, mãi mãi thủ thỉ với anh ấy về bất cứ một điều gì có trong đầu óc tôi, mãi mãi, tôi xin lỗi, ông đừng cười tôi, anh tôi nói, mãi mãi tôi là một đứa trẻ con ngu ngơ, khờ khạo.

    Chàng thanh niên đã không dấu được vẻ ngạc nhiên sờ sững chàng ngạc nhiên là phải. Bởi chính tôi, tôi còn ngạc nhiên về tôi, nữa là ai khác. Tôi nghĩ tôi bất thường, hơi bất thường vì giữa đám bạn học, tôi nhìn rõ là tôi lạc lõng, xa lạ. Tôi thấy rõ tôi không thể nào dù hết sức cố gắng, hòa hợp với họ. Nhưng cuối cùng cố gắng chỉ là những phí công, vô ích. Câu chuyện của họ, những gì có ở trong họ lại chưa hề có trong tôi một lần. Tôi muốn tham dự lắm, vào những chuyện của họ, nhưng tôi không biết gì hết. Tôi là một cô gái quê mùa, sống giữa một kinh thành luôn đổi từng giờ, từng khắc. Những biến chuyển nhanh quá, mạnh quá, đột ngột quá khiến tôi không thể theo kịp, tôi chóng vánh, tôi run rẩy trước tất cả những quay cuồng của biến động trùng trùng kia. Tôi bị dạt lùa về phía sau, về một bến bờ đã mất tăm dấu tích của mọi sinh hoạt nhịp nhàng. Tôi muốn nói, tôi lạc hậu. Tôi cỗ lỗ quá đi, như những chiếc độc bình mấy mươi đời ở trong những chiếc tủ khảm chạm rồng rắn kia, như tấm tràng kỷ có đến trên trăm tuổi, nước gỗ đã lì, trơn, bóng trượt đến có thể soi mặt mình trên đó. Tấm tràng kỷ mà anh em tôi đã ngồi đã nằm, từ bao năm qua trong ngôi nhà mái ngói, tường rêu dấu cũ này.

    Nhưng lạ, Mị không dám quả quyết rằng mình đã nhận thấy rõ ràng, hay đó chỉ là một lẫn nhầm đáng tiếc của óc nhận xét còn non nớt, chàng đã nghe chuyện Mị bằng một dáng điệu, một cung cách trang nghiêm, tôn kính gần như ngậm ngùi xa vắng.

    Cuối cùng, Mị nhớ, Chất nói, thật may mắn và mừng rỡ cho tôi, được gặp một người con gái, chỉ còn, nếu còn, trong văn chương, trong sách truyện.

    Mị đã cười rơn với câu nói này. Mị bảo, dẫu sao thì tôi cũng vẫn nghĩ rằng tôi đã thái quá. Thái quá tất nhiên để đưa đến bất cập (Mị định nói rõ hơn, rằng, rồi sau này, Mị sẽ khổ. Sẽ khốn khổ lắm, vì chính những tật những nếp đã thành trong Mị, nhưng Mị ngừng lại được bởi Mị e như vậy, Mị có thể bị người ta cho là quá tuệch toạc, không kín đáo với một người mới gặp, và nhất là chưa biết một tý gì về họ). Tiếng động mạnh trong nhà trong, làm Mị giật mình, ngừng tắt suy tưởng.

    Cúi xuống cuốn sách, Mị cố gắng kiềm chế mình, không cho phép được ngẩng lên mỗi khi ngoài cửa hàng, có tiếng chân bước. Mị áp chế được mình, nhưng cũng không một chữ lọt vào óc. Bài vạn vật học về sự tăng trưởng của xương, đối với Mị giờ nhạt nhẽo hơn bất cứ một thứ gì khác, mặc dù, Tết ra Mị đã thi rồi. Mị không nghĩ rằng mình sẽ trượt năm nay. Năm ngoái vì bị bệnh Mị đã phải bỏ dở cả một năm học, (năm cuối cùng của bậc trung học). Mị tự hứa năm nay mình phải đậu. Mị không muốn việc học bị chậm trễ thêm nữa. Lịch sử thi cử của đời Mị chưa một lần có chữ trượt. Mọi người cũng như chính Mị, biết mình thông minh. Không những thông minh mà trong Mị còn có một cái gì đó, khác hơn ở những người khác. Một cái gì không thể kêu danh, không thể chỉ mặt. Mị không biết gọi nó là gì nhưng Mị biết chắc chắn nó có. Và Mị cũng hiểu nó sẽ là nguyên nhân, là mầm mống của nỗi thống khổ kéo sa trùng đời Mị. Nhưng Mị hãnh diện, Mị bằng lòng với số phận nhìn thoáng thấy trước đó. Mị nghĩ Mị có thể tập quen dần với nếp sống thường lặng, chung quanh, nhưng Mị đã cương quyết khước từ. Mị bằng lòng với tiếng gán cho “nhà quê” của mọi người. Mình không phải là kẻ được sinh ra để sống theo người khác.


    Ông Hai từ trong nhà đi ra, liếc nhìn Mị thấy đang dán mắt vào học bài, ông dấu nụ cười, nhặt tờ báo trên chiếc ghế vải, chắp tay sau lưng đứng ngưỡng cửa ngó lung một chập, rồi quay vào. Mị mừng thầm. Lỡ Ba ở đây, anh chàng đến chắc đâu đã dám vào. Hình như chàng có tính nhút nhát cả thẹn. Mị nhận thấy ngay vẻ mất tự nhiên của chàng khi ngồi nói chuyện đối diện Mị. Mặt chàng đỏ bừng như người say rượu. Lại nghĩ đến người ấy rồi. Mị vùng vằng với chính mình, xô ghế đứng dậy. Làm như trong Mị thấp thoáng một hờn dỗi tức bực nào đó.

    Định đi vào bếp xem có việc gì làm giúp cho mẹ, để khỏi mãi nghĩ về người ấy, nhưng lúc Mị chưa kịp quay gót đi thì Chất xuất hiện, quần áo chàng tơi tả, bết dính bùn đất hay dầu mỡ, vẻ mệt mỏi đau đớn còn hằn nguyên trên gương mặt thảng thốt, như chàng vừa mới vượt qua một chuyện gì khủng khiếp, kinh hoàng.

    Kìa, máu trên trán chàng.

    -Trời, sao vậy anh..à ông? Mị chạy a lạ hốt hoảng.

    Chất cố gắng gượng cười, lắc đầu, tôi vừa bị xe đâm. Ở đâu vậy, có nặng lắm không? Mị quýnh quáng quên cả tiếng xưng hô “ông. Ông” mà Mị đã chọn dùng trong lần gặp đầu. Nàng cũng quên không đợi câu trả lời của Chất nữa. Như một con thỏ trắng, nàng chạy thẳng vào nhà trong. Chất lúng túng thấy mình đứng trơ lại giữa căn nhà mênh mông hồi hộp. Nhìn thấy chiếc ghế đẩu ở ngoài góc cửa, Chất rón rén nhắc lên, đem lại chỗ vừa đứng, đặt xuống, ngồi. Vết thương ở trán và hai gối làm chàng đau đớn đến run cả thân thể, nhưng chàng vẫn nghiến răng chịu đựng. Chàng đã từ chối lên xe cấp cứu đưa trở lại bệnh xá nhà trường cố lết đến đây chỉ là để gặp Mị, chỉ là để chứng tỏ hay mong mỏi, một cách nào đó, tình cảm của chàng đã dành cho Mị. Cho nên dù sự di chuyển làm động tới vết thương ở hai khớp xương đầu gối, máu từ đó, rỉ rỉ lên thắm ướt hai ống quần, Chất vẫn cảm thấy người sung sướng đến tê dại khi nhìn thấy Mị, nhìn thấy người con gái có đôi mắt to, có đôi má bầu bầu phúc hậu có mái tóc dầy nhánh đen như một vạt nhung thỏng buông sau chiếc lưng uốn cong mềm mại, mầu trắng của chiếc áo cổ bẻ, tay bồng, một lần nữa, lại khích động mãnh liệt trí tưởng tượng của Chất. Nó gợi chàng nhớ đến những tấm áo cánh lụa trắng hay phin nõn của mẹ chàng. Của những ngày Hà Nội, đầu hồi cư, 1950, 1951. Không biết đã bao lần chàng phải ngủ với những chiếc áo cánh đẫm mùi hương quen thuộc của mẹ chàng, những ngày bà cụ đi cất hàng đem về quê nhà, một vùng tề, còn trong tình trạng tranh sáng tranh tối. Hồi ấy, Chất còn nhỏ lắm, lại quen ngủ trong lòng mẹ nên mỗi khi bà cụ đi vắng, để dỗ giấc ngủ cho Chất, chị Oanh lại đem áo cũ của mẹ ra, đặt lên gối cho Chất úp mặt vào đó, lặng ngủ.

    Mầu trắng mà chàng vừa trông thấy ở Mị kia, không hẳn là mầu trắng ở những tấm áo của mẹ Chất ngày nào, nhưng giữa hai tấm áo, hai khung cảnh, hai vóc váng. Chất thấy như tự nó, đã có một liên hệ vô cùng mật thiết và ý nghĩa. Cũng lúc này, cũng từ mầu trắng của tấm áo cổ bẻ, vai bồng, nơi Mị, Chất mới chợt nhận ra. Không, phải nói là chàng giật mình khám phá ra nét hao hao giữa hai khuôn mặt bầu bầu, phúc hậu. Chất nhói buốt tim khi thấy ở Mị, phảng phất một vài nét giống mẹ. Tất nhiên chỉ vài nét phảng phất thôi nhưng nó cũng đã đủ làm rúng động, ngỡ ngàng.

    Có chăng ta yêu một người qua hình bóng của chính mình hay của một người thân yêu nào đó, ẩn hiện nơi kẻ ấy.

    Mị hấp tấp trở ra. Theo sau nàng, là bà Hai, thoáng thấy, Chất đã đoán được ngay người kia là mẹ của Mị, chàng cúi đầu chào bà cụ.

    Bà Hai như không chú ý tới cái chào của Chất, chắc bà đã nghe Mị nói nên trên gương mặt hiền dịu của bà chỉ có những nét lo lắng, xót thương.

    Bà Hai hỏi, giọng mau mắn:

    - Sao vậy? Tội nghiệp. Ở trán hả?

    -  Dạ, thưa bác vâng.

    Chất trả lời, giọng xúc động, trong khi Mị xé một miếng bông lớn, mở nắp chai thuốc đỏ, thấm thuốc. Những ngón tay Mị trên miếng bông như những cánh huệ trắng, tròn xinh.

    Mị bẵng quên rằng giữa Mị và Chất, chưa có một liên hệ chặt chẽ nào hết. Rất tự nhiên Mị đặt tay lên trán Chất. Chất nghe lạnh mát đến tận cùng cảm giác.

    Chợt Mị kêu lớn :

    - Còn nhiều vụn kính ghim ở trán, má ơi.

    - Đâu? Đâu? Nhặt ra đi đã con.

    Bà Hai vội ghé sát nhìn vào vầng trán Chất lấm tấm những giọt máu hồng rịn cùng mồ hôi và vụn kính vỡ.

    Bà thở dài:

    - Thế này có chết không. Làm gì mà đến nỗi vầy được?

    - Dạ, cháu bị đụng xe.

    - Ở đâu?

    - Dạ, ở ngay cái cua chỗ trường cháu rẽ vào xa lộ.

    Dáng điệu và lời lẽ cùng khuôn mặt đôn hậu của bà Hai làm Chất rưng rưng nỗi lòng muốn xưng con, muốn ngã xà vào lòng bà như với mẹ ở nhà.

    Mị chú mục vào công việc, bàn tay nàng rung động mỗi khi nhặt được một mảnh kính vụn.

    - Đau lắm không anh? Mị luôn miệng hỏi.

    - Không, không đâu Mị.

    Mị cố nhặt thật nhanh, những miếng kính còn sót trên trán Chất vì sợ tình cảnh này kéo dài, ba Mị có thể sẽ trở ra. Ông sẽ khó chịu khi thấy Mị săn sóc cho một người con trai xa lạ. Mị không muốn để ba Mị sớm có một ý không đẹp về Chất, khi ông cũng như chính Mị chưa hiểu rõ về Chất.

    Mị quệt nhẹ nhẹ miếng bông có thấm thuốc đỏ lên trán Chất. Chất nhắm mắt tận hưởng. Chàng có cảm tưởng như Mị đã là vợ chàng, cảm tưởng này làm Chất bỗng dưng đỏ mặt, mặm môi, dấu nụ cười sung sướng.

    Nhìn Chất vẫn nhắm mắt, như còn đắm chìm trong giấc mơ nào, lúc Mị đã ngừng tay Mị mới chợt nhận ra mình đã quá bạo. Không biết rồi Chất sẽ nghĩ sao về Mị. Mị nói nhỏ:

    - Xong rồi anh. Và Mị nực ngang chính mình. Mị đem bông và thuốc bước vội vào nhà trong, định không ra nữa, nhưng sau khi đứng tần ngần một lát trong bếp, Mị lại thấy mình vô lý kỳ quặc. Phải ra chứ. Mị nghĩ: Mình phải ra chứ. Không lẽ để người ta đứng trơ trơ như vậy mãi.

    Cuối cùng, Mị lại quyết định trở ra.

    Chất đã bắc ghế, ngồi sẵn trước quầy hàng, Mị ngồi vào chỗ cũ, tay lật lật cuốn vở, không chủ đích.

    - Tôi… thành thực cám ơn Mị và Bác.

    Chàng mở lời, gợi chuyện.

    - Có gì đâu anh. Mị cười đáp.

    Không nhìn vào mặt Chất, nhưng Mị đoán biết anh chàng đang lúng túng. Mà tâm hồn Mị lúc này cũng chẳng yên ổn gì. Mị cũng cảm thấy mình hoang mang giao động với cảm giác xao xuyến lạ lạ. Tuy nhiên, Mị trấn tĩnh được ngay. Mị phải lên tiếng trước để khỏa lấp cái khoảng cách hé mở giữa hai người.

    - Anh bị lúc mấy giờ?

    - Hồi 5 giờ sáng.

    - Sớm thế cơ à, anh?

    - Thì tuần này tôi là sinh viên hỏa thực của tiểu đoàn mà

    Mị tròn xoe đôi mắt ướt sáng.

    - Sinh viên hỏa thực. Phải làm những gì anh?

    Chất cười:

    - Sinh viên hỏa thực là phải theo xe của nhà thầu, đi chợ với mấy người nhà thầu, kiểm soát thức ăn mà họ mua xem có tươi tốt không. Giá cả có ghi đúng trong giấy tờ không. Nếu nhằm phiên mình làm mà sinh viên kêu bữa ăn đó có đồ hư hỏng thì mình bị tù.

    - Vậy đâu có thích gì phải không anh?

    - Có chứ. Nay nhé, làm công việc đó, mình được về Saigon khỏi phải đi bãi, sau khi kiểm soát thực phẩm xong đâu đấy, mình có thể trốn về nhà chơi.

    - À ra thế. Hóa cho nên anh thích.

    Chất lắc đầu:

    - Không đâu. Chính ra mệt lắm. Bởi phải dậy từ 4 giờ sáng để theo xe đi chợ, luôn mấy tiếng đồng hồ hết ở khu hàng cá lại sang khu hàng thịt, ở mấy khu rau cỏ còn đỡ khu thịt cá tanh tưởi khó chịu lắm Mị à. Nhưng tôi thích, mà chỉ mới thích đây thôi.

    Mị mở lớn mắt, không hiểu.

    Chất mỉm cười, cúi xuống. Giọng chàng thấp trầm hẳn. Mị phải lắng nghe.

    - Tại…, tại tôi được gặp Mị. Đúng ra tôi hết phiên rồi. Đây là phiên của người khác.

    Mị đỏ mặt, Mị hiểu người con trai kia nói gì, nhưng Mị vẫn cố gắng tỏ ra mình cứng cỏi bằng cách như nghe rõ mấy lời sau cùng mà thôi,

    - Làm cách nào mà họ nhường cho anh được?

    Chất thật thà:

    - Trả tiền để họ nhượng lại.

    Mị bật cười:

    - Như sang nhượng nhà cửa vậy!

    Chất cũng cười :

    - Vâng. Không thế, đâu có cách nào để về. Ngày nghỉ nhiều khi còn bị cúp phép huống hồ cho ngày thường.

    Mị nhìn Chất trìu mến. Mị hiểu việc ra khỏi cổng trại là cả một chuyện khó khăn, gay go, chính anh T. Cũng có kể cho Mị nghe về những kỷ luật sắt thép của nhà trường áp dụng đối với những sinh viên không tuân theo kỷ luật. Mị chợt thấy lo cho Chất, anh chàng dám có bữa leo rào ra để đến đây thăm mình, lỡ bị bắt thì khổ:

    -Anh đã có bao giờ nhảy rào về Saigon chưa? Mị nói.

    Chất cười:

    -Có đôi lần.

    Mị nghiêm khắc:

    -Mị không thích thế.

    Khi tiếng nói khuất bay, Mị mới sửng sốt nghe thấy mình xưng tên với Chất. Hình như anh chàng cũng nghe rõ, cảm động, nhìn Mị đăm đăm. Chàng không trả lời, đầu hơi cúi nghiêng như ra dấu nghe theo lời Mị.

    Mị vội lảng sang chuyện khác:

    -Anh T. nói sắp mãn khóa phải không anh?

    -Vâng. Còn ít ngày nữa Chất... Chất... mong hôm lễ mãn khóa, Mị sẽ lên trường (chàng cũng xưng tên với Mị).

    Mị chần chừ:

    -Để Mị hỏi ý kiến ba má Mị đã, anh T cũng bảo Mị như thế. Đêm mãn khóa vui lắm phải không anh.

    -Vâng, đêm vui. Vui mà cũng buồn nhất.

    -Sao vậy anh? Mị ngây thơ.

    -Tại đó là đêm cuối cùng anh em còn ở với nhau. Sáng ra là mỗi kẻ đi một nơi rồi.

    Mị “à” lên một tiếng.

    Chàng say sưa kể cho Mị nghe truyền thống đặc biệt của đêm mãn khóa ở quân trường, không phải đặc biệt ở nghi lễ mà ở những vụ sinh viên thanh toán các cán bộ nhà trường. Đó là dịp ngàn vàng để sinh viên trùm chăn những anh cán bộ nhà trường hống hách, đánh cho những trận đòn nhừ tử. Đêm đó cũng mà mấy anh cán bộ hống hách bị sinh viên ghét phải tìm cách trốn đi.

    Mị chăm chú nghe Chất nói với một giọng nhỏ nhẹ, thỉnh thoảng pha vào đó những câu nhận xét dí dỏm, dễ thương.

    Câu chuyện kéo đi miên man cho tới lúc bà Hai từ trong nhà đi ra, Mị mới sực nhớ đưa tay xem đồng hồ, Chất biết rằng mình ngồi đã quá lâu. Tiếc rẽ đứng dậy ra về. Mị không dám giữ và cũng không dám bảo Chất bữa khác đến chơi (dù lòng rất muốn), phần có bà Hai đứng gần đó, phần Mị ngượng nghịu không nói được.

    Nhìn theo bóng chàng nhòa lẫn vào dòng người dưới đường. Chiếc bóng gầy với mái tóc cắt cao, nước da đen Mị nghe trong Mị dâng lên một niềm bâng khuâng, xao xuyến.

    Mị đem sách vở vào phòng học, xuống bếp phụ giúp với mẹ.

    Bà Hai nhìn con bằng con mắt nửa dò xét, nửa trìu mến, chờ đợi Mị thổ lộ.

    Mị cũng đọc được ý đó ở mẹ nhưng Mị làm lơ, không nói gì hết. Má Mị phải lên tiếng trước :

    -Thằng đó nó cũng học với thằng T. không con!

    Mị lắc đầu:

    -Cùng trường nhưng không cùng đại đội ạ.

    -Con quen nó từ bao giờ vậy?

    -Mới hơn tuần nay. Ơ, nhưng mà con đã nói chuyện má nghe rồi mà. Mị ngước mặt nhìn mẹ.

    Bà Hai cười hiền hậu.

    -Vậy hả. Vậy mà má quên mất rồi đó.

    Bà Hai không hỏi nữa. Bà hiểu con gái bà. Bà biết cũng như tin tưởng hoàn toàn nơi tính nết của con. Nó đã lớn rồi. Nó thừa hiểu biết để giữ gìn chọn lựa. Con nhà ai không biết, chứ con nhà này, nó không dấu diếm tôi điều gì hết. Ngoài giờ đi học, nó không biết đến cái chợ Bến Thành, cái nhà thờ Đức Bà ở đâu nữa là. Bà Hai vẫn thường nói vậy với bà con, chòm xóm mỗi khi đề cập tới con cái. Bà có một hãnh diện đặc biệt về Mị. Và ngược lại bà cũng biết Mị rất yêu thương mẹ. Nàng không bao giờ trái lời bà. Nàng sẵn sàng gạt bỏ ý thích riêng đó làm vừa lòng mẹ.

    Qua đôi lần thấy Mị và Chất nói chuyện với nhau, trực giác bén nhậy của một người phụ nữ, cộng thêm kinh nghiệm đời sống, cho bà cái tiên liệu cái thấy trước là hai trẻ rồi sẽ yêu nhau, chỉ ngặt một điều là ông Hai, tuy chưa nhận thấy điều đó, nhưng nếu ông biết, ông sẽ không hài lòng, bởi ông trông mong Mị sẽ có một tấm chồng khá giả, hơn thế, ông lại ghét mấy người phải đi lính. Như thằng T. con ông, nó bị đi, ông phải chịu, chứ rể ông, ông sẽ kén chọn ở trong một giới khác. Nói là sẽ chứ đúng ra ông đã nhận lời bà Văn Lộc, thuốc tây, ở cách đây có bốn căn nhà, gã Mị chỗ con trai bà ta, ngay sau khi Mị thi xong toàn phần.

    Nhớ đến chuyện gia đình nhà bà Văn Lộc, bà Hai phân vân, không biết có nên nói cho Mị biết chuyện đó, để Mị kịp lo liệu, kịp dừng lại chuyện mới chớm nở giữa Mị và Chất không? Hay là cứ để mặc rồi tìm cách chặn dừng ngay chuyện Mị và Chất lại. Bằng cách nào thì bà Hai cũng lo lắng. Vì hậu quả sẽ thảm thiết, vô cùng thảm thiết, trái với ý mọi người.

    Bà Hai dừng tay nhặt rau nhìn Mị. Mị cũng ngước lên âu yếm nhìn mẹ, cười. Nhưng bà Hai không cười được, đúng hơn là có cười, nhưng đó chỉ là một thoáng lay động của làn môi đỏ tươi quết trầu mà thôi.

    Bằng con mắt của một người nhiều tuổi cộng thêm những chiêm nghiệm riêng có từ đời sống, qua cử chỉ của Mị và cậu thanh niên kia, qua ánh mắt nhìn của hai người, bà đọc được ở đó, một tình cảm khác lạ đã nhen lửa, đã hé mở? Nói nào ngay, bà cảm thấy mến liền cận thanh niên đã nói chuyện vừa xong với Mị. Bà thương cái vẻ hiền hậu, ít nói của cậu ta. Nhất là khi nhìn thấy cậu ta trong bộ đồ lính, thùng thình thếch bạc. Cái mầu bạc của quần áo thật tương phản với nụ cười thắm đỏ trên môi cậu, trên gương mặt như trẻ non nớt. Có lẽ bà Hai cũng như Mị, đã có ngay cái cảm tình kia vì cả hai cũng liên tưởng tới.

    Nhưng vốn từ ngày về với ông Hai, chưa bao giờ bà dám tự ý quyết định một việc gì. Cũng chưa có một việc gì mà bà không để cho ông Hai biết ngay từ lúc đầu. Bà biết ông Hai chưa thể hay biết  chuyện hai trẻ có cảm tình với nhau, bà cũng biết, trong số hai đứa con, ông Hai thương và trông mong nhiều nhất ở Mị, ông bảo, không những Mị giống ông ở điểm thông minh, có chí lớn mà còn giống cả ở chỗ nhiều nghị lực, cương quyết, khẳng khái như con trai, khác hẳn thằng T. Thằng T, là con trai thiệt, nhưng nó không nối được chí ông. Học hành cũng không có gì xuất sắc. Nửa chừng nửa đoạn, lại phải đi lính… Từ khi T. phải đi lính, bao nhiêu hy vọng nối chí ông trong tương lai, ông gửi hết vào Mị, vào đứa con gái và cũng là đứa con duy nhất, còn lại trong nhà.

    -Mẹ nghĩ gì vậy mẹ? Sao mẹ chẳng nói chuyện gì với con vậy mẹ?

    Mị vô tình cất tiếng hỏi, làm tư tưởng bà Hai bị đứt quãng, bà lắc đầu.

    -Không Mẹ đang suy nghĩ tới món bánh quế sắp hết, chiều con có thể làm cho mẹ được không Mị.

    -Con thấy còn mà mẹ, còn trong thùng đó.

    -Đâu, mẹ bỏ ra hết rồi.

    Mị cười:

    -Vậy hả mẹ, vậy mẹ để chiều con làm cho. Nhưng con làm xong bánh quế cho mẹ, mẹ phải gội đầu cho con đó nha.

    Bà Hai dứ dứ ngón tay trước trán Mị : 

    -Gớm đẹp dữ. Con gái lớn tồng ngồng thế này rồi mà còn làm nũng mẹ. Mai mốt lấy ai gội đầu đây?

    -Thì… Thì con không làm nũng mẹ thì làm nũng ai bây giờ nữa. Bộ con không là con út sao. Con đâu có em.

    Mị nhõng nhẽo như muốn ngã vào lòng mẹ. Dư âm của những giây phút nói chuyện với Chất, còn lâng lâng dịu trong tâm hồn Mị. Đã tưởng anh chàng không trở lại. Con trai gì mà nói nhỏ thấy mồ, làm mình nghe chữ được chữ không, lắm lúc mình phải gật đầu đại mà chẳng hiểu anh chàng nói gì hết. Lần sau mình phải bảo anh chàng nói to lên một chút nữa mới được. Mị nói thầm.

    Bà Hai vun những cọng rau ngắt bỏ thành một đống nhỏ. Chợt bà hắng giọng:

    -Mị à.

    -Dạ, con đây mẹ. Mị hỏi ngơ ngác, nhìn mẹ, thăm dò.

    -Con chơi với cái thằng lúc nãy đó à?

    Mị ngập ngừng:

    -Sao mẹ lại hỏi con như vậy?

    Mẹ không bằng lòng sao?

    Bà Hai lắc đầu:

    -Không con, mẹ thấy nó cũng được. Có điều mẹ muốn hỏi là xem ba đã biết chưa.

    Mị nhìn ra vạt nắng liếm trên thành bể nước, lay cời cời những cọng rau xanh non trong rổ.

    -Chưa mẹ. Nhưng lần trước, anh ấy ngồi nói chuyện với con, ba có thấy.

    -Thế sau đấy ba có nói gì không.

    -Không. Ba có nói với mẹ sao.

    -À, đâu có. Ba cũng không nói gì với mẹ hết. Nhưng nếu thế, mẹ nghĩ con nên nói cho ba hay:

    -Mị nhìn thẳng vào mặt mẹ:

    -Con cũng nghĩ tới điều ấy. Nhưng đã có chuyện gì đâu mà nói mẹ

    Bà Hai chặc lưỡi:

    -Ờ, thì con cứ nói với ba là con muốn chơi với thằng đó xem ba nói sao.

    Mị im lặng, mội nỗi âu lo xa vắng chợt thắp lên trong Mị. Mị không nghĩ rằng ba Mị sẽ phản đối chuyện Mị chơi với Chất. Chắc không đâu. Nhưng Mị đã biết gì nhiều về Chất đâu mà nói với ba. Nói với ba lúc này còn quá sớm. Bởi chính Mị. Mị vẫn chưa thấy rõ được tình cảm của mình. Mị lắc đầu.

    -Mẹ cho con dăm ba lần nói nói chuyện với họ nữa. Sau đó con sẽ thưa lại với ba. Hay… hay mẹ nói với ba giùm con đi nha. Mị cầm lấy tay mẹ.

    Bà Hai nhẹ nhàng rút tay về, xoa lên đầu Mị:

    -Gì cũng mẹ không à. Thôi đi học bài đi.

    Bà Hai đứng dậy. Mị đứng lên theo.

    -Mẹ có gì để con làm cho.

    -Thôi. Không khiến đến cô. Cô cứ lo học cho tôi là được rồi.

    Mị đứng nhìn dáng mẹ chậm chạm đi lại phía lu nước. Chiếc bóng bà cũng nặng nề, đẫy đà, phúc hậu. Mị sung sướng nghĩ về mẹ, bất giác Mị cất tiếng hát nhỏ thật nhỏ, một đoạn nhạc quen.

    Tiếng dép của ông Hai đi xuống làm tắt giọng hát của Mị cùng những xôn xao lại vừa mở ra trong lòng Mị ngát ngát một mùi hương thoảng nhẹ.

    Mị liếc nhìn ba xong đi thẳng lên nhà, ngồi vào bàn học ý nghĩ đầu tiên đến với Mị không phải là sự bắt nhập lại với bài học còn dở. Mị muốn làm một việc gì đó, khác hơn thế, trong một khoảnh khắc ngắn ngắn thôi cũng được. Mị mở cuốn sổ mới viết được dăm trang chương trình của một môn học. Một sức mạnh nào đó, từ đâu, vừa tới bức bách Mị xé bỏ những trang giấy thưa chữ kia. Và, Mị bắt đầu cầm bút. Những dòng chữ đầu tiên, những dòng chữ khác lạ, những dòng chữ miên man tuôn chảy, những dòng chữ, chưa một lần Mị viết, chưa một lần Mị đọc thấy. Mị viết. Viết một, rồi hai, rồi ba trang tuần tự được lật qua dưới tay Mị.

    Những trang giấy mở ra, như những trang đầu tiên của định mệnh Mị, đã mở? Những trang giấy bắt đầu. Những nét chữ khởi tiếp Mị viết, lòng rưng rưng, trào ra đầu ngọn bút.

    Cuốn sổ ghi ngày mười bốn tháng mười một năm một ngàn chín trăm sáu mươi hai, ngày Mị vừa tròn mười chín tuổi.



4

Chất nhìn ra anh chị Quỳ lúc đi ngang qua dinh của Chỉ huy trưởng. Đêm mãn khóa không buồn mà vui hơn Chất tưởng Mị không lên được vì đi tối lại không có người đưa về. Chất hẹn với anh Chị Quỳ đem xe lên đón trong đêm. Ra bãi xe. Anh Quỳ thả ga chạy về Saigon. Gió đồng, sương đêm lùa dồn vào lòng xe lạnh buốt. Chất vươn vai nghĩ, mình đã thực sự hết đời đây. Anh Quỳ vui vẻ nói chuyện về một vài người bạn mà anh ấy đã liên lạc để Chất có thể làm việc ngay tại Saigon. Chất nghe chuyện anh Quỳ, lẫn với tiếng gió u u thổi? Chị Quỳ ngồi băng sau, nói. 

    -Tưởng rằng không chịu nổi, cuối cùng rồi cũng ra trường được nhỉ, 

    Anh Quỳ cười, quay lại. Khói thuốc trong cái ống vố trên miệng anh phà khói. Khuôn mặt anh tươi nhưng vẫn thoáng thoáng một điều gì bất mãn không hiện rõ. 

    -Quen hết à em ơi. Hồi nó mới đi lính, bà cụ cứ khóc lóc hoài bắt chạy chọt làm sao đem nó ra, sợ nó ở trong nó ho lao chết mất. Ấy thế mà không những Chất nó không ho lao mà còn có vẻ lên kí, chững chạc hẳn ra. 

    Chất rút thuốc ra hút (bây giờ Chất đã là người lớn, Chất có thể hút thuốc trước mặt anh Quỳ, chứ không phải hút lén lút nữa), nhớ đến mẹ.

    -Sao mẹ không đi cùng anh chị cho vui.

    -Ôi dào. Bà cụ có đi đâu bao giờ, bà cụ nói trông thấy hàng rào kẽm gai là bà cụ muốn khóc rồi. Chị Quỳ nói. Bà cụ bảo: Tôi nuôi nó từ bé đến lớn, có bao giờ nó phải cực khổ như thế đâu cơ chứ. Nay người ta bảo bắt nó vác súng, vác đạn, ôm đồ, ôm đạc thì còn gì là con người nữa. 

    -Vâng. Mẹ thì lúc nào cũng hay lo vẫn lo vơ. 

    Chị Quỳ đập khẽ vào vai Chất. 

    -Này, liệu mà nói đấy nghe. Nói với mẹ như vậy mẹ mắng cho đó. 

    Chất cười: 

    -Mà chị có thấy em người lớn ra không nào? 

    Chị Quỳ dài giọng. 

    -Vâng. Cậu lớn rồi. Lớn lắm. Bằng cái bồ rồi đó.

    Anh Quỳ gõ gõ cái ống vỗ vào cửa xe góp ý kiến: 

    -Cũng phải công nhận là Chất nó ra dáng hẳn ra đấy chứ em.

    Chị Quỳ nhìn anh Quỳ âu yếm:

    -Anh em lúc nào cũng bênh nhau không à. Anh nhớ không, ngày xưa anh bị động viên, năm ấy anh những hai mươi lăm mà anh viết về cho em, anh than như bọng. Anh còn trách em, không để cho anh trốn ra hậu phương nữa.

    Anh Quỳ chọc lại: 

    -Đâu có, viết cho em là viết vậy. Nhưng ai khóc sướt mướt biết người ta đi ở trại tập trung Ngọc Hồi, Hà Nội ấy nhỉ? Rồi cũng ai khóc khi người ta về ấy nhỉ? 

    Chị Quỳ đỏ mặt: 

    -Ghét. Không thèm nói chuyện với anh đâu. Em đang nói chuyện riêng với chú ấy cơ mà. 

    Anh Quỳ cố tạo bầu không khí vui vẻ và tin tưởng cho Chất. Chắc anh ấy sợ Chất lo nghĩ, buồn bã nhiều về chuyện phải ra đơn vị sau mấy ngày phép. 

    Xe vào thành phố. Chất nói nhỏ với anh Quỳ: 

    -Anh, anh cho em ngang qua đường... chỗ nhà Mị đó anh. Anh Quỳ nhìn Chất. Cái nhìn thật lạ. Cái nhìn như chưa một lần Chất bắt gặp ở anh Quỳ. Cái nhìn nửa khuyến khích nửa thông cảm, nửa âu lo, áy náy. 

    Chất nghĩ chắc anh Quỳ lại nhớ đến chuyện đáng tiếc xảy ra trong năm qua với Hậu. Nhớ đến Hậu, Chất rùng mình. Chất không thể tưởng tượng được rằng với Hậu, Chất đã có một thời gian chung sống với nàng, một thời gian sống trong bàng hoàng, thảng thốt. Cái bàng hoàng, thảng thốt có từ một cậu học sinh trốn nhà đi theo một thiếu phụ có con riêng và hai ba đời chồng. Cái bàng hoàng, thảng thốt của những khuya chờ Hậu đi làm về trong con ngõ ngày cũng như đêm tối tăm lẫn ẩm thấp, của những đêm Chất trở về bên này con đường Trần Hưng Đạo dưới những thân cây sao, ngó ngang ngôi nhà bên kia, đèn sáng. Ở đó mẹ Chất đang thao thức, đã thao thứ bao đêm trông chờ đứa con hư trở về. Chất mong anh chị Quỳ dừng nhắc lại vết thương nhơ bẩn đó của Chất. 

    Anh Quỳ thở ra nhè nhẹ hỏi: 

    -Giờ này gia đình cô ta ngủ rồi còn gì. 

    -Vâng. Chắc chưa ngủ đâu anh, nhưng cửa đóng rồi. 

    Anh Quỳ hỏi Chất tỉ mỉ về gia đình Mị, cũng như chính về Mị, Chất sung sướng được nói về Mị. Chất muốn đoạn đường về sẽ dài mãi để Chất nói thật nhiều những gì Chất tưởng tượng có ở Mị. 

    Chiếc xe rẽ vào khu Cứu Hỏa, mé sông. Đường vắng đầy bùn rác, Chất nghe tiếng lép nhép kêu dưới lằn bánh quay. Qua hết một phố Tầu, vào khu chợ, bên mé sông, ngay cạnh bót cảnh sát là quán cà phê. Quán là một gian lớn mặt tiền của chợ, ăn thông vào bên trong là khu sạp thịt thà, cá mú. Chất chỉ quán cà phê chóa sáng, nói với anh Quỳ. 

    -Anh biết quán này không? 

    Anh Quỳ bớt ga nhìn chăm chú, lắc đầu: 

    -Không. Quán không có tên hả? 

    -Vâng. Không có tên. Nhưng người ta quen gọi nó là quán Biên Thùy. 

    -Sao vậy? 

Chất cười. 

-Tại quán này bán thâu đêm suốt sáng. Sau mười hai giờ đêm, họ hạ cánh phên xuống và bên trong vẫn bán như thường. Mấy ông văn nghệ sĩ đi chơi khuya ưa lại quán này lắm. Nhất là ông Lê Văn Trương (1) hầu như khuya nào cũng ngồi đây. 

Chị Quỳ lắc đầu: 

-Gớm, cậu này cũng mày mò ghê quá nhỉ? 

Chất bào chữa.

    -Đâu có chị. Tại quán này gần nơi nhà Mị nên em biết. 

    Chất nhớ lại những lần đến với Mị luôn luôn Chất cũng dẫn theo một hai thằng bạn. Không bao giờ Chất vào nhà Mị ngay. Chất và bạn thường đi một vòng qua nhà Mị xem có thấy Mị ở quày hàng không đã. Nếu không bọn Chất lại quán Biên Thùy ngồi uống cà phê. Nhờ Tập hay Đạo hay Chi đi qua nhà Mị, đến chừng nào thấy Mị chúng cho Chất biết và Chất mới vào nhà. Những lần đó Chất thật khổ chàng phải chiều chuộng chúng nó đủ thứ, phải làm vừa lòng mọi yêu sách của chúng để chúng giúp cho đừng phá bĩnh. Có lần Đạo đi ngang qua nhà Mị, thấy Mị, nó vào hỏi mua một đồng bạc kẹo, xong nó bảo: “Thằng Chất nó ngồi ngoài kia”, Mị đã kêu lên: “Trời ơi, sao anh không bảo anh ấy vào nhà. Anh ấy ngồi đó, lỡ ba má Mị trông thấy thì sao?” Đạo nói toạc cho Mị biết là Chất hay mắc cở lại nhát nên nếu vào nhà gặp hai bác là Chất làm bộ mua cái gì đó xong quay ra ngay. Và như vậy trong ngày đó, đâu có trở lại được. Mị cười với Đạo: “Anh nói với Chất, Chất cứ vào nếu không có Mị thì Chất hỏi, ba hay má Mị sẽ gọi Mị ra”. 

    Chiếc xe vụt qua nhà Mị, Chất mới thoáng trông thấy hai cánh cửa sắt khép kín, ánh đèn hắt ra ở những ô vuông sát trên mái ngói mà chàng đã nghe tim mình đập mạnh, hồi hộp, Chất cũng không kịp chỉ căn nhà cho anh chị Quỳ biết. Chiếc xe đã qua được một đỗi xa. Chất mới thở ra nhẹ nhõm. Anh Quỳ hỏi: 

    -Đâu sắp đến nhà Mị chưa. 

    -Qua rồi anh ạ.

    Anh Quỳ bật cười: 

    -Thằng này đoảng. Qua cửa không nói. 

Thế là căn nhà nào? 

    -Căn nhà cửa sắt khép kín sơn mầu nâu đó anh.

    -Nói vậy làm sao anh Quỳ biết được. 

Đêm, cửa nào cũng đen như nhau hết.

    Chất nói: 

    -Cái nhà bên cạnh nhà có tấm biển Địa Ốc đó anh.

    Chị Quỳ nói như reo: 

-À, vậy chị thấy rồi. Căn còn để đèn phải không? Ở bên tay trái căn nhà có biển Địa Ốc.

    -Vâng. Đúng rồi đó chị. 

    Xe rẽ ra đường Nguyễn Thái Học, xuống Trần Hưng Đạo. Từ đấy, suốt dọc đường, Chất không nói một lời nào nữa. Anh chị Quỳ cũng im lặng chỉ thỉnh thoảng chị Quỳ nhớ ra điều gì đó, hỏi nhắc anh Quỳ. 

    Con đường quen thuộc với những hàng cây cao sừng sững, con đường mà Chất đã có bao năm, trong tuổi niên thiếu đi qua, con đường gợi Chất hồi tưởng đến thời gian bỏ nhà ra ở riêng, mỗi lần quá nhớ, chàng lại lén lút trở về, đi dọc theo con đường rồi dừng lại trước ngôi nhà mà trong đó Chất biết chắc mẹ mình còn thức. Chị Băng còn thức. Anh Dụ có thể mới trở về hoặc đang đứng trong chiếc sân con.

    Xe leo lề. Vào chỗ đậu, Chất xuống, vội vã mở cửa sau cho chị Quỳ. Anh Quỳ tắt máy quay các kính xe lên. 

    Hường chạy ra. Tiếp theo là Băng, rồi bà cụ. Chất đưa túi quần áo cho Hường, Hường lên gân xách chạy vào nhà. Chị Băng cười, mẹ nhìn không nói. Tuy nhiên khuôn mặt già nua của bà cụ cũng không dấu được vẻ xúc động. Chất bước vào nhà. Ánh sáng làm Chất hoa mắt, ngỡ ngàng. Dù lần về này lần vĩnh viễn rời khỏi quân trường nhưng Chất cũng không tránh được cảm giác bùi ngùi lạ lẫm. Bộ quần áo mới, chiếc mũ mới, cặp lon mới, như đã đổi khác Chất, đã làm cho Chất không còn là Chất ngày nào trong mắt mẹ, trong mắt chị Băng, và trong chính tâm hồn Chất nữa. Có một cái gì đó, một cái gì đã cố hết sức gìn giữ chăm nom mà cuối cùng rồi nay, cũng mới, cũng vỡ ra, không một tiếng động nhỏ, nhưng vỡ tan tành, vỡ trong tuyệt vọng, trong cứa đứt hoàn toàn, không hàn gắn.

    Chất vào nhà trong. Chàng ngồi xuống chiếc đi văng mà ngày xưa vẫn ngủ. Mẹ ngồi xuống chiếc đi văng đối diện. Chị Băng ngồi vào chiếc bàn lớn kê gần lối ra sân. Anh Quỳ kéo ghế ngồi vào chiếc bàn ăn kê ở cửa sổ trông thẳng xuống bếp. Hường đứng nép bên bà nội. Có lẽ đến phút này, nó mới cảm thấy có một sự gì đổi khác, có một cái gì làm cho nó ngần ngại e dè. Hường chóng đôi mắt bi thao láo nhìn Chất, Chất cười với nó. Chắc nó không tưởng tượng được người chú đang ngồi trước mặt nó đây, mới ngày nào còn ru nó ngủ mỗi buổi trưa. Mới ngày nào, còn chơi cò cò, nhảy dây, nuôi vịt con, làm bánh lén với nó, Chất nghĩ. Đời sống thực khó. Nhưng không có gì không có được nếu người ta muốn. 

    Mẹ Chất nói như muốn khóc: 

    -Chừng nào đi nữa? 

    Chất không dám nhìn mẹ: 

    -Chưa đâu mẹ. Con còn nghỉ phép. Nghỉ phép xong có thể con đi học một khóa chuyên môn.    

    -Ở đâu? 

    -Ở ngay đây mẹ.

    -Học thế có lợi gì không?

    Chị Băng xen vô:

    -Mẹ cứ hỏi vậy không hà. Học là có lợi rồi. Còn học ngày nào là ngày đó chưa chết được. Chừng phải đi ra đơn vị đánh nhau kia, lúc đó mới đáng lo.

    Anh Quỳ ngừng tay nhồi thuốc vào ống vố:

    -Bà yên tâm. Mai con sẽ liên lạc với anh bạn con hỏi xem tình trạng này ra làm sao, nếu nó được đi học thì thôi, còn không mình sẽ tính.

    Mẹ Chất thở dài:

    -Thì nào tôi có biết đầu đuôi xuôi ngược làm sao. Đấy. Anh em còn mấy người liệu sao thì liệu. 

    Mẹ Chất chấm nước mắt đứng dậy đi xuống bếp, mọi người cùng nhìn theo.

    Chị Băng nghiêm khắc quay lại nhìn Chất, ý mắng giận. “Tại mày. Tại mày hết đó Chất. Mẹ đã khổ bao nhiêu năm rồi. Giờ mày còn làm khổ Mẹ thêm nữa. Mà chuyện không có đáng gì hết”. Chất nghe lại trong trí nhớ mình một đoạn thư chị Băng viết cho Chất ngày đầu mới vào Thủ Đức. 

    Anh Quỳ mệt mỏi đứng dậy: 

    -Thôi thay quần áo đi ngủ đi. Đi đâu để sáng mai hẵng đi. Vừa nói anh Quỳ vừa bước ra ngoài: 

    Chất cũng đứng dậy xem đồng hồ

    -Còn sớm anh. Em đi đây một chút em về. 

    Mẹ chất từ dưới bếp đi lên, tay bà cụ bưng một chén chè đỗ đen to tràn xánh. 

    -Đi đâu giờ nữa. Sớm mai đi không được à.

    Chất cười lấy lòng mẹ. 

    -Mẹ để con đi chút con về ngay. Con có chuyện cần mà. Chất đỡ chén chè trong tay mẹ, mắt tránh tia nhìn tra khảo. Mẹ chất gằn giọng: 

    -Lại đến con kia phải không? Liệu hồn đấy. 

    Chất giật mình. Không ngờ cụ lại đoán trúng ý định Chất. Nhưng Chất cũng làm bộ lắc đầu.

    -Không đâu mẹ. Chuyện khác mà. 

    Chất đưa ngay chén chè lên miệng uống một hơi cho bà cụ hài lòng, đặt chén chè chỉ còn bã xuống bàn. Chất lau miệng nói: 

    -Thôi con đi nghe mẹ. Con đi còn về cho sớm. 

    Mẹ Chất nhìn Chất nhăn nhó, khổ sở: 

    -Tao cũng không còn biết nói sao nữa. 

    Chất cười trừ, chàng vội quay gót ngay, sợ đẩy đưa lâu, chàng sẽ không còn đủ can đảm bước đi nổi. 

    “Phải tới Hậu, phải tới Hậu ngay, phải tới Hậu ngay” Chất lập lại nhiều lần trong đầu để làm đà đẩy cho chân bước. 

    Bầu trời đêm mở ra ngoài thơm mùi sương sa và lá mục. 

    Gió khuya luồn trong tấm áo chemise cụt tay bỏ ngoài quần làm Chất cảm thấy gai lạnh. Mái tóc cắt cao, chiếc mũ bỏ ra khiến Chất nghe đầu mình nhẹ hẫng và châng lâng, trống trải. Chất rùn vai thả hết ga cho chiếc solex lồng lên, xọc xọc, đầu óc Chất rỗng trống như không chứa đựng gì trong đó. Chiếc xe được hướng dẫn bởi một trí nhớ mù, bởi thói quen. Rẽ tay phải. Ngã ba. Rẽ xuống. Ngã tư. Chạy thẳng. 

    Sinh hoạt về đêm càng khuya càng thu hút vào từng khu riêng biệt, dãy hàng quán nằm giữa một khu nhà trệt bật ra những tia sáng chói trong mắt nhìn của Chất. Tiếng động át dần tiếng máy nổ của solex. Chất dừng xe ngay trước ngôi quán của Hậu. Hậu đang đứng trong quầy, mắt lơ đễnh nhìn. Bắt gặp Chất, Hậu cười. Khuôn mặt xanh xao của Hậu dưới ánh néon vụt sáng. Chất liết mắt nhìn toàn thể khu hàng quán cùng những người khách đi chơi khuya, chàng cảm thấy như giữa chàng và khung cảnh kia một sự cách biệt ghê gớm. Một cách biệt tự trong chàng, pha lẫn chút khinh miệt, ghê tởm. Chất đã quên rằng không đầy một năm trước đây, chàng cũng là một chiết bóng chen chúc trong những chiếc bóng nhầy nhụa, nát nhầu đó. Chàng cũng đã từng ngồi ở trong những chiếc bàn mặt nhôm đó. Chàng cũng đã như lũ người – vật kia, ngắm nhìn Hậu bằng những cái nhìn khát thèm chiếm đoạt. Những cái nhìn bỉ ổi dán vào bất cứ một chỗ nào trên cơ thể Hậu, và cũng như mọi người, chàng đã rộn rã hy vọng  khi được Hậu ném cho những cái nhìn đáp lại. Những nụ cười chào hàng, những cái lắc đầu, những cái uốn vai. Chất chỉ tay thẳng về phía trước. Hậu gật đầu, Chất thả tay phanh đẩy miếng sắt ghim ga cho xe chạy. Hậu vội vã quay vào nhà trong . 

    “Còn sớm quá”, Chất nói một mình sau khi xem đồng hồ. Về nhà Hậu bây giờ thì dở dang giấc của bà Tám, mà ra chợ cá ngồi thì phải đợi Hậu nhanh nhất cũng hai tiếng đồng hồ. Chất chặc lưỡi, trong khi chiếc xe vẫn lao thẳng. Lúc qua ngã tư rẽ về phía khu nhà Hậu, Chất nhìn thấy con lộ chạy hun hút sâu tới ngã Bảy. Bóng đèn đã đứng ngoài những ngôi nhà gỗ thấp. Con lộ vẫn như xưa với hai đống rác ở hai đầu đường, những thân cây nhãn còm cõi, rũ nghiêng không thấy nhích cao thêm một vài phân. Nơi đó, tôi đã sống. Nơi đó, tôi đã qua đi, những ngày cuối cùng của thời niên thiếu, con hẻm đã thổi tôi cao lớn lên vội vàng vượt qua trí nhớ. Tôi là một thân cây nở bụng, xum xuê cành lá nhưng rỗng ruột, bởi ruột không đặc nên tôi đã sụp đổ cũng vội vàng, cũng chống vánh như một ngôi nhà xây trên một chiếc nền không đóng móng. Tôi đã ngã xuống, chính trong vực thẳm của ý thức tôi. Tôi đã gục đổ chính trên tấm thảm xanh trong tương lai, bàn tay tôi trải. Ôi sự hiểu biết của tôi, một thằng con trai mười chín, hai mươi về đàn bà, là một hiểu biết quá đắt giá. Tôi đã ngờ nghệch trả một giá quá cao cho một món hàng phế thải. Tôi đã gửi tất cả những nồng nàn bốc lửa của một xác thân mới như những mầm sống hồng hào nơi miếng vườn đất ai. Chính tôi. Chính mày. Mày đã tự hủy đời mày. Chính mày, mày không thể nại cớ không được hướng dẫn, không được săn sóc chỉ bảo? Mày đã tránh con đường bình thường sòng phẳng, để có một kinh nghiệm, về một khía cạnh nào đó, trong đời sống một con người. Mày tự hào rằng mày đã hơn bạn bè ở chỗ mày chưa lần xuống xóm, mày chưa một lần bị cám dỗ nhất thời của một phút giây cực lạc ngắn, mày đã khác hơn những thanh niên khác. Nhưng chính sự khác hơn đó, đã rẽ ngang, đã xẻ nát đời mày. Tất cả cuộc làm khác đều đòi dẫn về một cực nào đó của tuyệt đối, hoặc đỉnh cao, hoặc đáy vực.

    Mày đã hụt chân, Đã rơi. Ôi vực thẳm của đời tôi. Tấm khăn liệm mịn màng đắp cho một sớm tắt.

    Chất vòng xe sang bên hông chợ. Sâu trong sân chợ, mấy ngọn đèn khí đá lập lòe, soi không rõ những khuôn mặt nhấp nhem. Tiếng la hét từ đó bốc thẳng lên trời, cả khu vực nhỏ như cô quạnh, trụi trơ với bóng tối và sự tĩnh lặng trùng trùng vây quanh. Chất dựa xe vào một tấm sạp gỗ chơ vơ ngay trước những ngôi lều nhỏ. Chàng đẩy chiếc khóa sắt gắn liền ở phía bánh sau, tiếng “cách” gọn thẳng đứng như một mũi nhọn, xuyên qua tâm hồn Chất chán chường mệt mỏi, Chất cúi đầu len lỏi vào giữa những chiếc bàn ghế xếp ngổn ngang. Chị Năm cháo tiết là người đầu tiên nhận ra Chất, ngồi xổm giữa hai thúng đựng đôi thùng cháo, chị đon đả hỏi Chất:

    -Lâu dữ hôn. Đi đâu mất mặt mất mày dậy Cậu Tư?

    Chất ngượng cười, trỏ xuống chiếc quần ka ki và đôi giầy nhà binh.

    Chị Năm cháo tiết gật đầu tới tấp ra chiều đã hiểu ngay ý Chất. Chị nắm lại nắm đũa dắt ở một bên gánh nhìn sang phía thím Tầu cà phê nói:

    -Hèn chi, Lính hả.

    -Dạ.

    Chất tìm ghế ngồi. Thím Tầu cà phê quay lại. Thấy Chất thím quơ nhanh chiếc khăn, với tay chùi chùi mặt chiếc bàn Chất đang ngồi, cười lệch cả một bên má ứ thịt:

    -Chà ngon dữ ha. Hèn chi lâu không thấy cô ra đây.

    Chất biết thím ta muốn nói tới Hậu, chàng vội lảng sang chuyện khác:

    -Sao, khá không thím?

    Thím Tầu lại cười. Thịt ở một bên má thím lại run lên:

    -Hồi này cũng tàm tạm vậy thôi à cậu Tư. A, uống chi cậu?

    -Ờ, cho cái đen nhỏ đi. Thôi, sữa nhỏ đi. Sữa đi cho khỏe.

    Chất đốt thuốc. Qua ánh lửa chàng thấy mặt chị Năm cháo tiết vẫn hóng về phía mình chắc chị ta đợi chờ Chất gọi một tô cháo. Chất vừa thở khói vừa nói:

    -Chút, chút xíu nữa đi chị Năm. Mới ăn, còn no quá.

    -Ờ, ờ. Được mà. Ăn không ăn, ăn thua chi. Lâu không thấy cậu Tư. Thấy cũng mừng.

    -Mừng không? Chất hỏi, giọng đùa cợt.

    -Mừng chứ. Đi lính mà nguyên lành vậy là mừng rồi. Vái trời đừng có sao hết.

    Thím Tầu đẩy ly cà phê đến sát ngực Chất. Chất cầm chiếc thìa mỏng tanh, bé xíu, khoắng khoắng ly cà phê cho sữa tan đều. Chàng nhắp một ngụm nhỏ. Mùi hôi hôi, khét khét. Chàng chợt nhớ tới Sương. Mình đoảng quá. Về mà không báo cho Sương biết. Chắc Sương buồn lắm. Bữa nào trở lại trường thăm Sương mới được. Chất bằng lòng với ý nghĩ có vẻ ân nghĩa, trước, sau của mình.

    Đêm mỏng tan trong từng phiến mây trắng đục. Bên kia con đường vắng, khuất trong hàng rào kẽm, tiếng kẻng dục đổi phiên gác, làm Chất ngất ngây nhớ tới những phiên gác đêm, trên những chòi cao, giữa những cơn mưa tầm tã phủ đều bốn phía. Tấm poncho không đủ gạt hơi mưa tạt ngang. Nước ọc ạch chảy luồn dưới thấp. Trong những chòi gác đó, những ngày cuối ở quân trường, đã bao lần Chất mơ tưởng tới một lần được ôm Mị trong tay với những ngón mũm mĩm búp bê của Mị. Đã bao lần. Bao lần Chất tơ tưởng. Tơ tưởng đến rùng mình, khi nghĩ tới lúc, hai má sẽ kề, hai môi sẽ sát, mình sẽ nói những gì? Phải nói những gì với mẹ Mị lúc đó? Mà phải nói làm sao để khỏa lấp được cái ngượng ngùng của cả hai đứa trẻ, nhất là Chất, Chất biết Chất sẽ lúng túng, sẽ vụng về lắm, chưa chắc gì Chất dám cầm lấy tay Mị. Chưa chắc gì Chất đã dám lùa những ngón tay mình vào mái tóc đen dày óng ả của Mị như hằng mơ ước, có thể cái lúng túng vụng về của Chất sẽ làm Mị kinh hãi, sẽ làm Mị hốt hoảng, Mị kêu lên thảng thốt. Hay hơn thế, Mị sẽ bật khóc. Ôi, làm sao Chất có thể tưởng tượng được rằng chàng là kẻ làm cho Mị phải khóc không, chả bao giờ có thế đâu Mị.

    -Có người đến kìa cậu Tư.

    Chất nghển cổ, nhìn theo ngón tay chỉ của thím Tầu cà phê.

    Trên nền xi măng thẫm đen. Chất thấy một chiếc bóng nhỏ, di động nặng nề, chậm chạp. Chiếc bóng quen thân đã đồng thời thắp lên trong Chất một lo sợ một đe dọa khiến chàng muốn lẩn trốn tức khắc.

    Chất cúi xuống ly cà phê sữa đã nguội. Chàng biết chiếc bóng đang nhấp nhô tiến đến phía mình là ai rồi, nhưng chàng không muốn nói và cũng chẳng buồn đứng lên. 

    Hậu dừng lại ở phía ngoài, chào hỏi mấy người bán hàng quen mặt. Xong vào thẳng bàn của Chất. Có một vài tiếng xì xầm nhỏ nổi lên, lùng bùng lan đi trước khi tắt hẳn. Hậu khom người kéo chiếc ghế dưới gầm bàn ngồi cạnh Chất. 

    -Anh về bao giờ vậy? Hậu hỏi và đưa mắt ngắm nghía Chất âu yếm, Chất khó chịu, hơi nhích người tránh cánh tay trần mát lạnh của Hậu vừa đặt lên mặt bàn. 

    -Mới lúc nẫy. 

    Hậu không quan tâm tới thái độ lạnh nhạt của Chất. Nàng vẫn ngắm nhìn Chất:

    -Khuya vậy làm sao có xe anh về? 

    -Anh Quỳ đón. 

    -Anh Quỳ hả? 

    -Ừ, 

    Thím Tầu cà phê bước lại. Bóng thím che khuất ánh sáng, hắt một khoảng tối đen trên mặt hai người. Hậu ngước nhìn thím cười vui. 

    -Nào, uống chi đây. Thím Tầu nói. 

    -Cho cái chanh muối đi. Nhiều, nhiều chanh đó nghe. Hậu nói, chỉ chỉ ngón tay. 

    Thím Tầu cười: 

    -Ít đường hả. Nhiêu rồi? 

    Hậu sung sướng đặt tay lên bụng ngả đầu vào vai Chất: 

    -Ba rồi đó thím. 

    -Mau quá hả. Thím Tầu vừa nói vừa quay gót. 

    -Đâu có mau. Hậu trả lời với theo. 

    Chất không thể đừng nhìn xuống bụng Hậu. Chàng rùng mình khi thấy Hậu có bụng đã thấy rõ. Lớp áo trước bị cái bụng đôn lên, vòng tròn một khoanh lúp lúp. 

    Chất nghe trong mình có một cái gì vừa òa vỡ. Một cài gì đau đớn như bất thần bị giựt đứt, thốn mạnh. 

    -Cháo không cô? Chị hàng cháo nẫy giờ mới lên tiếng.

    -Anh ăn cháo nghe, cháo hay mì? Hậu đặt tay lên vai  Chất.

    Chất trả lời như tiếng vọng không hồn tự đâu đó, chợt vẩn lên trên mặt phẳng đổ nghiêng của những hoang mang, giao động:

    -Gì cũng được.

    -Cho hai tô đi bà. Tô nhỏ nghe. Sợ ăn không hết.

    Chị hàng cháo đưa đẩy:

    -Gì mà không hết. Lát lại đói ngay ấy mà. Nói xong chị ta phá lên cười thích thú.

    Hậu cũng cười theo, nói át đi,

    -Cái nhà bà này..,  lắm chuyện.

    Tiếng cười của Hậu dội vào trong Chất một cảm giác bẩn thỉu pha lẫn ham muốn ngây ngất. Tiếng cười vang xa, vang xa mãi như một giòng nước len lỏi vào trong ngóc ngách của bản năng. Nó hâm Chất nóng lên từng độ. Chất lắc đầu xua đuổi những hình ảnh cũ vừa cháy lại trong trí nhớ, những đêm mưa, những trưa nắng, những sáng vừa mở ra khung trời cửa sổ. Muốn hay không thì Chất cũng chẳng thể xóa nhòa được nó, muốn hay không thì Hậu vẫn là người đem đến cho Chất bài học đầu tiên về thân thể của một người đàn bà, về ham muốn âm ỉ trong một thanh niên. Bài học thân xác vỡ lòng mà Hậu dạy cho Chất đã như một vực thẳm không đáy. Một cuốn xoáy không thể cưỡng chống. Một va chạm chấn động ở mỗi một đầu dây thần kinh.

    Nhưng bây giờ, những con sóng bạc đầu kia đã không còn đủ sức tạo những cơn giông lớn bốc tung Chất lên vòm cao của điên mê cảm xúc. Mị đã đem đến cho Chất những chân trời mà chàng chưa một lần nhìn thấy sau bao năm mở mắt làm người. Mị đã cho Chất thấy thế nào là tình yêu này, Chất đã tìm thấy ý nghĩa của đời sống. Sự tìm ở đây, là một hóa kiếp, một đổi đời.

    Thím Tầu đem nước của Hậu lại, Hậu bỏ đường vào ly. Tiếng muỗng chạm vào thành ly kêu lanh canh, nghe lạnh như đêm ở chung quanh.

    -Lát anh có về nhà với em không?

    Chất ngập ngừng, nhìn vào mặt Hậu, gật đầu. Hậu nắm lấy tay Chất ở dưới bàn, kéo về lòng mình. Chất thấy rõ bàn tay mình hấp nóng. Chàng chặc lưỡi. Xóa đi ý nghĩ tồi tệ vừa nẩy lên trong óc mình, coi Hậu như một phương tiện giải quyết. Chất loay hoay trước những ham hố và ý thức muốn vùng thoát của tinh thần. Chàng không dám dừng soi mắt mình trong ý thức về mình.

    Chất cúi xuống, múc từng thìa cháo tiết đục nâu. Ngoài sân cái, đèn rực sáng lúc một chiếc xe vận tải lớn chở những lờ cá đầu tiên, đổ xuống chợ.

    Chất đứng dậy trả tiền:

    -Về đi.

    -Dạ, về.

    Hậu mệt nhọc đứng dậy, Chất có cảm tưởng như sự di chuyển của Hậu đã bắt đầu khó khăn, chậm chạp. Chàng cố tránh cái ý nghĩ Hậu đang có thai. Và nhất là cái thai kia có thực của Chất không, hay của một ai khác. Chất khổ sở với tư tưởng nghi hoặc lờn vờn trong óc mình. Chàng không có một kinh nghiệm nào trong việc này, cũng như chàng chưa muốn mình sớm có trách nhiệm. Chàng cũng không dám tỏ lộ dấu nghi ngờ Hậu, bởi vì Hậu đang có thai lúc Chất đang thụ huấn ở trong trường, chỉ thỉnh thoảng mới về, và mặc dù dĩ vãng của Hậu như suốt trong thời gian dan díu với Hậu, chàng chưa bắt gặp Hậu có một thái độ nào khả dĩ khiến chàng phải xét lại lòng trung thành của Hậu, đối với chàng. Cái khổ sở của Chất là không thể thẳng thắn nhìn nhận chiếc thai kia là của mình, nhưng cũng không đủ can đảm từ chối nó.

    Gió khuya tạt qua quãng sân trống, táp vào mặt Chất một mùi tanh tưởi đến muốn nôn, Chất rảo bước. Hậu nắm lấy một bên tay chàng cố gắng theo cho kịp. Hậu thở từng hơi phập phòng, tội nghiệp.

    Trong tình yêu, người phụ nữ được xếp ngang hàng với một thứ thượng đế, cao cả, nhưng nếu tình yêu kia là tình yêu đơn phương, chỉ từ phía họ, thì người bạn họ lại là một con vật tật nguyền hèn mọn. Đó cũng là một trong những khía cạnh đặc biệt của nữ tính.

    Ra tới đường, Chất lên xe, đẩy đầu máy chiếc solex. Xóm nhà Hậu hiện ra ủ dột trong cảnh tượng rúm ró nghèo nàn, khốn quẫn. Bầy chó hoang ghếch cao mõm ngơ ngác sủa vu vơ…

    Sương khuya nhòa trắng những mái nhà thấp. Hàng phố đã chìm ngợp trong giấc ngủ nặng. Sau một ngày vật lộn mưu sinh. Cái êm ắng đầm mát của một mùi hương đêm nhẹ nhàng, loãng loãng. Những thân nhân còm cõi, èo uột, lay động những cành khô rụng lá. Trời sáng từng phiến trên cao, ở một góc mắt nhìn.

    Chất im lặng. Hậu cũng thế. Như cả hai cùng cảm thấy giữa họ có một mong manh dễ vỡ. Có một cái gì đó, bí bí, gượng gượng, mà cả hai cùng phải nín dè để níu giữ, để vững xa một khoảng cách an toàn vừa đủ. Sự êm ắng đem đến cho chúng ta một gần gũi bùi ngùi cùng một cách xa biền biệt.

    Chất dắt xe vào con ngõ cụt. Con đường hẹp thêm với những phuy nước, những thùng chứa đặt choán trên lối đi. Căn nhà cuối ngõ, trong tầm vẫn còn đèn sáng. Tiếng lách tách của bánh lăn và tiếng chân bước chập choạng khua rộn lòng con hẻm, như muốn kéo nó giựt lùi trở lại, một ngày nhễ nhại, một ngày ốm o, thiết hụt.

    Bà Ba chừng nhận ra bọn Chất từ đầu hẻm, trở dậy, đẩy cánh liếp sang một phía, trở ra một lối vào khá rộng. Mái tóc bạc đốm của bà xổ tung, một tay bà tỳ vào cánh liếp một tay ôm lấy lọn tóc xổ tung, ngáp lớn. Chất thả cho chiếc xe dựa vào thân trứng cá. Chùm lá lay động trên mặt ẩm.

    -Ấy, đem xe vào nhà chứ. Để vậy đâu có được. Xóm này mà. Bà Ba vội buông bàn tay giữ tóc, chỉ chỉ vào trong nhà.

    Chất lắc đầu cười:

    -Thôi kệ. Sáng cháu đi sớm bà ơi. Ai lấy, xe cũ xì.

    -Không. Không được đâu. Anh cứ đem vào đi cho chắc. Hậu thêm vào.

    Chất ngần ngại trong lúc bà Ba đã đẩy rộng thêm cái liếp.

    -Phải. Phải rồi. Đem vô cho chắc. Ngủ khỏi thắc mắc, chợt bà đổi giọng. Cha. Lâu lắm mới thấy cậu Út về đó. Lính tráng rồi cũng có khác đa.

    Chất dắt xe vào nhà. Trên chiếc lầu những tiếng ho khan của ông Ba bắt đầu nổi lên, lạc lõng một cách tuyệt đối. Bà Ba tránh lối cho Chất, nheo mắt, trề môi, chỉ tay lên lầu, lắc đầu. Chất hiểu bà Ba muốn nói gì. Tình cảnh vợ chồng già này là tình cảnh của một thứ rổ giá cạp lại. Họ gặp nhau lúc cả hai đã cùng quá tuổi xuân. Lúc gần bốn mươi. Khi ấy bà Ba đã có hai người con gái lớn, một đã có chồng con, một đang đi học. Trong khi ông Ba làm nghề chạy xe, mấy đời vợ đều không có được một mống. Họ tấp vào sống với nhau chỉ để nhờ cậy nhau mỗi phút nhắm mắt mà thôi. Hóa cho nên, trong khi trông chờ nhau nhắm mắt, họ sống bằng dĩ vãng riêng và những thói quen riêng của mình. Những dĩ vãng và cố tật đã va chạm nhau, thành những lời sỉ nhục, rủa xả hàng ngày. Nhất là từ khi ông Ba mang bệnh không chạy xe được nữa. Tiền tiêu trong gia đình, trông vào sự trợ cấp hàng tháng của cô con gái lớn, tiền thuê nhà, tiền bán những nắm lá dứa nấu lấy mùi thơm cho chè hay làm thuốc cho lối xóm, và sau này cho Hậu thuê một cái giường ở góc nhà.

    Hậu vặn to ngọn đèn hoa kỳ, kéo tấm màn gió che chiếc giường ngủ, thu mấy chiếc gối gọn vào một góc. Chất xoay xỏa để chiếc xe dọc theo vách nhà, xong lách người đi về phía giường. Ông Ba từ trên gác bước xuống. Chất thấy ông ba lúc đang ở lưng chừng cầu thang gỗ. Thân thể ông đen mảnh như một lá tôn ám khói, dính vào vách dán giấy nhật trình, thoạt trông, lay động như một tấm tranh lụa vẽ người ở cõi khác. Chất ngồi xuống giường, cởi giầy, chào ông Ba, cười cười. Ông Ba nói uồm uồm, giọng chạy trước bước chân ông:

    -Hà. Lâu quá. Thấy cậu về, tui mừng

    -Dà Dà… Chất đáp lí nhí nhiều tiếng trong miệng, Chất hiểu, từ lâu, ông Ba đã mặc nhiên coi chàng như một thứ người bạn nhỏ, tri kỷ. Chất nhớ những buổi chiều trốn học về nhà Hậu, lợi dụng lúc bà Ba ra quán uống cà phê, ông Ba đã bắt Chất nghe tâm sự lòng thòng của ông. Tất nhiên Chất còn quá nhỏ để có ý kiến với những điều phân trần của ông ta. Chàng chỉ biết nghe và làm bộ gật gật, gù gù. Tuy thế ông Ba cũng lấy làm hài lòng lắm. Lâu lâu, kiếm đâu được ít tiền, ông lại mua mấy điếu thuốc đen, mời Chất hút (bình thường ông Ba chỉ hút thuốc rê). Hậu ở nhà bếp nói vọng lên hỏi Chất có rửa mặt không. Chất đáp không. Hậu có vẻ lăng xăng, sốt sắng gây khó chịu cho Chất. Bà Ba ngồi xuống mép đi văng đối diện với chiếc giường của Hậu, bắt đầu nhai trầu. Ông Ba đứng tần ngần một hồi rồi cũng ngồi xuống một bậc thang gỗ. Chất xỏ chân vào dép, lấy bao thuốc đi lại phía ông ta, mời.

    Ông Ba cảm động rút lấy một điếu, Chất bật lửa. Khói thuốc làm ấm căn nhà hẹp méo xẹo. Thở đã hơi thuốc đầu ông Ba chăm chú nhìn ngắm điếu thuốc, khen:

    -Thuốc Mỹ hả. Ngon thiệt.

    -Dạ thuốc Mỹ. Chất đáp lơ lửng, ngó xéo vào khoảng trời hé mở trên những kẽ hở sát mái nhà. Một vài vì sao đã thấy lác đác hiện ra.

    Hậu trở lên, đem cho Chất chiếc khăn mặt ướt.

    -Anh lau mặt đi rồi đi ngủ.

    Chất cầm chiếc khăn, quay về chỗ cũ.

    -Ra trường rồi đó hả cậu Út? Bà Ba nói.

    -Có nghỉ không?

    -Chắc có chứ. Phải nghỉ ít ra cũng dăm bữa nửa tháng. Ông Ba chen vào, giọng hiểu biết.

    Bà Ba nguýt chồng, mắt hướng về phía Chất, ra điều vẫn chờ câu trả lời chính thức của Chất. Chất lau mặt:

    -Dà. Có, được mười ngày bác.

    -Rồi anh đi đâu? Hậu hỏi.

    -Chưa biết, chắc đi Trung, Chất trả lời.

    Hậu buồn bã ngó xuống đôi bàn chân đầy chai cứng. Nàng cảm thấy mong manh hơn bao giờ hết, cuộc tình của hai người Hậu vẫn nghĩ, trước sau gì, rồi cũng phải đến ngã rẽ bắt buộc nó. Không thể mãi giữ Chất được, khi hai người chênh lệch nhau quá nhiều từ căn bản, cái thai máy làm Hậu nghĩ đến đứa con sắp ra đời mà bàng hoàng đau đớn. Lại thêm một đứa nữa, không cha, Hậu nhăn mặt. Không. Bằng cách nào cũng phải cột Chất vào. Không thể thả Chất ra được. Không. Nhất định không. Dù có thế nào. Hậu nhấp nhỏm muốn kéo màn đi ngủ.

    Hậu đứng lên giường rũ tấm mùng ra mắc hai đầu vào vách gỗ và hai đầu cột vào sợi dây thép giăng tấm màn gió.

    Bà Ba hiểu ý Hậu muốn đi ngủ, nhìn ông Ba nói:

    -Thôi ông lên gác đi, cho cậu ấy đi nghỉ. Suốt một ngày vất vả rồi, cậu cũng nên nghỉ sớm đi cho khỏe.

    Chất cười ngượng nghịu, đứng dậy vươn vai, Hậu đưa bộ đồ ngủ cho Chất.

    -Này anh thay đi.

    Chất cầm bộ đồ ngủ đi ra nhà sau. Ông Ba vẫn ngồi trên bực thang say sưa với điếu thuốc Mỹ, không đáp lời bà Ba, cũng chẳng buồn nhìn ai, Hậu giắt mùng xong, chui ra ngồi thõng chân trên giường. Nàng muốn kiếm một câu chuyện gì đó, để khỏa lấp cái không khí yên lặng đầy tọc mạch. Cái yên lặng hàm chứa một sự biết trước và biết chắc những gì sẽ xẩy ra, khi ngọn đèn tắt. Hậu nghe rào rạt trong thịt da một cảm xúc ngây ngất, nóng hổi. Mặt khác, nàng cũng thấy rất mong manh, (càng ngày càng thêm mong manh) sự đi lại giữa nàng và Chất. Chính cái mong manh này, đã khiến nàng hối hả, gấp gáp thêm nữa, những phút giây được ôm Chất trong tay. Hậu tự cho rằng nàng đã có phần nào công lao, trong việc làm nên Chất ngày nay. Và cái công lao, cái phần đóng góp, phải được đền bù, phải được chia xớt một phần nào, bằng cách nào, như thế nào, cũng được, miễn là phải có. Phải có chứ không thể không. Hoàn toàn không. Không thể như vậy. Hơn nữa, cái thai đây, đang trong bụng nàng, nàng biết rõ hơn ai hết, đó là con của Chất. Của Chất. Dù cho Chất có ngoan cố, có tàn nhẫn từ chối nó, hay nghi ngờ nó, không phải là con chàng.

    Chất đi lên. Hậu đỡ lấy bộ quần áo Chất vừa cởi ra, xếp gọn lại, vắt ở cuối giường.

    Những giọt nước còn đọng trên da mặt và bộ quần áo ngủ cho Chất cái nhẹ nhàng, thanh thản, cái nhẹ nhàng lẫn lẫn chút buồn phiền ló rạng. Nỗi muộn phiền của một lầm lỡ, dắt đến một thương hại, một trách nhiệm, đồng thời một ý thức buộc bắt Chất phải quay quắt, tìm lối thoát chạy cho tương lai, cho những ngày còn lại, dài hút đời mình, cho cuối một con đường, có Mị chờ đợi. Có ánh mắt trong veo, có khuôn mặt sáng ngời thơ trẻ, có mái tóc mun dày xõa xõa, có hàm răng trắng nhỏ, ngậm đơm những nụ cười ngát ngát giống trong những mơ ước thầm kín đời đời, tưởng không bao giờ có thật.

    Ông Ba tiếc rẻ nhìn mẩu thuốc đã cháy bén đến tận đầu ngón tay, rít thêm một hơi nữa, rồi búng qua kẹt cửa. Ông đứng lên nhổ một bãi nước bọt, buông thõng: “M. thuốc Mỹ ngon thiệt. Mỹ có khác” vừa nói ông vừa lừ đừ bước lên những bực thang rung chuyển. Chất ngước nhìn theo:

    -Bác hút thêm không? Còn đây nè bác. Chàng cầm bao thuốc trong tay đưa ra.

    Ông Ba cúi đầu, nghiêng người khỏi tay vịn, lắc đầu:

    -Thôi cậu. Đã rồi. Dậy là đã rồi. Để mai, mai. Còn nhiều ngày giờ mà Cậu Út. (Ông Ba nhất định không gọi Chất theo bà Ba. Ông gọi Chất là Cậu Út, khi biết Chất là con út. Còn bà Ba, lại nhất định gọi Chất theo ngôi thứ của Hậu, trong gia đình nàng).

    -Ngủ cho rồi, lắm chuyện hoài. Bà Ba càu nhàu nhỏ, nhưng cũng đủ để mọi người nghe. Ông Ba ngừng bước, ngó bà Ba. Biết chồng nhìn mình, bà Ba làm bộ ngó lơ chỗ khác. Ông Ba ngập ngừng thêm chút nữa rồi lên khuất trong căn gác hẹp tối.

    Bà Ba phân trần:

    -Chán quá cậu ơi. Cứ dậy hoài. Không chịu làm ăn gì hết.

    Chất cười cười, không ý kiến. Hậu kéo tay Chất:

    -Thôi ngủ đi anh. Muộn quá rồi còn gì. Cũng ba giờ rồi đó Bác, (Hậu nhìn bà Ba, chờ một biểu đồng tình).

    -Ừ. Dậy hả. Dậy ngủ thôi. Muộn quá rồi. Đâu còn nhiều nữa, sáng ngay giờ đó.

    Chất theo Hậu vào mùng.

    Chàng lặng lẽ nằm ép vào góc trong. Hậu kéo tấm màn gió che kín chiếc giường. Bóng bà Ba in trên tấm màn gió, ra sau, cài cửa, xong trở lại thổi phụt cây đèn.

    Hậu rón rén ghé nằm bên Chất. Im lặng. Cả hai cùng mở mắt ráo hoảnh nhìn lên đỉnh màn. Họ không biết phải nói gì với nhau, (Hậu không chịu là kẻ phải lên tiếng trước). Sau gần một năm, đêm không nằm chung giường, Hậu chua xót nghĩ, lẽ ra đêm này phải là đêm hạnh phúc lắm, bởi là đêm đầu tiên sau một thời gian dài xa cách, được tự do, tha hồ than thở, tha hồ kể lể, trò chuyện. Nhưng Chất gần đây, đã không còn là Chất của những tháng ngày qua nữa, Chất đã là một con người khác. Chàng lạnh lùng, xa lạ. Cái lạnh lùng, xa lạ, khiến Hậu nhận rõ hơn bao giờ hết, sự chênh lệch quá lớn lao giữa Hậu và Chất. Nàng thấy rõ, mình và Chất không có một điểm nào để gặp nhau, trừ sự hòa nhập của thân xác, theo nhu cầu, theo bản năng, theo thói quen, chứ không phải do lòng thương yêu say đắm nhau. Tuy thế, riêng Hậu, Hậu vẫn cảm thấy thương yêu Chất, và có phần còn thương yêu chàng nhiều hơn nữa, như chưa một lần nào, Hậu yêu Chất đến thế. Hậu thèm được cầm lấy bàn tay quen thuộc kia. Hậu thèm được chui rúc vào nách chàng, hít thở thả cửa mùi hơi chàng, cho bõ những đêm trăn trở một mình, mơ tưởng. Hậu thèm được lùa những ngón tay mình vào mái tóc chàng (mái tóc chàng giờ đã cắt ngắn, không biết khi mình lùa những ngón tay vào đó, nó có khác ngày xưa nhiều không?) Hậu thèm được quờ quạng trên mặt chàng, trên môi, trên mũi, trên mắt, trên cổ (Ôi những phần thịt da thương yêu, cần thiết). Nhưng Hậu không dám. Nàng cảm thấy ngập ngừng, e ngại, nàng cảm thấy rụt rè, sợi hãi, như có một cái gì đã chặn ngang giữa nàng và Chất. Một cái gì đó, rất gần với đỗ vỡ, với chia lìa, đứt đoạn. Hậu nghĩ đến hình bóng của một cô gái, đã lấn chiếm tâm hồn chàng. (Hậu cũng đã từng nghĩ đến trường hợp đó, một ngày nào, trước sau gì cũng phải xẩy đến vì Chất trẻ quá. Chàng là con nít. Con nít mới lớn) Nhưng giờ, có lẽ là lúc chuyện Hậu lưu tâm, đã xẩy ra, Hậu lại cảm thấy ghen tức, lồng lộn với hình bóng tưởng tượng kia. Không. Tôi sẽ nhân danh cái bào thai trong bụng này, tôi sẽ dành lại chàng trong tay của bất cứ một kẻ nào. Dù cho ai, thế nào chăng nữa. Phải rồi. Tôi sẽ nhân danh con chàng, tôi sẽ dành được chàng, tôi sẽ cột giữ chàng, ở bên tôi, cho đến một ngày tôi quá già, tôi đã quá già nua, cằn cỗi, chừng đó tôi mới để chàng vẫy vùng, thoát khỏi tay tôi. Tôi sẵn sàng làm tất cả mọi chuyện. Nào tôi có gì đâu để mà phải giữ gìn cơ chứ. Bố mẹ tôi không có ở đây. Ai ai cũng biết rằng tôi chỉ là một con bán quán, tôi đã có trên một đời chồng. Tôi là môt cô gái sắp già, một thiếu phụ đang đứng trên dốc tàn phai của nhan sắc. Có phải chăng đó là những yếu tố tốt, yếu tố giúp tôi quyết định, tôi sẽ làm tất cả mọi chuyện kể cả chuyện làm xấu chàng để giữ, để giành giựt lại chàng. Trong khi chàng vì danh dự của một sĩ quan, của tuổi trẻ, của gia đình chàng thế giá, chắc chắc, chàng sẽ phải thua tôi, phải quay trở về với tôi, để mọi sự được êm thấm. Và người nào đó, kẻ kia, tất nhiên, dù có yêu chàng mấy cũng phải ruồng rẫy chàng, một khi họ đã biết. Những kẻ đó, ai kia, thiếu gì người để họ yêu, để họ làm lại. Họ còn tuổi trẻ, họ còn nhan sắc, họ còn tràn đầy tham vọng, không lý do gì họ yêu chàng nữa. Khi sự thực về chàng như vậy. Mà nói cho cùng, chàng cũng chả đáng gì hết, của cải tiền bạc chàng không có, địa vị cao sang chàng cũng không, tài cán chàng lại càng không nốt, chàng chỉ là một thanh niên tầm thường, ở mức làng nhàng về mọi phương diện. Nhưng chàng cần thiết đối với tôi. Tôi yêu chàng. Tôi cần đến chàng hơn họ. Hậu cười thầm với những ý nghĩ quay tít trong óc mình. Chất vẫn im lặng. Hơi thở chàng nặng nề và có vẻ bứt rứt (bứt rứt hay bối rối).

    Hậu trở mình, nghiêng vào trong nhìn Chất. Một tay Hậu sẽ sàng đặt quàng qua ngực Chất, (Hậu nghe được nhịp tim đập mạnh của chàng) nói:

    -Sao anh không nói gì với em vậy anh?

    Chất ậm ừ không đáp. Chất nghe dìu dặt trong chàng một nỗi cảm hoài mênh mang dấy lên. Mùi hơi Hậu quen quen thoảng bay từ tấm áo căng lộ bộ ngực và tấm thân đầy chắc, trắng nhễ nhại, làm tan loãng dần trong giây lát cảm giác ghê tởm, gớm ghiếc lúc đầu ở Chất. Cái mầu trắng thịt da thiếu phụ đã khiến Chất rùng mình nhắm mắt. Một mặt chàng muốn dập tắt ngay ngọn lửa ham muốn vừa bùng lên, nóng rát thân thể, một mặt chàng lại thả lỏng nó, như buông cương cho một con ngựa bất kham, tù túng lâu ngày, trước cánh đồng cỏ bát ngát chân mây.

    Thấy Chất không tỏ dấu khi chống đối hay khó chịu, Hậu rụt rè nắn nắn cánh tay Chất, nàng lần lần kéo bàn tay mình  ngừng trên ngực Chất phập phều những hơi thở gấp. Rồi những ngón tay Hậu, như chịu một sai khiến bên ngoài, len lách vào trong lớp vải áo mỏng của Chất. Những ngón tay tội tình lẩy bẩy trên ngực người một thời ôm ấp. Hậu tìm ra mấy sợi râu đen lánh chớm dài ở ngực Chất. Bàn tay mê man (mê man trong buồn bã đầm đầm) kéo chạy loanh quanh, chậm chậm, Hậu nghe được tiếng dội đập thịch thịch của trái tim Chất, cùng lúc với sự nhận ra bất thần, tiếng gấp vội của trái tim mình trong lồng ngực. Chất phấn đấu đến phút cuối cùng, trước khi trở người nghiêng vào với Hậu.

    Trong dẫn dắt của hồn mơ tưởng và lòng đắm say hình bóng Mị, Chất chìm lần, chìm lần, trước khi ngụp sâu, mất tăm trong bóng thẳm của thiên đường hoan mê mở lớn cùng bóng trắng dật dờ của đám mây ăn năn bay ngang, trước khi hừng hừng mưa xối.

    Hậu đã không còn là Hậu, Chất đã không còn là Chất. Đêm đã cất cánh bay. Ngày không buông chân đậu. Gió không có đường dài, âm thanh đã mất hồi ba động. Phút giây là phút giây của đứng sững. Thời gian là thời gian của im nghe, giác quan là giác quan của rã chết.

    Hậu ngồi dậy âu yếm kéo cao tấm chăn mỏng lên ngang cổ Chất. Chất đâm thẳng đôi mắt khô ngó lên đỉnh mùng còn lay động. Hậu nằm xuống, một chỗ nhỏ nhoi, nép, trong cánh tay Chất thả lơi, dang rộng.

    Một lát, Hậu thiếp ngủ. Chất tìm thuốc hút. Nhìn dáng nằm thu rút, co quắp của Hậu. Chất cảm thấy như mình đã khóc. Nỗi xót xa, cay đắng nào, quyện vào khói thuốc bám vào làn môi, chạm vào thớ lưỡi. Chất nghe đắng đến cả hơi thở ra chậm nhọc.

    Chúng ta sống trong nỗi tình cờ, cùng thói quen của bản năng cầm thú? Chỉ có thế thôi sao? Tôi là kẻ nào đây? Một kẻ nào xa lạ. Một kẻ nào nhớp nhơ, ghê tởm. Tôi tanh hôi như một con cá thối. Tôi hèn hạ, tôi nhầy nhụa. Ôi tôi. Đến thế này sao? Đến thế này ư? Tôi chỉ là một con vật hai chân với những thôi thúc không dừng được của bản năng? Tôi được sinh ra, lớn lên, để làm gì chừng đó công việc. Say mê chỉ một thứ đó. Không một ai, khác hơn được sao?

    Đời sống này chúng ta chỉ có chừng đó việc để làm trong những lúc chờ đón sự chết.

    Chất vất vả trong cơn thống trách của một kẻ nào ẩn khuất trong chàng, Chất dẫy dụa, lăn lộn trong những vòng quay của chiếc đĩa sắt chìa ra những mũi nhọn, lăn đều trong tâm trí Chất. Những mũi nhọn mỗi lúc một đâm sâu hơn và vòng quay, do đó, cũng mỗi lúc mỗi chậm.

    Chàng nghĩ tới sớm mai, khi rời khỏi căn nhà lụp xụp này, khi đôi chân một lần cuối cùng thò xuống, tìm đôi dép Nhật đã vẹt mỏng. Nhìn thêm một lần, sau rốt, chiếc nền đất thâm xỉn. Cây trứng cá trước cửa, những bông hoa trắng lấm tấm, chen lẫn những chấm đỏ mọng tủa ra như một vạt áo mầu thả bay trong gió, cũng một lần thêm, cuối cùng, cho một bỏ đi vĩnh viễn. Và biết đâu, chỉ một giờ sau, một ngày sau, một tháng sau, tất cả đã xóa nhòa trong chàng, như chính thân xác chàng, được xóa nhòa, bởi một viên đạn vô tình. Một viên đạn không hận thù, không tim, không óc, không mắt, không tai.

    Sóng vẫn tiếp tục lăn lưng vào bờ cát, và những ngôi nhà dã tràng, lại tiếp tục cuốn đi theo chân nước rút. Chúng ta không biết nơi đã khởi đi, nhưng lại cùng chung một chốn để đến. Đời sống đã chỉ còn như một hơi nước, mong manh, bốc lên cùng tháng ngày rữa nát.

    Ám ảnh cái chết như một đe dọa thường trực, một vây bủa khít khao, ráo riết, lại khuấy động, lại giật rung những dây chuông tuyệt vọng, rã rời mắc treo ngổn ngang trong từng ngách tâm hồn Chất, những hồi chuông tuyệt vọng ngân lên, cùng với bản thánh ca, được hát, bởi những thây ma bè bạn, anh em, chú bác (bởi cả những xác trương, những bụng phình, những ruồi nhặng, những dòi bọ, lúc nhúc trên những thi thể vô thừa nhận, trong những bờ mương, giữa những ruồng bùn của những người cầm súng bên kia.

    Khi chúng ta sống, không cho ta thì cái chết, cũng chỉ có nghĩa như một tận cùng của vô nghĩa đến ngày chấm dứt.

    Những ý tưởng lộn xộn nhấp nhô trong đầu Chất, làm náo loạn những dự tính, những tin tưởng hy vọng ngày mai. Trong khoảnh khắc, Chất thấy rõ, mình thật khôi hài, thật lố bịch ngây ngô, khi còn tham vọng một ngày mai tươi sáng. Một ngày mai, nhìn thấy đời mình. Một ngày mai nhìn thấy hạnh phúc, chạm mặt ước mơ.

    Chất cười gằn, vén màn dụi tắt điếu thuốc vào ván vách. Đóm lửa tóe vỡ thành vụn nhỏ, rơi xuống cháy bỏng da Chất. Chất nhăn mặt rũ tay, quay lại.

    Hậu đã lắng sâu vào giấc ngủ mệt. Trên gương mặt căng bóng của Hậu còn đọng nguyên những lớp màng mãn nguyện, đầy đủ. Không một dấu vết nào, cho thấy, những âu lo, những khốn quẫn đã từng đi qua, hay còn ở lại trên gương mặt đó. Hai mí mắt Hậu húp sưng, cái sưng mọng của đôi mắt ngủ ngày nhiều quá. Tấm áo cánh không được mặc lại, chỉ vắt ngang ngực, để lộ ra khoảng trắng hồng của thịt da mời gọi.

    Như một con vật đói khát lâu ngày, Chất đạp tung chăn xuống cuối chân giường.

    Hậu bị giựt khỏi cơn mơ. Nàng ú ớ, mắt không mở nhưng đôi cánh tay vẫn vòng xiết như rắn cuộn mồi.

    Tôi không còn gì để nhớ. Tôi không còn gì để quên. Ôi chó má cuộc đời, chó má cái thân xác này, chó má cái dĩ vãng, cái hiện tại và cái tương lai một danh từ mua vui, gọi lên để mà chơi. Như thiên đàng của những kẻ tự gạt gẫm.

    Chất, Chất, Chất. Tiếng kêu nào, nổi lên, tự đâu dạt đến Chất, Chất, Chất. Âm vang đồng vọng, như tiếng dội từ sâu trong một ngôi mộ, mới xới đất.


5

    Chất chọn một khóa học chuyên môn để có thêm bốn tháng cầm chắc cái sống trong tay. Một số bè bạn của Chất đã khiếp sợ cái không khí tù đầy của quân trường, nhắm mắt ghi tên ra đơn vị tác chiến. Chỉ trong vòng hai tuần lễ đầu tiên, Chất đã nhận được tin kẻ tan thây trên đường đến nhiệm sở, kẻ chết ngay khi chân ướt chân ráo đến đơn vị mới. Cũng có đứa, sống thêm dăm ba ngày (chưa kịp nhớ tên đồng đội) mới đền xong nợ nước. Chất rùng mình trước những tin sét đánh ấy. Chàng ngỡ như những kẻ đó, mới vừa xong, nói chuyện với chàng, mới vừa xong ăn, uống, mới vừa xong chửi thề, mới vừa xong, nhe răng hô hố, mắt hau háu, nhìn những người con gái chúng thấy. Thế mà, một chớp mắt thôi, một giây ngắn quay lưng, chúng đã chết. Chúng đã không còn, một lần nữa, ăn uống, một lần nữa chửi thề, một lần nữa nhe răng, cười hô hố…

    Tin về đột ngột, lẹ làng quá, khiến Chất không thể nghĩ ngay được rằng, chúng đã chết. Không thể vậy. Vô lý quá. Mới đây. Mới đây thôi mà.

    Nhưng những xúc động, những bàng hoàng đau đớn, rồi cũng qua mau trong đời sống Chất.

    Ở thời đại mới này, hầu như người ta không còn kịp đủ thời giờ để xúc động, để đau đớn để nghĩ lâu về một cái chết. Ngay đến hạnh phúc, người ta cũng đã không kịp tận hưởng. Những diễn biến lớp lớp xảy ra, những bàng hoàng trùng trùng xô tới, đã quá nhanh đã quá lẹ, khiến cho người ta, chưa kịp ngó nhìn rõ mặt nó, thì cái khác đã hiện ra,  cái khác đã thắp lên, chói gắt.

    Đời chúng ta hôm nay, như mỗi cuốn phim được chiếu ra quá nhanh, nghĩa là lúc thâu thì lại rất chậm. Những hình ảnh đã chồng lên nhau. Những tiếng nói đã tấp vào nhau. Tất cả chỉ còn là một tấm băng đen chạy suốt suốt, mãi thế.

    Cùng với những nằm xuống trăn trối của bè bạn (của cả những người xa lạ), cuộc tình Chất và Mị đã như một cánh buồm, no gió, xuôi giòng, phăng phăng tiến tới.

    Chất đã được sống những ngày hạnh phúc mù lấp không gian và thời gian. Những ngày lung linh ngọc thạch, những ngày rực rỡ xanh cao. Những ngày phản cuồng gió lớn. Những ngày cả nước, no sông. Chất đã sống những phút giây chưa từng đời mình. Chất đã thở, những luồng hơi hiếm quí. Chất đã tủi mừng như giọt mình vỡ tiếng.

    Mị đã đáp lại tình chàng bằng tiếng hót đầu cành của một loài chim lạ. Mị đã đáp lại mộng chàng bằng những mắt  nhìn nhè nhẹ mưa bay.

    Nhưng mặt phẳng đại dương nào không ngầm trăm nghìn con sông dữ. Cánh nhạn lênh đênh nào không gặp phút gió lên. Và muốn hay không thì thuyền cũng đã giương buồn, nước cũng đã bắt từ sông, trên đường ra biển. Tình yêu choáng ngộp đã che mắt chúng ta. Ngày đó. Phải không em. Mị ơi. Ai ngờ trước được?

    Chất rảo cẳng. Con đường vắng chìm trong bóng tối nhá nhem của buổi chiều sẫm với những ngọn đèn nhợt nhạt hắt xuống mặt lộ đầy lá me nâu. Những ngôi nhà sâu trong những cửa sắt có cây leo. Mầu rêu xanh của những bức tường cũ cũng trở nên thâm đen, loang lổ.

    Chất cởi nút áo, móc chiếc mũ dấu trong bụng ra, đội lên đầu. Chàng không dám ngoái nhìn trở lại, bên tai tiếng léo nhéo cùng điệu đàn giựt giựt phát ra bởi cái loa phóng thanh mắc trên mái ngói trực tiếp truyền đi buổi phát thanh văn nghệ hàng ngày của khóa sinh. Đây là lần đầu tiên, Chất áp dụng bài học “leo rào” của Chính mỗi tuần, Chất chỉ có được hai lần đi phép, một lần hai tiếng vào chiều Thứ Tư và một lần được một ngày một đêm vào trưa Thứ Bảy. Những ngày còn lại sau hai buổi học, bọn Chất đi lại quanh quẩn trong sân hoặc ra bám hàng rào nhìn vào lòng con đường Lê Thánh Tôn, chạy xuôi về hướng Trung tâm Thành Phố, con đường hẹp với những hàng me xanh mướt, rì rào cùng những cơn gió thoảng. Nhưng bọn Chất không thích cái êm ả trong rào sắt này. Người ta không thể thưởng thức đẹp thiên nhiên với cảm giác trong tù. Đôi khi Chất cũng nhìn thấy dăm ba nhóm nữ sinh của lớp học chiều T.V. học thêm giờ, ra về muộn. Họ như những cánh bướm trắng, thoăn thoắt trên những chiếc xe đạp, nhẹ nhàng qua nhanh. Tiếng cười ròn rã của họ, cũng cái ồn ào trong vắt trẻ thơ khua rộn một đoạn đường cũng tan ngay, sau khi những vòng xe đã khuất. Chất không chịu nổi cái im ả đằm thắm này. Tâm hồn Chất lúc nào cũng bừng bừng hình ảnh Mị. Hơi thở Chất, phút giây nào cũng hừng hực khát khao đến trong tầm mắt Mị. Và chàng đã theo chân Chính. Leo rào, không thể có một cách nào khác.

    Ngã tư. Con lộ đổ dốc về mé sông. Chất dừng lại đón một chuyến xe buýt về chợ Bến Thành. Ga xe trống tênh tang với những vết dầu mỡ loang lổ. Bến thưa thớt khách, đêm đã chính thức ôm trùm mọi vật. Chóp chợ cao với chiếc đồng hồ lớn nhòe nhòe trong ánh đèn từ công viên hắt tới. Chất thả bộ về hướng nhà Mị. Hồn chàng rung động như những bước chân đi nửa vội vàng, nửa ngập ngừng luống cuống. “Mới đến Mị hôm qua, lại hôm nay nữa, không biết có sao không. Kỳ chết. Lỡ ba má Mị nhận ra tình của mình đối với Mị thì sao?”

    Chất lần đến nhà Mị, và trăm lần, Chất có những lo sợ vẫn vơ, những e ngại, rụt rè ngơ ngẩn. Nhưng cuối cùng, rồi Chất cũng vẫn đến. Cũng vẫn ngang qua. Cũng vẫn thập thò ngoài cửa. Rồi cũng rất nhiều lần, Chất không dám vào. Khi thấy hai cánh cửa sắt đã kéo. Trong gian ngoài, chỉ có ngọn đèn nhẫn nại soi tỏ những chiếc bàn, những lọ kẹo,  những chiếc ghế, những ô tủ. Tịnh không một bóng người. Tịnh không một tiếng động.

    Chất ngập ngừng. Dáng điệu thập thò của Chất gọi đến những tia nhìn canh chừng, dò xét của chung quanh hàng xóm. Chất nghe nóng ở hai tai khi biết mình đang bị nhiều con mắt đuổi bám. Chất lảng sang bên kia đường. Chàng đi men theo rìa chợ, mùi cá tanh tanh vẫn xông lên khiến Chất muốn hắt hơi, buồn nôn. Chất vượt nhà Mị. Vẫn không một bóng người. Chàng rảo thêm vài bước nữa, rồi quyết định quay lại. Lần này, Chất đi xuống đường để có thể nhìn vào nhà Mị rõ hơn, Chất thầm mong gặp T cũng được. Mị đã giới thiệu Chất với anh T, phải rồi, nếu Chất không chủ quan, thì anh T cũng đã phần nào có cảm tình với Chất. Buổi nói chuyện đầu tiên với anh T, được coi như vui vẻ và cởi mở. Thực ra, anh T dễ chịu hơn Chất tưởng nhiều. Có lẽ tại tuổi anh cũng không hơn Chất bao nhiêu, nên anh T, đã dễ dàng cảm thông với Chất. Anh T bảo bữa nào sẽ xuống nhà Chất chơi, Chất mừng lắm. Cái mừng pha lẫn chút lo lắng. Không biết rồi anh chị Quỳ có tiếp đãi T ân cần không? Nhất là anh Quỳ. Anh Quỳ khó tính lắm. Anh ấy luôn có thành kiến với bạn bè của Chất, cho rằng. Chất tư tưởng sớm là tại chúng.

    Chất ngang qua. Tấm màn gió che lối vào buồng trong như hơi lay động, Chất hồi hộp muốn đứng tim. Chàng muốn bước mau hơn nhưng chân lại líu ríu. Một khuôn mặt xương xương  hiện ra. Chất toát mồ hôi tưởng chừng như đã bị ba Mị nhìn thấy, Chất thụt vào trong chợ, chàng vội vã lẩn nhanh như một con chuột. Chất cũng không hiểu tại sao chàng lại có những sợ hãi, những ngượng ngập kỳ quặc trước những người thân yêu của Mị như vậy. Ngay cả những lúc sau này, khi Mị đã cho Chất biết Ba và nhất là má Mị thương Chất lắm. Má Mị bảo Chất ít nói, hiền hậu. Ba Mị không phát biểu cảm tưởng gì hết (ông rất ít nói), nhưng ông cũng không tỏ một dấu hiệu phản đối nào. Sự im lặng của ông (những lần Chất đến, ông đi vào nhà gọi Mị ra) đã mang một ý nghĩa to lớn.

    Chất tìm lối trở ra đường, chàng buồn bã ghé vào một chiếc quán ngồi. Chủ quán là một thiếu phụ mập quá khổ, chễm chệ trên bục cao chung quanh là những két la-ve, nước ngọt chất nghễu nghện. Thấy Chất chị ta tự động gọi cho chàng cái cà phê sữa nhỏ. Chất ngồi khuất vào một chiếc cột với mục đích che bớt mặt mình để khỏi ai nhìn thấy: nhưng riêng chàng vẫn có thể quan sát dễ dàng nhất là về hướng nhà Mị.

    Chất xem đồng hồ. Còn môt tiếng rưỡi nữa, chàng phải về trại. Đúng giờ ngủ. Chàng rút thuốc hút. Sóng từ sau lưng chàng vỗ tới ì ào một điệu tẻ nhạt. Chất có cảm tưởng nghe trong tiếng ì ào trào tới của những con sóng kia, có cả tiếng rao hàng của những cô lái đò bán chè và hột vịt lộn trên bến sông những đêm trăng sáng. Tiếng rao thảnh thót chạy dọc triều nước hút hút, như đuổi bắt muôn đời không kịp, những cánh bèo dạt trôi cuối dòng nước chảy. Chất nhớ như mới ngày nào, còn cùng Đào, cùng Quí ngồi trên vệ sông, chỗ gần nhà thương điên, nghe tiếng hú ai oán của những con bệnh bị nhốt trong những gian buồng có chấn song sắt. Trong số kẻ điên này có một số bình thường họ rất mực hiền lành tỉnh táo, nhưng mỗi khi đêm đến, nếu lại là đêm có trăng, thì họ bỗng trở nên hung tợn vô cùng. Tay nắm chặt chấn song thân thể họ rung lên, ngửa mặt về phía ánh trăng, hú lên từng hồi khiếp đảm. Lúc đó, họ hệt như những con sói rừng, trong những đêm trăng kiếm mồi, ngửa mặt hú trời, như gọi kêu âm khí rừng thiêng run rủi con mồi lọt vào móng vuốt chúng.

    Những đêm hè ngồi trên vệ sông ăn chè bột báng của những cô lái khuya, nghe tiếng hú gọi hồn của những người điên, đã khuất lấp quá nhanh trong đời Chất. Tuổi hoa niên đã đi qua quá nhanh trong ngày tháng Chất. Chàng đã mất trước khi kịp nhận ra mình cũng có.

    Chất trả tiền trước khi uống cạn một hơi ly cà phê sữa nhỏ. Chất bước ta khỏi quán với ý định nếu không gặp Mị, chàng sẽ về thẳng trại. Ý nghĩ này, làm Chất chán chường thất vọng. Chàng ngửa mặt lên vòng trời cao. Mây từng phiến xanh xanh thẳm. Những giọt sao lác đác như những chấm hoa trắng trên một nền gấm rộng.

    Không có Mị. Trong chỗ ngồi mọi khi của Mị, ông Hai đang chăm chú biên chép (có lẽ ông cụ đang tính số tiền bạc buôn bán). Chất cúi gầm mặt, đi thẳng. Chàng cảm thấy rời rã, uể oải trong từng bước chân rơi loạng. Bóng tối không thể chia sớt với Chất nỗi chán ngán ngút tràn trong tâm hồn Chất lúc này. Gió đập đập giải mũ trên đầu vào gáy Chất như một vỗ về của bàn tay xoa xoa ngày nào của mẹ, Chất càng thêm bùi ngùi. Chàng thoáng chút oán hờn bực giận Mị.

    Xe buýt không còn, Chất gọi một chiếc xe xích lô đạp. Những con đường dẫn về trại của Chất ngắt lạnh những bóng cây im sững. Chất thiu thiu muốn ngủ. Chàng cười và thấy mình trẻ con khi nhớ lại cảm tưởng nôn nả, háo hức, lúc ra đi. Trong tình yêu, phải chăng chúng ta luôn là những đứa trẻ đã được nuông chiều quá mức. Nên những lầm lỡ, những dại dột, trong tình yêu bao giờ cũng là những lỡ lầm, những dại dột đáng được tha thứ, đáng được nâng niu và hơn nữa, vẫn nên lỡ dại, nếu có thể còn lỡ dại được.

    Chất bảo xe ngừng lại ở ngã tư. Chàng dấu mũ vào bụng, rón rén men theo bờ tường về trại. Lúc một chân bên trong, một chân bên ngoài, trên những rào sắt nhọn. Chất nẩy ra ý nghĩ, nếu ngay lúc này, anh lính gác trông thấy chàng, biết đâu, anh ta chẳng hốt hoảng dơ súng bóp cò.

    Tiếng nổ tan và viên đạn ngọt.

    Chất sẽ chết vắt mình bên hàng rào sắt nhọn, rũ rượi như một con heo trên vai khênh của anh đồ tể. Thế cũng xong đời. Cũng xong một kiếp. Mọi sự sẽ tắt theo trái tim ngừng đập. Chất lắc đầu, thấy mình đột nhiên chua chát quá.

    Chất nhảy vào sân. Chàng chạy vội vào nhà xe, phía sau lưng của giảng đường. Từ đó Chất bọc vòng hông tòa nhà lớn, ghé vào phòng ăn làm bộ mua bao diêm, trở lên phòng ngủ, bằng ngõ ngách.

    Chất để nguyên quần áo, gieo mình xuống giường. Trên giường trên, Danh đang xem báo trong màn hỏi vọng xuống:

    -Đâu về vậy? Lúc nãy kiếm toa đi uống cà phê không thấy?

    Chất mở mắt trừng trừng nhìn:

    -Ngồi trên giảng đường.

    -Viết thư à.

    -Ừ.

    Danh cười. Tiếng cười xít vỡ trong hai hàm răng nghiến.

    -Mai có tập thể dục không? Chất hỏi.

    -Có chứ. Danh trả lời. Không trốn được đâu. Thằng M. nó sẽ vào phòng nó kiểm soát đó. Thằng chó đẻ M, là sĩ quan kỷ luật của trường. Nó học trước bọn Chất một khóa. Nhờ tài khéo léo bợ đỡ, lại tỏ ra lăng xăng, sốt sắng với mọi công việc, chỉ thị của nhà trường, nên lúc mãn khóa nó được giữ lại làm cán bộ cả bọn Chất không một ai ưa nó. Cứ nội trông thấy cái mặt khô đét mỏng vẹn như một miếng cá khô, thêm cái chiều cao không trên thước rưỡi, cũng đủ khiến cho anh em khinh bỉ nó rồi. Có lẽ M, cũng biết anh em không ai ưa, nên y càng tỏ ra khó khăn, hống hách hơn.  Xét trên diện lương tâm chức vụ thì y quả xứng đáng được gắn huy chương tưởng thưởng với những báo cáo hàng ngày, khóa sinh nào trốn thể dục, đứa nào ngủ gật trong lớp học, đứa nào kêu rêu nhà trường, đứa nào ngủ muộn sau giờ ấn định chung. Tóm lại, y còn tận tình với chủ hơn một con chó trung thành.

    Nhớ đến gương mặt gầm gừ của y những lần Chất ăn sáng trễ, lên giảng đường chậm, Chất thấy thế giận sôi ruột:

    -Kệ nó. Cứ để moa ngủ nha.

    -Ừ! Coi chừng nó báo cáo đó?

    -Kệ cha nó. Tới đâu thì tới.

    Danh nhận ra giọng bực dọc của Chất, vén hẳn màn, chúc đầu xuống nhìn Chất môi Danh mấp máy như muốn nói một điều gì. Chất nhắm mắt làm lơ.

    Mặc dù cùng khóa, nhưng Danh lớn hơn Chất có trên mười tuổi, nên thâm tâm Chất vẫn coi Danh như một người anh, Danh ngược lại, coi Chất như một người bạn nhỏ, nhưng đôi khi vẫn dành cho Chất, những chăm sóc kín đáo, như chăm sóc một người em. Danh bảo Danh có một người em vợ mười bảy tuổi. Xinh lắm. Để bữa nào Danh giới thiệu cho Chất. Chất nghe thích lắm, nhưng chàng đã có Mị. Không. Không ai có thể bằng Mị được, dù họ là ai, thế nào, ở đâu, làm gì.

    Cùng với tiếng kèn, những ngọn điện trong dẫy phòng ngủ phụt tắt.

    Chất trằn trọc với nhiều hình ảnh cùng ý tưởng lộn xộn về Mị, về Hậu, về Sương. Làm cách nào để giải quyết chuyện Hậu cho êm đẹp đây? Nhất là đứa con đang mỗi ngày mỗi lớn trong bụng Hậu. Liệu Mị có còn yêu Chất không? Nếu một ngày nào Mị rõ tất cả mọi chuyện giữa Chất và Hậu. Thế nào rồi Hậu cũng tìm ra chỗ Chất học. Mặc dù Chất đã nói dối Hậu là Chất bị đổi ra Trung.

    Đàn bà có thể làm tất cả mọi chuyện, một khi họ muốn. Hậu cũng thế. Chất không thể mãi lẩn tránh. Một ngày nào, sớm muộn gì, rồi chàng cũng phải chạm mặt với sự thực phũ phàng. Những sự thực còn mập mờ, còn lẩn khuất ở trong Chất. Rồi Sương, Sương nữa, liệu Sương có thể quên chàng một cách dễ dàng không? Sương sẽ vì công việc làm ăn, nàng sẽ quên Chất. Nàng sẽ coi Chất như đã chết. Chuyện hai người, đã như một giấc mơ hạnh phúc nghẹn ngào. Đã qua. Như những ngày bóng tối đời Chất.

    Chất thiếp nhanh cùng những hình ảnh mỗi lúc mỗi thêm lộn xộn.

    Nói là không tập thể dục chứ Chất đã tỉnh dậy ngay sau tiếng còi đầu tiên của khóa sinh trực nhật. Những ngọn đèn lại lại được bật lên, chói mắt cả phòng lồm cồm trở dậy. Tiếng ồn ào vỡ rơi trong một ngày chưa bắt đầu. Danh còn nằm nán, ngáp vặt trên giường trên. Chất cởi quần áo, đi giầy vải vào chân xong xuống nhà tắm đánh răng rửa mặt. Những ý tưởng đêm qua còn váng vất trong đầu Chất nặng nhọc.

    Sương đục hoang mờ, ướt dọc hàng hiên. Trời lạnh len tan trong những bước chân khua rộn trên sỏi. Chất ra sân, tìm một chỗ ngồi gần cột cờ. Chàng tần ngần nhặt một cành khô, vạch vạch những nét vô nghĩa trên mặt xi măng. Danh lại gần. Bóng Danh nhỏ bé xiêu vẹo hắt xuống như bóng của một ông già trọng tuổi. Cái dáng đi chàng làng, nhẹ hẫng như cả tấm thân Danh không đủ trọng lượng đứng vững trên mặt đất. Danh chúm môi cười:

    -Cũng ra?

    -Ừ. Ra. Tại không ngủ được.

    Danh hỏi xin một điếu thuốc. Sương đêm ướt lạnh chỗ ngồi. Bóng cây bã đậu in trên nền xi măng thành nhiều hình thù cổ quái. Danh nhìn sâu vào mặt Chất, ngập ngừng như có điều khó nói. Chất chấm chấm đầu thuốc xuống đất. Danh tằng hắng:

    -Chất à.

    -Ư, gì.

    -Moa hỏi thật toa chuyện này nha.

    Chất ngạc nhiên, hơi lo lắng, nghiêng mặt, mở lớn mắt.

    Danh nhìn vào khoảng hành lang sâu hút giữa hai dẫy nhà ngũ. Những bóng đen chập choạng di động. 

    -Sao. Nói đi. Chất sốt ruột.

    -Mà toa đừng giận moa mới được.

    Chất cố cười:

    -Không có đâu. Anh em mà.

    -Ừ. (Danh thấp giọng, từng tiếng). Cậu có vợ phải không?

    Chất bàng hoàng, trợn mắt.

    -Hồi nào. Ai bảo toa thế?

    Câu hỏi đột ngột của Danh, làm Chất không đủ bình tĩnh suy nghĩ. Chàng nghe giận run cả tay chân.

    Danh nhả khói thuốc nhìn vào đốm lửa:

    -Chiều qua. Lúc toa đi đâu đó, có một người đến đây, tìm toa, nói là vợ của toa. Anh em đi tìm khắp nơi không thấy. Moa nghe loáng thoáng, moa chạy ra phòng khách. Cô ta bảo, lâu không thấy toa về nhà nên lại thăm.

    Chất tái mặt. Điều lo ngại bấy lâu của Chất, đã xẩy đến. Tuy nhiên, Chất còn cố bám víu vào một phép mầu nhiệm nào đó. Chàng kéo dài thêm phút giây của hy vọng mong manh, như một con vật đã thọ thương, cố nấc lên một lần cuối cùng trước khi tắt thở.

    -Cô. Cô ấy ra làm sao?

    Danh cúi mặt lúng túng chọn chữ dùng:

    -Cô ta thấp. Nhỏ nhắn. Da trắng. Bụng… có thai. Cô ta bảo tên là Hậu.

    Chất xây xẩm. Chàng nắm chặt hai tay. Răng nghiến lại. Mắt đổ lửa:

    -Láo. Láo quá. Moa có ăn ở với cô ta. Moa nhìn nhận. Nhưng cô ta không phải là vợ moa.

    Danh an ủi:

    -Ừ. Thì moa cũng đoán vậy. Chắc toa lăng nhăng rồi bị kẹt chứ moa có nghe toa nói gì đâu. Moa chỉ nghe toa nhắc đến cô Mị. Cái gì Mị đó. Hương-Mị phải không?

    Chất không nghe rõ tiếng gì nữa. Tai Chất ù đi, với hình ảnh Hậu mỗi phút một nở lớn, bỗng cao trong mắt Chất. Hậu với chiếc bụng đã vượt qua khỏi mặt. Đã gần tới ngày sinh. Hậu. Hậu. Với chiếc thai đó. Với lời đe dọa bữa nào, còn vẳng bên tai chàng “Tôi sẽ giết chết anh, nếu anh bỏ tôi. Gạt ai thì được chứ đừng mong gạt tôi”

    “Tôi sẽ giết anh” Chất không sợ điều đó. Không một chút nào. Chất chỉ lo nghĩ tới lúc câu chuyện bị đổ bể, Hậu làm rùm beng lên. Rồi chàng làm sao đủ can đảm nhìn mặt ai nữa. Rồi Chất sẽ bị đuổi khỏi trường. Chàng sẽ ra đơn vị tác chiến ngay lập tức và có thể tệ hơn, chàng sẽ ra tòa với đơn thưa, chẳng hạn, đã gạt gẫm và lấy tiền bạc của Hậu. Trời. Làm sao Chất chịu nỗi những nhục nhã đó. Làm sao cãi. Ai làm chứng cho Chất. Ai hiểu cho Chất rằng Chất đã phải bỏ dở sự học vì Hậu. Chất đã phải đi kèm trẻ tư gia, lấy tiền trả tiền  nhà cho Hậu. Chất đã phải trở về gia đình sau mấy năm bỏ đi, ăn cơm hai bữa ở nhà, để có dư tiền phụ giúp Hậu, trong đời sống vật chất của Hậu với hai đứa con riêng gửi ở một nơi khác, chàng còn quá trẻ để bị mang tiếng sở khanh, lưu manh. Chàng còn quá ngây thơ, trong trắng, để kéo dài đời sống bên một cô gái bán quán đã có trên hai đời chồng.

    Chất lén nhìn Danh. Khuôn mặt Danh không lộ một dấu khinh bỉ ngờ vực nào. Danh chừng cũng đang lo nghĩ, buồn cho hoàn cảnh của Chất. Chất bần thần đặt nhẹ bàn tay lên đùi Danh.

    -Bây giờ phải tính sao Danh?

    Danh dụi tắt điếu thuốc còn nửa.

    -Thì cậu phải chấm dứt chứ còn sao nữa.

    -Đã đành nhưng bằng cách nào?

    Danh trầm ngâm:

    -Cô ta có gia đình bà con gì ở đây không?

    -Không.

    -Thế cô ấy sống với ai?

    -Một mình.

    -Làm gì?

    -Bán quán.

    Danh đập lên vai Chất.

    -Xong rồi. Đã có cách.

    -Gì. Cách gì. Chất mừng rỡ.

    -Tiền. Tiền là xong hết.

    -Lỡ cô ta không lấy tiền thì sao?

    -Không lấy tiền hả?

    -Ừ, không lấy tiền?

    Danh bóp trán.

    -Thì thôi.

    -Đâu được.

    Chất chạy được một đoạn đường ngắn đã phải đứng lại thở vì quá mệt. Tim chàng đập mạnh. Hai bắp chân cứng nhắc. Hai cánh vai chàng xệ rủ xuống như đôi cánh gà sau một cơn quần thảo. Chất ngồi bệt xuống về đường, dưới một ngọn điện yếu. Ánh sáng vàng ệch soi mờ những cọng cỏ xanh đẫm sương khuya. Gió thổi qua người chàng, mát lạnh trên những giọt mồ hôi lấm tấm, bốc hơi bay.

    Đoàn người đã chạy tới ngã ba rẽ vòng theo mé sông. Những tiếng chân rộn rã đã tắt. Không gian yên tĩnh trở lại cuối ngã ba, bức trường thành bọc vây tu viện, tiếp liền với bờ thành của một công xưởng hải quân, chận đứng tầm mắt Chất. Hình ảnh Hậu không ngớt nhảy nhót trong Chất, như một ám ảnh, một đe dọa. Sớm muộn gì Chất cũng phải giáp mặt Hậu. Chàng không thể nào lẫn tránh Hậu. Do đó, vấn đề được đặt ra là chàng phải nói làm sao với Hậu. Khi chàng đã rắp tâm nói dối Hậu là chàng đổi ra Trung. Chất nghĩ tới lúc Hậu sừng sộ. Hậu nhảy lên. Hậu la hét, bù lu bù loa. Chất sẽ còn mặt mũi nào để nhìn ai nữa. Nhất là khi ấy, bạn bè, mọi người sẽ thấy Chất như vậy mà lại đi cặp với một thiếu phụ già đáng tuổi chị cả của chàng, thêm nữa, vẻ nhà quê, vẻ ít học của Hậu làm sao che dấu được. Nó lộ ra ở ngay từ khuôn mặt, từ dáng đi, từ giọng nói, từ mắt nhìn… Chất tự trách mình đã không nhìn xa, không thấy trước cái ngày nhục nhã bên Hậu, trước mặt mọi người. Cái bực dọc chuyển lần sang Hậu một cách vô lý. Bao nhiêu tội lỗi, Chất đều trút tất cả lên đầu Hậu. Tại sao Hậu lại như vậy? Sao Hậu không thể khác hơn. Sao Hậu ru Chất vào tình cảnh thê thảm này. Sao Hậu lại có thai. Vô lý. Không được. Chàng đâu có trông mong điều đó. Chàng không hề mơ ước có một đứa con với Hậu. Có bao giờ chàng hé răng nói với Hậu điều ấy. Ngay cả lúc ân ái. Ngay giữa lúc khoái cảm nhục thể nhận chìm Chất trong cơn mê man dại điếng thần kinh, liệt tê cảm giác. Không Hậu muốn thế. Hậu phải gánh chịu tất cả hậu quả mà mơ ước đó đem đến. Chàng không có trách nhiệm gì hết. Mặc cô ta. Ý tưởng này, giúp Chất lấy lại được bình tĩnh. Chàng cảm thấy tự tin và yên lòng hơn sự dứt khoát, khẳng định “Tôi không muốn thế. Tôi không có trách nhiệm gì hết. Cô muốn làm sao thì làm”. Cùng nữa, chàng sẽ nói “Đã chắc gì nó là con tôi”. Với câu nói bất nhẫn này, tự Chất cũng thấy đó là một câu nói quá đáng, một câu nói, không đúng với sự thực mà chàng biết rõ hơn bất cứ ai. Nhưng nếu cần cũng phải nói thế. Vì chỉ có câu nói đó mới đủ tác dụng đánh mạnh vào tự ái của Hậu. Và nhờ vậy, biết đâu, Hậu sẽ chả thôi làm phiền Chất. Hậu sẽ tự ái, không cần đến Chất.

    Chất lững thững đứng dậy, quay về trường. Chàng lên giường định ngủ lại. Nhưng hình ảnh của Hậu vẫn bám víu, đâm rễ trong chàng càng lúc Chất càng thấy mình hèn hạ, khốn nạn hơn bất cứ một gã đàn ông khốn nạn nào khác. Chất nghĩ tới mẹ chàng, người sẽ ra sao, khi nghe tin này. Rồi anh Quỳ, rồi chị Băng, rồi anh Dụ. Rồi bà con, họ hàng. Bà cụ sẽ lại nhiều đêm trằn trọc mất ngủ. Anh Quỳ sẽ lại thỉnh thoảng đem chuyện đó ra dày vò bà cụ, coi đó như là kết quả tất nhiên của sự chìu Chất quá đáng “Con hư tại mẹ” mà, rồi Mị nữa, Mị sẽ nghĩ sao? Mị sẽ có thái độ nào với Chất. Liệu có đủ bao dung, đủ độ lượng để nhìn lầm lỡ của Chất, như một tai nạn, một đáng tiếc có thể tha thứ.

    Mị, em không biết anh? Sự thực về anh. Một sự thực nhơ nhớp, một sự thực đê hèn, một sự thực bỉ ổi. Anh còn có một chút xứng đáng nào, trước tình yêu trong suốt thủy tinh của em, mặc dù anh còn nhỏ tuổi, để phải đeo vào cổ mình, những ê chề nhục nhã đó. Mặc dù, sự thực, cho đến lúc anh gặp em, anh mới biết thế nào là tình yêu giữa một người con trai và một người con gái.

    Mặc dù, cho đến phút gặp em, anh mới hưởng được những giây phút hạnh phúc trong nỗi nhớ thương khôn khuây, trong những thèm khát được nhìn thấy nhau, được nghe giọng nhau từng phút, được sống, được thở hơi hướm nhau, Mị Mị ơi, em có khinh bỉ anh không? Em có ghê tởm anh không? Sự thực về đời anh, về dĩ vãng của những ngày đầu hoa niên những khắc đầu tuổi trẻ, em không thể nào tưởng tượng nổi, dù trí tưởng em có phong phú đến đâu. Không. Anh sẽ chẳng bao giờ khai thật với em chuyện đó. Anh sẽ vĩnh viễn dấu em. Anh sẽ mãi mãi dối gian em, cho đến một ngày nào, chẳng may, em hay được sự thật. Cái ngày nào đó, anh xin, anh van, không bao giờ xẩy đến trong suốt cuộc tình này. Nó là một trong nhiều bí mật của đời anh, những điều mà người ta vẫn thường nói là sống để bụng, chết đem đi. Anh sẽ đem đi theo với sự tàn rữa của thân xác anh, của tâm hồn anh, điều nhục nhã đó.

    Tiếng rào rào của chân bước và miệng nói, dựng Chất thẳng dậy. Chất cởi đôi giày ba ta, đi dép, xuống nhà tắm. Những hạt nước tinh sương làm nóng người Chất. Máu chàng rộn rã. Chất nhìn mình trong tấm gương vuông, lốm đốm nhiều giọt vôi trắng. Chất có cảm tưởng như hai má mình tóp hẳn lại. Gò má nhỏ cao, hai hốc mắt sâu thêm. Chàng chớp mắt để hình ảnh phạc phờ kia tan đi.

    Chất về phòng, thay quần áo, ôm sách xuống phòng ăn, chàng là một trong số đám người xuống nhà ăn sớm nhất. Mấy cô con gái bà chủ thầu mắt còn lẽm nhẽm, uể oải pha cà phê và bán đồ ăn cho Chất.

    Qua khung cửa mắt cáo, Chất thấy rõ dần những chiếc lá bã đậu to bản bay bay theo từng cơn gió bạc. Hơi người và khói thuốc lấp đầy nhà ăn trong chốc lát. Bình minh thực sự bắt đầu cùng ngọn cờ kéo cao với tiếng hát quốc ca khẻ khẻ, khàn khàn, uể oải của gần trăm gương mặt mệt mỏi. Bài suy tôn cũng dứt theo hiệu tay lên xuống đánh nhịp như dãn hết dây thiều.

    Chất ngồi vào ghế. Giảng đường thênh thang với bài giảng thuyết sặc sụa mùi tuyên truyền, ca ngợi.

    Nắng leo từng bậc thềm lên cao. Ngày lãng đãng với những miếng vá chắp của nhiều mạn vải tư tưởng mâu thuẫn, mỉa mai, chua chát. Buổi học dài như không bao giờ kết thúc. Nắng bén cửa giảng đường, rút hồn Chất bay cao, về một bến sông, trong một phố chợ, ngủ giữa đôi mắt to, thơm từng hương tóc rối.



6

    Mị kinh sợ ngạc nghe chính tiếng hét của mình dội lại “con chịu hết nổi rồi”. Cơn giận dữ làm Mị run lên, Mị không ngờ mình có thể dám gắt gỏng, to tiếng với ba. Đây là lần đầu tiên trong đời Mị. Bà Hai dừng lại ngoài cửa phòng, mở mắt lớn. Bà bàng hoàng không dám xác định tiếng hét kia, chính là của Mị, của đứa con gái nhu mì, suốt ngày lụi hụi học hành, làm việc, không bao giờ bước chân ra khỏi nhà lấy nửa bước, trừ những giờ đi học.

    Ly nước trà trong tay ông Hai sóng sánh trước khi rơi vỡ, tan ròn, một tiếng nổ lớn. Ông Hai thõng tay. Mặt ông nhợt vàng như một miếng vỏ chanh ủng. Ông mấp máy môi mà không nói được tiếng nào. Mồ hôi vã ra ở hai thái dương.

    Bà Hai thấy tình thế đã đến lúc ngặt nghèo không thể chậm trễ, vì chỉ cần một khoảnh khắc nhỏ thôi, ông Hai dịu bớt kinh ngạc, ông sẽ đánh Mị chết mất, không đời nào ông chịu để yên cho một ai trong nhà cãi ý ông, kể cả bà. Bà vất vội chiếc lồng bàn vừa đem từ bàn ăn vào, chạy a lại, chặn trước mặt Mị. Miệng bà không ngớt van lơn ông Hai: “Thôi ông. Thôi ông. Cho tôi xin. Cho tôi xin mà. Ông đừng nóng nữa. Bớt nóng đi ông. Thôi. Ông thương tôi. Thương tôi với”. Vừa nói bà vừa dùng cả hai tay, quờ quờ trên người ông Hai, nửa như cản ngăn ông nửa như vuốt vuốt cho cơn giận của ông Hai nguôi dịu lại. Dáng điệu bà quính quáng gần như một người đang chắp tay lễ xá thần linh.

    Ông Hai vẫn cứng lạnh như một thân tượng gỗ. Mắt ông chừng như lạc thần, như không còn nhìn thấy gì hết. Bà Hai mếu máo muốn khóc. Bà quay lại đẩy Mị ra khỏi phòng. Mị hối hận về thái độ vô lễ của mình đối với ba, với một người mà nàng đã và còn hằng hằng tôn kính. Nhưng Mị biết ngay lúc này, nếu có xin lỗi ông cụ, có quỳ lạy ông cụ tha thứ cho, cũng chỉ vô ích mà thôi.

    Mị lủi thủi quay ra, bước chậm về phòng mình. Nước mắt từ lúc nào, trào ra, chảy ròng ròng xuống má, xuống môi Mị. Mị úp mặt vào gối, thả buông cho cơn xúc động, nức nở cuốn chạy băng băng.

    Chất. Chất biết không, vì Chất mà Mị khốn khổ, Mị đau đớn thế này. Chất, Chất biết không, vì Chất mà lần đầu tiên, trong đời Mị, Mị đã cãi lại ý ba Mị. Vì Chất, tình cha con của gia đình Mị đã có vết rạn nứt. Mị không sợ một chút nào những lằn roi bật máu của ba, Mị không sợ cả những lời nhiếc móc, những mắng chửi thậm tệ của người. Dù Mị có phải mang tiếng là một đứa con bất hiếu, Mị vẫn chịu được, rồi ra, ba và má, sẽ hiểu cho Mị. Nhưng Mị không chịu nổi sự im lặng sẽ có từ phút giây này giữa Mị và ba Mị. Cái im lặng sẽ phủ trùm trọn vẹn ngôi nhà này. Từng giây, từng phút, cái im lặng sẽ làm héo rầu tâm hồn của má, làm tắt đi nụ cười trên môi má, làm tối đi những tia nhìn kia đã bao năm, sưởi ấm ngôi nhà hoang lạnh này, đã bao năm, nó là chiếc gạch nổi, là cái phao nổi của những người trong ngôi nhà này trước những cách biệt, những đổ vỡ gần kề. Chất biết không, vì Chất đó, tại Chất đó. Làm sao Chất hiểu nổi lòng em yêu Chất, làm sao Chất hiểu nổi tình em dành cho Chất. Chất. Anh. Anh đến làm gì giữa đời em. Anh đến làm gì, giữa trái tim em. Anh. Anh, ngọn lửa khởi kiếp, ngọn lửa sáng đến chung cuộc đời em.

    Chắc rồi em phải chết. Em không thể sống như thế này, giữa ngôi nhà này, giữa hai chiếc bóng lặng lờ của hai thân. Anh T đã đi. Ừ, phải chi có anh T ở bên em lúc này. Anh đã biết mà, từ bé đến lớn, em không có ai khác ngoài anh T để tâm sự, để thủ thỉ, để than vãn, để bầy giải vui mừng hay đau khổ? Nhà chỉ có hai anh em, anh đã biết, em coi anh T như một người chị, một người bạn. Và ngược lại cũng thế. Anh T thương em, anh T lo cho em, từng chút, từng chút, hơn một người chị lo cho em, hơn một người bạn lo cho bạn. Nhưng anh T  đi rồi. Anh T. đã đi mất rồi.

    … Anh T, sao anh không ở nhà với em thêm vài bữa nữa. Sao anh đi vội quá vậy. Rồi biết bao giờ anh mới lại về với em. Anh, em khổ quá. Ba vừa bảo em, không ba bắt em phải tiếp cái thằng Cận (thằng Cận con bà Sáu Thuốc Tây đó anh, anh nhớ không, anh T? Cái thằng ngày xưa nó vẫn chơi lò cò, bịt mắt bắt dê với mình đó anh) con bà Sáu Thuốc Tây, ở cách nhà mình năm căn đó anh. Không những thế, ba còn bảo, ba đã nhận lời cầu hôn của má nó. Còn hai năm nữa, nó sẽ ra trường. Ba bảo, chừng nó ra trường ba sẽ làm đám cưới ngay. Trời ơi. Thời buổi này, anh nghĩ coi, đâu còn như ngày xưa nữa, mà ba gả bán em, như gả bán một món hàng vậy được. Em vẫn nhớ lời anh, đêm trước khi anh đi nhận đơn vị. Anh nói, nhà chỉ có hai anh em, anh phải đi lính, coi như bỏ rồi, chỉ còn em, em phải hết sức nghe lời Ba Má. Có điều gì không bằng lòng, phải đợi anh về, anh sẽ lo cho sau. Em nhớ như in, lời dặn dò của anh (mà làm sao em quên được, khi nghe anh nói như vậy, em đã bưng mặt khóc. Em đã nghẹn ngào hứa với anh, sẽ vâng lời anh). Anh thấy không. Nhưng anh T ơi, em đã trái lời anh dù em rất nhớ, dù anh mới ra đi chưa được một tuần. Em khổ lắm, em ân hận, em ray rứt nhiều về sự cãi ý ba, trái lời dặn dò của anh. Nhưng anh, anh T, anh hiểu cho em. Làm sao em chìu theo ý ba được. Khi em không yêu Cận. Em khinh thường nó, ngay từ những năm đầu tiên của Trung học. Em đã xa lánh nó, ghê tởm nó, từ ngày em có ý thức. Em không thể lấy nó làm chồng. Em không thể sống với một người em không yêu thương. Đời sống tự nó, vốn đã là địa ngục, là mồ chôn tất cả mọi chúng ta nên không thể tự tay mình đào sâu thêm ngôi mộ đó, bằng một đời sống lứa đôi không tương hợp. Thà em chết. Em sẵn sàng, chứ em không chịu như vậy đâu. Anh thương em, anh hãy hiểu cho em. Em không thể ngờ, ở đời, lại có thể có được một người trơ trẽn như Cận. Để em kể anh nghe. Anh, ngay hôm anh đi, nó sang nhà mình chơi. Nó hỏi thăm anh. Em bảo anh đi rồi. Nó ra vẻ tiếc rẻ là không biết sớm để tiễn anh. Nhìn cái mặt bóng nhẵn, ngu đần của nó, em đọc được ngay cái giả dối thơn thớt đầu lưỡi của nó, nhưng em im lặng, em cố nhịn cho xong, hy vọng sự im lặng khó chịu của em, sẽ làm nó ngượng mà đi về. Nhưng không, không những nó không ngượng nó còn khoe nó mới thi đậu, vào hè nó lên năm thứ tư. Và nó hỏi em, có mừng không. Đến đây thì em không còn đủ kiên nhẫn chịu đựng nữa. Em hỏi lại nó: “Tại sao anh đem chuyện ấy ra nói với tôi? Tôi nghĩ anh đậu hay trượt chỉ liên quan đến gia đình anh mà thôi, không ăn nhằm gì đến tôi hết”. Đang cười cười (chắc nó chờ em nói một câu hoan hỉ) nó xịu ngay mặt lại. Nó ngơ ngẩn nhìn em. Nó bảo “Hôm nay sao Mị lạ vậy?”. Em bảo ngay: “Có chăng chính anh mới là lạ, bởi tôi như thế từ nhiều năm nay rồi”. Nó bảo nó không hiểu gì em. Em tàn nhẫn nói: “Anh làm sao hiểu được những điều tôi muốn nói”. Mặt nó lúc đó trông thảm lắm. Giá có anh ở nhà, anh sẽ ôm bụng cười bò ra chứ không chơi đâu. Nó nói gần như khóc, nó hỏi em: “Hai bác đã nói gì với Mị chưa?”. Em không biết chuyện gì hết vì ba má đâu có nói gì cho em nghe, nhưng em trả lời là rồi và đồng thời em bảo đừng gọi em bằng tên nữa: “Tôi của bảy tám năm về trước không còn là tôi giờ đây. Nếu không còn gì cần nói, anh về đi cho tôi yên”. Anh biết không anh T, em đâu có ngờ bỗng nhiên em lại có vẻ người lớn như vậy. Nghe chuyện em, chắc anh cũng chả tin con Mị của anh lại “dõng dạc đường hoàng” đến thế hả anh. Vậy chứ em  khác xưa nhiều lắm. Những ngày nghỉ ở nhà, anh chả có lần đã nói với em như vậy rồi sao. Cũng anh nữa, anh bảo, có lẽ từ sau ngày em quen Chất. Từ nhắc đến Chất, em buồn quá anh T, sao em linh cảm thấy như chuyện của chúng em khó thành quá. Ba đã chính thức không bằng lòng Chất. Ba bảo thà Ba không có em thì thôi, chứ nhất định ba không chịu Chất. Ba cũng không nói rõ với em tại sao ba lại ghét Chất cay đắng thế, ba bảo em, nếu cãi ý ba thì cứ việc bỏ nhà đi theo Chất và đừng bao giờ nhìn mặt ba nữa. Má thì như anh đã biết, Má thương Chất lắm. Má bảo Chất dễ thương, Chất hiền lành, Chất có thể làm con rể của má được. Nhưng từ khi ba chính thức có ý kiến, Má lại không nói gì đến Chất nữa. Má cũng không dám nói với ba, nhận xét riêng của Má về Chất. Má an ủi em. Má bảo thôi ráng chờ một thời gian, may ra ba đổi ý. Trong khoảng thời gian đó, má muốn thấy em lơi giao thiệp với Chất. Để nữa mai mốt, ba không đổi ý, em sẽ bớt đau khổ đi. Nhưng em thì em khác. Anh T, anh cho phép em được nói ý nghĩ thực của em với anh nha. Anh đừng mắng em lãng mạn, anh đừng vội cho em là nông nổi nha (nông nổi hay lãng mạn, hay gì chăng nữa, rồi thời gian sẽ trả lời, phải không anh). Em sẽ không lấy ai ngoài Chất. Đời con gái của em, em chỉ biết một mình Chất và chỉ Chất mà thôi. Em đã sống với mối tình này, thì em cũng sẽ chết với nó. Và có lẽ, em cũng đến phải chết, để bảo toàn tình yêu của em. Để khỏi gây tai tiếng cho ba má. Bởi nếu em cứ sống, em sẽ không có cách nào khác hơn là em sẽ lấy Chất. Anh T, anh cũng biết, chúng em yêu nhau, cho đến giờ phút này, vẫn trong vòng lễ giáo, mà dù cho có hay sẽ vượt ra ngoài vòng lễ giáo, thì đó cũng không phải là điều khiến ba cấm kỵ em yêu Chất, khiến ba vội vã nghĩ đến chuyện gả em cho người ta. Em không dám nghĩ xấu cho ba, nhưng em biết, ý ba muốn lấy Cận, vì gia đình bà Sáu Thuốc Tây, chỉ có một mình nó. Nếu em lấy nó, mai sau, cả cái gia tài kia, sẽ thuộc về tay em. Mà anh nhớ không căn nhà đó trước là của ông nội đó. Sau ba đem bán cho người ta. Ba tính gọn là nếu mọi chuyện suôn sẻ, căn nhà sẽ lại thuộc về mình như cũ. Trời ơi, thà ba bảo em làm gì cũng được, kể cả nghề hèn hạ, tồi tệ nhất để có thật nhiều tiền, mua lại những căn nhà ba đã bán, hay gầy dựng lại cho ba cơ nghiệp cũ của ông nội, em sẽ sẵn sàng, em sẽ không chút oán hận, em làm ngay lập tức. Nhưng bắt em lấy nó thì không. Không đời nào. Em chỉ có Chất. Em chỉ biết Chất. Giữ lấy tiếng thủy chung trong một thời buổi mà vợ con của những ông thuộc vào hàng phụ mẫu chi dân còn bán danh dự, bán tiết trinh cho ngoại kiều để kiếm tiền ăn mặc, thì chỉ tổ làm trò cười cho thiên hạ mà thôi. Em biết em lạc hậu, em còn cỗ lỗ, em ngu đần. Nhưng anh đừng vội trách em. Bởi chính anh ngày xưa, đã mớm nuôi em bằng tinh thần đó. Và em nghĩ không chỉ một mình em hãnh diện chọn lấy cho mình cái ngu đần đó đâu. Em tin còn nhiều phụ nữ khác, cũng có cùng một quan điểm với em.

    Người khác, khi nghe em nói điều này, có thể họ không tin và họ sẽ cười em ghê lắm. Nhưng anh, em nghĩ, anh sẽ không cười em, và hơn ai hết, anh thừa biết tính em, em làm cho bằng được tất cả mọi dự định của em. Em nhớ Má bảo em ương ngạnh, cứng đầu hơn cả con trai. Em chỉ nghĩ việc gì em cho là của em, thì em làm, thế thôi. Giản dị lắm. (Lẽ ra những điều trên đây, em phải bày tỏ với ba để ba hiểu em hơn, nhưng trong gia đình mình, anh đã thấy, có bao giờ ba tạo cho các con hoàn cảnh hay cơ hội để nói chuyện với ba đâu. Má thì chỉ biết lo ngày hai bữa cơm và săn sóc con cái. Má không thể hiểu được những u uất trong đời sống nội tâm của mình. Nên, em không còn biết chọn ai khác hơn anh, để giãi bày, để mong anh hiểu cho em. Rồi mai sau, nếu chẳng may có chuyện gì xảy đến cho em, cho gia đình mình, anh sẽ bớt trách em, anh sẽ không nghĩ lầm cho Chất. Chất, trời. Chất tội lắm anh T. Chất yêu em, trên cả sự mong ước của em nữa. Chất bị hàm oan nhiều lắm. Chất bị bao nhiêu là ngộ nhận từ nơi ba. Em không còn biết phải nói sao nữa. Em cũng không dám để Chất biết những lộn xộn trong gia đình mình. Em sợ nhất điều gì anh biết không anh T, em sợ Chất khinh thường ba. Điều đó, em không muốn. Nhưng mặt khác, em cũng không đủ sức lực khiến ba thôi ghét bỏ Chất, em sẽ dấu. Dấu mãi mãi anh T à, cho đến một ngày nào, chẳng may Chất rõ mọi chuyện, ngày ấy chắc em sẽ điên mất. Không. Em sẽ ngăn cản chuyện này bằng mọi cách, mọi giá. Em không thể để Chất khinh ba, hay oán hờn ba. Anh. Anh T, sao anh lại đi khỏi nhà lúc này. Chưa b       giờ, em thấy sự thiếu vắng anh, làm em rùng mình ghê sợ như lúc này. Như lúc này, chưa bao giờ em cảm thấy cần có anh đến thế. Em cần đến ý kiến của anh. Cần một lời nói của anh. Dù cho chỉ là một câu an ủi vô nghĩa. Anh. Anh T anh T…

    Mị nghe như có bàn tay quen thuộc nào, vò trên tóc mình. Mị nhận ra mùi hơi của mẹ. Bàn tay với những ngón già nua, buồn bã lùa trong tóc Mị, như những con rắn mối, thầm thầm len lách.

Sự xuất hiện đột ngột và thái độ an ủi vuốt ve của mẹ, làm Mị thêm mũi lòng, tủi thân. Nước mắt ở đâu lại dào dạt chảy. Mị không kìm được tiếng khóc nữa. Mị muốn quay lại, muốn ngã lăn vào lòng mẹ, muốn chùi những giọt lệ tủi hờn vào tấm áo bà ba đã bạc màu của mẹ.

    Nhưng Mị không còn chút sức lực nào nữa. Mị cảm thấy rõ ràng là Mị không thể làm gì hơn được ngoài chuyện khóc. Khóc no nê thả sức, khóc vùi. Khóc đến tưởng có thể cạn rơi đến giọt nước mắt cuối cùng của đời mình.

    Bà Hai nhìn con ái ngại. Bà cũng không biết phải ngỏ lời thế nào với con. Bà ghé ngồi xuống giường. Những ngón tay bà, lần dần xuống mặt, xuống mũi, đứa con gái duy nhất của bà. Đứa con gái mơ ước, đứa con gái hiện thân của bà, mấy chục năm về trước. Nước mắt con, thấm vào những đầu tay, chạy theo gân mạch, dẫn về đầu, cho bà cái cảm giác như nếm được vị mặn, nuốt được vị cay, chất đắng của những giọt lệ oán giận kia.

    Một lát sau, Mị nghe tiếng mẹ gọi tên mình. Tiếng gọi nghe xa lạ, mơ hồ như của một giọng nào khác (khác hơn giọng thường nhật của mẹ) gọi kêu nghẹn nghẹn tắc tắc, tiếng gọi kêu như tự, như sẵn trong nó, đã chứa chan cả trăm nghìn thất lạc, dặt dè, e ngại. Tiếng gọi, đã ném Mị, đi xa hơn nữa, trên đường bay của trí tưởng Mị lung linh hình ảnh Chất. Không. Tôi được sinh ra để yêu chàng. Tôi được sinh ra để tự nguyện hiến dâng linh hồn này, xác thân này cho chàng. Cho chàng. Cho Chất. Chất, chỉ có anh mà thôi. Không. Dù thế nào.

    Có nhiều cách để chúng ta báo đền ơn sinh dưỡng của mẹ cha, nhưng trong số những phương cách đó. Sự nhắm mắt tuân theo lệnh song thân để ký nhận chung thân, trao đời cho một kẻ mình không yêu, mình khinh bỉ, thì việc ấy có nghĩa ngang như một sự vô ơn, một phủ nhận hay kết án tình máu mủ. Tôi không thể trả ơn cho ba má tôi, bằng cách sẽ đeo vào cổ mình vòng dây cừu oán kia.

-Mẹ. Mẹ. Mẹ có thương con không?

Bà Hai nghẹn ngào:

-Coi kìa. Con của mẹ. Sao con hỏi chi kỳ vậy. Mẹ không thương con thì còn thương ai vào đây nữa.

-Mẹ có bắt con phải lấy một người chồng mà con không yêu, mà con ghê tởm không?

Bà Hai ngập ngừng.

Mị ngước mắt. Đôi mắt to mở lớn một nỗi thiết tha van lơn, khẩn khoản. Đôi mắt đẫm lệ. Đôi mắt đỏ hoe. Đôi mắt cứng lạnh, phẳng trơ như đôi mắt của một người đã chết (chết oan ức, chết không thể nào nhắm mắt).

    Bà Hai rùng mình, không dám nhìn vào đôi mắt con. Bà ngoảnh đi chỗ khác.

    -Sao mẹ không trả lời con. Mẹ muốn con lấy nó, lấy thằng đó phải không? (Mị gằn giọng) Nếu mẹ cũng muốn như ba, mẹ cứ nói thẳng với con, mẹ. Mẹ nói đi. Đến phút này rồi, mẹ không còn gì phải dấu nữa. Con sẵn sàng, con bình tĩnh nghe lời mẹ đây.

    Bà Hai cúi nhìn nền nhà, lắc đầu nhè nhẹ:

    -Không đâu. Con đừng vội oán má, cũng đừng vội oán ba, ba cũng như má chỉ muốn con sau này sung sướng không phải cực nhọc. Thế thôi. Nhưng riêng ý mẹ, cứ như ý mẹ, không bằng lòng thằng đó chút nào hết. Mẹ thấy làm như con không hợp với nó.

    Mị cướp lời mẹ:

    -Vậy mà sao mẹ lại để ba ép con phải lấy nó trong khi chính mẹ cũng nghĩ là nó không được.

    -Thì điều ba nói với con, mới chỉ là ý định của ba thôi. Tất nhiên ba má để dành quyết định cuối cùng cho con. Con cứ yên tâm dù trong trường hợp nào, con cũng được quyền quyết định. Nhưng…

    -Nhưng sao mẹ?

    Mị ngồi dậy, lấy ống tay áo quệt nước mắt. Mị linh cảm thấy chữ “nhưng” của mẹ mình có một tầm quan trọng liên quan đến chuyện của Mị và Chất.

    Bà Hai liếc nhìn con gái thật nhanh. Vẻ nôn nóng, hồi hộp của Mị làm bà chạnh lòng, thấy không nỡ nói tất cả sự thật với Mị. Bà nói xa xôi:

    -Nhưng ở đây là ý má muốn nói đến chuyện thằng Chất đó con. Má sợ ba không bằng lòng cho con lấy thằng đó.

    -Vậy theo má thì tại sao ba lại không bằng lòng Chất.

    Bà Hai lắc đầu, tỏ dấu thất vọng.

    -Má cũng không hiểu rõ nữa. Ấy là má đoán chừng vậy. Cũng có thể rồi lại kia, ba sẽ thay đổi ý kiến, biết đâu chừng.

    Câu an ủi của bà Hai không hé mở chút ánh sáng hy vọng nào trong lòng Mị, Mị co gối, tỳ cằm, khoanh tay ngó chết một góc nhà.

    Bà Hai lúng túng như có điều quan trọng hơn để nói.

    Mị không nhận ra vẻ loay hoay của mẹ. Mị còn mãi nghĩ đến chuyện một ngày kia, sớm muộn gì, thực tế cũng mở hết mọi cánh cửa phũ phàng trong cuộc tình khỏi kiếp của Mị, Mị cố ghìm nước mắt. Nàng lắc đầu thật mạnh để những xúc động vừa tụ lại, tan đi. Nàng nói tiếp:

    -Nếu chuyện con và Chất không thành, con sẽ không lấy một ai khác đâu. Và con sẽ dành lấy cho con một thái độ, tương ứng với điều đó. Con biết, con làm mẹ buồn nhiều rồi. Lẽ ra, đến tuổi này, con không nên để mẹ buồn thêm. Nhất là trong lúc anh con lại không có nhà. Nhưng con không thể làm khác hơn, dù rất muốn. Con xin mẹ hãy coi lời con nói đây, như một lời nguyền. Con nguyền với chính lòng con, nhân danh sự sống và sự chết của đời con.

    Bà Hai sững sờ nhìn Mị. Bà cũng hiểu, một khi Mị đã nói là Mị sẽ làm. Và Mị sẽ làm bằng được, dù với giá nào. Bà hiểu tính khí con gái bà, hơn ai hết.

    -Mị.

    -Dạ

    -Con đã suy nghĩ kỹ về lời nói của con chưa.

    Mị nhìn thẳng vào mặt người mẹ gần trọn đời tận tụy hy sinh cho chồng, cho con, lặng lẽ gật đầu:

    -Tất nhiên con đã cân nhắc từng chữ trước khi con nói ra.

    Thái độ của Mị khiến bà Hai giật mình kinh ngạc. Có lẽ đây là lần đầu tiên bà nhận ra con gái bà trưởng thành. Trên một số phương diện nào đó, nó đã vượt khỏi tầm tay vỗ về chăm bón của bà. Nó đã lớn cao hơn bà tưởng rất nhiều.

    Đa số những bậc mẹ cha, chỉ nhận ra sự trưởng thành của con cái trong những trường hợp đột ngột, cái đột ngột pha lẫn chua chát, cay đắng. Một nhận ra chậm trễ, đã quá chậm trễ cho một kìm hãm níu kéo.

    Bà muốn khóc, khi ý thức cho bà hay, từ phút này, chính thức từ phút này, đứa con gái, sau mười mấy năm nâng niu ấp ủ là một kẻ khác. Một mẫu người nào, chưa từng có trong bà. Nó cách biệt, nó xa lạ như không hề có một chút liên hệ quá khứ nào. Như đứa con gái đang ngồi kia, không phải đúng là đứa con gái bà đã sinh ra, bằng máu, bằng xương, bằng da thịt của bà. Nó là một kẻ lạ hoắc, một đứa nào, ở đâu mà tới.

    Ý nghĩ này cho bà thấy rõ hơn, càng ngày, bà càng lùi sâu và leo cao trong cái vị trí của một chiếc bóng mờ. Một người vú em không được đứa trẻ mà mình đã nuôi, lúc lớn lên, nhìn nhận là chị vú.

    Và nước mắt bà cũng khởi từ đó, lăn đi, những giọt thảm buồn, những giọt đớn đau, bằn bặt. Bỗng dưng bà cảm thấy hoảng sợ căn phòng. Hoảng sợ trước một viễn ảnh xa lạ, mất tăm, chìm đắm. Bà muốn thử kêu lên một lần. Gọi thêm nhiều tiếng, để xác nhận với chính mình rằng không phải thế. Không phải thế đâu. Đứa con gái kia vẫn là con bà. Nó vẫn và mãi mãi còn là máu mủ của bà, còn là thịt xương bà tạo nên, nhưng bà không thể mở miệng. Bà cũng không thể đưa tay sờ thử lên cái khối hình tượng đá kia. Nó vẫn ở trong mắt bà. Trong tầm tay bà, nhưng đồng thời, nó cũng thật xa, nó cũng thật cao, cao tít một đỉnh nào mà bà không thể với tới, không thể dõi theo. Nó đã, như một cánh chim bay đi. Bay đi. Tự bao giờ?

    Thấy mẹ khóc, Mị lại ôm mẹ khóc theo.

    Bà Hai bị cuốn hút vào cơn cảm xúc đầm đầm nên cũng khuấy quên chuyện bảo con phải xin lỗi ba.

    Mị khóc vì thương mẹ, thương mình và thương cho cuộc tình của Mị. Mị nghĩ tới mai mốt Chất, Chất sẽ đến thăm Mị tại đây, rồi không hiểu những gì sẽ xẩy ra cho hai đứa. Những gì chưa thể biết chắc, nhưng hẳn là những điều không lành.



7

    Chất đến thăm Mị liên tiếp ba bốn lần liền không được gặp. Lần nào bà Hai cũng trả lời Mị ở nội chưa về. Chất bán tín bán nghi. Chàng có nghe Mị nói, Mị có bà nội tu ở một ngôi chùa trong miệt P.L Những mùa hè Mị thường về đó ở với nội. Chàng trách mình sao không hỏi kỹ tên ngôi chùa và đường sá để có thể đến thẳng đó, xem Mị có đấy không, hay Mị vẫn ở nhà mà lánh mặt Chất.

    Sự vắng mặt đột ngột của Mị làm Chất thẫn thờ, ngơ ngác như một người mất trí. Thêm chuyện Hậu xẩy ra vào một buổi chiều ngay tại phòng khách của trường khiến Chất suốt ngày không buồn mở miệng nói một lời. Chàng cũng bỏ ăn, bỏ uống.

    Trong vòng có mấy ngày mà Chất gầy dộc. Mẹ Chất gặn hỏi, Chất nói dối quanh. Chàng cũng không cho mẹ chàng biết, chàng đã làm đơn xin đổi ra Trung, ngay sau khi khóa học hết.

    Ngày nào Chất cũng huy động một số bạn bè thân thiết lởn vởn trước cửa nhà Mị để xem Mị có xuất hiện không. Nhưng thời gian cứ qua. Một tuần rồi hơn. Rồi hai tuần. Giữa lúc Chất đã cam đành thất vọng, thì Mị trở lại ngôi nhà cũ. Đạo chạy đến trường báo tin cho Chất biết. Chất khai bệnh xin đi nhà thương để đến Mị.

    Gặp lại Mị, Chất vừa giận vừa cảm động. Chàng không nói được tiếng nào với Mị, và Mị cũng vậy. Đôi mắt Mị long lanh như chực khóc. Vẻ phờ phạc buồn hằn rõ trên nét mặt Mị u tối. Câu đầu tiên mà Chất nói được với Mi là câu bày tỏ nỗi nhớ nhung của Chất. Mị gật đầu. Mị bảo:

    -Mị cũng thế. Chính vì thế mà Mị còn trở lại đây.

    -Mị định ở chùa với nội luôn sao?

    Mị gật đầu:

    -Mị định thế. Nhưng không được.

    -Có chuyện gì xảy ra cho Mị chăng?

    -Không. Không có gì đâu Chất. Tại Mị thích thế. Mị muốn ở đó để yên ổn học cho xong năm cuối cùng này.

    Giọng nói Mị ngập ngừng không được tự nhiên. Chất đoán chắc Mị dấu diếm Chất điều gì đó. Nhưng chàng không dám hỏi sợ Mị buồn.

    Mị cũng định nói rõ mọi chuyện với Chất, nhưng Mị thấy, có nói ra với Chất lúc này, chàng cũng không thể giải quyết được gì cả. Hơn nữa, ba Mị còn đang nóng giận. Chính việc Mị vào chùa ở với nội một tuần cũng là để lánh qua cơn nóng giận của ba Mị. Hôm qua, mãi chập tối, Mị mới về Mị có vào phòng chào ba. Nhưng ba Mị không trả lời. Thái độ này của ba, khiến Mị thêm buồn chán. Mị định sẽ ở nhà trong vài ngày nếu Chất không lại, Mị sẽ tìm những lá thư cũ, kiếm địa chỉ của Chất và tìm đến đó, báo tin cho Chất biết, hai đứa tạm xa nhau trong một thời gian. Nay gặp Chất rồi, Mị lại không đủ can đảm nói với Chất ý đó. Mị không thể nói gì được hết, trước khuôn mặt xanh xao kia, trước đôi mắt sâu tối kia, trước chiếc miệng cười buồn muốn khóc kia của Chất. Không, Mị không thể làm thế. Em không thể làm thế. Em chưa đem đến cho anh một hạnh phúc nào thì em cũng không thể đem đến cho anh những đắng cay quá sớm, những nhục tủi ê chề. Thôi. Anh đừng nhìn em nữa. Đừng nhìn Mị nữa. Chất. Chất ơi. Em sẽ đưa lưng gánh chịu tất cả mọi đau đớn, mọi phiền muộn, để tốt nhất em còn có thể kiếm cho anh dăm ba phút trong một ngày, những khoảnh khắc đằm thắm của tình yêu. Ít nhất em còn có thể kiếm cho anh, những nụ cười (dù héo hắt), những tia nhìn đắm đuối (hay xa xăm) trong một ngày, trong một giờ. Trong những ngày khởi kiếp của đời em, của cuộc tình yêu này.

    -Chất.

    -Gì hả Mị?

    -Nếu có một chuyện gì đó, Mị nói thí dụ, nói phòng hờ vậy thôi, xảy ra cho hai đứa, liệu Chất có bỏ em không? Liệu Chất có khinh em khi không? Em hay một người nào, trong gia đình em.

    Chất rụt rè đặt bàn tay mình lên những ngón tay Mị run rẩy trên mặt quầy hàng.

    -Không, không bao giờ. Chất yêu Mị. Dù có thế nào, Chất cũng chịu đựng được. Rồi chúng mình sẽ lấy nhau. Rồi chúng mình sẽ ở bên nhau vĩnh viễn, Mị sẽ lo cho Chất từ miếng cơm, từ tấm áo, từ giấc ngủ. Rồi chúng mình sẽ có con. Rồi… chắc chắn chúng mình sẽ là những kẻ sung sướng nhất trên đời. Không có trở ngại nào, chúng ta không qua được, một khi cả hai đứa đồng tâm, nhất trí.

    Mị thoáng một ánh vui, một chút tin tưởng lóe lên trong đôi mắt buồn bã.

    Mị rút tay về:

    -Anh. Khéo má nhìn thấy.

    Chất ngó xéo vào nhà trong.

    Mị dí dỏm líu lo trở lại. Mị kể lại cho Chất nghe, một tuần ở chung với nội, Mị đã khâu cho Chất được bốn chiếc khăn tay. Ở mỗi góc chiếc khăn, Mị còn thêu tên Chất, và những cánh hoa nho nhỏ. Mị tưởng ở đó Mị sẽ học được nhưng sự thực ngược lại. Mị không làm được việc gì hết. Mị viết thư cho Chất mỗi ngày. Trong một tuần, Mị đã viết hết một cuốn tập học trò hai trăm trang. Mị đóng nó thành những cuốn sổ và đánh số. Mị khoe còn vẽ ở ngoài nữa.

    Chất sung sướng hân hoan. Chàng tự trách đã vội nghĩ oan cho Mị. Chàng kể lại cho Mị nghe những ngày nhờ bạn bè lẩn lút trong chợ lén nhìn ngôi nhà Mị ở, những đêm khó ngủ ở trung tâm huấn luyện, những giận hờn, những ngờ vực, những nhớ nhung thắt ruột, những tủi buồn điếng tê tâm hồn. Chất cũng kể lại cho Mị nghe, những thăm hỏi của anh Quỳ về anh T, về Mị. Nhưng tuyệt nhiên, Chất không đá động gì về chuyện Hậu đã đến chỗ chàng học, đã gặp chàng, đã bù lu bù loa, đã bêu xấu chàng, và chàng đã bị cơ quan an ninh của nhà trường gọi lên bắt khai đầu đuôi tất cả mọi liên hệ giữa chàng và Hậu, Nhớ đến buổi chiều đó. Chất còn rùng mình. Nhà trường đã cho Chất nghỉ một ngày ra ngoài lo dàn xếp vụ Hậu. Chất cũng đã trở về ngôi nhà cũ của Hậu. Chàng định dùng lời lẽ phân giải với Hậu, nhưng Hậu như một con hổ cái. Hậu nhảy lên chồm chồm. Hậu dọa sẽ giết Chất, nếu Chất bỏ Hậu. Báo hại ông Ba, bà Ba phải ôm giữ Hậu lại cho Chất ra về. Chất phải mượn của ông Ba một cái áo chemise thay cho cái áo của chàng bị Hậu xé rách.

    Chất không ngờ trong đời mình lại có những phút tủi hổ ê chề đến thế. Lúc dắt xe ra, Chất không dám nhìn mặt ai. Lối xóm đổ ra xem, như xem một tấn kịch, một màn xiếc ly kỳ.

    Chất đứng dậy chào bà Hai, khi bà Hai từ trong nhà đi ra. Mị nhìn đồng hồ. Chất hiểu đã đến giờ chàng phải về để Mị ăn cơm. Mị gói tất cả khăn tay và thư từ sẵn vào một gói lớn. Chất đỡ nhận gói đồ như đỡ nhận cả một tình yêu, một cuộc đời, một trái tim Mị. Mị ơi Mị.

    Ra đến bến xe buýt, đang đứng chờ, thì một chiếc xe hơi xịch đến, ngừng ngang mặt Chất, một khuôn mặt quen thuộc thò ra khỏi xe:

    -Sương. Chất buột miệng kêu.

    Sương cười:

    -Đã tưởng không còn bao giờ thấy mặt Chất nữa.

    Chất ngượng nghịu:

    -Định lên trường thăm Sương mà không có dịp, lại không có xe nữa.

    Sương mở cửa khoát tay:

    -Thôi khoan nói. Lên xe đi. Lên xe đi, về đâu để Sương đưa đi.

    Chất ngại ngùng nhìn người tài xế ở băng trước. Sương hiểu ý, nàng xuống xe, nắm lấy Chất kéo lên xe. 

    Chất liu ríu, ngoan ngoãn chui vào xe của Sương.

    Ở băng trước, người tài xế già, không quay mặt lại, nghiêm chỉnh hỏi:

    -Thưa bà, bây giờ về đâu.

    -Về nhà tôi đi.

    Chất định nói không, nhưng Sương đã bấm mạnh vào bàn tay Chất. Chất đành im lặng.

    Hình ảnh Mị còn linh hoạt, còn rực rỡ trong Chất. Suốt dọc đường, Sương huyên thuyên hỏi han Chất về mọi chuyện. Chất trả lời như một cái máy. Xe rẽ vào sân nhà Sương.

    Chất xuống xe, vẫn khư khư ôm giữ gói quà của Mị. Qua bậc tam cấp, Chất theo Sương lên thang gác, dẫn về phòng dành riêng cho Chất ở lầu nhất. Sương hối hả, lính quýnh như một đứa trẻ con. Nàng reo hò gọi người này người kia lo nước tắm, lo cơm ăn. Điệu bộ của Sương khiến Chất động lòng trắc ẩn, Sương quay ra bảo:

    -Anh thay quần áo ra rồi đi tắm xong ăn cơm với Sương. Lâu quá, căn nhà này mới được sống lại một lần.

    Chất hiểu ý Sương muốn nói gì. Giữa bậc cửa, Chất ôm Sương hôn, Sương nhắm mắt tận hưởng.

    Bữa cơm chỉ có Sương và Chất. Không thấy cô con gái của Sương, Chất hỏi, Sương bảo nó đi dự sinh nhật ở nhà bạn, chiều mới về.

    Suốt bữa ăn, Sương nhìn Chất âu yếm, như mẹ chàng, nhìn chàng trong bữa ăn đầu tiên ở gia đình sau gần một năm ở Thủ Đức.

    Chất vừa ngượng vừa cảm thấy hài lòng mãn nguyện. Sương bảo Sương có quen một sĩ quan ở trung tâm mà Chất đang học. Sương sẽ ghé qua đó chiều nay xin phép cho Chất nghỉ vài ngày và gởi gấm luôn cho Chất để phòng xa hậu quả của vụ Hậu đến gây scandale.

    Bữa cơm chấm dứt bằng ly cà phê do Sương pha. Chất lên phòng lúc nắng trưa đã xế vàng trong sân sỏi trắng. Những lùm cây trắc bách đã dài bóng hắt nghiêng.

    Sương thu xếp công việc cho người làm rồi mới lên phòng Chất. Trên cao, từ khung cửa sổ, Chất đứng nhìn thành phố sáng lên trong nắng gắt. Những mái ngói cũ, những ngôi nhà hộp vuông vức ngất cao. Xa hơn nữa, về phía bờ sông. Chất đoán, khu nhà Mị ở đó. Chàng không nhìn thấy nhưng chắc vậy. Sương rón rén lại gần, Chất nhận ra tiếng động nhưng không quay lại, Sương đặt một bàn tay nóng hực lên vai Chất. Chất từ từ quay lại.

    Sương vẫn như xưa. Gương mặt nàng đầy trắng với những sợi gân máu chạy mờ phía dưới lớp da căng mát. Mái tóc chảy gọn, vuốt hết về phía sau, được giữ bởi một chiếc “băng đô” màu nâu xẫm. Duy đôi mắt có vẻ quầng thâm hơn thời gian Chất còn ở Thủ Đức. Lần đầu tiên, Chất nhìn rõ, những vết nhăn nhỏ ở chung quanh đôi mắt Sương lộ tròn dục vọng.

    Bất thần Sương quàng nốt tay kia qua cổ Chất. Sương víu đầu Chất xuống, Chất không một phản ứng. Chàng nhắm mắt trong tưởng tượng đang được ôm Mị.

    Chân lê lê bước chân trên nền đá, về phía giường nằm,

    Hai thân thể ngã xuống, như một khúc cây lớn được bỏ xuống từ trên cao. Sương cười rúc rich. Sự cọ sát và những ngón tay tinh quái của Sương làm Chất dần dần nóng lên như một lò lửa thực.

    Chiếc quạt trần quay những vòng cuống quýt. Nắng soi qua cửa sổ, tọc mạch nhìn vào. Sương không ngớt rẫy rụa, kêu tên Chất. Chất hăm hở như một con trâu nước.

    Cho đến lúc, cả hai cùng ra khỏi cơn mê muội đầm đìa cảm giác thì chiều đã đứng thu hình trong vuông sân sỏi trắng, với những hàng cây trắc bách, những khóm dừa dại lao xao lá động.

    Chất rã rời trong buồn bã và tủi thẹn. Sương tỉnh táo, tươi mát như một cánh đồng cỏ mướt xanh sau cơn mưa tầm tã.

    Chiều cứ tiếp tục những bước chân rón rén trên những thước không gian bí bí, ẩn ẩn.

    Tiếng chuông reo và tiếng bánh xe nghiến lạo xạo trên sỏi. Sương nói:

    -Con em về.



8

    Mùa mưa chính thức đã bắt đầu. Những ngày ở núi vì thế cũng ngắn hơn. Đêm thì dài như không bao giờ cạn dứt.

    Chất bắt đầu những ngày sống chui rúc trong căn lều lớn với đại đội.

    Quay đi quay lại, tính ra đã về ở ấp S.L. này được hơn một tháng. Nằm trong chương trình gom dân vào ấp, Chất sống bận bịu với tất cả mọi công việc của một sĩ quan tâm lý chiến, làm công tác dân vận, kiểm kê dân số, thiết lập sổ gia đình, thăm dân, phát thuốc. Tổ chức chiếu bóng, phát bích chương, báo chí phổ biến đường lối của chính phủ.

    Hồi đầu, khi tình nguyện xin đi ra đây, Chất không thể tưởng tượng trên đất nước mình, lại có những người dân sống tăm tối, bần cùng như khu ấp mà chàng đang ở. Cả một ấp rộng lớn, dân cư không trên năm trăm người, đa số, gồm toàn đàn bà, ông già và trẻ nít.

    Ấp nằm dưới chân dãy núi Trường Sơn, kế cận mật khu Chân Râu của V.C.

    Mỗi nguồn lợi chính của những người dân ở ấp này là lên núi làm rẫy hoặc kiếm củi. Họ sống thật cơ cực. Có những gia đình, một ngày không tiêu trên năm đồng bạc. Họ sống trong niềm kinh hoàng thường xuyên ngày cũng như đêm. Họ không cần phân biệt bên này và bên kia. Hễ cứ nhóm người nào đến với họ, có súng ống, có đi đều bước có hát, có hò, thì bảo gì họ cũng nghe. Chính giữa là cái gì thay đổi luôn luôn tùy thuộc nơi lớp người có súng, có ống.

    Chất ra đây, để chạy trốn vết thương đầu tiên đã lở loét, đã mưng mủ, đã ung rữa trong tâm hồn chàng, trong trái tim chàng, trong ý thức, trong niềm căm thù oán hận một đời khôn khuây.

    Bằng cách nào, Chất cũng không thể quên được hình ảnh ba Mị, lúc ông xăm xăm từ trong nhà bước ra, rủa xả Mị bằng những lời điếm nhục. Và những cái tát của ông dành cho Mị, trước mặt chàng, chàng coi như đó là những cái tát dành cho chính mình vậy. Bằng cách nào, thế nào, Chất cũng không thể quên được cái buổi sáng bàng hoàng đó, cái đột ngột đóng  kín đời chàng. Cái buổi sáng với những nhát dao bất nhẫn chém đứt cuộc tình chàng, băm vằm, xẻ nát trái tim chàng, danh dự và tự ái của một thằng con trai mới lớn. Và khuôn mặt Mị, ôi khuôn mặt phảng phất dung nhan Maria, đã ngước lên, đã mở lớn, đôi mắt nhìn lạc thần. Những sợi tóc mây rối tung trên đôi vai rung từng hồi trong cơn chấn động tột cùng gốc rễ, trong ý hướng dẫy đầy tuyệt vọng, tận cùng tuyệt vọng, của niềm chua chát đắng cay, giữa một ý thức hiển nhiên của lòng tôn kính hàm ơn của một đứa con, đối với một người cha, và mặt khác, ý thức nhục nhã, xấu hổ của một người, trước cử chỉ thiếu ý thức của một người thân kính trước mặt một người ngoài gia đình.

    Mị đã không khóc, ngay lúc đó, trong buổi sáng bùng thiêu đời mình đó. Mị đã không khóc, không thể khóc được. Đôi mắt nàng chỉ có thể mở, mở ra, trong nỗi bàng hoàng tuyệt vọng và đau nhục. Nàng không có một phản ứng, một thái độ nào, khác hơn, mở mắt nhìn người cha già khắc nghiệt trong cơn phẩn nộ xong cúi xuống. Cái cúi xuống của một lần cho vĩnh viễn mai sau. Cái cúi xuống như một nhận chịu, một cam đành với định mệnh với số phận đắng cay của đời mình.

    Và cái cúi nhìn, ở trong những bước chân quay ra, bước khỏi, không còn một lần trở lại của một người tình chung thân.

    Phải rồi em. Chúng ta đã xa nhau. Cuộc tình đã ngộp hơi, đã bằn bặt, đã lặng thinh, đã chìm xuống đáy sâu của ký ức máu chảy, của tiềm thức tối tăm, của trí nhớ đọa đày ô nhục.

    Phải rồi em. Chúng mình đã vĩnh viễn xa nhau. Em đã trời gió nổi. Anh đã trời mưa mau. Chúng ta đã chọn sai đời mình. Chúng ta đã sống không nhằm kiếp. Thôi tương lai vẫy chào. Thôi đứa con của tình yêu đắm đuối. Thôi ngôi nhà có chiếc cửa sổ nhỏ, với chiếc bàn cho anh ngồi viết, với tấm Rideau màu xanh dịu mát (do bàn tay em may). Thôi những đĩa cơm mà em ước ao sớm được đem đến cho anh. Thôi, vẫy chào, những giấc ngủ chung chưa từng, những giấc ngủ đã vĩnh viễn chỉ còn trong ước mơ. Giấc ngủ của một cánh tay dang, của một đầu gối ấp. Thôi vẫy chào cả những con đường chúng ta đã đi, những bến sông chúng ta đã dừng lại. Không còn gì. Không còn gì nữa, phải không em. Chúng ta, một cách nào đó, đã chết. Chúng ta, một cách nào đó, đã tan thây, đã chìm, đã ngộp.

    Anh sẽ kéo dài đời sống anh ở dưới một chân núi. Bên cánh rừng này, cho đến một ngày nào, một viên đạn vô tư sẽ xuyên qua, sẽ giải thoát cho anh. Mị, Mị, giờ này em làm gì. Em có còn ở trong ngôi nhà đó. Em có còn ngồi nơi quầy hàng, trông những vật nắng liếm ngon từng ô gạch cũ. Đêm đêm, em có còn ngồi nơi tràng kỷ, lắng nghe những tiếng sóng dạt dào từ xa của con sông trước mặt, của hàng me sau lưng, của những tiếng động đeo đẳng tự thuở ấu thơ, bao năm vây bủa đời mình. Em có còn phút nào, nghĩ đến anh. Mà thôi, nghĩ đến anh để làm gì nữa. Chúng ta đã xa nhau. Chúng ta đã chết trong nhau, kể từ phút đó. Ngôi mộ hồn em đã xanh cỏ, đã tốt tươi, đã xum xuê hồn anh, đã la đà tim anh, những oan trái những bất hạnh.

    Tiếng phóng thanh từ radio-car ngang qua gần lều của Chất, kéo lôi Chất ra khỏi đám sương mù của những hình ảnh còn tươi màu mới, còn nóng cay lệ mặn.

    Chất nhìn đồng hồ. Chín giờ rồi. Trời vẫn chưa sáng rõ. Mưa vẫn ùn ùn từ đêm. Tiếng nước trên núi vẫn rào rào chảy trũng tâm hồn Chất. Không lẽ cứ mãi ngồi thế này? Chất liếc nhìn mấy người lính còn lại trong lều. Khuôn mặt họ vàng nghệ, ngơ ngác một cách thảm thương. Chả bù cho ngày mới tới. Họ reo hò, họ say sưa, họ ca hát như những đứa trẻ mới lớn. Họ chạy nhảy, họ ưỡn ngực hít thở tham lam, lượng không khí trong vắt của núi rừng, chỉ mới hơn một tháng thôi, hầu hết họ đã muốn ngã bịnh. Những viên thuốc ký ninh vàng đục, nhỏ xíu trở thành thân quen, quí báu.

    Nhìn những người lính, ngồi trên ghế bố khòm lưng nắn nót những giòng chữ nguệch ngoạc, trên mặt những tấm rương, hòm, hay những thùng đạn chồng cao, Chất không khỏi nghĩ đến mình. Nghĩ đến mình là nghĩ đến mình. Nghĩ đến mình là nghĩ đến một con vật bị bỏ quên. Một con lừa cô đơn chạy hoang trong một sa mạc cát bỏng. Chất tự ví mình như một vật thừa thải. Một cái gì bị lãng quên bị vắt bỏ. Một cuộc đời không được ngó ngàng, không được chăm sóc. Chàng như một thân cây cháy nám, trụi trơ từng thớ gỗ thành than.

    Chụp chiếc mũ rộng vành lên đầu khoác thêm tấm áo mưa nhà binh, Chất vùng vằng chui ra khỏi lều.

    Men theo con đường đất mới đắp lầy bùn đất đỏ, Chất liếc nhìn căn lều bên kia, ẩn dưới những hàng cây dương mềm cỏ. Xuân không có trong lều. Chắc nó đi rồi. Chất thả mặc đôi chân theo lộ chính ra khỏi ấp.

    Mưa vẫn tới tấp đan khít khoảng không gian thấp mù hơi nước. Dãy núi sau lưng chàng chìm trong cơn mưa xóa trắng.

    Chất ngừng lại bên đường rầy, đón chuyến tàu thứ hai trong ngày từ Tuy Hòa chạy ra Nha Trang. Bên kia đường tàu, là những vũng trâu đầm, xoáy sâu nước đọng. Những khoảng lũng lớn đó, là kết quả của những đại bác tàn phá vùng này, khi còn nằm trong sự kiểm soát của địch quân. Đường tàu chạy hút mắt tới lần ranh xanh tìm tới chân trời. Chất kéo cao cổ áo, bẻ cúp vành mũ, che gió, châm lửa hút thuốc. Cái thú duy nhất của Chất, mà mãi gần đây, Chất mới tìm ra là nhảy tàu về quận lỵ. Sau đó, chán chê rồi, lại ra ga, đón chuyến tàu ba giờ, từ Nha Trang vào Tuy Hòa. Nhiều khi Chất không biết làm gì để tiêu hết khoảng thời gian đợi chờ giữa hai chuyến tàu đó. Quận Ninh Hòa vốn được coi là một quận lỵ trù phú nhất của Nha Trang, nhưng nó cũng chỉ có một con đường duy nhất, nằm ngay trên quốc lộ, với hai dẫy phố buôn bán và một ngôi chợ bẩn thỉu, đi bộ chưa đầy hai chục phút đã hết cả con đường. Nhưng Chất vẫn thích lên đó. Vì ở đấy, ít nhất chàng có thể thấy màu sắc của quần áo, tiếng động của xe cộ. Ở đấy, Chất còn có thể tìm được một quán cà phê tàu, ngồi uống  những ly cà phê bít tất. Và cũng chỉ có ở đấy, Chất mới có thể tiêu những đồng lương lãnh được.

    Con tàu với những toa cũ kỹ xộc xệch nghiêng ngã kéo hụ từ đằng xa. Chất cầm mũ phất phất ra hiệu cho tầu chạy chậm lại, như một tay nhảy tàu chuyên nghiệp, Chất bám nhanh một tay vào cửa tàu, tung một chân đứng cứng trên bậc cửa, thả người, nghiêng theo chiều gió của thân tàu trước khi bám nốt một tay kia vào cửa toa và đặt chân vào lòng tàu. Người soát vé nhận ra ông khách quá giang quen thuộc, gỡ điếu thuốc vấn ở trên môi xuống, cười cười. Chất cởi áo, rũ cho sạch nước, cười đáp lại:

    -Coi bộ bữa nay ra trể hả bác. Chàng nói một câu xã giao với ông ta.

    Người soát vé gật đầu:

    -Dạ. Tại mưa quá, không chạy nhanh được thầy.

    Chất kiếm một chỗ ngồi trên băng ghế gỗ. Hành khách đa số là dân quê buôn bán, chở rau cỏ, và gia súc đi bán. Họ ngước những khuôn mặt đen đúa ngó chàng, lạ lẫm. Người soát vé bỏ chiếc còi vào túi áo trên, đứng xoạc cẳng, xuống tấn chịu cho vững xong rút tấm giấy cứng gấp tư, ghi ghi những con số gì đó bằng bút đỏ, lên những ô kẻ sẵn.

    Kéo sụp vành mũ, Chất ngã lưng vào thành tàu, thiu thiu muốn ngủ.

    Trong giấc ngủ chập chờn, Chất mơ thấy toa tàu của chàng trúng mìn, bị lật đổ nghiêng xuống một khu ruộng thấp. Những người anh em mình trần quần xà lỏn, từ hai bên rừng và vách núi đổ ra, reo hò với những thanh mã tấu hoa lên, như trong điệu nhảy múa tưng bừng của những nhóm đồng bào thiểu số trong ngày trọng lễ. Rồi Chất mơ thấy chàng được kéo ra khỏi toa tàu. Và ngay khi tấm áo mưa bị lột khỏi người, chàng chóa mắt, lạnh người thấy có rất nhiều thanh mã tấu cùng lúc nhắm vào người chàng xả xuống. Chất nghe được cả tiếng rú khiếp đảm của mình, chạy trên cánh đồng, đập vào vách đá, dội lại. Cùng lúc đó, lạ kỳ thay, Chất thấy Mị trong tấm áo lụa xanh cổ xẻ, vai bồng (tấm áo mà Mị đã mặc trong buổi sáng cuối cùng của cuộc tình) đang trợn trừng mắt nhìn Chất. Chất kinh hoảng chồm tới. Chàng ngã lăn xuống sàn tàu cùng mấy người khác. Người soát vé chạy vội lại, đỡ Chất lên. Ông tỏ dấu chia buồn:

    -Tàu lắc quá. Gió mạnh lắm. Ấy là chạy chậm đó.

    Chất ngượng nghịu ngồi vào chỗ cũ:

    -Gần tới ga Ninh Hòa chưa bác?

    -Cũng sắp, người soát vé coi đồng hồ tiếp: -Khoảng mười lăm phút nữa.

    Chất rút thuốc mời ông ta.

    Chuyến tàu thả Chất xuống ga Ninh Hòa, lúc trời đã ngớt mưa, nhưng gió vẫn còn thổi mạnh.

    Chất rảo cẳng ra khỏi nhà ga, men theo những hàng hiên hẹp, Chất ghé lại tiệm cà phê quen.

    Xuân đã ngồi sẵn trong đó tự bao giờ, thấy Chất, Xuân cười lớn:

    -Cũng chịu khó nhỉ.

    Chất lắc đầu nhìn ra ngoài trời:

    -Đi lúc nào mà sớm vậy. Sao không gọi tao với.

    Xuân dùng chân đá chiếc ghế trước mặt:

    -Đi xe chợ. Đâu có tính đi, vừa ra khỏi ấp thì xe đi ngang. Tụi nó hỏi đi không. Thế là leo lên đi đó chớ có định đâu.

    Chất vắt áo mưa lên vai chiếc ghế bên cạnh, ngồi vào bàn. Chàng gọi ly cà phê đen. Xuân nói có bún nem ngon lắm, ăn không? Chất lắc đầu, không ăn được cả bún lẫn nem. Chàng nói vọng theo cô chiêu đãi viên đang bước xuống bếp: Cho thêm cái “ốp la” nghe cô. Người con gái có mái tóc quăn xít, tấm áo bà ba sặc sỡ với chiếc quần lãnh láng bóng, đỏng đảnh quay lại, nguýt Chất gật đầu.

    Xuân cũng nhìn với theo cô ta gật gù:

    -Được đó chứ?

    -Không ham. Chất nói,

    Xuân chợt thấp giọng, chồm người về phía Chất, nghiêm trọng:

    -Mày đã biết gì chưa?

    -Biết gì?

    -Thiệt không biết hả?

    Chất ngơ ngác, ngã người quàng tay qua vai ghế:

    -Không.

    Xuân bí mật:

    -Mày có thấy cô ở trong quầy thuốc đang thay đĩa nhạc kia không?

    Chất nhướng mắt:

    -Thấy.

    -Được không?

    Chất buông thõng:

    -Cũng được. Nhưng tao ghét con nhỏ này lắm. Hôm nọ tao mới cho nó một trận. Thằng Mỹ mập đó, tán nó, không chịu thì thôi, nó lại lên mặt dạy phép lịch sự cho thằng Mỹ nghe. Tao giận quá, chửi toáng lên nó còn làm bộ khóc lóc nữa.

    Xuân ngạc nhiên:

    -Vậy hả. Vậy mà sao tao thấy như nó có vẻ chịu mày lắm. Nó mới hỏi thăm tao về mày, nó hỏi tên mày là gì, sao không thấy ra đây nữa,

    Chất cười lặng lẽ. Xuân tiếp nhận giọng khẩn cấp hơn:

    -Mày, nó là cháu bà chủ đó. Nó tên gì mày biết không?

    Làm sao tao biết. Tao lại đây lần này mới lần thứ hai, mà tao đâu có để ý gì đâu.

    -Tên nó là L.H.

    -L.H. à? Tên đẹp đấy chứ,

    -Ừ. Mà tao nói cho mày nghe là để mày tính sao chứ đâu phải để nói khơi khơi vậy.

    Chất nhìn lâu khuôn mặt Xuân:

    -Mày muốn tao tán nó hả?

    -Chính thế. Ở đây quần hào cũng đông lắm đó. Bọn ở quận này nhé. Rồi bọn ở Dục Mỹ ra nữa. Đây là ngã ba mà. Tao để ý thấy có nhiều anh lăng xăng lắm. Nhưng mày đừng lo. Bọn nhà quê đó, làm sao ăn được mình dân “trỏng”, Saigon mà. Nhất.

    Câu chuyện bị cắt ngang khi cô chiêu đãi viên đem cà phê và trứng ra cho Chất.

    Giờ Chất mới có dịp để ý gương mặt của cô gái mà chàng đã tàn nhẫn mắng chửi ngay trong buổi đầu tiên đến đây vì bênh bạn.

    Người con gái có tên gọi là L.H. hình như cũng cảm thấy có người nhìn chăm chú sau lưng mình. Cô ta đặt chiếc đĩa hát mới vào máy, xong quay lại, bắt gặp đôi mắt Chất, thoạt cô ta bẽn lẽn cúi xuống, hai má dần dần au lên. Chất mỉm cười. Chàng chợt nhận ra L.H. có một vài nét giống Mị. Cũng cái khổ người đầy đầy vừa tầm. Cũng nước da trắng trẻo, gương mặt hiền hậu, cũng một tia nhìn luống cuống e ấp. Duy chỉ có chiếc miệng của L.H. thì khác L.H. có chiếc miệng nhỏ thật nhỏ, lúc nào cũng như chúm chím, thêm cánh môi dưới dày, trề ra, mọng đỏ. Chất phác tay gọi cô chiêu đãi viên, bảo mời cô L.H. lại cho chàng nói một chút chuyện riêng. 

    L.H. lại, nàng đứng xa xa. Xuân đứng lên nhường ghế bảo ngồi. Xuân ngồi vào chiếc ghế bên trong.

    -Xin cô cứ tự nhiên. Tôi muốn được nói chuyện với cô một chút, một chút thôi.

    L.H. lí nhí nói gì đó, xong nàng kéo xích chiếc ghế mà Xuân vừa nhường ra xa, trước khi khép nép ngồi xuống. Chất lập lại câu chuyện xẩy ra cách đây ba bốn hôm và ngỏ lời xin lỗi vì lúc đó, tôi có hơi nóng.

    L.H. còn hờn giận:

    -Dạ, ông quá lời. Có chi đâu phải xin lỗi. Các ông là những người quan quyền, các ông có tiền, các ông vào đây, muốn sao không được. Chúng tôi chỉ là những người bán hàng làm công, đâu có dám bắt lỗi ai.

    Giọng L.H. nhỏ nhẹ, thanh thanh. Cái giọng nói gần như hát, líu lo đặc biệt của người Trung. Chất còn nhận thấy, hình như cô ta cố nói theo giọng điệu và dùng nhiều chữ của người Bắc.

    Xuân xen vào:

    -Thôi. Tôi nghĩ chuyện đã qua rồi. Hơn nữa, bạn tôi đây, đã có lời xin lỗi thì thôi. Chấp nhau nhiều làm gì. Thời buổi này, lúc nào còn trông thấy mặt nhau là quí rồi.

    Chất thêm:

    -Không đâu Xuân. Cô ấy giận cũng phải. Nhưng nếu cô đặt cô vào tôi, trong hoàn cảnh đó, với một người bạn bị cô mắng như vậy, làm sao cô đừng nói cho được.

    L.H. vẫn dịu dàng:

    -Dạ, nhưng lẽ ra, ông nên hỏi đầu đuôi câu chuyện, trước khi ông mắng tôi thì vẫn hơn,

    Xuân giảng hòa lái câu chuyện sang ngã khác:

    -Vâng, thế thì bây giờ cô kể cho chúng tôi nghe lại đầu đuôi câu chuyện đi.

    L.H. ngập ngừng:

    -Tại… Tại ông bạn của các ông đã sỗ sàng nắm lấy tay tôi. Tôi đâu có phải là…mà ông ấy có thể làm như vậy.

    Tôi nghèo thì nghèo chứ tôi cũng có danh dự của tôi. Đâu có phải chỉ những người giàu mới có danh dự, mới có tự ái.

    -À thì ra vậy. Vậy thì thôi. Một lần nữa, tôi xin lỗi cô L.H. nhá. Riêng về điểm giàu nghèo, chính tôi, tôi cũng làm một kẻ kiết xác hơn ai hết, nên không những tôi đồng ý với cô, mà tôi còn nghĩ rằng chưa chắc gì bọn giàu sang đã có liêm sỉ, có tư cách bằng những người nghèo.

    L.H. cười, nụ cười làm hai đồng tiền ở hai bên má H. lõm sâu:

    -Dạ. Ông nói tôi nghe vậy. Nhưng tôi  không dám có ý gì. Vì mình nghèo thiệt, nghèo khó có nhiều thứ đau đớn, nhiều nỗi nhục nhã lắm thưa ông.

    Cung cách của L.H. làm Chất ngạc nhiên thích thú. Chàng không ngờ ở cái quận lỵ rách rưới, tạm bợ này, lại nó một cô gái ăn nói chừng mực, hiểu biết như vậy. Cao hứng, Chất nói luôn:

    -Cô là người phụ nữ đầu tiên mà tôi được tiếp xúc ở đây. Tôi đến đây đã gần hai tháng và vẫn hằng ao ước được làm quen với một cô bạn gái ở địa phương này. Nếu cô cho phép, tôi xin được coi cô là người mà tôi ao ước đó.

    Câu nói đột ngột của Chất, làm L.H. choáng váng nàng còn không ngờ, nàng còn kinh ngạc hơn Chất ngạc nhiên về nàng nữa. Trong đời nàng, từ ngày rời bãi biển Hòn Khơi, nơi nàng được sinh ra và lớn lên, ra đây, phụ giúp bán hàng cho người thím, chưa bao giờ nàng được nghe một lời êm ái, một lời dịu dàng đầy vẻ nể trọng như vậy. Câu nói của Chất đã xoa dịu tự ái nàng không ít. Phút chốc, nó khiến nàng thấy mình lớn cao, thấy mình cũng là một cái gì đó trong đời sống, trong đám đông, ít nhất thì nàng cũng lớn cao trong ý nghĩ của một người. Của một sĩ quan, một thanh niên mặt còn non lắm nhưng tỏ ra không kém chững chạc và kiêu ngạo.

    Chất hỏi lung tung về gia đình, về nơi L.H. được sinh ra.

    Khi nghe nhắc đến Hòn Khơi, Chất bảo, chàng đã có lần cùng đại đội đến thăm bờ biển đó. Một bờ biển thật đẹp với những vườn dừa chĩu chịt trái. Những đám dân chài thả thuyền ra biển. Chất bảo, Chất yêu nhất là con đường dẫn xuống bãi. Con đường trải đá với những ngôi nhà ngói đỏ, sâu trong những miếng vườn cây xanh mướt.

    L.H. sung sướng nghe Chất khen quê hương mình. Nàng bảo, ba nàng không làm nghề chài lưới. Ông có một cửa tiệm ở ngay bờ biển bán vật dụng đi biển và làm đồ sắt.

    Câu chuyện dần dần đến chỗ thân mật thiện cảm. Đến quá trưa, trời mới tạnh hẳn. Chất kéo Xuân ra tiệm ăn ở bên kia cầu Sơn. Lúc ra khỏi quán, Xuân vỗ vai bạn bảo:

    -Mày được lắm.

    Chất nhún vai, không đáp. Chàng dò từng bước trên đường ướt. Con sông với những giòng nước cuộn lại gợi Chất nhớ đến Mị. Chàng ngửa mặt nhìn trời, thở hắt ra.

    Không lẽ mình sẽ mãi kéo dài đời mình ở đây? Người ta không thể sống mới một ý thức rõ rệt: đã cùng đường đã tuyệt lộ. Không, không. Chúng ta không thể để thua định mệnh một cách quá ư dễ dàng như vậy được. Phải không em. Mị, Mị ơi. Em hãy giúp anh một tay. Em hãy tiếp cho anh những hơi thở hồi sinh đời anh phấn quẫn.

    Gió từ cuối giòng sông thổi tới, lật hất chiếc mũ trên đầu Chất. Chất nhanh tay giữ lại.

    Xuân vẫn đi bên cạnh Chất, thổi sáo miệng bài “Trở về mái nhà xưa.”



9

    Chuyến xe đò ì ạch lên dốc đèo Rọ Tượng. Nắng trưa bưng cao bụi đỏ xấp qua nhưng khe cửa sổ hẹp của chiếc xe cũ.

    L.H. đỏ rừ hai má. Cái nắng của miền núi, cũng như những cơn mưa không giống cái nắng và những cơn mưa ở đồng bằng. Cái nắng ở đây là cái nắng cháy da, cái nắng xám thịt, cái tung những lớp bụi đỏ lên, cuốn theo sau xe, thổi luồn vào những vuông cửa sổ hẹp rỉ sét của chuyến xe đò chật ních khách hàng.

    Chất ép sát mình vào thành xe để L.H. có thể ngồi rộng rãi hơn. Chất nhớ lại là chàng đã phải mất công năn nỉ bao nhiêu ngày L.H. mới nhận lời đi chơi Nha Trang với chàng.

    Quàng một tay qua vai L.H. Chất thở nhẹ từng hơi thở phà vào mái tóc L.H. chạy xuống chiếc cổ trắng nõn. Chiếc xe lắc lư, như chiếc võng ru L.H. thầm thầm đi vào giấc ngủ chập chờn pha lẫn mệt mỏi. Lúc đầu L.H. còn cố gắng ngồi ngay ngắn, sau L.H. ngả dần đầu vào vai Chất. Chất thẳng lưng chịu, không nhúc nhích để L.H. có thể yên tâm ngủ.

    Xe đổ dốc đèo. Nắng vẫn chói chang. Xe đến cửa Tháp Chàm qua cầu, vào thành phố L.H. nhỏm dậy reo vui hệt như đứa trẻ lần đầu tiên được ra tỉnh. Những giây phút bên L.H. giúp Chất lãng khuây được phần nào ám ảnh đau đớn về chuyện Mị.

    Xe vào bến. Chất gọi một chiếc xích lô ra bãi biển. Ngồi nhìn L.H. bậu môi giữ những ngụm nước dừa, dưới tàn dừa xanh ngát. Chất không khỏi trạnh lòng nghĩ đến Mị. Tưởng khi đã vùi đầu vào cuộc đắm say sôi nổi nhất thời với L.H. Chất sẽ quên được Mị, hay ít nhất, cũng quên được Mị trong những giây phút bên L.H. Nhưng sự thực không hề đúng như chàng ao ước.

    Mị vẫn luôn là hình ảnh của hàng đầu. Mị vẫn như một ngọn lửa muôn năm bùng sáng trong Chất. Muốn hay không thì ngọn lửa khởi kiếp kia cũng đã cháy trong tâm trí Chất, dù Chất có không nghĩ tới, cũng không có nghĩa là nó đã tắt. Không bao giờ, một đời anh yêu em. Một đời anh khổ lụy tình em. Em Mị, em biết thế không?

    Chất cũng đem chuyện Mị kể lại cho L.H. nghe, một buổi chiều khi chàng về Hòn Khơi thăm gia đình L.H. L.H. không tỏ dấu ghen hờn, nhưng nàng buồn rũ rượi. H. bảo, em biết em không thể là những con sóng có đủ sức xóa tan ngôi nhà mà anh đã xây (dù là xây trên cát). Em không dám mơ tưởng đến điều to tát. Em chỉ mong, em chỉ xin, với lòng chân thành, với tất cả tâm hồn em, yêu anh, em sẽ đem đến cho anh ít nhiều phút lãng khuây. Em chỉ mong, rõ hơn, là chiếc bóng mờ, chiếc bóng bé nhỏ, bên chiếc bóng sừng sững, vĩ đại của chị Mị. Anh, anh hiểu cho em là em thương anh, em không nghĩ gì hết. Em cũng không đòi hỏi gì nơi anh hết. Em chỉ xin, chỉ xin anh đừng lừa dối em. Em trước sau gì cũng chỉ là một cô gái quê chất phác. Em khờ khạo, em ngu ngơ em dễ tin lắm. Em không nghi ngờ, không thắc mắc trước tất cả mọi lời nói của anh. Anh, anh thương em mãi nhá.

    Nghe L.H. nói, Chất đã ghì xiết lấy nàng. Chất hôn lên mặt, lên môi L.H. như hôn lên mặt, lên môi một đứa em gái nhỏ. Không, không bao giờ anh lừa dối em đâu. Ai nỡ đang tâm lừa dối một cô gái ngây thơ nhẹ dạ như em.

    Thấy Chất hiền lành, nhu mì, ba má L.H. tỏ dấu rất hài lòng. Buổi đầu tiên đến chơi, ông cụ đã bắt Chất phải ngồi cụng ly ăn cơm cùng ông cụ. Ông cụ kể lại đời ông, say sưa, thân mật như đã quen biết Chất từ lâu. Chất cảm động bao nhiêu trước những săn sóc thiết tha của ba L.H. thì chàng lại hờn oán ông Hai bấy nhiêu. Chất đã nhất định chỉ bước chân trở lại nhà Mị, khi ba nàng đã mất. Tự ái và danh dự của Chất không cho phép Chất làm khác hơn.

    Chất miên man với những ý nghĩ vẩn vơ, vụn vặt, trong khi L.H. tụt chân khỏi giầy, vò vào lòng cát khô. Những hạt cát nhỏ bám dính trên bàn chân nàng, lóng lánh, những mảnh vụn như dát kim loại. L.H. ngước nhìn lên, thấy Chất đăm chiêu L.H. phụng phịu:

    -Anh chả thèm nhìn em gì hết. Anh nghĩ ngợi gì đâu không à.

    Chất cười, nhìn xuống đôi chân thon nhỏ của L.H.:

    -Thì nào, anh nhìn em đây. Nhìn một lát em lại mắc cở ngay bây giờ ấy chứ, làm bộ hoài.

    L.H. cười sung sướng:

    -Mà em thích vậy đó. Em không muốn đi bên em lúc nào anh cũng nghĩ đến người khác. Em đã nói em không đáng gì so với chị Mị, nhưng ít ra em cũng phải có một chỗ nào đó, dù khiêm nhường trong đời sống anh chứ. Không người con gái nào muốn mình là trái độn hay bị đồng hóa trong một người con gái khác.

    Chất nắm tay H. kéo nàng ngã vào lòng mình, chiếc ghế bố sắt ngả nghiêng chao đi, L.H. bẽn lẽn giựt tay về.

    -Anh, đừng. (Nàng nhìn ra ô con lộ. Hai hàng dừa soi râm đoạn đường êm ấm dưới nắng trưa). Mình đi phố đi anh.

    Chất gật đầu, gọi bồi tính tiền:

    -Ừ, mình dạo phố một lát xong kiếm cái gì ăn. Em đã đói bụng chưa?

    L.H. lắc đầu. Mái tóc ngắn, cắt theo kiểu Nhật Bản của nàng nhẩy đập một cách ngúng nguẩy.

    -Chưa anh, em chẳng thấy đói chút nào hết. Sao kỳ ghê vậy đó. Hễ ở  bên anh rồi là em chả còn thiết gì nữa.

    Chừng thấy mình lỡ lời L.H. liếc nhìn Chất. Chất chăm chăm ngó thẳng vào đôi mắt L.H., L.H. chớp mắt, cấu cánh tay Chất.

    Chất cười ròn, đỡ L.H. đứng lên.

    Bữa cơm qua trong ánh mắt nhìn nhau đắm đuối. Chất gọi xe về đường Yersin. Chiếc xích lô đạp quay từng vòng bánh ngon lành trên đường đầy lá bàng ối đỏ.

    L.H. giật lùi khi nhìn lên tấm bảng thấy để chữ khách sạn T.H. Chất làm bộ thản nhiên, lập nghiêm:

    -L.H. em đừng làm vậy. Người ta nhìn mình kỳ lắm!

    -Không. Em sợ lắm.

    -Thì em cứ vào đây, nghỉ vài tiếng qua buổi trưa này, rồi mình về.

    Vừa nói, Chất vừa nắm tay L.H. kéo đi.

    L.H. trùng nhũn như một sợi thun dãn hết. Nàng bước những bước của một kẻ say rượu trên những bậc thang đưa lên cao.

    Căn buồng rộng thênh thang với màu xanh dịu dịu. Chất tìm công tắt mở quạt.

    Chàng reo mình xuống nệm L.H rụt rè ngồi mí bên mép giường. Chất nhỏm dậy, với tay, kéo L.H. ngã xuống cùng chàng.

    L.H. khóc. Hỏi Chất có thực tình yêu L.H. không? Chất không trả lời.

    Chàng gắn liên tiếp những nụ hôn lên đôi môi ướt đỏ của L.H.

    Gió biển đem theo tiếng sóng vỗ về căn phòng Chất, L.H. xanh rớt như một cánh lá dâm bụt. Chất không một phút lơi tay xiết ghì thân thể L.H.

    L.H. khóc, khóc tấm tức cho đến lúc Chất bấm chuông gọi bồi đem nước trà lên.

    Sau cơn yêu dấu, L.H. không dám nhìn thẳng vào mặt Chất. Nàng luôn tìm cách lẩn tránh tia nhìn của Chất bằng cách nép nép, dấu mặt vào ngực chàng. Chất nghe lòng mình mềm lả một nỗi thương yêu chua xót.

    Chàng không thể phân biệt được tâm trạng mình lúc đó. Đúng hơn. Chất, không muốn nhìn rõ mình. Chàng cũng đang tìm cách lẩn trốn chính con người thực của mình. Chàng không muốn giáp mặt với một sự thực nào khác hơn sự thực còn đẫm máu tươi của cuộc tình chàng và Mị. Chàng cũng không dám ngó thẳng vào tình cảm của mình, trong trường hợp, với L.H. Chàng chỉ nhận rõ một điều chàng cảm thấy yên tâm, thấy hài lòng và thấy rõ, kể từ phút này, chàng đã có trách nhiệm đối với L.H. Ít ra thì sự gần gũi thể xác này, một cách cụ thể, đã bật lên tư cách người vợ, ở L.H. Tư cách người chồng, ở Chất. Tối thiểu thì cũng trong thời gian mà hai người còn nhìn thấy nhau, còn gặp mặt nhau.

    Chất đưa H. ra bến xe, lúc trời chạng vạng. Những chuyến xe đò đã hết. Chỉ còn dăm ba chiếc xe lô nằm bến. H. hoảng hốt, run rẩy.

Chất đi tìm chủ xe, điều đình bao cả chuyến về Ninh Hòa.

    Sau có thêm ba hành khách trễ xe khác, cùng chịu tiền với Chất bao xe về.

    Dọc đường. L.H. không nói một tiếng nào. Đôi mắt nàng luôn luôn chỉ chực sẵn sàng để khóc.

    Chất phải cất lời dỗ dành L.H.

    Đêm đó, Chất thuê phòng ngủ lại Ninh Hòa, sớm hôm sau mới trở về ấp.

    Xuân đón Chất ở cổng ấp, nháy mắt cười hóm hỉnh:

    -Mệt hả? Xuân hỏi.

    -Không. Chất làm bộ tỉnh táo. Đêm qua có gì lạ không?

    -Không. Xuân theo chân Chất về lều của chàng. Chất đem chiếc mũ sắt ra nhà dân xin nước rửa mặt. Nước lạnh cho Chất cảm giác vừa được hồi sinh.

    Chất ném tung chiếc nón sắt vào lều rồi đi ăn sáng với Xuân.

    Xuân bảo:

    -Chiều hôm qua, tao có ra Ninh Hòa.

Bà chủ bảo L.H. đi chơi với mày ở Nha Trang.

    Chất ngạc nhiên:

    -Sao bà ấy biết, L.H. đâu có nói.

    -Làm gì không biết. Mày đứng đợi L.H. ở gần cổng quận đường. Cả phố nó thấy chứ không phải một người mà thôi đâu.

    -Ừ. Còn ai nói gì nữa không?

    Xuân vỗ vỗ điếu thuốc xuống mặt bàn gỗ.

    -Ai nói gì, điều đó không quan trọng bằng cái vụ thằng trung úy Trúc B.Đ.Q.

    Mới nâng ly cà phê lên nửa chừng. Chất vội đặt xuống mặt bàn:

    -Thằng nào. Sao?

    Xuân bí mật:

    -L.H. không nói cho mày nghe sao?

    -Không.

    -Nó tên là Trúc.

    -Ừ, Trúc mà sao mới được chứ?

    -Nó theo L.H. từ hai năm nay! Xuân nói nhanh.

    Chất sững sờ:

    -Sao mày biết?

    -Kim nói chuyện tao nghe.

    -Kim có phải là cái con chiêu đãi viên õng ẹo đó không?

    -Thì nó chứ ai.

    -Mày tán nó đấy hả?

    -Chứ bộ tao ra chơi khơi khơi sao?

    -Đến đâu rồi?

    -Chưa tới đâu hết. Em đòi, xây dựng làm tao hãi quá.

    Chất cười, nhấp một ngụm cà phê, nhìn ra ngoài hàng rào tre mũi nhọn đan xéo quanh khu vực cửa ấp.

    -Đứa con gái nào không vậy. Nó muốn xây thì cứ xây. Mình không xây thì thôi có sao.

    Xuân giận, xẳng:

    -Nói như mày ấy.

    Chất vẫn cười:

    -Tao chán tất cả từ lâu rồi. Ngay cả đời tao, tao cũng không còn thiết gì.,. A, sao mày nói tiếp vụ thằng Trúc cho tao nghe đi.

    -Thì nó để ý L.H. trong khi đó, mày lôi L.H. đi, nó biết. Nó có vẻ căm lắm. Nó hỏi bà chủ rằng mày là thằng nào.

    Chất cười phá lên:

    -Ghen hả?

    -Đã hẳn.

    -Thế bà chủ nói sao?

    -Bà ấy bảo không rõ lắm. Chắc tại có mặt tao ở đó, nên bà ấy không muốn nói nhiều. Coi bộ bà ấy không ưa mày.

    -Tao có làm gì đâu.

    -Còn làm gì nữa. Con cháu người ta đang bán hàng như một thứ ruồi để câu khách, mày là thằng cha căng chú kiết ở đâu tới, ẵm đi, họ không bực sao được. Vừa mất người làm, vừa mất khách.

    Chất ra chiều tư lự. Chàng nghĩ nhanh trong đầu, hay thôi không gặp L.H. nữa, không ra Ninh Hòa nữa. Nhưng rồi Chất lại tự gạt phắt ngay tư tưởng đó. Không. Phải ra chứ. Bộ mình làm gì sao mà phải sợ. Chất cố moi óc để hình dung lại tên trung úy B.Đ.Q. mà Xuân mới nói. Tuy nhiên, chàng làm sao nhận ra được y trong khi chàng rất ít đến quán và có đến, cũng chẳng bao giờ, chàng nhìn ngó ai hết.

    -Mày có rõ gì về thằng trung úy đó không Xuân?

    -Nghe Kim nói, thì đâu nó cũng là một thằng đáng sợ lắm! Ngày mới ra trường nó làm văn phòng, sau ba gai sao đó, bị tống ra tác chiến, và nó tình nguyện đi B.Đ.Q.

    -Tao đang buồn cũng muốn có vài trò vui.

    Xuân ngơ ngác không hiểu ý Chất, hỏi lại, Chất lắc đầu bảo:

    -Thôi mày để ý làm gì lời tao nói.

    Chất đứng dậy, trả tiền trở về lều lo mấy công việc thường lệ.

    Buổi trưa, cơn mưa bất thần lại xối xả trút xuống. Giữa lúc đang ăn cơm. Chất được một anh lính báo tin có người nhà cần gặp ngoài cổng ấp.

    Chất nghĩ ngay tới L.H. nhưng vẫn ngạc nhiên, không hiểu ai chỉ đường cho L.H. lần mò vào tới tận trong này được. Chất buông đũa, khoác vội tấm áo mưa, chạy ra.

    L.H. Đúng L.H. L.H. đang đứng co ro trong tấm áo mưa mỏng. Nước từ tóc nàng chảy xuống dàn dụa cả mặt. Chất kéo vội L.H. vào một ngôi nhà ở gần đó. 

    L.H. rét lạnh nhưng cũng cố gượng cười. Chất âu lo nhìn L.H. 

    - Có chuyện gì gấp không mà em lặn lội mưa gió thế này? A, em ăn gì chưa đã.  

    H. cởi áo mưa, nhìn quanh gian nhà đất. Gia chủ là một góa phụ, có hai đứa con gái lớn, một đã có chồng ở xa, một đi làm rẫy chưa về. Bà ta cũng đã lui vào chái nhà sau khi rót cho hai ly nước nóng. 

    - Có anh. Em ăn rồi. Ăn xong ở quán rồi em mới đến đây. Em phải đi giờ này vì giờ này vắng khách lắm. Để trễ quá, khách đông em đâu có đi được. 

    Chất rút khăn lau nước mưa trên mặt cho L.H. hỏi Chất đang làm gì, Chất bảo đang ăn cơm, tuy nhiên cũng vừa ăn xong. 

    H, nói cho Chất nghe về chuyện thằng trung úy Trúc. Sáng nay nó trở lại quán nữa, uống rượu say rồi đòi giết L.H. và Chất. L.H. bảo nó sẽ không dám làm gì L.H đâu. Nhưng L.H. sợ cho Chất. L.H. bảo Chất thôi đừng ra ngoài quán nữa, để thỉnh thoảng L.H. vào đây thăm Chất, còn không nữa nếu Chất có muốn đi hãy về Hòn Khói hay ra Nha Trang, nhớ đừng lang thang ở Ninh Hòa.

    Chất chăm chú nghe L.H. nói Chất mới hỏi:

    -Thế liên hệ giữa em và hắn ra làm sao?

    L.H. nhìn thẳng vào mặt Chất:

    -Em biết hắn theo em từ lâu lắm rồi. Nhưng em không chịu. Với những người con gái khác, có thể họ thấy cái lon trung úy là to, nhưng với em thì không. Nó đeo lon trung úy nó tưởng nó đi đến đâu tán tỉnh ai cũng được. Không dè gặp em. Và thế là nó tức.

    Chất cười:

    -Chỉ có thế thôi à?

    L.H. không bằng lòng:

    -Anh còn muốn thế nào giữa em và nó nữa.

    Chất đứng lên, bước lại sau lưng L.H. quàng tay qua cổ nàng:

    Không, anh đùa đó mà. Anh tin em. Anh biết con người của em lắm chứ, L.H.

    L.H. ở lại với Chất trong ấp đến gần bốn giờ chiều mới về. Trời vẫn mưa. Chất bảo để ngày mai Chất ra Ninh Hòa chơi: Anh muốn ra đó như thường, không có gì để phải sợ hết.

    Chất tiễn H. ra đến lộ chính. Nhìn theo chiếc xe lam bỏ mui, như một con bọ hung xám, xăm xăm lao vào cơn mưa ùn ùn phía trước,Chất thương L.H. hơn bao giờ. Rồi. L.H. sẽ khổ, rồi em sẽ khổ sở, sẽ nhục nhã lắm, một khi anh đi khỏi nơi đây, em biết không L.H. ơi, một ngày nào.


10

    Mị không thể chờ đợi hơn. Sự kiên nhẫn của một con người, dù to lớn đến đâu, cũng phải có hạn của nó. Đã hai tháng liền, bặt tin của Chất. Mị sống những ngày bàng hoàng trong nỗi dằn vặt về câu chuyện xẩy ra quá khiếm nhã của ba Mị và thái độ tự ái nóng nảy của Chất. Mị không dám trách ba, vì đó là quyền của người, nhưng Mị chỉ đau đớn ở chỗ, Mị không ngờ, một người có học như ba lại hành động thiếu cân nhắc như vậy. Mị cũng không trách cứ Chất. Chàng còn trẻ quá, chàng chưa đủ cái khôn khéo bình tĩnh nhẫn nhục để chịu đựng. Cuối cùng Mị biết chỉ có Mị là khổ. Chỉ có Mị là phải chịu cảnh trên đe dưới búa.

    Mấy hôm nay, anh T. từ Quảng Ngãi trở về chờ khám sức khỏe chuyển sang L.L.Đ.B. đơn của anh đã được chấp thuận. Ba má không hay biết gì hết. Anh ấy cũng yêu cầu Mị dấu cho đến phút chót.

    Đêm đầu tiên anh T. trở về, Mị đã được một bữa khóc no. Mị kể lại chuyện xẩy ra cho anh T. nghe. Vừa kể Mị vừa khóc. Anh T. bảo để anh T. liên lạc với gia đình Chất ở đường Trần Hưng Đạo xem có tin tức gì không. Kết quả, Mị không biết anh chị Quỳ nói thật hay đấy cũng là một hình phạt dành cho Mị, dành cho kẻ đã để người yêu của mình bị nhục nhã và giờ không biết sống chết ra làm sao. Anh chị Quỳ bảo từ ngày nó đi Trung không có thư từ gì về gia đình hết. Mị bàn với anh T. hay là nhắn tin cho Chất trên radio và trên báo. Anh T. không muốn nhắn tin trên báo, nhưng cuối cùng, cũng chìu lòng em, anh T. làm theo lời Mị.

    Tất cả những cố gắng kia lại tuần tự rơi vào im lặng. Cái im lặng gợi khêu ở Mị, mặc cảm tội lỗi, lòng trắc ẩn, và cay đắng về cuộc tình mở đời quá chua chát của mình.

    Mị biết hơn ai hết, là đời Mị đã hết kể từ sau ngày Chất ra đi. Mị không muốn rêu rao, không muốn nhiều lời về quyết định đó. Mị chỉ biết với chính mình là Mị sẽ không thể lấy ai, vì không thể yêu ai ngoài Chất. Mặc dù cuộc tình giữa Mị và Chất mới chỉ như một bông hoa chớm hé. Mặc dù Mị chưa từng một lời thề thốt với Chất. Mị không nghĩ là mình có lãng mạn quá hay không. Không bao giờ. Mị đặt thành vấn đề đó. Mị chỉ biết Mị sống thực với lòng mình, với quan niệm bất di dịch của đời mình. Yêu ai, Mị chỉ biết người đó. Và chỉ có một người đó mà thôi.

    Anh Chất, anh đã hái đi lượng nguồn sự sống trong em. Anh đã mang theo anh trái tim em, tâm hồn em. Em không thể mãi sống như một nhánh cây héo khô thế này. Anh, anh biết không. Em đang tìm kiếm cho em một lối thoát, một giải pháp đây. Chất, Chất ơi. Sao Chất không một dòng, một chữ báo tin cho Mị biết Chất ở đâu? Chất sống ra làm sao? Chất còn yêu em không? Hay chuyện xảy ra, đã làm nguội lạnh tình yêu trong Chất. Chất khinh bỉ em, gia đình Mị nhiều lắm phải không Chất?

-Chất, Chất cứ nguyền rủa, cứ thù oán Mị đi. Chất, Chất cứ quên Mị đi. Mị xứng đáng phải nhận chịu tất cả mọi hình phạt, mà Chất dành cho Mị đáng để phải chịu tất cả mọi nhục nhã có trong đời sống này. Số phận em, thôi, nó đã thế. Nó đã thế rồi, Chất ơi.

    Mị lại dàn dụa nước mắt, Hầu như không ngày nào Mị không khóc. Nhìn vào đâu, thấy cái gì, bất cứ cái gì, vật gì cũng gợi Mị liên tưởng tới Chất, và nước mắt lại chạy quanh. Anh, anh biết không? Em khổ quá. Chắc rồi em sẽ phải rời khỏi căn nhà này em không thể sống mãi trong một cảnh tượng mà vật gì, cái gì, nơi nào, cũng gợi nhớ đến anh. Anh, anh sao anh lại không trở về với Mị. Sao anh không một lần nữa ngang qua nhà Mị. Anh tự đày đọa thân mình, đời mình như vậy, anh biết không, anh khổ một thì em người. Em không thể chịu đựng lâu hơn sự im lặng này, nỗi dằn vặt này. Ừ mà ngay bây giờ, nếu anh có gặp em, chắc anh không nhận ra em nữa đâu. Ai cũng bảo em trong tiều tụy quá. Em gầy hơn xưa nhiều. Tóc em cũng đã cắt ngay sau khi anh đã đi. Một khi anh đã không còn ở bên cạnh em. Anh Chất ơi.

    Vẻ tiều tụy trông thấy của Mị đã là đầu mối của những xung đột bắt đầu giữa ba và má Mị. (Bà Hai mỗi lần nhìn thấy con gái lại đau lòng và cằn nhằn ông Hai. Trước tất cả những lời đay nghiến của vợ, ông Hai không trả lời tiếng nào, nhưng đôi khi, không dằn được, ông Hai lại nổi cơn đánh đập vợ.)

    Tình cảnh này làm Mị đau khổ hơn nữa. Nhưng Mị không biết phải làm sao hơn. Bề ngoài, lúc nào Mị cũng một mực kính trọng ba. Nàng không tỏ lộ một dấu hiệu hờn oán nào. Nhưng hiển nhiên là nàng cũng không thể nói chuyện nhiều với ba như trước nữa. Suốt ngày nàng ở trong phòng riêng lấy cớ lo học thi, nhưng chính ra là để khóc thầm, khóc vụng. Bà hai biết điều đó, nên thường xuyên ở bên cạnh con gái, an ủi, khuyên can. Mị lại một mực chối không nghĩ gì về chuyện xẩy ra hết.

    Những ngày anh T. về, là những ngày mà ý định gởi mình vào một tu viện tới thời kỳ nẫu chín trong Mị, những ngày cuối cùng của một đời con gái.

    Mị tự gia hạn cho mình thêm một thời gian để kiếm tìm và ngóng chờ tin tức của Chất. Sau thời gian ấn định thêm đó, Mị sẽ thực hiện kế hoạch đã vạch sẵn.

    Anh T. tỏ dấu phiền muộn về những dự tính của Mị. Nhưng anh hiểu, có can ngăn Mị, chỉ khiến Mị thực hiện nhanh thêm, những dự tính đó mà thôi.

    Chính anh, anh cũng chán nản cái không khí âm u của căn nhà. Cái không khí phẳng lặng bụi phủ, hiếm từ một tiếng cười; đến một ánh mắt reo vui. Những ngày khám bịnh chờ chuyển binh chủng là những ngày anh đi chơi suốt khuya anh mới về. Và anh thường về với mùi rượu nồng nặc.

    Mị lắng nghe tiếng động chung quanh. Nàng len lén mở cửa phòng, bước ra ngoài. Ngọn đèn còn sáng, cửa sắt đã kéo, tuy nhiên vẫn có thể nhìn qua kẽ hở, vào con đường thẳm đen, trong bóng tối. Anh T vẫn chưa về. Hôm nay, anh ấy bảo sẽ trở lại nhà Chất một lần nữa, cho Mị, xem có tin tức gì của Chất không.

    Mị ngồi xuống chiếc ghế sau quầy. Trong chiếc ghế này, Mị đã gặp Chất. Chất đã nhìn thấy Mị, lần đầu tiên ở đó. Trên chiếc ghế này, cuộc tình tôi đã sáng, cuộc tình tôi đã lụn, khung cảnh này, con đường kia, những dấu tích nghìn năm đó, tham dự, đã chứng giám cuộc tình tôi non yếu.

    Mị gục đầu trên quầy hàng. Mị cố tìm trong không khí, một chút hơi quen thuộc đã mất. Nhưng thời gian không để lại cho chúng ta gì hết. Nó mang theo nó, cả người mình yêu dấu nữa.


THAY ĐOẠN KẾT

Hương, 

Cậu viết lá thư này cho Hương, lúc cậu chỉ còn mấy ngày nữa thôi, sẽ lên đường rời khỏi nơi đây. Nhưng cậu phải viết cho Hương mấy hàng, vì cậu không thể im lặng. Cậu phải nói cho Hương biết, những gì cậu biết về Chất.

Không biết Hương có còn nhớ câu Hương nói với cậu, ở sân sau bộ N.G, dưới tàn cây bã đậu đó. Hương nhớ không, Hương đã nói với cậu rằng: Liên lạc với Mị trong một dòng tu kín. Hương nên biết rằng mình là người thường, liên lạc với một người trong dòng tu kín khó lắm. Luật lệ của dòng tu không cho phép những người đã vào đó, liên lạc với người ở ngoài đời… Mà cháu tin đi, thế nào rồi cậu cũng liên lạc được, vì cậu nhất định đời cậu, nếu không làm được việc gì thì cũng phải hoàn tất công việc làm sáng tỏ một vụ án bí ẩn mà trong đó, người bạn thân nhất của cậu đã bị hàm oan. Câu cuối cùng mà cậu muốn nói với Hương ở đây là một câu mà trong thời gian còn ở cạnh nhau, Chất thường nói:“Hãy khinh đời, khinh người nếu muốn trọng đời, quí người”.

    Ờ, quên nữa, Hương cho cậu gửi lời hỏi thăm cái cô gái tóc dài hôm ấy, nhìn thấy cậu cháu mình nói chuyện với nhau, đã cười cười đó. Cái nụ cười mới đầy gian ý làm sao!

    Cô ta tên gì Hương nhỉ?

    23-8-1969

    DU TỬ LÊ..



   







Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.